Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TÜRK‹YE B‹L‹MLER AKADEM‹S‹ YAYINLARI<br />
S›ra No: 1<br />
Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar›<br />
Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Eti¤i Komitesi<br />
© Türkiye Bilimler Akademisi<br />
Bu kitab›n tüm yay›n haklar› sakl›d›r. Tan›t›m için yap›lacak k›sa al›nt›lar d›fl›nda<br />
yay›nc›n›n yaz›l› izni olmaks›z›n hiçbir yolla ço¤alt›lamaz, CD ya da many<strong>etik</strong> bant<br />
haline getirilemez.<br />
ISBN: 975-8593-12-9<br />
Birinci Bas›m: May›s 2002 (10.000 adet)<br />
Tübitak Matbaas›-Ankara, 2002<br />
Atatürk Bulvar› No: 221, 06100 Kavakl›dere Ankara<br />
Tel: 0.312.426 03 94 Faks: 0.312.467 32 13<br />
e-posta: tuba@tuba.gov.tr<br />
‹Ç‹NDEK‹LER<br />
Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7<br />
Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9<br />
I. Bilimsel Araflt›rman›n Do¤as› ve Bilim<br />
‹nsanlar›n›n Görev ve Sorumluluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11<br />
Bilim ‹nsanlar›n›n Sorumluluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12<br />
Bilim Kurumlar›n›n Sorumluluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13<br />
II. Bilimsel Araflt›rmada Yap›lmas› Gerekenler . . . . . . . . . . . . . . . .15<br />
Araflt›rmada Varsay›m veTasar›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15<br />
Araflt›rma Projesi, Protokolü ve Metodolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16<br />
Denekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19<br />
Araflt›rma Verilerinin Arflivlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23<br />
Araflt›rma Verilerinin Analizi ve Bilimsel Bilginin<br />
Yay›na Dönüfltürülmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25<br />
Yazarlar›n S›ralanmas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25<br />
Yöntemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27<br />
Kaynak Gösterme (At›flar, Göndermeler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28<br />
Bilimsel Yay›nlarda Teflekkür Konusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29<br />
Hakemli Dergilerde De¤erlendirme (Peer Review) . . . . . . . . . . . . .29<br />
Bilimsel Bilginin Tan›t›m› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31<br />
III. Bilimsel Araflt›rmalarda Kusurlu Davran›fl›n<br />
Tan›m› ve Nedenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35<br />
Bilimde Etik D›fl› Davran›fl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35<br />
Disiplinsiz (Dikkatsiz veya Özensiz) Araflt›rma . . . . . . . . . . . . . . . . .37<br />
Yinelenen Yay›n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38<br />
Sahtecilik, Sapt›rmaca ya da Aldatmaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38<br />
Uydurmac›l›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38<br />
Afl›rmac›l›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39<br />
Bilimsel Araflt›rmada Etik ve Sorunlar› - 3 -