Kjelda nr. 1 2001 - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

More documents

Recommendations

Info

8 Kjelda Frå kommunekassane i Flora og gamle Kinn kommune: Muselort, rust, skit, rusk og støv saman med store mengder samanstifta og meir eller mindre ihopknurva papir har vore kvardagen for kommunearkivordninga ved Fylkesarkivet i den siste tida. I byrjinga av desember i fjor var kommunearkivordninga ved Fylkesarkivet i Flora og henta inn 96 store øskjer eldre arkivmateriale etter kommunekassane i Florø og Kinn kommune. Dette materialet vart rydda inn i Flora kommune sitt arkivdepot i 1996 etter at der var samla inn frå tidlegare administrasjonsbygg og andre lokale i Flora. Arkivmaterialet har sidan vore oppbevart i arkivdepotet i påvente av at Fylkesarkivet har funne høve til å ordne og registrere materialet. No er ordningsarbeidet i gang. Eit slikt arkivmateriale etter kommunekassen inneheld naturleg nok mykje rekneskapsmateriale, tusenvis av bilag gjennomhola og ihopdregne med hyssing eller samanstifta og pakka i buntar, oftast stabla i haug eller vekksett meter på meter i hyller i boksar og permar. Men i tillegg til vedleggsmaterialet er det og saksdokument og annan korrespondanse. Det materialet som kommunearkivordninga hentar inn til ordning og registrering er det me kategoriserer som historisk eller eldre arkivmateriale. Til dette reknar ein i hovudsak materiale frå perioden før den omfattande kommunereguleringa fyrst på 1960-talet. Sjølv om kommunekassen sitt arkiv inneheld mykje einsarta dokument som kvitteringar, kontoutskrifter, lister over utbetalingar og liknande finn ein ofte her detaljert og konkret dokumentasjon på ein kommune sine handlingar og disposisjonar. Dette gjer at arkivmaterialet er verdifullt som historisk kjeldetilfang. Samstundes er det nettopp gjennom arkivmaterialet at ein finn dokumentasjon om korleis kommunekassen har vore organisert og kva funksjon som til ein kvart tid har lege til etaten. Når me ordnar eit slikt materiale går me gjennom dei einskilde arkivseriane som t.d. rekneskaps-vedlegg og korrespondanse, og sikrar dokumenta eller protokollane ved å reinse ut ting som kan øydeleggje papiret som til dømes stiftar, bindersar, nåler og anna rusk. Me skil ut det som ikkje vert rekna som arkivverdig eller som kan kasserast, og ordnar arkivet etter dei prinsippa som gjeld. Arkivet vert så registrert i eit fagsystem der ein kan søkje fram att materiale ved ein eventuell førespurnad etter bestemte saker eller periodar. Det er sjølvsagt i kommunen si eigen-interesse å ha orden på arkivet. Det lettar framfinning og gjev tryggleik i høve til eventuell dokumentasjon av til dømes avtalar og sakshandsaming. Dette gjeld og for det eldre arkivmaterialet. Er det til dømes gjort ein avtale om at staten har teke på seg kostnadene ved eit vedlikehald eller liknande kan avtalen vere like bindande om den er gjort i 1939 eller i 1999. I tillegg er det tale om offentleg dokumentasjon, og det kan såleis vere andre enn kommunen sjølv som har interesse av materialet. I følgje Arkivlova heiter det til dømes at Arkivdepotet (her kommunen) skal leggje tilhøva til rette slik at publikum kan gjere bruk av arkivmaterialet innanfor dei rammene som følgjer av gjeldande føresegner om innsynsrett, teieplikt og gradering. Ordningsarbeidet er såleis og ei tilrettelegging for eventuelle forskingsarbeid og kan til dømes vere til nytte i samband med skriving av ei bygdehistorie eller anna sogearbeid. Kuriosa Når ein sit med slikt ordningsarbeid Årgang 10, nr 1 - 2001 Mellom muselort og eseløyrer Av Ole Stian Hovland Muselort eller kommunerekneskap? Kommunearkivordninga har hatt stor nytte av innleigde krefter i samband med ordningsarbeidet av arkivmaterialet frå Flora. Her er det Olav Johannes Aaberge som studerer innhaldet i ein gamal arkivkasse. Tidlegare i vinter hadde me og god hjelp av Marit Anita Skrede. (Foto: Fylkesarkivet) får ein ikkje sjølv høve til å drive nærstudier av materialet, men uansett legg ein merkje til ein del saker og då kanskje helst meir spesielle eller kuriøse ting, og det er gjerne saker av både humoristisk og tragisk karakter i materialet. Det er døme på kor vanskeleg det kan vere å få inn skattar og avgifter og det er stundom ikkje måte på kva krumspring kommunekasseraren kan finne på for å få inn uteståande. Samstundes kjem ein nær innpå kvardagen til enkeltmenneske til dømes kring førre århundreskiftet i materialet som vedkjem fattigkassa og utbetalingane over denne. (framhald neste side)
Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 9 Mykje byråkrati og lite gull Det er lett å verte gripen av detaljnivået og byråkratiet i denne delen av det offentlege sitt arbeid. I rekneskapsvedlegga frå Kinn kommune kring 1940 låg det til dømes eit krav om skattereduksjon frå eit rederi. Saka går att og fram mellom rederiet og det offentlege, byråkratiet arbeider og det vert vist til rundskriv og lovheimlar. Etter mykje om og men endar saka i rederiet sin favør, men sjølv om dette skjedde kring 1940, vil eg meine at det var mykje styr for dei 60 ørene som rederiet fekk attende. Ei anna sak i Kinn kommune frå same periode handlar om ei låvebru på klokkargarden. Klokkaren skriv til kommunen og krev at dei tek kostnadene med ein nødvendig reparasjon av låvebrua. Kommunen meiner at dei ikkje pliktar å ta desse kostnadene og gjev såleis avslag. Etter ein ny runddans med brevskriving der klokkaren syter over pengemangelen og at dei no treng pengane slik at dei får erstatte kyr dei har mista slik at ungane får mjølk, går saka til Opplysningsvesenets fond. Dei meiner heller ikkje at dei har noko med den omtala låvebrua å gjere og saka går derifrå til departementet. Etter halvtanna år med sakshandsaming endar til slutt saka hjå Kinn kommune att, og avgjerda er klar, kommunen må betale for reparasjonen av låvebrua. Me får tru at klokkaren fekk seg ei god mjølkekyr for pengane og at ungane ikkje vansmekta medan papirveldet styra på. Varsko her Det hende og at kommunen gjekk på ein smell og skaffa seg sjølv utgifter dei ikkje hadde planlagt. Under eit gatearbeid i Florø sentrum i 1903 gjekk det hardt føre seg. Utanfor butikken til Andrea Berg skulle det sprengjast vekk ein bergknaus og det ser ut til at skytebasen har lagt godt i. Her har det nok singla i glasruter og hagla med stein, trefliser, glasruter og porselen. Andrea Berg dreiv i nipsbransjen, og ut frå ein Fortegnelse over de med Mineskuddet ødelagte Varer i min Butik får vi eit godt oversyn over kva som gjekk tapt. Det har gått hardt ut over både blomstervasar, drammeglas, Rett tal i rett kolonne: Kasserar i djup konsentrasjon over bokholderiet. (Foto: “Herredskassereren” 1954) måneskinslamper, kristusfigurar, englar, fløytemuggar og nipsfigurar. Bortimot 200 gjenstandar gjekk med i sprenginga. Med varer og reparasjonar ser det ut til at Florø bykasse fekk eit utlegg på over 300 kroner med denne velplasserte ladninga. Det går ikkje fram at det var personskader i samband med uhellet. Attende til Flora Når me etterkvart får orden på arkiva etter kommunekassane og Flora bykasse vert materialet frakta attende til Flora og plassert inn i arkivdepotet der. Det står enno att ein del arbeid før me kjem så langt, men me reknar med å vere i hamn med det ut på vinteren. Då skulle i alle høve denne delen av kommuneadministrasjonen vere godt dokumentert, og kommunearkivordninga vil og sikkert vere vel forsynt med både støv og gamle stiftar og bindersar for lange tider frametter. Brev frå Den norske Stats Småbruk- og Boligbanks Kontor i Bergen til ‘Herredskassereren i Kinn’. Datering: 29.09.1931.
Page 1 and 2: Kjelda Fylkesarkivet i Sogn og Fjor
Page 3 and 4: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 3 Mi
Page 5 and 6: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 5 Fa
Page 7: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 7
Page 11 and 12: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 11 t
Page 13 and 14: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 13 m
Page 15 and 16: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 15 N
Page 17 and 18: Årgang 10, nr 1 - 2001 MUSIKK Kjel
Page 19 and 20: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 19 J
Page 21 and 22: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 21 F
Page 23 and 24: Årgang 10, nr 1 - 2001 Kjelda 23 M

Kjelda nr. 1 2001 - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?