pdf-fil - Sogn og Fjordane fylkeskommune

Artiklar om kulturminne i låglandetNår vi skal presentere den eldre historia forlåglandet i Årdal, er det naturleg å ta utgangspunkti gardane. Sidan bør det også skrivast artiklar omtema.Artiklar om lokalitetarAlle dei eldre matrikkelgardane må dekkastmed ein generell artikkel kvar. Desse må ta føreseg korleis dei er representerte i dei skriftlegekjeldene, samt kva kulturminne som er registrertpå gardane. Vidare bør det drøftas korleis gardanekan ha inngått i eldre eigedomsstrukturar, kvaressursar som har vore nytta, og den økonomiskeog sosiale statusen til gardane. Desse artiklaneskal i dei tilfella der det er mogleg bli illustrert avutskiftingskart montert på Øk-kart, med alle kjendeautomatisk freda kulturminne avmerka. For at detteskal lata seg gjera på ein best mogleg måte, børden nasjonale kulturminnedatabasen Askeladdenbli oppdatert for Årdal kommune. Per 10.07.2008er 37 lokalitetar frå Årdal registrert i Askeladden.Dette er nok berre ein liten del av dei kjende funnafrå kommunen. Det vil truleg vera mellom eitt ogto månadsverk å lasta inn og kartfesta resten avlokalitetane frå Årdal.Dei eldre matrikkelgardane i Årdal inkluderar (iparentes merka første skriftlige kjelde og kjendefornminne). BK står for Bergens Kalvskinn. 18av desse gardsartiklane er skrivne av Vibeke Lia(merka F i det fylgjande), og ligg på Internett:www.sfj.no/arkeologiGnr. 1, Muggeteigen (skogstykke tilhørandekongen, brukt av presten i Lærdal 1723 – navnetter Øystein Mugga død 1337?)Gnr. 2, Naddvik (BK, 1 gravrøys, 3 tufter) (F)Gnr. 3, Hovland (BK, minst 32 røyser, 1steinalderlokalitet) (F)Gnr. 4. Årdalstangen med Tolsgaarden (1563, 11haugar?)Gnr. 5, Prestegården (1603, 1 grav, 2 bautasteinar)Gnr. 6, Lægreid (BK, 4 gravminne, 3 lausfunn fråsteinalderen)Gnr. 7, StedjeneGnr. 8. Eldegard (matrikkelform Hellegard) (BK)Gnr. 9, Ve (BK, minst 9 graver?) (Skrivarhellerenskal ha eigen artikkel) (F)Gnr. 10, Moen ((moa) tilbake til 1666, 1 grav?)– Det er blitt skrive fleire artiklar omYtre MoaGnr. 11, Svalheim (1666, 7 røyser, kolmile) (F)Gnr. 12, Hjelle (1603) (F)Gnr. 13, Vetti (1603, 3 røyser) (F)Gnr. 14, Avdalen (1603)Gnr. 15, Volddal (Trondteigen) (BK)Gnr. 16, Hestetun (1563)(F)Gnr. 17, Midtun (NRJ) (F)Gnr. 18, Øyri (1603) (F)Gnr. 19, Øfsttun (NRJ, 2 lausfunn) (F)Gnr. 20, Mæleim (DN 1309, 3 lausfunn) (F)Gnr. 21, Holsæter (1611, 1 skafthulløks)Gnr. 22, Aabøle (1603)Gnr. 23, Nondal Østre (BK)Gnr. 24, Torpen (1 røys med hellekiste)Gnr. 25, Nondal vestre (1666)Gnr. 26, Brekken (1563)Gnr. 27, Hæreid (BK, 9 røyser?, 1 haug, 2bautasteinar, 1 lausfunn, 1 grav under flat mark?)Gnr. 28, Aarebru (BK)Gnr. 29, Asprheim (DN ca 1500, 1 røys medfotkjede)Gnr. 30 Dalåkre (1563)Gnr. 31. Jamnåkre (DN 1348, 3 røyser? 2gravfunn)Gnr. 32, Seim (NRJ, 2 haugar, 1 røys, 1steinalderfunn, rydningsrøyser)Gnr. 33 Offerdal (BK, spyd frå yngre jarnalder)På nokre av gardane har vore kulturminne som ergravne ut. Med unnatak av Ytre Moa er langt deifleste av desse gravingane frå før 1950-tallet, ogdokumentasjonen er truleg ikkje omfattande nok tilå gje grunnlag for eigne artiklar. Det finst likevelunnatak:-Ei mannsgrav som blei undersøkt i 1985på Hæreid, av Berit Gjerland. Våpengrav.-Eit anna mogleg unntak kunne vereå skrive ein artikkel om fornminna påHovland, der desse er svært mange, ogder Bjørn Ringstad dessutan undersøkte 4røyser arkeologisk i 1981.Når vi får studert materialet meir inngåande,kan det vera fleire kulturminne som må få eigenartikkel. Då vil det også dukka opp gjenstandareller gjenstandskategoriar som det bør skrivast om.14