You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bilim ‹nsan› Olarak Hekim ve Etik<br />
do¤rultusunda <strong>etik</strong> aç›dan afla¤›daki durumlar da tart›flmaya aç›labilir:<br />
1. Belirli donan›mlar›, bilgileri ve yetenekleri olup, çevrelerindeki kaynaklar›<br />
kullan›p araflt›rma yapmayan ö¤retim üyeleri bu flekilde eti¤e<br />
ayk›r› davranmaktad›rlar.<br />
2. Üniversite ö¤retim üyesi kadrosuna talip olup yasal olarak <strong>bilimsel</strong><br />
erkini de ilan etti¤i halde, verdikleri bilim ve e¤itim hizmeti yeterli olmayan<br />
ö¤retim üyelerinin bu ülke bilimine katk›lar› sorgulanmal›d›r.<br />
Bu kifliler üniversite kadrolar›n› bofluna t›kayarak yetenekli gençlerin<br />
üniversitelerde yer almalar›na engel olmaktad›rlar. Bu durum da bir<br />
<strong>etik</strong> sorun olarak ele al›nmal›d›r.<br />
- 58 - Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar›<br />
VII. B‹L‹MDE ET‹K DIfiI DAVRANIfi KARfiISINDA<br />
NELER YAPILAB‹L‹R?<br />
Bilimsel araflt›rmada <strong>etik</strong> d›fl› bir davran›fl ortaya ç›kt›¤›nda, bundan ilk<br />
önce bilim dünyas› haberdar olur. Bu durum o araflt›rmay› yapana ve e¤er<br />
varsa, grubuna ve de araflt›rman›n yürütüldü¤ü kuruma duyulan güvenin<br />
sars›lmas›na yol açar. Bilim insanlar› aras›nda karfl›l›kl› güveni zay›flatan bir<br />
durum ortaya ç›kar. Bilimde <strong>etik</strong> d›fl› davran›fl bu düzeyde etki yapmakla<br />
kalmaz; bu olay›n niceli¤i ve niteli¤ine göre toplum da bundan haberdar<br />
olur. Bu da sorumlu birey veya bireylerin ve kusurlu davran›fl›n sergilendi¤i<br />
kurumlar›n her fleyden önce sayg›nl›klar›n› yitirmelerine neden olur.<br />
Daha genel anlamda toplum ve bilim aras›ndaki güven ve iyi iliflkiler zedelenebilir.<br />
En güç durumlardan biri, bir araflt›rmac›n›n di¤er bir araflt›rmac›n›n<br />
sergiledi¤i <strong>etik</strong> d›fl› davran›fla tan›k olmas› veya bunu saptamas›d›r. Bu<br />
durumda en kolay olan hiçbir fley yapmamakt›r; ama do¤ru olan bu de¤ildir.<br />
E¤er bir bilim insan›, bir <strong>bilimsel</strong> kurum veya dergide çal›flan <strong>bilimsel</strong><br />
konulardan sorumlu bir kifli bilim eti¤ine ters bir davran›fl olay›na tan›k olmuflsa<br />
veya saptam›flsa eyleme geçmek zorundad›r. E¤er bir araflt›rma<br />
henüz yay›nlanma aflamas›na gelmeden böyle bir davran›fl gözlenir de<br />
buna karfl› eyleme geçilmezse, hem bu grubun çal›flmas›nda yer alan di¤er<br />
kifliler, hem de hedeflenen araflt›rma zarar görecektir. Daha genifl anlamda<br />
ele al›n›rsa, tek bir <strong>etik</strong> d›fl› davran›fl olgusunda bile, bu davran›fl› sergileyenin<br />
yan› s›ra di¤er bilim insanlar› ve içinde bulunduklar› kurum da<br />
zedelenecektir.<br />
Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar› - 59 -
Change language