2023-06 Open Scheepvaartdagen

2
14 maart 2023
Methanol is kansrijke
transitiebrandstof
Sinds de motorisering van het eerste binnenvaartschip, vroeg in de 20e eeuw,
is dieselolie de meest gebruikte brandstof bij het transport over binnenwater.
Vanwege strengere uitstootnormen wordt gezocht naar alternatieve
aandrijvingen. Methanol is een kansrijke transitiebrandstof.
DOOR CHRIS VAN LOON
“Het stenen tijdperk eindigde niet door gebrek aan
stenen, het olietijdperk zal niet eindigen door gebrek
aan olie.” Deze uitspraak deed Sjeik Ahmed Zaki
Yamani in 1973. Hij was van 1962 tot 1986 de
Saudische minister van Energie. Vijftig jaar later lijkt
het begin van het einde van het olietijdperk daadwerkelijk
begonnen maar niet door gebrek aan het
‘zwarte goud’; er zijn immers nog ruim voldoende
olievoorraden in de wereld en er worden nog steeds
nieuwe olie- en gasvelden gevonden. Het zoeken
naar alternatieven heeft andere oorzaken.
Klimaatverandering
en afhankelijkheid
De aarde warmt op en de mens speelt daarin een
duidelijke rol. Koolstofdioxide (CO 2
) en methaan
zijn broeikasgassen die volgens de meeste wetenschappers
belangrijk bijdragen aan de opwarming
van de aarde. Hierdoor verandert het klimaat en dat
veroorzaakt het smelten van gletsjers en ijskappen
en het stijgen van de zeespiegel. Ook veranderen de
neerslaghoeveelheden, met overstromingen of juist
lange periodes van droogte tot gevolg.
In een poging het tij te keren organiseren de Verenigde
Naties sinds 1995 jaarlijks een klimaatconferentie.
Het bekendste resultaat van de afgelopen jaren is het
Akkoord van Parijs, waarin het streven is vastgelegd
de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius te
beperken en het gebruik van fossiele brandstoffen op
een zo kort mogelijke termijn te stoppen.
We hebben voor het methanolproject
ontheffing gekregen van de CCR
Op Europees niveau is een klimaatwet aangenomen
die de landen van de Europese Unie verplicht in
2030 de uitstoot met 55 procent te verminderen ten
opzichte van 1990. In 2050 moet Europa een
klimaatneutaal continent zijn. De daarbij behorende
maatregelen zijn beschreven in de European Green
Deal.
Een ander belangrijk punt is dat Europa minder
afhankelijk wil worden van landen die olie en gas
leveren, wat opnieuw actueel is geworden door de
oorlog in Oekraïne. Ook de olieboycot van 1973,
de Iraanse revolutie in 1979 en de Iraakse inval in
Koeweit en de daaropvolgende Golfoorlog zijn voorbeelden
van ingrijpende verstoringen van de wereldwijde
energiemarkt.
Alternatieven
Het is voor de binnenvaart van belang om het intrinsieke
voordeel als zuinigste en schoonste vervoerswijze
te behouden. Bepalende componenten in deze
transitie zijn beschikbaarheid, veiligheid en prijs.
Mogelijkheden zijn onder meer:
• Bijmengen van biodiesel bij gasolie – dit stuit
echter op bezwaren vanwege onduidelijkheid over
het effect op de (levensduur van de (bestaande))
motor.
Pilot voor werving van matrozen uit Slowakije
Vervolg van pagina 1
“Voor de lange termijn dus. Vandaar
ook dat we naar 2030 kijken.”
Op dit moment werken er volgens
hem circa 20.000 mensen
in de beroepsvaart. De jaarlijkse
instroom is ongeveer 2.000, maar
daar tegenover staat een uitstroom
van dezelfde grootte. Er is
niet alleen een wervingsprobleem
maar ook een bindingsprobleem,
constateerde Van Weert.
Groen en grijs
‘Groene’ en ‘grijze’ ontwikkelingen
hebben ook invloed. Van
Weert doelde op de door de Europese
Commissie beoogde vergroening.
De Green Deal moet ervoor
zorgen dat vervoer over water in
2030 met 25 procent gegroeid is.
“Dan ga ik ervan uit ook 25 procent
meer personeel nodig is. Dat
zijn 5.000 mensen. Netto groei,
bovenop het gewone verloop.”
Ruim een kwart van de varenden
is ouder dan 56 jaar; er moet rekening
mee worden gehouden dat
die de komende jaren gaan stoppen.
“Dat zijn er ook circa 5.000.”
“Bij elkaar zijn dat 10.000 mensen
die we er in 2030 bij moeten
zien te krijgen. Het wordt nog
dramatischer als we groen en grijs
optellen bij het normale verloop.
Dan hebben we tot 2030 ongeveer
20.000 vacatures te vervullen.”
Sterk merk
Dat kan het beste branchebreed,
stelde Van Weert, door de binnenvaart
als ‘een sterk merk’ neer te
zetten. Dat levert meer slagkracht,
die dringend nodig is om de concurrentie
met andere sectoren –
die al net zo hard verlegen zitten
om personeel – aan te kunnen.
Met het slinken van het aantal
jongeren dat op de arbeidsmarkt
toetreedt, wordt het alleen maar
lastiger.
“We moeten het samen doen
en vooral ook professioneel
doen”, zei ook gastheer en Scylladirecteur
Robert Reitsma. “Verkopen
wat we voor mooi vakgebied
te bieden hebben en zo zorgen
voor nieuwe aanwas.” Hij steunt
de inspanningen van Wereld van
de Binnenvaart al meerdere jaren,
tegenwoordig onder meer als lid
van de raad van toezicht.
Matrozen
Een gezamenlijke actie werd die
middag aangekondigd. Het gaat
om EURES (European Employment
Services), een Europees netwerk
om werken en werven over
grenzen heen te bevorderen.
“Vanuit het EURES-netwerk helpen
we in heel Europa werkzoekenden
aan een baan en werk gevers aan
personeel”, vertelde Erdal Egin,
EURES-adviseur bij UWV. Samen
met Wereld van de Binnenvaart is
gekeken welk landen potentieel
hebben.
Voor de pilot die binnenkort van
start gaat, is Slowakije gekozen.
Daarvandaan zullen werkzoekenden
met een opleiding op mbo3-
niveau naar Nederland komen. Zij
worden via een verkorte praktijkexamenroute
van negen maanden
opgeleid tot matroos, met daarna
uitzicht op doorgroei naar schipper.
Vijf binnenvaartrederijen
hebben hun medewerking toegezegd:
HTS Group, Veerhaven,
Vario Groep, Unilloyd en Mercurius.
Huisvesting
Bij de start gaat het om vijf tot tien
medewerkers. Als de pilot succesvol
is, wordt rekening gehouden met
een instroom van circa 25 tot dertig
beginnende matrozen per kwartaal.
De bedoeling is dat later ook
in andere landen geworven wordt.
Mogelijk in Roemenië, Hongarije,
Spanje, Portugal en Italië.
Er is interesse, aldus Egin en Van
Weert. De salarissen zijn gunstig
voor mensen uit Slowakije.
De binnenvaart heeft een groot
voordeel ten opzichte van andere
sectoren die buitenlandse werknemers
naar Nederland halen: de
huisvesting is geen probleem. De
matrozen leven aan boord en in
de vrije weken kunnen ze terug
naar hun vaderland.
Erdal Egin (rechts) gaf uitleg over de EURES-pilot met Slowaakse matrozen.
(foto Tekst & Toebehoren)