okumalarım - Zeki Zikrullah Kırmızı * Okumanın Sonuna Yolculuk

Aziz Nesin okumasının zorlu geçeceği Ģimdiden belli. Zamanında (Nesin‟in
sağlığında) bu tartıĢma zaman zaman yapılmıĢtı. Yazın çevresi Aziz Nesin
öykülerini kendi kanonuna katma konusunda genellikle hep direnmiĢ, Aziz Nesin‟se
buna pek aldırmamıĢ, gerektiğinde de tartıĢmıĢtır. Yazar sayılmamıĢtır. Ben gözü
kapalı Nesin‟i savunmaya hep hazır oldum, çünkü Ģimdi anlıyorum ki Nesin
mitolojisi yazısıyla ilintiliydi ama yazınsallığıyla değil. Hepimizi etkileyen, büyüleyen
yanı yazıntoplumbilimsel yanıydı. EleĢtirisi, yergisi olağanüstüydü ve duygularımızın
birebir karĢılığıydı. Toplumsal sağaltıcımızdı. Türkçesi yetkindi. Gözlemi
olağanüstüydü ve bir aynada yansır gibi yansıyorduk yapıtında tüm bir toplum
olarak. DavranıĢlarımızın, sözcüklerimizin, ağızlarımızın, jestlerimizin tipolojisini
oluĢturmuĢtu ve gerçek bir döküm (envanter) çıkarmıĢtı Nesin. Toplumun nabzı,
çetelesi gibiydi. Bir yazardan kuĢkusuz fazlasıydı. Bu nedenle mitleĢti ve halk
ekininin bir öğesine dönüĢüverdi, toplumsal belleğe geçti gerçekte.
Tüm bunlar yazından, yazınsallıktan aldı götürdü ama. Daha en baĢından Aziz
Nesin öyle bir yazı-kurgu içine girdi ki, her tümcesiyle toplumsal-politik bir yekinme,
devini çıktı ortaya. Adı geçtiğinde muhalif duruĢ geldi usumuza ilk.
Ben hangi kimliğimle yelteniyorum Ģimdi Aziz Nesin okurluğuna? Sorum bu ve
lüksüm, zamanım yok. Yergisi ve gülmecesi bile ikincildir (artık) benim için ve dünya
ölçeğinde karĢılaĢtırmalı bir yazınsallık ölçütü kullanmak zorundayım ve
kullanacağım.
ĠĢte bu çerçevede Nesin‟in ilk üç öykü kitabını bir araya getiren Adam
Yayınları‟nın toplu basımının ilk cildi beni bunalttı, ezdi. Ben dilimin üzerinde metin
tadı duyumsamadım, buna çok uğraĢmama karĢın, istememe karĢın.
Okumam ilerledikçe belki düĢüncem değiĢecektir, özellikle uzun anlatılarında
belki biçimsel öğeler gözetilmiĢ olabilir. Umarım. (Örneğin, ilk romanlarından Gol
Kralı‟yla düĢkırıklığım yazık ki sürüyor.)
Bu konularda daha çok duracağım için uzatmayacağım.
Aziz Nesin‟in bir baĢka hoĢ yanı da yeni basımlarını aynı zamanda bir
belgeliğe dönüĢtürmesi… Onun kiĢisel tarihiyle ülkenin tarihi de arkada beliriyor
böylelikle ve tanıklık ediyoruz zamana.
Aziz Nesin büyük bir aydın, öncü.
***
Zizek, Slavoj; Kıyamet’in Versiyonları (2010), Çev. Mehmet Budak
Encore Yayınları, Birinci Basım, Şubat 2012, İstanbul, 79s., Küçük boy.
*
Zizek, Slavoj; İdeolojinin Aile Miti (2008), Çev. Mine Yıldırım
Encore Yayınları, Birinci Basım, Şubat 2012, İstanbul, 127s., Küçük boy.
*
Zizek, Slavoj; Antroposen’e Hoşgeldiniz (2010), Çev. Mehmet Budak
Encore Yayınları, Birinci Basım, Şubat 2012, İstanbul, 96s., Küçük boy.
*
Zizek, Slavoj; Komünist Ufuk (2012), Çev. Özgür Öğütcen
Encore Yayınları, Birinci Basım, Şubat 2012, İstanbul, 105s., Küçük boy.
24