bilimsel_etik

Bilimsel Araflt›rmada Yap›lmas› Gerekenler
ya ç›kmaktad›r. Bunlar genellikle showman özelliklerini sonuna kadar kullan›rlar.
Genç bilim insan› adaylar›n›n bu gibi bireyleri iyi tan›malar› ve gerçek
bilim insanlar›ndan ay›rt etmeleri çok önemlidir. Gerçek bilim insanlar›n›n
bu kolayc› yola sapmamalar› gerekir.
- 34 - Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar›
III. B‹L‹MSEL ARAfiTIRMALARDA KUSURLU
DAVRANIfiIN TANIMI VE NEDENLER‹
Bilimde Etik D›fl› Davran›fl
Bilimsel araflt›rma sonuçlar› bilimin kendi do¤as›ndan gelen geçicilik,
de¤iflebilirlik ve geliflebilirlik özelliklerini tafl›rlar. Bilim insanlar› biyolojik
veya fiziksel dünyan›n baz› yönlerini tam bir kesinlikle tan›mlam›fl olduklar›n›
kan›tlayamazlar. Bu aç›dan bak›l›rsa, tüm bilimsel sonuçlar elefltiriye
aç›kt›r. Esasen bilim insan›nda bulunmas› gereken özelliklerden biri de
sorgulamakt›r. Sorgulamak di¤er ö¤elerle birlikte daha yeni ve özgün bilgilerin
geliflmesine yol açar. Bilim insan›nda genellikle bulunan özellikler
bilme arzusu ve merak (curiosity), gerçekleri sezme ve alg›lama gücü (intuition)
ve yarat›c›l›kt›r (creativity). Bu yetenekler baz› bilim adamlar›nda yeterince
bulunmayabilir. Ancak, bilimde kuflkuculu¤u elden b›rakmamak
hem yeni bilgilere aç›l›m› sa¤lar; hem de baflkalar› taraf›ndan yap›lm›fl araflt›rmalardaki
yanl›fll›klar›, ihmalleri ve etik d›fl› davran›fllar› görmeye yol
açar.
‹nsan hatas›ndan kaynaklanan yanl›fllar bilimsel araflt›rmalarda da bulunabilir.
Bilim insanlar›n›n s›n›rs›z çal›flma zaman› yoktur ve s›n›rs›z kaynaklara
da sahip de¤illerdir. Bu nedenle sorumluluk duygusu yüksek, dürüst
bir bilim insan› bile hata yapabilir. Bu tür bir hata ortaya ç›kar›ld›¤›nda
hatay› yapan taraf›ndan kabul edilmelidir. Daha da do¤rusu, makalenin
bas›ld›¤› dergide bir düzeltme yay›nlanmal›d›r. Bilim insanlar› hatay› kabullenme
ifllemini ne denli çabuk ve aç›k olarak yaparlarsa, sayg›nl›klar›n› o
Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar› - 35 -