Last ned pdf - Helsedirektoratet

32 KAP 3
Spesialistpraksis
Den kliniske vurderinga bør supplerast med strukturerte diagnostiske intervju når pasienten
blir vurdert i spesialisthelsetenesta. Kiddie­SADS diagnostisk intervju, ev. MINI for ungdom
over 16 år, blir tilrådd. Utan strukturerte intervju vil ein lett oversjå samtidige lidingar som
kan vere vesentlege for kva behandling som bør veljast. Ein grundig utviklingsanamnese er
nødvendig, gjerne grafisk framstilt langs ei livslinje. Familieanamnesen må leggje vekt på
å avdekkje teikn på bipolare lidingar i familien. Genogram er eit godt hjelpemiddel (101).
Mange unge pasientar må vurderast over tid for at ein skal kome fram til rett diagnose.
I tilfelle der ein mistenkjer at ei bipolar liding er i ferd med å utvikle seg, er det viktig å gi
pasienten regelmessig oppfølging. Bruk av humørdagbok kan vere til god hjelp. Sjølv om
ein først kan stille ein diagnose når den unge har hatt ein episode med maniske symptom,
bør ein tenkje på bipolar liding når ein depresjon startar svært tidleg og elles har kjenneteikn
frå tabell 4.
Når ein ønskjer å vurdere symptomintensiteten ved bruk av ein måleskala utfylt av ein
klinikar, blir Child Depression Rating Scale (CDRS) (102) tilrådd for bruk i depressive episodar
og Young Mania Rating Scale (103) i oppstemde episodar. Desse skalaene gir ein
råskåre som kan vere til god hjelp når ein skal vurdere alvorsgraden og effekten av behandlinga.
Det er uvikla spørjeskjema som kan fyllast ut av foreldra og brukast til å identifisere
barn og unge som må greiast ut for bipolar liding på klinikken, for eksempel Child Mania
Rating Scale (104). Slike skjema kan også brukast til å vurdere symptomintensiteten.
I seg sjølv er ikkje eit spørjeskjema nok til å stille diagnosen. Den diagnostiske konklusjonen
kviler på den globale vurderinga klinikaren gjer av all den informasjonen som finst om
barnet eller ungdomen, der diagnostisk intervju og vurdering over tid står sentralt. Spørjeskjema
er eit supplement til det samla informasjonstilfanget.
Ein bør utføre dei same medisinske undersøkingane som for vaksne.
3.4 Differensialdiagnostikk
Feildiagnostikk kan få alvorlege konsekvensar. Differensialdiagnostikk skal hindre feildiagnostikk
ved å ta systematisk stilling til om symptom og funn også kan forklarast på
andre måtar. Det er særleg viktig å ta stilling til om symptoma på bipolare lidingar kan
skuldast somatiske sjukdomar, effektar av medikament eller rusmiddel, ikkje­bipolare
depressive lidingar og andre psykiske lidingar med psykotiske symptom eller psykiske
lidingar der depressive symptom er vanlege.
3.4.1 Organiske differensialdiagnosar
Organiske lidingar med hypomane eller maniske symptom
Dersom somatiske lidingar er årsaka til eit klinisk bilete, som ved ei bipolar liding, skal
tilstanden klassifiserast under F06.30 Organiske affektive lidingar. Stemningslidinga må
følgje den organiske årsaka og ikkje vere ein kjenslereaksjon på det å ha ei somatisk liding.
Eksempel kan vere hypomani ved multippel sklerose eller ukritisk manisk åtferd på grunn av
skade i pannelappane i hjernen.