Jaarmagazine 2023

Niet zo lang geleden was (de nu gepensioneerde) journalist
Jan Hertoghs een van de steunpilaren van Humo. Zijn oog
voor de details van het leven bracht schitterende reportages
op over onder andere cowboydorpen en de langste busroute
in eigen land. Een constante doorheen zijn oeuvre is een
fascinatie voor het platteland waar zijn familiale roots liggen:
de Kempen. Daar moest ooit wel een boek van komen. Twee
jaar lang werkte Jan Hertoghs aan ‘Alles voor de Kempen’,
een liefdesverklaring aan velerlei geplogenheden die het
Kempense karakter typeren.
tekst KRISTOF NUYENS | foto’s CHRIS STESSENS
Met een lezing die Davidsfonds
Vorselaar via
de Avansa Sprekersbox
boekte, stelde de auteur
het boek voor in 'De wasserij
van het leven’, een tot bruine
kroeg omgebouwde schuur op
‘t Vispluk in Vorselaar. Door
haar inrichting lijkt de tijd in
de kroeg honderd jaar te hebben
stilgestaan. Geen beter
decor is denkbaar voor deze
avond.
Nostalgische
jeugdherinneringen
Jan Hertoghs start de avond
met nostalgisch terugkijken
naar het huis en de buurt van
zijn grootouders. Vragen wie er
ooit Nieuwjaar is gaan zingen,
blijkt de ideale ijsbreker. Meteen
volgt een eerste verhaal
over de kleine Jan Hertoghs
die logeerde bij de grootouders
in Tielen tijdens de Kerstdagen
en als verdoken Antwerpenaar
met zijn broer en zus
Nieuwjaar ging zingen. Verraden
door hun tongval kregen
de jonge snaken steevast de
argwanende vraag “Van wie
zedde gelle?” voorgeschoteld.
Het antwoord “Wij zijn van Maria
van Miel van de Post” blijkt
de loper die alle deuren opent.
Dat ogenschijnlijk banale verhaal
is illustratief voor de hele
avond. Vaak op humoristische
wijze weet Jan Hertoghs de
Kempense identiteit te vatten.
Kempens karakter
Het gastvrije, soms dwarse
maar altijd inventieve karakter
van de Kempenaar spreekt
ook uit het verhaal van Louis
Donkers, tv-verkoper op rust
uit Kasterlee. “Begin jaren
vijftig werd de sensatie van
de eerste tv’s pas echt groot,"
sprak Louis, die enigszins sluw
en tegen de zin van de pastoor
volk toeliet in zijn winkel om
tv te kijken. “Tijdens de Wereldbeker
voetbal zaten ze tot
aan het keldergat op elkaar
gedrumd. Dat daar nooit ene
in de kelder is gevallen! En
het was stil hé, d'r werd niet
geroepen of gesupporterd. De
mensen keken maar. Naar dat
ene beeld, ze waren gefascineerd
door dat beeld. En zien
kopen doet kopen hé."
Jan Hertoghs houdt zijn publiek
ook een spiegel voor,
zoals wanneer de Kempense
honkvastheid aan bod komt.
Hij vertelt het verhaal van de
zoon die een jaar lang zijn
vriendin naar Parijs wil vergezellen.
Het komt hem op een
teleurgestelde mama te staan:
“Wat heeft Parijs dat Kalmthout
niet heeft?”.
Of een andere curiositeit die
ook in Vorselaar even voor
verdeeldheid zorgt: goed bedoelend
en om een gesprek
op gang te brengen, spreekt
de Kempenaar de ander al
eens aan met “Gij zijt niet van
hier hé?”. Die andere voelt zich
hierdoor soms niét tot een
contact aangesproken, eerder
op afstand gehouden.
Gevoed door
connectie
Zo plant Jan Hertoghs doorheen
zijn vertelling kleine,
grote, plezante en confronterende
zaadjes in de hoofden
van het publiek. Geboren
en getogen in Vorselaar of
15