4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO

miş olur. Hz. Davud bu çözümü beğenir ve uygular. 3
Bu kıssadan çıkarılacak
dersleri şöyle özetleyebiliriz:
1. Süleyman, ben daha 11 yaşında bir çocuğum, boyumdan büyük işlere karışmayayım;
babam hem kral hem peygamber, ondan iyi mi bileceğim,
demiyor. Ayeti kerimeden açıkça anlaşıldığı üzere, Allah'ın verdiği destekle,
babasından daha iyi bir çözüm geliştirip öneriyor.
2. Babası, sen de kim oluyorsun; kral ve peygamber olan benim, demiyor.
Biliyor ki, "her bilenin üstünde daha iyi bir bilen vardır." Hükmü dinliyor
ve kendi hükmünden daha derin ve doğru olduğunu anlıyor.
3. Anlamak yetmez, kabul etmek de lâzım. Babası hükmü hem kabul ediyor,
hem de uyguluyor.
II. OSMANLI YÖNETİM AHLÂKI VE MODERN İŞLETMECİLİK
Yukarıda verilen örneklerin sadece Tanrı'nm seçilmiş kulları olan peygamberler
için geçerli olduğu iddia edilebilir. Denebilir ki, hayatın gerçeklikleri
yöneticileri farklı davranmaya zorlar. Düşünürler de bu gerçeklerden hareketle
siyaset kitaplarını yazarlar. Mesela 16. yüzyıl başlarının ünlü siyaset bilimcisi
Makyavelli der ki, çoğu insanlar var olmayan yönetim biçimleri hayal
ederler. "Gerçek yaşamla düşlenen yaşam birbirinden o kadar uzaktır ki, olanı
bırakıp olması gerekenin arkasından giden kişi elindekinden de olur. Çünkü
her şeyde ve yerde iyilik perisi kesilen kişi o kadar çok kötü içinde yıkıma
uğrar. Bu nedenle bir hükümdarın, ayakta kalabilmek için iyi olmamayı ve
iyiliği yerine göre kullanmayı öğrenmesi gerekir." 4
Eylem düşünceyi, düşünce de eylemi besler ve meşrulaştırır. İslam düşünürleri
en gerçekçi oldukları zamanlarda bile Makyavelli tarzı düşünceye uzaktırlar.
Örneğin, Müslüman dünyanın en uzun ömürlü devleti sayabileceğimiz
Osmanlılarda yöneticilerin başucu kitaplarından biri haline gelen Ahlâk-ı
Alâî "ayakta kalabilmek için iyi olmamayı öğrenmek" düşüncesine yabancıdır.
Bu eserin ana kavramlarını çağdaş yönetim düşünürlerinin fikirleriyle
karşılaştırmak son derece öğreticidir.
3 M. Esed, (1996), : Kur'an Mesajı, İstanbul: İşaret Yayınları, Cilt II, s. 659
4 N. Machiavelli (2008), Hükümdar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür yayınları, s. 59
31