Inkijkexemplaar delicious. GREEN - 2023

EEN ECHTE
WERELDREIZIGER
Wie bij boerderij Nieuw Slagmaat in Bunnik langsgaat, staat een verrassing te
wachten. Naast boomgaarden barstensvol appels, peren, kersen en pruimen, teelt
eigenaar Djuke Smith ook een product dat niet vaak van Nederlandse bodem komt: kiwi.
KKiwi’s in Nederland… jij houdt wel
van een uitdaging. ‘Dat klopt. Dankzij
het Nuffield Farming Scholarship heb
ik de hele wereld over gereisd om
kennis en ideeën uit de agrarische
sector uit te wisselen. In 2011 was ik in Nieuw-Zeeland en
zeiden een paar appelboeren tegen me: als je appels kunt
telen, dan kun je ook kiwi’s telen. Op hun Zuidereiland waait
en vriest het inderdaad ook, dus ik besloot ervoor te gaan
en kiwi’s in een boomgaard te gaan telen. Ik wist dat een
soortgelijk experiment door de Universiteit van Wageningen
in de jaren tachtig was mislukt, dus dat het niet makkelijk
zou zijn. Maar het leek me fantastisch om onze klanten
– zij vormen echt het hart van het bedrijf – te verrassen met
zoiets bijzonders als de kiwi. Het is zo’n leuke, vrolijke vrucht
vol vitamine C. Dus reed ik in 2013 naar Italië om kiwiplantjes
te halen. Ze waren toen nog zo klein als slaplantjes.’
Was het meteen een daverend succes? ‘Nee. Anderhalf
jaar later was 80% kapot door de voorjaarsvorst. Maar we
zijn doorgegaan met het deel dat we overhielden. We
moesten alleen uitvogelen wat wél werkte. Inmiddels
hebben we de teelt redelijk in de vingers. De ware uitdaging
is dat kiwi’s aardig wat warmte en zonuren nodig hebben –
daardoor is het de Engelsen ook nooit gelukt om kiwi’s te
telen en lukte het bij ons in de jaren tachtig net níet. Dankzij
de gestegen temperaturen lukt het ons nu net wél; het geeft
best een dubbel gevoel dat we van de klimaatverandering
profiteren. Maar het moeilijkst is dat kiwi’s pas in juli gaan
bloeien en je ze eind november of begin december kunt
oogsten. Zodra er vorst aan komt, moet je dan als een gek
gaan plukken. Daarnaast houden kiwi’s van water, maar
niet van natte voeten en moet je de drainage goed op orde
hebben. Boven de kiwi’s hebben we daarom een hagelkap
geplaatst en aan de zijkanten zit een flexibel windscherm
om beschadigen te voorkomen.’
Wat heeft jou verrast tijdens de kiwikweek? ’Dat de
klimplanten zo ontzettend snel groeien, je ziet het bijna
gebeuren! Het is heel moeilijk om ze in bedwang te houden.
In de zomer groeien ze wel een halve meter per week, heel
bijzonder. Nu zijn we bezig met hoeveel vruchten we in één
boom willen hebben. Vorig jaar waren de kiwi’s heel groot
en hadden we er dus minder dan normaal. Maar er is veel
vraag naar onze kiwi’s, ook omdat ze onbespoten zijn. Met
bloemenranden in en om de boomgaard trekken we nuttige
beestjes aan die de schadelijke bestrijden. Ook verrassend
aan kiwi is dat je mannelijke bomen nodig hebt die de
vrouwelijke bomen bestuiven zodat die de vruchten gaan
dragen. Onze kiwi smaakt hetzelfde als die van de bekende
kiwimerken, met dat verschil dat hij véél minder kilometers
maakt. Kiwi’s komen overigens oorspronkelijk uit China.’
Met je fruitteelt treed je ook nog eens in de voetsporen
van de Romeinen... ’Zeker! Schuin tegenover onze boerderij
staat een fort, een oud Romeins castellum. Onze grond
hoorde daar vroeger ook bij. Het leuke is dat hier veel in
de grond is gevonden waarmee is aangetoond dat ze hier
vroeger ook fruit teelden. Hoe mooi kun je het hebben!’
nieuwslagmaat.nl
3 GROENE TIPS VAN DJUKE
• Kom eind november/begin december zelf plukken
bij onze boerderij! Ook de Fruittuin van West in
Amsterdam is een leuke pluklocatie.
• Zelf kiwi’s telen? Zoek een beschutte plek, het liefst
op het zuiden, en zorg voor een mannetjes- en
vrouwtjesboom. Je kunt ze in bedwang houden of
wat wilder laten groeien tot een grote struik.
• Hang een kleine bloempot met wat stro of houtwol
op z’n kop: dat trekt oorwormen aan en zij zijn
supergoed in het bestrijden van bladluis. Al die
potjes zien er ook vrolijk uit in je boom.
TEKST MARISKA VERMEULEN FOTOGRAFIE SHARON KASTELIJNS
94