You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÖĞRENME <strong>PSİKOLOJİSİ</strong> III. ÜNİTE – ÖĞRENME KURAMLARI<br />
c) Uzun Süreli Bellek: Bilgilerin sürekli olarak<br />
depolandığı bellek türüdür. Bu belleğin kapasitesi belli<br />
değildir bu nedenle sınırsız olarak kabul edilmektedir.<br />
Uzun süreli bellekteki bilgiler bireye mal edilmiş,<br />
özümsenmiş ve anlamlandırılmış bilgilerdir. Bu nedenle<br />
uzun süreli bellekteki (USB) bilgiler unutulmaz. Uzun<br />
süreli bellek; açık bellek (bildirilen bellek) ve örtük<br />
(bildirilemeyen) bellek diye ikiye ayrılır.<br />
Açık bellek: kişinin bilincinde olduğu ve başkalarına da<br />
bildirebildiği bilgileri içerir. Açık bellek anısal,<br />
anlamsal ve İşlemsel diye üçe ayrılır.<br />
Anısal (epizodik) bellek: Yaşamımız boyunca<br />
yaşadığımız olayların yani anıların depolandığı<br />
yerlerdir.<br />
Anlamsal (semantik) bellek: Bilginin anlamlı hale<br />
gelmesini sağlar. Genel kavramlar, ilkeler, okulda<br />
öğrendiğimiz bilgilerin çoğu, jest ve mimiklerin<br />
anlamları, beden dili gibi şeyler bu bellekte yer alır.<br />
İşlemsel (prosüdel) bellek: Belli bir işin yapılması<br />
için gerekle işlem basamaklarının sırasıyla<br />
saklandığı yerdir. Bu nedenle belli işlem<br />
basamaklarıyla yapılan etkinlikler olan yüzme,<br />
araba kullanma, problem çözme, matematik, fizik<br />
problemi çözme gibi bilgiler bu bellekte yer alır.<br />
Örtük bellek: Kişinin bilincinde olmadığı bellektir.<br />
Örtük bellek kişinin farkında olmadan öğrendiği<br />
bilgileri içerir. Örtük bellekte kişi öğrenmiş olduğunu<br />
bilmez. Kişi farkında olmadan bu öğrendiklerini ihtiyacı<br />
olduğu anda öğrenmiş olduğunun farkına varır. Bu<br />
bellekte ise örtük (gizli) öğrenme, beceriler-alışkanlıklar<br />
ve klasik koşullanma öğrenmesi yer alır.<br />
Uzun süreli bellekte bilgiyi tutan süreçler<br />
Örtük ve Açık tekrar: Bilginin zihinsel (örtük)<br />
veya sesli (açık) olarak tekrar edilmesi süreci,<br />
bilginin uzun süreli bellekte saklanması sürecidir.<br />
Aralıklı tekrar, sürekli tekrardan daha etkilidir.<br />
Kodlama/Anlamlandırma: Kısa süreli bellekteki<br />
bilginin, uzun süreli bellekte bulunan eski bilgilerle<br />
ilişkilendirilerek uzun süreli belleğe transfer<br />
edilmesi sürecidir.<br />
Kodlama/Anlamlandırma stratejileri (örgütleyiciler) 4<br />
tanedir.<br />
- Etkin olması: bireyin öğrenme sürecine etkin<br />
olarak katılmasıdır.<br />
- Örgütleme: Bilginin uygun yapılar içinde<br />
yapılandırılması ve gruplandırılmasıdır.<br />
- Eklemleme: Yeni bilginin var olan yapıya<br />
(şemaya) eklenmesidir.<br />
- 17 -<br />
- Bellek destekleyici ipuçları: Bazı durumlarda yeni<br />
gelen bilgi ilk defa karşılaşılan bilgidir. Bu nedenle<br />
bilgi yeni bir yapıya giremez (eklemleme olmaz),<br />
eski bilgilerle gruplanamaz (örgütlenemez). Bu<br />
durumda bellek destekleyici ipuçlarıyla ilişki<br />
kurularak kodlama yapılır. Bellek destekleyici<br />
ipuçları iki türlüdür. İlki imgesel bellek destekleyici<br />
ipuçları (resim ve imgelerin kullanıldığı<br />
ipuçlarıdır), diğeri sözel sembollü bellek<br />
destekleyici ipuçları (daha anlamlı sözel yapılar<br />
arasında bağlar oluşturulur: ilk harf yöntemi) (2010<br />
KPSS).<br />
Geri Getirme (Hatırlama) ve Unutma<br />
Hatırlama, öğrenilmiş olan bilgilerin bellekte saklanıp<br />
bilinçli olarak yeniden canlandırılmasıdır.<br />
Tanıma ise, daha önceden öğrenilenlerle yeniden<br />
karşılaşıldığında onların farkına varılmasıdır. Hatırlama<br />
ile öğrenilenler yeniden canlandırılırken, tanıma ile<br />
öğrenilenlerin farkına varılır. Tanıma süreci detaylı<br />
değildir.<br />
Unutma, önceden öğrenilen bilgilerin bellekte<br />
saklanamaması durumuna denir.<br />
Öncelik ve Sonralık Etkisi<br />
Öncelik etkisi; ilk öğrenilen bilgilerin sonra<br />
öğrenilenlere göre daha iyi hatırlanmasıdır.<br />
Sonralık etkisi; son öğrenilenlerin ilk öğrenilenlere<br />
göre daha iyi hatırlanmasıdır. Mesela; uzun bir kelime<br />
listesi ezberlendiğinde, listenin başında bulunan<br />
kelimeleri daha çok hatırlarsak öncelik etkisi, listenin<br />
sonunda bulunan kelimeleri daha çok hatırlarsak<br />
sonralık etkisidir. Bir öğretmenin sınıftaki öğrencilerin<br />
adlarını sorup öğrendiğinde, adını ilk söyleyenleri daha<br />
çok hatırlarsa öncelik etkisi, adını en son söyleyenleri<br />
hatırlasa sonralık etkisidir.<br />
Yürütücü Kontrol ve Yürütücü Biliş<br />
Yürütücü kontrol; bireyin kendi öğrenme yapısının<br />
farkında olması ve bu yapıyı denetlemesi durumudur.<br />
Yürütücü (üst) biliş; bireyin kendi öğrenmesinin ve<br />
öğrenme sürecinin farkında olması durumudur.
Change language