Last ned pdf - Helsedirektoratet

36 KAP 3
av symptoma på mani eller hypomani overlappar med dei diagnostiske kriteria for ADHD.
Det gjeld særleg auka energi, at ein er distré og har taleflom. Dei symptoma hjå barn som
klarast trekkjer i bipolar retning, er tankeflukt, mindre behov for søvn og heva stemningsleie
(110). For å skilje mellom bipolar liding og ADHD, bør ein vurdere symptoma i ein stemningsnøytral
fase. Det er ikkje uvanleg at personar med bipolare lidingar samtidig oppfyller
diagnosekriteria for ADHD, særleg i barne­ og ungdomsalderen, men også hjå vaksne
(47;111).
Personlegdomsforstyrringar
Personlegdomsforstyrringar med labilt kjensleliv (emosjonelt ustabil personlegdomsforstyrring
og dramatiserande personlegdomsforstyrring) kan ha raske endringar i
stemningsleie, men episodane varer som oftast kortare enn hypomaniar. Ved åtferdsforstyrringar
oppstår sinne, irritabilitet, rastløyse og raserianfall. Det kan vere grandiositet,
men ikkje andre symptom på bipolar liding eller klart avgrensa episodar. Depressive episodar
som er ledd i ein personlegdomsforstyrring, er vanlegvis av reaktiv karakter og utløyst
av interpersonlege stressorar. Spesielt ved rusmiddelproblem kan det vere vanskeleg å
skilje bipolare lidingar frå personlegdomsforstyrringar. I studiar av kliniske pasientutval finn
ein, noko hyppigare enn blant folket elles, at personar med bipolare lidingar type I samtidig
oppfyller diagnosekriteria for personlegdomsforstyrring av emosjonelt ustabil type.
Personar i hypoman episode kan vere pågåande og hyperseksuelle, aggressive om ein set
grenser for dei, omsynslause, overkøyrande og lite kjenslevare. Slike personar kan feilaktig
bli diagnostiserte med antisosial eller narcissistisk personlegdomsforstyrring. Ei grundig
sjukehistorie vil gjere det klart om åtferda er episodisk og ikkje har vore jamt til stades frå
tidlege ungdomsår.
Andre lidingar
Ved alvorlege bipolare depresjonar kan pasienten gå så mykje ned i vekt at ein kan forveksle
tilstanden med anorexia nervosa. Eit klinisk intervju er vanlegvis nok for å vise at
pasienten har somatisk syndrom og manglar dei psykologiske kjenneteikna ved anoreksi.
Bipolare depresjonar er ofte prega av energiløyse og trøyttleik. Kronisk utmattingssyndrom
og andre uklare «psykosomatiske» syndromdiagnosar kan bli feildiagnosar dersom ein ikkje
gjennomfører ei fullstendig og systematisk undersøking.
Alvorlege påkjenningar kan gi barn og unge akutte tilpassingsforstyrringar og post­traumatisk
stressliding som kan likne mani (86). Mellom anna kan personar som har opplevd seksuelle
eller andre overgrep, få slike reaksjonar. Anamnese og forløp vil vere viktig med
omsyn til differensialdiagnosen.
Enkelte barn har vedvarande alvorleg emosjonell og åtferdsmessig ustabilitet (Severe
Mood Dysregulation, SMD), med hyppige og sterke frustrasjonsutbrot på toppen av ein
vedvarande irritabilitet. Desse barna skil seg frå barn med bipolar liding ved at episodane
er kortvarige, oftast under 24 timar, og at dei også mellom episodane har irritabel åtferd
(112).