Boven Sinds de grote verbouwing van het kasteel heeft Coevorden weer iets om trots op te zijn. / Onder Peter Geerdink bij de ingang van het kasteel. ‘ Dit was de poort naar het noorden. De enige doorgang in de wijde omtrek,’ vertelt gids Peter Geerdink trots. Koevern, zoals de Drenten hun stad noemen, was een strategisch punt in de veenmoerassen op weg naar Friesland, Groningen en Duitsland. ‘Coevorden was de machtigste vestingstad van Europa. Bourtange, dat mooie dorp in Groningen, was een vesting. Maar Coevorden, dat was een vestingstád!’ De Pabo-docent aardrijkskunde met een grote voorliefde voor geschiedenis is op dreef. Peter schetst een beeld van een bruisende garnizoensstad, een rauw oord in het onstuimige oosten van ons land. De realiteit van het keurig gerestaureerde kasteel waarvoor we ons bevinden steekt er een beetje flets bij af. ‘<strong>In</strong> de stad tref je nog steeds garnizoensgebouwen en andere sporen uit het verleden. De kazernes, het door de soldaten aangelegde grachtenstelsel, het oude weeshuis, het Arsenaal waar nu de Tourist <strong>In</strong>fo en een museum in zitten. Ja, Coevorden was in die tijd heel wat.’ Die gloriedagen zijn voorbij. Het kasteel raakte in verval. Spaanse, Duitse en Franse legers raasden door de stad. Het pal aan de Duitse grens gelegen Coevorden moest steeds meer genoegen nemen met een rol in de marge. ‘Toen ik hier als jochie rondliep was het één grote bouwval,’ herinnert Peter zich, maar sinds de grote verbouwing van het kasteel heeft Coevorden weer iets om trots op te zijn. De Bosporus van Drenthe We maken een sprong terug in de tijd, voordat Coevorden uitgroeide tot een vestingstad en lang voor hier een stenen burcht stond. Dit was de Bosporus van Drenthe. De namen betekenen hetzelfde: een voor koeien doorwaadbare plaats. Goed, bij de Bosporus die de wereldstad Istanbul in een Europees en een Aziatisch deel splijt, gaat het om de Griekse mythe van Io. <strong>In</strong> de gedaante van een koe stak zij de zeestraat over. De nuchtere Drenten houden het bij echte koeien. Op de plek waar boeren hun vee door het moeras leidden werd in 1024 een mottekasteel gebouwd, een houten donjon op een kunstmatige aarden heuvel, met een flinke palissade eromheen. De zompige gronden rondom, eerst nog Duits grondgebied, kwamen in handen van de bisschop van Utrecht. Lood om oud ijzer wat de Drenten betreft – belastinggeld betaalden ze toch niet. De bisschop zou ze wel even een lesje leren en toog in 1227 met honderden ridders uit Utrecht, Holland, Gelre en Westfalen naar Coevorden. Het vrijgevochten legertje boeren en burgers dat burggraaf Rudolf II van Coevorden steunde, zou het op het slagveld ongetwijfeld afleggen tegen deze krijgsmacht van ervaren rotten. Wat konden de messen, knotsen en speren van deze Drentse boeren en, jawel, boerinnen uithalen tegen de zwaar bewapende edellieden? Maar Rudolf II had een plan: hij lokte de vijand de Mommeriete in, het stinkende moerasgebied bij het dorpje Ane. Toen de mannen van de bisschop met hun zware harnassen wegzakten in het veen, hakte het landvolk erop los. Het bloed van vierhonderd ridders, schildknapen en landsknechten kleurde het moeraswater rood. De bisschop werd levend gescalpeerd. Visioen De pret was van korte duur. Burggraaf Rudolf II werd drie jaar later gevangen genomen, geradbraakt en gedood. Als straf voor hun goddeloze gedrag moesten de Drenten een klooster stichten. Bij het idee in een moeras te moeten wonen brak er luid protest uit onder de nonnen in kwestie. Dan woonden ze nog liever in het kleine dorpje Assen. Mede dankzij het klooster groeide Assen uit tot hoofdstad van Drenthe, en niet Coevorden. Onze rondgang om het kasteel is compleet. Peter neemt ons mee naar binnen, in de gerestaureerde toren. ‘De vorm en hoogte van de toren zijn origineel, althans naar een betrouwbare afbeelding. Die weergave van de Blauwe Toren was lange tijd zoek. Een paragnost, de heer Tholen uit Nunspeet, zag in een visioen een grote dekenkist met 008
DRENTHE Coevorden was een grote garnizoensstad, een rauw oord in het onstuimige oosten van ons land 009
Change language