4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO

• Kendinizi kan naşı Mastırın! Farklı sebepleri, başka çözümleri, yeni
durumları, daha karmaşık alternatifleri göz önünde bulundurun ve böyle
yapmaktan zevk alın 8
.
2. Görüş ve fikir isabeti. Kmalızâde: "Devlet başkanında görüş ve fikir isabeti
iki şeyle meydana gelir: a. Zekâ ve akıl duruluğu ile yaratılmış olmak. b.
Tecrübe. Şayet devlet başkanı tecrübe edinecek yaşta değilse, geçmiş devlet
başkanlarına dair tarih kitaplarını ve onlara dair hadiseleri okumalıdır. Bunlar
ona ışık tutar."
Görüş ve fikirde isabet, bunlar için de zekâ ve tecrübe. Kendi tecrübesinin
yeterli olmadığı (hatta, olduğu!) yerlerde, başkalarının tecrübesine müracaat.
Yani, öğrenerek yola devam. Öğrenme sürecinin en önemli parçası, sorunları
başkalarıyla paylaşmak (= kolektif zekâyı harekete geçirmek) ve mümkün
çözümleri beraberce aramaktır. Hiçbir çözümün nihaî çözüm olmadığını ve
bugünün çözümlerinin yarının sorunları olabileceğini akıldan çıkarmayarak!
Liderlerin kesintisiz tahsili ve, daha önemlisi, örgütlerin 'öğrenen örgütler'
haline gelebilmeleri için Peter Senge beş disiplin öneriyor:
• Birinci disiplin kişisel egemenlikle, ilgilidir; başkalarına değil, kendimize
egemen olmak! İnsanlar kendi benliklerini ve ne başarmak istediklerini
iyice bellemiş olmalıdırlar. Örgütsel öğrenimin temeli olan kişisel öğrenmedir
bu; zira hiçbir örgütün öğrenme yeteneği, üyelerinin yeteneğinden
daha ileri olamaz. Ancak, çok az örgüt böyle bir 'nefs disiplinini' teşvik
etmekte, dolayısıyla bol miktarda enerji kaynağı ve öğrenme potansiyeli
kullanılmamış kalmaktadır.
• İkinci disiplin, örgüt üyelerinin bütün faaliyetlerde öne çıkardıkları, derinden
yerleşmiş, dile getirilmeyen zihinsel modellerin sürekli eleştirilmesini
ve gözden geçirilmesini gerektirmektedir. Bu zihinsel modellerin
en fazla göze çarpan örnekleri müşteri davranışına dair basmakalıp sözler,
ürün geliştirmeye dair kabul edile gelmiş reçeteler ve kesintili değişim
imkânlarının ihmalidir. Bunlar, düşünmeyi çok daha geniş bir yeni fikirler
alanına açacak şekilde, mütemadiyen gözden geçirilmelidir.
8 K. E. Weick, (1995), Sensemaking in Organizations, London: Sage,
35