4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO

ise eğitimdir. Aslında liberal demokrasi de en iyilerin yönetimi demektir, fakat
bu eğitilmiş iyiler hükümdar tarafından değil, halk tarafından seçilmektedirler.
Her iki seçim biçiminin de olumlu/olumsuz yanları vardır şüphesiz.
Önemli olan, kargaşalık meydana gelmemesi için, kritik görevlere gerçekten
lâyık olanların getirilmesidir. İşletmeler için de durum farklı değildir. Hak
edenleri değil de, patronun yakınlarını yönetici kadrolarına getirdiğiniz zaman,
yokoluş saatini bekleyebilirsiniz.
III. FELSEFİ METİNLERDE YÖNETİM DÜŞÜNCESİ
Yönetim zihniyet ve düşüncesini diğer bir kaynağı hiç şüphesiz felsefi metinlerdir.
Burada sadece Eflatun ile Farabi'nin eserlerinden hareketle felsefeyönetim
ilişkisini ele alacağız.
Protagoras başlıklı eserinde, Sokrates ile Protagoras arasında yönetim bilim
veya sanatına dair çok öğretici bir konuşma geçiyor:
"Sokrates: Yönetim sanatının öğretilir bir şey olduğuna aklım yatmazdı. Atinalılar
akıllı insanlardır. Yapı işleri konuşuldu mu mimarlara danışırlar, gemiler
üzerinde konuşuldu mu gemi yapıcılarına başvururlar. Kısaca öğrenilir,
öğretilir her şey için hep böyle davranırlar. Meslekten olmayan biri bu işler
hakkında fikir yürütmeye kalkıştı mı zengin de olsa, güzel de olsa, asil de
olsa onu kimse dinlemez. Fakat devlet yönetimiyle ilgili işler ortaya atıldı mı
dülgerlerin, demircilerin, kunduracıların, tüccarların, denizcilerin, zenginlerin,
fakirlerin, halk tabakasının ayağa kalkıp söz söyledikleri görülür. Bu kez
hiçbir öğretmenden ders almadan, hiçbir yerde öğrenmeden fikir yürütmeye
kalkışanların bu eksiğini kimse başlarına çalmaz. Bütün bunlar yönetim
sanatının öğretilir bir şey olmadığını gösteriyor. Kişisel işlerde de böyledir.
Yurttaşların en yetkinleri kendilerinde bulunan erdemi başkalarına öğretemiyorlar.
Erdemin öğretilir bir şey olduğunu gerçekten biliyorsan, bizden esirgeme
Protagoras." 13
Protagoras cevabına önce tanrıların dünyayı ve içindeki varlıkları nasıl yarattıklarını
açıklamakla başlıyor. Yaratılan varlıkların gün yüzüne kavuşturulacakları
an yaklaşınca, her birine gerekli güçlerin bölüştürülmesi işini tanrılar
Epimeteus ile Prometeus'a bırakıyorlar. Birincisi güçleri dağıtacak, ikincisi
13 Eflatun, (1997), Protagoras, İstanbul: MEB Yayınevi, s. 16-17.
39