4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO

üzerine halk dedi ki: "Hânım! Bu pazarı bekleyenlere âdettir ki bir nesnecik
vereler." Osman Gazi: "Madem ki böyle diyorsunuz, öyleyse bir yük getirip
satan herkes iki akça versin. Satamayan bir şey vermesin" dedi.
Kmalızade, devlet başkanının adalet sahibi olmasının zaruri olduğunu belirtiyor:
"Zira adalet hazineyi dolduran bir tatbikattır. Hazine, memleketin mamur
olmasıyla vücut bulur. Memleket harab olunca hazineden eser kalmaz.
Devlet maldan, halk ise zenginlikten nasipsiz kalır. Memleketin imarı adalete
bağlıdır."
11. Mutedil mizacda olmalı ki kendisinden adalet istendiği zaman şiddet göstermesin,
titizlik ve aksilik etmesin; istibdata ve kötülüğe çağrıldığı zaman
şiddet ve aksilik göstersin.
Sarı Mehmet Paşa: Öfkeli ve kötü huylu olmak çirkin işlerdendir. Sabır otu
balı nasıl bozarsa, öfke de imanı öylece bozar. Güzel huy, herkese sevgi göstermek
ve onlarla iyi geçinmektir. "Güzel huy dinin yarısıdır" buyurulmuştur.
12. Büyük bir azim ve irade sahibi olmalı ki zaruri bulduğu şeyleri gerçekleştirmek
hususunda cesaret göstersin, korkak veya yumuşak olmasın.
Yukarıda işaret edildiği üzere, Aşık Paşa alplığın ilk şartını şecaat ve yürek
sahibi olmak şeklinde vazediyordu: "Kişi alp olmaklığa âlet gerek / Evveli şol
kim ola muhkem yürek." Cesaret ve yürekliliğin temel liderlik şartı olduğu
hemen hemen bütün çağdaş yönetim bilginleri tarafından teyit edilmektedir.
Biz yine klasik bir örnekle yetinelim: Osman Gazi, Karaca Hisar'ı fethettikten
sonra, halk toplanıp "Cuma namazı kılalım ve bir kadı isteyelim" dediler.
Dursun Fakı, meseleyi Osman Gazi'nin kaymatası Ede Balı'ya açtı. Osman
Gazi araya girip, "Size ne lazımsa onu yapın!" dedi. Dursun Fakı: "Hânım!
Selçuklu Sultanı'ndan izin gerektir" dedi. Osman Gazi azminde sebat etti:
"Bu şehri ben kendi kılıcımla aldım. Bunda sultanın ne dahli var ki ondan izin
alayım? Ona sultanlık veren Allah, bana da gaza ile hanlık verdi. Eğer minneti
şu sancak ise, ben kendim dahi sancak kaldırıp kâfirlerle uğraştım. Eğer o,
ben Selçuk Hanedanmdanım derse, ben de Gök Alp oğluyum derim. Eğer bu
ülkeye ben onlardan önce geldim derse, Süleyman Şah dedem de ondan evvel
36 Atsız, N. (1970), Aşıkpaşaoğlu Tarihi, İstanbul: MEB, s. 23.
47