Bouwen aan Vlaanderen 05 2023 lr

De Pen
Tine Broos
architect-vennoot bij KRAS architecten
BINNEN HANDBEREIK …
De gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de architectuur. Althans, zo kopt de titel van de review
over ‘Vrouwen in architectuur’, het boek dat net verscheen bij nai010 publishers(*). Dat de auteur van
deze review toevallig (?) een mannelijke studiegenoot is die ervoor koos niet op de werf te gaan staan,
verklaart misschien het misverstand.
Of zit hij toch juist? Want het verschil situeert zich misschien niet zozeer tussen mannen en vrouwen, dan wel tussen
mannen en moeders. Er was een pandemie nodig om enige verschuiving teweeg te brengen in deze verhouding.
Omdat plots iedereen met kinderen (lees: ook mannen) het moeilijk had om alles te combineren. Maar samen met
de kracht van het coronavirus ebt ook deze ommekeer langzaam weer weg, zo lijkt het.
Bij KRAS zie ik nochtans hoopgevende signalen dat de jongere generatie het beter aanpakt dan die van mij. Ik zie
jonge vaders hun agenda blokkeren voor de opvang van de kinderen op woensdagnamiddag. Ik hoor dat jonge
moeders de ochtendshift draaien, maar zie ze ’s avonds rustig hun werk afronden omdat papa de avondroutine
op zich neemt. Ik kan het alleen maar toejuichen. Ik ben blij voor hem en haar. Zij die de taken beter verdeelt en
zo meer ruimte krijgt voor haar persoonlijke ambities, hij die een betere band opbouwt met zijn kind(eren) en een
beter voorbeeld is voor de toekomstige generatie.
Voor het eerst in mijn bijna twintigjarige carrière als architecte heb ik een project waarbij ik alleen met vrouwen
aan tafel zit – zowel mijn medevennote en de directrices van de school in kwestie als de projectleidsters van de
aannemer. Er wordt anders gewerkt. Efficiënt, geen haantjesgedrag. Beter? Anders, dat wel. Met slechts één enkele
ervaring kan je moeilijk een gefundeerde vergelijking maken. Met projecten waarbij ik als enige vrouw met enkel
mannen aan tafel zit, heb ik daarentegen ervaring in overvloed.
We zijn er dus nog niet met die gelijkheid in de architectuur, laat dat duidelijk zijn. Het zit hem in de hoeveelheid
kleine dingen die verweven zijn in onze dagdagelijkse praktijk. Hoe er toch nog steeds eerst naar de vrouw aan
tafel wordt gekeken om het verslag op te maken. De continue stroom aan vrouwonvriendelijke “mopjes”. Hoe we
allemaal (mezelf incluis) steevast ‘BWH (bouwheer)’ in elk verslag typen, ook al is de opdrachtgever een vrouw …
Ik heb even getwijfeld om erover te schrijven, moet ik toegeven. Omdat de mannen die het meest baat zouden
hebben om even dieper op het thema in te gaan er het minst graag over lezen. Of zich niet aangesproken voelen. Ik
eindig dan ook met een oproep. Hoe kunnen we u – en laat mij even zo vrij zijn om te veralgemenen – zeven vinkjes
man(**) laten inzien dat er nog werk aan de winkel is zonder afgedaan te worden als pessimistische feministe? Het
zou de volgende penhoudster alvast helpen met haar project!
De Pen wordt doorgegeven aan Evelien Pieters, architecte en initiatiefnemer van PAF (platform voor architectuur &
feminisme).
* ‘Vrouwen in architectuur’: De blijvende noodzaak om vrouwen in de architectuur zichtbaar te maken, Florencia Fernandez Cardoso,
Catja Edens, Hilde Heynen, Rixt Hoekstra, Ellen van Kessel, Maria Novas Ferrads, Indira van 't Klooster, Setareh Noorani, Ftima Pombo,
Carolina Quiroga, Lara Schrijver, Erica Smeets-Klokgieters, Lidewij Tummers, Linda Vlassenrood
** De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen, Joris Luyendijk
BOUWENAANVLAANDEREN.BE | 37