Ringreven 2010-5 - Landbruk Nordvest - Norsk Landbruksrådgiving

Landbruk Nordvest Ringreven 5/2010
Tekst Jon Geirmund Lied
Gjennom fleire år har sau og geiteavlslaga i
dei tre Vestlandsfylka samarbeidd om eit
prosjekt Geit i vekst. Dette prosjektet, med
sogningen Ola Søgnesand som leiar, er
mykje av årsaka til at geithaldet på
Sunnmøre er i ferd med å gjennomføre ein
revolusjon.
I Norddal og Stranda kommunar har det i løpet
av dei åra Geit i vekst prosjektet har halde på,
vorte gjennomført sjukdomssanering på nesten
alle besetningane. I tillegg har mange av
geitmjølkprodusentane i desse kommunane
investert kraftig i kvote og fjøsar. Vi opplever
no at det i fleire fjøsar blir produsert mellom
150 og 200 tonn.
Dette er ei interessant utvikling. Frå ein struktur
der gjennomsnittleg kvote pr produsent var på
vel 40000 liter i 2002 er den i 2010 på om lag
65000 l. Og utviklinga heldt fram. I Stranda og
Norddal vil det i år og neste år bli sett i gang
utviding av fjøsane på i alle fall fire bruk.
Gjennom kvoteleige og samdrift får fleire av
desse fjøsane godt over 150 tonn i produksjon.
Geitmjølkproduksjonen, særskilt på indre
Sunnmøre, der det no blir satsa på rasjonelle
fjøsar med store volum, er god butikk. I følge
rekneskapsførar Jarle Hauge i Norddal
rekneskapskontor vil eit bruk på 150 – 200 daa
dyrkajord kunne kome mykje betre ut
økonomisk med geitmjølkproduksjon enn med
kumjølkproduksjon. Sjølvsagt må då
føresetnader om m.a. høvelege beiteareal for
geit vere oppfylde.
Ein geitmjølkproduksjon på maksimal kvote
(200 tonn) vil krevje omlag150 dekar
dyrkajord, dessutan om lag 100 dekar gode
kulturbeite eller gode utmarksbeite.
Geitmjølkproduksjon vil ifølge Hauge kunne ha
36
lågare bygningskostnader enn
kumjølkproduksjon. Men den vil truleg krevje
fleire arbeidstimar.
I dei områda på Sunnmøre der det i dag er
etablert geitmjølkproduksjon er det høve til å
søkje om konvertering av kvote frå ku til geit. I
samband med drøftingar om endringar i
driftsopplegget i kumjølkproduksjonen bør det
også vurderast om geit kan vere ei aktuell
driftsgrein.
Ikkje minst vil det vere aktuelt der vedlikehald
av kulturlandskapet er ei utfordring. Heile indre
Storfjorden, og bygdene i fjordane på søre
Sunnmøre, kan vere aktuelle område der
geitehald vil lette skjøtselen av dette.
Meieriet i Ørsta er no til vurdering i TINE . Det
er vurdert å redusere drifta på anlegget. Ein kan
sjå føre seg at anlegget i framtida grovt sagt
berre sit att med mottak og foredling av
geitmjølk. Det er truleg viktig for anlegget i
Ørsta at det er ein vesentleg
geitmjølkproduksjon på Sunnmøre. Helst bør
nok produksjonen i denne regionen auke
monaleg. I dag blir det produsert om lag 3 mill.
liter geitemjølk i dette området. Det bør
vurderast ei satsing på ein sterk auke i
geitmjølkproduksjonen på Sunnmøre. Ein
produksjon på 5- 6 mill. liter vil kanskje kunne
vere eit aktuelt volum.
Vi veit at lønsemda er god (i alle fall ved større
kvotar). Vi veit at det er ynskje frå stor -
samfunnet at bygdene ikkje gror att. Og vi trur
at det på sikt vil vere viktig for eksistensen til
meieriet i Ørsta at det er ein stor geitmjølk-
produksjon i området. Derfor bør dette takast
tak i.
Dersom bøndene, TINE, kommunane, Møre og
Romsdal fylke, Fylkesmannen og Innovasjon
heldt fram satsinga, samlar seg om ein felles
strategi, ligg forholda godt til rette for at
Sunnmøre og meieriet i Ørsta skal kunne
utvikle seg til ein stor aktør innan produksjon
og foredling av geitmjølk.
Prosjektet Geit i vekst vil kunne vere eit
naturleg nav i dette arbeidet. Landbruk
Nordvest deltek gjerne.