Anton Geesink - Voetspoor

Naam: Anton Geesink
Leeftijd: 69
Is: sportbestuurder
De man van statuten en reglementen is natuurlijk ook een man van vlees en bloed. Zijn dochter komt
er lang niet altijd voor uit dat Anton Geesink (69) haar vader is. ,,Dat heeft me zeer, zeer
aangegrepen.’’
Anton Geesink
Eenling versus alte Kameraden
Jans Geesink-Van Hussen tekende voor de titel van zijn boek Tot Hier En Niet Verder. ,,We hebben
als gezin een hoge prijs betaald. Vanaf het begin proberen ze mijn man kalt te stellen. De boerderij in
Gameren en het chalet in Ellmau hebben we moeten verkopen. Maar ook de morele schade mag er
wezen.’’
Van haar had Anton geen IOC-lid hoeven worden.
Als de judoreus van weleer het allemaal had geweten, zou ook hij dingen anders hebben aangepakt.
,,De tegenwerking heeft onze familieband juist versterkt, maar toch had ik werk en privacy moeten
afbakenen. Het heeft elkaar te lang gekruist. Daar werd Jans wel eens krankjorum van.’’
Op 2 december waren ze 50 jaar getrouwd. Dat werd gevierd met een avondje Carré (West Side
Story). De Geesinks waren er met zijn twaalven: het gouden echtpaar zelf, de kinderen Willy (51), Leni
(49) en Anton junior (44) met aanhang, en de vier kleinkinderen. Op de terugweg zei Leni: ,,Weet je
dat ik er lang niet altijd voor uit wil komen dat ik de dochter ben van Anton Geesink?’’
Dat greep haar vader zeer aan.
De negatieve beeldvorming zit het gezin tot hier. Zó kennen ze de pater familias niet. Anton junior, die
in de ochtend het IOC-secretariaatje aan de Anton Geesinkstraat bemant: ,,Pa vecht sinds 1987 tegen
een netwerk van opposanten. Ik reken daar ook de media toe. Ik heb daar geen vrolijk beeld bij: ik zie
tussenlagen, dwarsverbanden, deelbelangen. Het circuit van alte Kameraden, zoals pa ze noemt,
creëert willens en wetens een gekleurd beeld van de eenling Geesink.’’
Anton Geesink: ,,Ze mogen me best een dwarsligger noemen. Dat vind ik zelfs een compliment.
Zonder dwarsliggers rijden er geen treinen. Maar inhoudelijk raakt de kritiek meestal kant noch wal.
Het maakt deel uit van een tactiek: tast de geloofwaardigheid van Geesink aan zodat men geen
aandacht schenkt aan zijn boodschap. Ik stel nu een dossier samen met krantenartikelen om te
bewijzen dat ik anders in elkaar steek. Dat doe ik niet voor mezelf, maar voor mijn kinderen en
kleinkinderen.
Ik wist in 1987 wel dat ik een probleem zou krijgen. Mijn vriend de tandarts Brouwer, helaas
overleden, voorspelde het me dadelijk al. ‘Anton, jongen, weet wat je je op de hals haalt. Er bestaat in
Nederland een bestuurskliek die zal zeggen: die Geesink past niet in ons pulletje.’ Ik was dus
gewaarschuwd. Maar ik wist niet dat ze zó ver zouden gaan.’’
In 1987, tijdens het IOC-congres in Istanbul, droeg het NOC twee kandidaten voor: Henk Vonhoff en
Ruud Frese. Op voorspraak van IOC-voorzitter Samaranch was de oud-topjudoka Anton Geesink de
derde Nederlandse kandidaat. ,,Er is door 118 leden gestemd. Een geheime stemming, heel
democratisch. En ik ben het geworden. Dat moeten de alte Kameraden als een pijnlijke nederlaag
hebben beschouwd.
