4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO
4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO
4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
eden Ersöz, ülkemizde ise dini <strong>ve</strong> kültürel köklerden beslenen hayli güçlü bir<br />
toplumsal zeminin varlığına karşılık, bunun çok yavaş gelişmekte olduğu <strong>ve</strong><br />
tam anlamıyla kavranamadığı kanaatini taşımaktadır.<br />
İkinci kısmın son çalışması Zeki Parlak'm "Çokuluslu Şirket Davranış Kodları:<br />
Analiz <strong>ve</strong> Değerlendirme" olup, <strong>İş</strong> Ahlâkı konusunun uluslararası boyutuyla<br />
ilgilidir. Birden çok ülkede faaliyet gösteren işletmeler olarak tanımlanan<br />
çokuluslu şirketler, dünya ekonomisinin itici gücü konumundadır. Dünyada<br />
faaliyet gösteren 80.000 civarında çokuluslu şirket mevcuttur. Bu şirketler<br />
dünya ticaretinin % 70'ni kontrol etmekte, çeşitli ülkelerden 100 milyona yakın<br />
insan istihdam etmekte <strong>ve</strong> bir kısmının ciroları pek çok ülkenin GSMH'nı<br />
aşan büyüklüklere ulaşmaktadır. Sahip oldukları bu devasa gücü yasal, ahlâki,<br />
etik <strong>ve</strong> sosyal sorumluklarını göz ardı eden bir tarzda kullanmaları halinde bu<br />
şirketlerin, ev-sahibi ülkelere <strong>ve</strong> bu ülkelerin vatandaşlarına zarar <strong>ve</strong>rmeleri<br />
ihtimali hiç de düşük değildir. Bu nedenle çokuluslu şirketlerin etik kurallara<br />
<strong>ve</strong> sosyal sorumluluk ilkelerine uygun davranması <strong>ve</strong> davranışlarının denetlenmesi,<br />
bu şirketlerin dünya ekonomisinde ağrılıklarmı hissettirmeye başladıkları<br />
1950'lerden beri tartışılmaktadır. Çokuluslu şirketlerin davranışlarını<br />
<strong>ve</strong> sosyal sorumluklarını düzenleyen kurallara çokuluslu şirket davranış kodu<br />
<strong>ve</strong>ya etik kodlar denilmektedir. Zeki Parlak işte çağımızın bu önemli fenomenini<br />
tarihsel gelişim, teori <strong>ve</strong> uygulama açısından kapsamlı bir tartışmaya tabi<br />
tutmaktadır. Vardığı sonuç, bağlayıcı bir özellik taşımayan çokuluslu şirket<br />
davranış kodlarının, bağlayıcı düzenleme gereğini ortadan kaldıracak kadar<br />
başarılı olamadığı <strong>ve</strong> dolayısyla kamusal düzenleme ihtiyacının hala devam<br />
ettiğidir.<br />
"Türkiye'de <strong>İş</strong> Ahlâkı", çalışmamızın üçüncü kısmını, Ahmet Tabakoğlu'nun<br />
"Türkiyede <strong>İş</strong> Ahlâkı Geleneği" başlıklı makalesi de onun ilk bölümünü oluşturmaktadır.<br />
Tabakoğlu'nun çalışması, isminin de ima ettiği gibi Türkiye'deki<br />
iş ahlâkı geleneğinin kapsamlı bir takdimi niteliğindedir. Bir bakıma Hüsnü<br />
Kapu'nun makalesinin genel olarak <strong>İş</strong> Ahlâkı alanı için yaptığı şeyi, Ahmet<br />
Tabakoğlu'nun makalesi iş ahlâkı geleneğimiz için yapmaktadır. Bu özelliğiyle<br />
o kendisinden sonraki çalışmaların tarihi <strong>ve</strong> entelektüel zeminini hazırlamaktadır.<br />
Tabakoğlu yerli geleneğimizin Fütüv<strong>ve</strong>t <strong>ve</strong> Ahîlik gibi kurumları<br />
ile adalet <strong>ve</strong> kul hakkı gibi ahlâki kavramlarından hareketle yepyeni bir<br />
iş ahlâkı geliştirmenin imkânından <strong>ve</strong> gelir dağılımının bozuk olduğu toplumlarda<br />
iş ahlâkının, iş barışının <strong>ve</strong> hatta toplumsal barışın sağlanmasının<br />
imkânsızlığından bahsetmektedir.<br />
9
Change language