Til bords med suksess - Helse Vest

More documents

Recommendations

Info

22 helse i vesT 4/2010 profilen Kristine rørtveit Psykiatrisk sjukepleiar/Ph.D. Aktuell med si forsking på skuld og skam hos mødrer som lid av eteproblem. – Tenk deg at du sit ved middagsbordet saman med barna dine. det einaste du ønskjer, er at dei andre snart skal bli ferdige med å ete, slik at du sjølv kan springe ut på badet for å kaste opp. Når mor Dette kan vere kvardagen for mødrer med eteforstyrringar, fortel psykiatrisk sjukepleiar/Ph.D. Kristine Rørtveit. Ho har forska på skuld og skam hos mødrer som lid av eteproblem. – Noko av det viktigaste eg har funne, er korleis mødrene skildrar emosjonelle dilemma og kroppslege kjensler, i tillegg til sterke og konkrete skildringar av skuldog skamkjensle, seier Kristine Rørtveit. Ho er opphavleg psykiatrisk sjukepleiar og arbeider ved Stavanger Universitetssjukehus. Ho har hovudfag i sjukepleievitskap og arbeider til dagleg ved Stavanger distriktspsykiatriske senter. Der har ho blant anna gruppesamtalar med mødrer med eteforstyrringar og personar som lid av overeting, i tillegg til at ho forskar vidare innanfor kliniske helsefag. – Eg har gjort ei kvalitativ under- søking der eg har djupintervjua åtte mødrer. Mange av dei går rundt med ei kjensle av skam kvar dag, og dei er ikkje fornøgde med kroppen sin. Hovudvekta av dei som var med i undersøkinga, sleit med bulimi, mens andre hadde slite med anoreksi eller
helse i vesT 4/2010 – Mødrene opplever angst, og dei skaper mange reglar rundt seg sjølve. Ofte kjem dei i konflikt med sterke drivkrefter mellom ønsket om å vere ei god nok mor og dei destruktive kreftene som er knytte til eteproblemet. Kristine Rørtveit, psykiatrisk sjukepleiar/Ph.D slit med å ete normalt TeKST SIRI TjeSSem FjælBeRg FOTO KjeTIl AlSVIK overeting, fortel Rørtveit. I haust disput- erte ho med avhandlinga «Skyld og skam som en gåte hos mødre som lider av spiseproblemer». Rørtveit fortel at mødrene i under- søkinga heile tida har dårleg samvit når det gjeld kjensler og mat. Det å ha eit eteproblem er knytt til det å vere ung og anorektisk. Det høyrer liksom ingen stad heime at når ein får barn, skal ein framleis slite med ikkje å ha trygge og gode matvanar som kan overførast til barna. Mødrene kjenner skam fordi dei ikkje kan vere gode rollemodellar for barna sine, og dei oppfyller ikkje eigne krav til det å vere mor. Skuldkjensla viser seg som dårleg samvit for at ein ikkje «fiksar» problemet sitt, og som redsel for at barna ikkje har det godt nok i oppveksten, fordi eteproblemet hos mora har fått for stor plass. Lever i konflikt med seg sjølv – Det å sitje til bords er ein viktig del av oppsedinga. Her snakkar vi om dagen som har vore, og om ting som skal skje. Her skal vi lære oss gode og sunne matvanar som er allment aksepterte i samfunnet vårt. Dersom barna finn ut at mor ikkje et, eller at ho et ein annan type mat enn det dei sjølve gjer, viser forsking at det òg kan verke inn på matvanane til barna seinare. Mange mødrer kjenner stor angst rundt måltidet, særleg i sosiale samanhengar, men også når dei er blant sine eigne, for då er det ikkje så enkelt å skjule problemet. Mødrene vil ikkje vise overfor barna sine at dei ikkje et, eller at dei har eit anstrengt forhold til maten dei serverer. Dei ønskjer å rettleie barna til eit sunt kosthald, men klarer det ikkje sjølve. Dei klandrar seg sjølve når desse konfliktane kjem opp. Mange bruker svært mye tid på å halde eteproblema skjult. Dei lever eit hemmeleg liv i eigen familie, og dei lever med problema sine i det stille. Når kan dei overete? Når kan dei kaste opp? Enkelte set på høg musikk, slik at barna ikkje høyrer når dei kastar opp. Dei overet når andre ikkje er heime, fortel Rørtveit. Kan bli heilt friske med rett behandling – Dei fleste treng behandling, som går ut på kognitiv åtferdsterapi med hovudvekt på undervisning, refleksjon og heimeopp- gåver. Mange treng hjelp frå helsevesenet for å bli friske, men det er òg mange som går ubehandla, fordi dei ikkje søkjer hjelp. Med «frisk» meiner eg at dei et normalt og med regelmessige måltid utan for eksempel oppkast eller overtrening for å kvitte seg med maten. I behandlinga blir det lagt sterk vekt på at dei skal ete normalt. Det er for eksempel normalt å ha smør på brødskiva. No er det så mange diettar på marknaden at mange ikkje lenger har eit forhold til kva som er normalt, stadfestar Rørtveit. God mor – med eit eteproblem? Ho rettar merksemda mot kva som er annleis for ei mor med eteforstyrring enn for andre som har eteforstyrringar. Ho meiner at det å ha ansvar for andre og samtidig sjølv vere ansvarleg for å komme ut av problemet, er vanskeleg og skaper dilemma. – Mødrene opplever angst, og dei skaper mange reglar rundt seg sjølve. Ofte kjem dei i konflikt med sterke drivkrefter mellom ønsket om å vere ei god nok mor og dei destruktive kreftene som er knytte til eteproblemet, seier Rørtveit. 23
Page 1 and 2: Nr 4/2010 rogaland / hordaland / So
Page 3 and 4: Helse i vest, utgåve 4/2010 Redaks
Page 5 and 6: Til venstre og under: Operasjonskoo
Page 7 and 8: informasjonsbrevet som blir sendt u
Page 9 and 10: helse i vesT 4/2010 - Eg har framle
Page 11 and 12: forskingsnytt Kan ein døy av latte
Page 13 and 14: - Helse Stavanger har gjennom prosj
Page 15 and 16: Over: Spesialpedagog og prosjektmed
Page 17 and 18: - Dei positive effektane kjem når
Page 19 and 20: genetikk, men det er eit område so
Page 21: gledeleg nedgang i sjukefråværet

Til bords med suksess - Helse Vest

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?