Samaranch is niet over één nacht ijs gegaan door mij te vragen. Hij kende me al als atleet, en later als
lid van het hoofdbestuur van de Internationale Judo Federatie en van voordrachten ter promotie van
Amsterdam als olympisch kandidaat. In 1958 al reikte Samaranch prijzen uit op het EK judo in
Barcelona. In 1964 was hij de Spaanse chef de mission in Tokio. Van meet af aan heb ik hem verteld:
ik wil wel IOC-lid worden, maar dan een participerende. Bovendien, zei ik, ben ik iemand uit zeg maar
Mont Martre, een volkswijk, want de naam Wijk C zal hem weinig zeggen. ‘En juist aan zó’n man heeft
de IOC-familie behoefte’, zei Samaranch.’’
Anton Geesink stond op zijn twaalfde al op de steigers. Metselen. (,,Het land werd niet opgebouwd in
de schoolbanken, maar op de bouwsteigers’’). Zijn vader was loonwerker, zijn moeder dochter van
haringboer Barend de Negenvinger. Jans woonde om de hoek. Ze trouwden jong en vanaf de begin
jaren zestig kende heel Nederland het koppel. Sinds 1964, na de spectaculaire olympische bres in het
Japanse judobolwerk, genoot Geesink wereldfaam.

Vier jaar eerder kwalificeerde Geesink zich als worstelaar voor de Spelen in Rome, want dat deed hij
erbij. Toen kreeg hij voor het eerst te maken met regenteske arrogantie. ,,Ik verdiende als judoleraar
25 gulden in de week, waarmee ik volgens het NOC niet voldeed aan de internationale
amateurbepalingen. Dat werd me drie weken voor de opening medegedeeld door Pahud de
Mortanges, die voor de oorlog verdorie als beroepsgeneraal van de cavalerie met dat paard van ‘m
vier keer aan de Spelen had meegedaan... De manier waarop was helemaal schofterig. Ik was op
trainingskamp in Zuid-Frankrijk en moest dertig uur reizen naar hotel Cambridge aan het Utrechtse
Vredenburg. Ik dacht dat ze me zouden vragen de vlag te dragen. Na vijf minuten stond ik weer
buiten. Ik kreeg nog geen kopje koffie.
Vier jaar later dreigde ik ook als judoka Tokio te missen. Toen greep Prins Bernhard in. Ik ontmoette
de prins in januari bij een nieuwjaarsreceptie van NSF-voorzitter jonkheer Feith. De prins zei: ‘We
gaan hier wat aan doen, Anton’. Hij wist als voorzitter van de Internationale Hippische Sportfederatie
van een mislukt Italiaans protest tegen deelname van Duitse ruiters. Na ‘intern onderzoek’ had het
Duitse Olympisch Comité geconcludeerd dat er van professionalisme geen sprake was. Een briefje
van twee regels. ‘Zo gaan wij dat ook aanpakken’, zei de prins. Als het aan het toenmalig NOC had
gelegen, hadden ze mij ook in ‘64 met het grootste gemak thuisgelaten, hoor.
Vanaf 1956 zat ik, op uitnodiging van de Japanse bondscoach Matsumoto, minstens drie maanden
per jaar in Japan. Een harde tijd. Ik stond ‘s ochtends twee uur onafgebroken op de mat en ik stond ‘s
middags twee uur onafgebroken op de mat. Zonder een minuut pauze. De tussenliggende tijd
besteedde ik aan rust en herstel.
Japan is mijn tweede vaderland. Eind jaren vijftig hadden wij Nederlanders nog geen idee. Wie wel
eens een Mr. Moto-film zag, ging ervan uit dat alle Japanners wel niet zouden deugen. En dan,
vanzelfsprekend, die Tweede Wereldoorlog. Maar ik was snel om. Wij maar opscheppen over vis en
bloemen, maar in Tokio zag ik een vismarkt zo groot als heel Utrecht en een onvoorstelbare
bloemenpracht.
