Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ÖĞRENME <strong>PSİKOLOJİSİ</strong> III. ÜNİTE – ÖĞRENME KURAMLARI<br />
Benzerlik: Şekil, renk, doku, cinsiyet gibi pek çok<br />
özellik bakımından birbirine benzer uyarıcılar birlikte<br />
gruplanarak algılanma eğilimindedir. Mesela; insanı<br />
kadın ve erkek diye iki gruba ayırırız.<br />
A A A A A A A A B C D<br />
B B B B B B B A B C D<br />
C C C C C C C A B C D<br />
D D D D D D D A B C D<br />
Şekil–1 Şekil–2<br />
Şekil-1’i satırlar, Şekil-2’yi sütunlar şeklinde algılarız.<br />
Çünkü benzer olan uyarıcıları bir bütün olarak algılarız.<br />
Yakınlık: Birbirine yakın olan uyarıcılar algısal<br />
alanımızda birlikte gruplandırılmaktadır. Yakınlık,<br />
zamanda ve mekânda yakınlık olarak iki grupta ele<br />
alınabilir. İşitsel uyarıcıların gruplanarak algılanması ise<br />
zaman içinde birbirlerine olan yakınlıklarına göre<br />
gerçekleşmektedir. Mesela; müzikteki ritim algılaması,<br />
zaman içinde birbirine değişik yakınlıklarda bulunan<br />
vuruşlara dayalıdır.<br />
Süreklilik (Devamlılık): Aynı yönde giden noktalar,<br />
çizgiler ve benzerler birlikte gruplanarak algılanma<br />
eğilimindedir. Mesela; reklâm panolarında yanıp sönen<br />
ampuller bireye süreklilik algısı vermektedir.<br />
d3) Tamamlama: Eksik olan uyarıcıları zihnimizde<br />
tamamlayarak algıma olayıdır. Tamamlama için o<br />
nesnenin daha önce biliniyor yani algılanmış olması<br />
şarttır.<br />
Örnek: Bir ignliiz üvnsertsinede ypalın arşaıtramya<br />
gröe, kleimleirn hrfalreiinn hnagi srıdaa yzalıdkılraı<br />
ömneli dğeliimş. Öenlmi oaln brinci ve snonucnu hrfain<br />
yrenide omlsaımyış. Ardakai hfraliren srısaı krıaışk<br />
oslada ouknyuorumş. Çnükü kleimlrei hraf hraf dğeil<br />
bri btüün oalark oykuorumuşz.<br />
Örnek Resimler:<br />
Zeigarnik etkisi: İnsanlar tamamlanmamış<br />
yaşantılarını tamamlanmış yaşantılarından daha önce ve<br />
net bir şekilde hatırlama eğiliminde olmasına denir.<br />
- 19 -<br />
d4) Basitlik: Organizma, karmaşık, zor olaylar yerine<br />
daha basit ve düzenli olanı algılama eğilimindedir.<br />
Basit, düzenli bir şekilde organize edilmiş şekiller<br />
karmaşık olanlardan daha kolay algılanır.<br />
Şekil–1 Şekil–2<br />
Şekil-2’yi Şekil-1’den daha çabuk ve kolay algılarız.<br />
Çünkü basit, düzenli şeyler daha kolay algılanır.<br />
Algı yanılmaları<br />
Algı yanılmaları, fiziksel koşullardan veya bazı kişisel<br />
özelliklerden dolayı gerçeğin olduğundan farklı<br />
algılanmasıdır. Bu yanlış algılanmaya özellikle algının<br />
özellikleri sebep olur. İllüzyon ve halüsinasyon (sanrı)<br />
olmak üzere iki türlü algı yanılması vardır.<br />
a) İllüzyon: Gerçekte var olan bir dış uyarıcının<br />
olduğundan farklı algılanmasıdır. Fiziksel ve Psikolojik<br />
İllüzyon olmak üzere iki ayrılır.<br />
Fiziksel illüzyon: Algılanan uyarıcının kendi<br />
özelliklerinden ve fiziksel çevre koşullarından dolayı<br />
kaynaklanan algı yanılmasıdır. Herkeste aynı yanılgıya<br />
neden olan illüzyondur. Mesela; su içindeki çay<br />
kaşığının kırık gözükmesi, tren raylarının ileride<br />
birleşiyormuş gibi gözükmesi gibi.<br />
Psikolojik illüzyon: Uyarıcıyı algılayan kişinin zihinsel<br />
ve kişisel tutumuna göre var olan bir uyarıcının yanlış<br />
algılanmasıdır. Psikolojik illüzyon her bireyde aynı<br />
görülmez. Mesela; karanlıkta yerde duran hortumu<br />
yılan sanmak.<br />
b) Halüsinasyon (Sanrı): Ortada bir uyarıcı yokken<br />
kişinin bir şeyler algıladığını sanmasıdır. Yani gerçekte<br />
var olmayan bir uyarıcının varmışçasına algılanmasıdır.<br />
Halüsinasyon genelde akıl hastalarında görülür. Bazen<br />
ateşli hastalıklarda, alkol ve uyuşturucu bağımlılarında<br />
da görülür. Mesela; kapı çalmadığı halde zilin sesini<br />
duymak, ellerimizin üstünde böcek olmadığı halde<br />
ellerin üstünde böcek var denmesi gibi.
Change language