'Wasi ondrosei' Het gebruik van vaginale stoombaden in ... - osodresie

EEN WASLIJST VAN PLANTEN IN HET DAGELIJKS STOOMBAD
In Suriname bestaan vele uitdrukkingen voor een vaginaal stoombad: faya
watra, wasi ondrosei, uma wasi, was’ puntje (Sranantongo), wasi faya
wataa (Aucaans) en ketee patu uwii (Saramaccaans). Voor het prepareren
van een stoombad zoekt een vrouw de juiste takken met bladeren en
stukken bast bij elkaar en hakt ze in stukken. Het materiaal wordt in een
gietijzeren pot of zinken emmer met water in het vuur geplaatst en aan
de kook gebracht. Dit vindt plaats in de badkamer – in het binnenland
vaak een hut met een bladeren dak achter het huis. Het stoombad kan
met één plantensoort worden bereid, maar meestal gebruikt men verschillende
soorten tegelijk. Soms giet men kokend water in een plastic emmer,
tobbe of emaillen po met verse of gedroogde bladeren. De vrouw legt dan
een plank over de tobbe of gaat op de po of emmer zitten met gespreide
benen om de stoom de kans te geven haar vagina binnen te dringen. Vaak
bedekt ze haar schoot met een handdoek. Een stoombad duurt vijf à tien
minuten. Vervolgens steekt de vrouw haar vingers zo diep mogelijk in
haar vagina om het aanwezige slijm te verwijderen. Wanneer het water
enigszins is afgekoeld, wast ze haar geslachtsdelen met het hete afkooksel.
De meeste Marronvrouwen nemen ’s ochtends direct na het opstaan en ’s
avonds vlak voor het slapengaan een stoombad. In de meer welgestelde
huishoudens worden ook wel kant-en-klare zakjes met kruiden geweekt in
een plastic bidet met heet water dat onder de wc-bril wordt geplaatst.
Niet minder dan 177 verschillende plantensoorten werden genoemd als
ingrediënt voor een vaginaal stoombad (zie Appendix). Voor nog eens zestien
lokale namen hebben wij geen exemplaar kunnen verzamelen en dus
geen wetenschappelijke naam kunnen achterhalen. Lang niet al deze soorten
worden verhandeld. Op de medicinale plantenmarkten in Paramaribo
(Vreedzaammarkt, Noodmarkt, Popki Dyari en Nieuwe Grond) werden
in 2006 76 verschillende stoombadkruiden aangetroffen. Dagelijks ligt er
meer dan 2000 kilo aan stoombadkruiden in de marktkramen van Paramaribo.
Dit is bijna veertig procent van de totale dagelijkse hoeveelheid te
koop aangeboden medicinale planten (Van Andel et al. 2007a).
De meeste stoombadplanten groeien in het wild in kapuweri (secundair
bos of struikgewas), maar in Marrondorpen worden ze actief aangeplant.
Zo hoeven de vrouwen ’s ochtends niet eerst het bos in om de bladeren
te verzamelen. Naast vrijwel elk huis staan exemplaren van de bomen
andoya (Campomanesia aromatica), yarakopi (Siparuna guianensis) en
pinya (Vismia spp.), die door veelvuldig snoeien de gedaante van een
struik hebben gekregen.
EEN OMHELZING IN DE VROEGE OCHTEND
Vaginale stoombaden worden beschouwd als lustopwekkend voor zowel
mannen als vrouwen. De lokale namen van de stoombadplanten geven
vaak al een idee van hun effect. Het strak maken van de vagina wordt
Tinde van Andel, Sanne de Korte, Daphne Koopmans, Joelaika Behari-Ramdas & Sofie Ruysschaert ‘Wasi ondrosei’
55