Ik heb zeer prettige ervaringen met Japanners. Ik word daar nog steeds sympathiek ontvangen,
buitensporig sympathiek vind ik. Het zijn vriendelijke mensen. Traditie is heilig, wat het soms ook wel
lastig maakt. Er is veel overtuigingskracht voor nodig om de Japanner voor nieuwe ideeën te winnen.
Als ik er een powerpoint-presentatie moet houden ben ik daar vooraf maanden mee bezig. Maar ze
zijn in the end wel ontvankelijk voor sterke argumenten.
De sport- en bestuurscultuur in Nederland is daarmee onvergelijkbaar. Netwerken is hier het parool.
Dat komt door die management- en adviesbureautjes. Het is ons-kent-ons. Vertakkingen. Elkaar de
bal toespelen. Bovendien hebben enkele NOC*NSF-voorzitters de fout gemaakt mij in de oppositie te
drukken. Daarmee werd ik gedwongen reactionair te zijn. Met Erica Terpstra heb ik de garantie dat de
olympische idealen eindelijk een plaats krijgen die ze behoren te krijgen. Hoef ik me minder als
waakhond te gedragen.’’
Gelukkig heeft hij alles van zich af kunnen schrijven in dat boek van 248 pagina’s. Met ‘brieven,
bewijsstukken en foto’s’. Geesink zelf opteerde voor 800 pagina’s. De uitgever achtte dat niet leesbaar
en dus onverkoopbaar.
Jans: ,,Toen Anton 50 was geworden bereidden we ons voor op een rustig en teruggetrokken leventje.
Eindelijk weer aandacht voor de kinderen en kleinkinderen. Anton was moe. Moe van het
onophoudelijk moeten opboksen tegen die overmacht van sportbestuurders. Met zijn beslissing was ik
heel gelukkig.’’
Anton: ,,Maar als de president van de Internationale Judo Federatie je vraagt toe te treden tot het
dagelijks bestuur en voorzitter te worden van de opleidingscommissie kun je geen nee zeggen. En als
Samaranch je twee jaar later uitnodigt voor een gesprek in Lausanne kun je ook onmogelijk nee
zeggen. Ik heb dat als mijn plicht beschouwd. Met alle consequenties vandien.’’
Geesink, de vrijwilliger, was voor het IOC-lidmaatschap bereid ‘veel fijne dingen’ op te geven. Die
eigenhandig verbouwde boerderij in Gameren, bij Zaltbommel, bijvoorbeeld, en dat deels zelf
opgetrokken chalet in het Oostenrijkse Ellmau. ,,Jans en ik wonen weer boven de sportschool in
Utrecht. Verder hebben we een caravan en een recreatiehuisje in het oosten van het land. Waar, dat
gaat niemand iets aan. Ik wil daar niet gestoord worden.’’
Hij wandelt wat. Sporten gaat niet meer. ,,Ik heb vijftien jaar lang getobd met de knieën. Twee
kunstknieën hebben me van een groot probleem verlost. Maar het plezier in bewegen ben ik
kwijtgeraakt. Ik zeur niet. Ik heb niks gemist in m’n leven. En dat IOC-werk is hoe dan ook fijn om te

doen. Als ik zo gezond blijf als nu ga ik door tot mijn tachtigste. Als ik zou stoppen doe ik daarmee de
verkeerde mensen een plezier.’’
Dus gaat Jans in de zomer weer mee naar Athene. Het worden Antons negende Olympische Spelen
als official. ,,Ze gaat mee omdat ík het leuk vind. Zelf vermaakt ze zich nog geen uur. Ze zit in een
geweldig hotel, beschikt over een mooie auto en kan dankzij haar accreditatie alle sportwedstrijden
bijwonen die ze wil, maar toch doet ze het enkel en alleen voor mij. Als we thuis komen zegt ze nog op
de vliegtuigtrap: ‘Anton, we gaan nu toch wel een weekje met de caravan weg, zeker?’’’
17 januari 2004