Jaarmagazine 2023

Vormingplus ontstond in
2003 en veranderde in 2021
zijn naam in Avansa. Bij
een twintigste verjaardag hoort
natuurlijk taart, maar Avansa
Kempen vond zo’n jubileum ook
een mooie gelegenheid om aan
zelfreflectie te doen en het middenveld
– en dus ook zichzelf –
in vraag te stellen, vooral als het
gaat om de politieke rol die het
opneemt.
Politicoloog Bart Van Bouchaute
is alvast positief: “Er zijn ob-
Bart Van Bouchaute (politicoloog) is positief:
“Er zijn obstructies en uitdagingen. Het middenveld
wordt niet altijd voldoende erkend, maar het
leeft. Er broeit van alles. Er is heel veel mogelijk!”
structies en uitdagingen. Het
middenveld wordt niet altijd
voldoende erkend, maar het
leeft. Er broeit van alles. Er is
heel veel mogelijk!”
“Het klassieke middenveld
vervult drie functies. Er is een
sociale functie en een dienstverlenende.
Het is goed om
vandaag de derde functie, de
politieke, onder de loep te
nemen. Want vooral die functie
staat onder druk, zowel
intern als extern. Intern vragen
mensen zich onder het motto
‘Doe waar je goed in bent’ wel
eens af of het niet beter is bij
de sociale en de dienstverlenende
rol te blijven, en de
politiek te laten voor wat ze is.
Ook van buitenaf is er kritiek
als het middenveld te politiek
wordt. Een vaak gehoord argument
is dat het middenveld
daar geen mandaat voor heeft,
en geen verkozen vertegenwoordigers.”
Streven naar het
onhaalbare
“Het middenveld is van oorsprong
heel erg verzuild,”
schetst Van Bouchaute de geschiedenis.
"In de jaren 60 van
de vorige eeuw nam de verzuiling
sterk af en verschoof de
klemtoon van ideologische
achtergrond naar pragmatiek.
In de jaren 70 nam het middenveld
nieuwe vormen aan:
er ontstonden actiegroepen en
bewegingen. Dat zorgde voor
een nieuwe dynamiek, waar de
overheid mee moest leren omgaan
en dat zorgde wel eens
voor strubbelingen. Het stof
was nog niet helemaal neergedaald
toen in de jaren 90 het
Vlaams Blok voor een ‘zwarte
zondag’ zorgde. Niet alleen
voor de politiek, ook voor
het middenveld was dat een
schok. Plots kreeg het middenveld
de taak toebedeeld om te
zorgen voor meer sociale cohesie.
De overheid en het middenveld
werden bondgenoten
in een poging om de verzuring
van de maatschappij tegen te
gaan. Het gevolg daarvan was
natuurlijk dat het middenveld
veeleer een bevestigende dan
een kritische rol vervulde. Tot
op de dag van vandaag vervult
het die rol nog steeds. Het
middenveld overlegt met de
overheid en neemt de taak
op zich om het cement in de
samenleving te zijn. Daar is
niks mis mee, integendeel.
Alleen is daardoor de andere
taak, namelijk kritisch zijn en
luis in de pels zijn, wel wat
ondergesneeuwd. Die rol moet
het middenveld weer nadrukkelijker
oppakken. Het moet
zich meer met ‘het politieke’
bezig houden en minder met
‘de politiek’. Er is een wezenlijk
verschil tussen de twee: de
politiek probeert te regelen
en organiseren wat haalbaar
is, terwijl het politieke buiten
de lijntjes durft te kleuren en
nadenkt over wat voorlopig
nog onhaalbaar is."
"Econoom en politicoloog Riccardo
Petrella stelt dat als we
ooit oplossingen willen vinden
voor de grote wereldproblemen,
we eerst zullen moeten
nadenken over een mondiale
welvaartstaat. Dat klinkt utopisch
en onhaalbaar, maar
Petrella countert dat: honderd
jaar geleden leken een 38-
uren werkweek, stakingsrecht,
algemeen stemrecht, gratis
onderwijs en nog een pak
andere ‘utopieën’ ook onhaalbaar.
Maar dat utopische denken,
dat nauw verwant is met
6
MIDDENVELD