4. ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ve İş ETİĞİ - ITO

3. Tercih faaliyeti. Eldeki yollardan belirli bir eylem yolunu seçmek.
Bazen aşamaların sıralanışı daha karmaşık olabilir; hatta her aşama kendi
başına karmaşık bir karar-verme sürecine dönüşebilir. Tasarım aşaması,
yeni istihbarat faaliyetlerini gerekli kılabilir. Kararların uygulanması da bir
karar-verme süreci sayılabilir. Hülasa, bütün yönetim eylemi karar vermekten
ibarettir.
Yöneticiler hangi esaslara göre karar verirler? İktisatçılar tam rasyonellik
varsayımı yapar, ekonomik insanın bütün kararlarını maksimizasyon (ençoklaştırma)
ilkesine göre verdiğini ileri sürerler. Simon bir tür 'yönetici insan 5
modeli öneriyor: Ekonomik insan kârmı/yararmı maksimize ederken, yönetici
insan 'tatmin eder'.
4. Büyük hadiselere tahammül, büyük sıkıntılara sabır göstermek.
Kmalızâde: "İdarecide bulunması gereken dördüncü haslet, büyük hadiselere
tahammül göstermek, büyük sıkıntılara sabretmektir. Hükümdarın işlerde
acele etmeleri ve tahammülsüz davranmaları, millet ve memlekete zillet, din
ve devlete halel getirir. Hükümdarın sabrı ibadet kabul edilip hayr hanesine
yazılır. Bu, 'Sabırla huzuru beklemek ibadettir' sözünün gereğidir."
Çınar ağaçları fırtınaya dayanır. Liderler sabırlı ve öfkelerini yenebilen insanlardır.
Nasır-ı Husrev, Saadetnâme'smaz onlara şöyle sesleniyor: "En kızgın
olduğun zaman bile öfkeni yen; çünkü mü'mine yumuşak huyluluk yaraşır.
Başında değirmen taşı bile dönse, tıpkı bir bilgin gibi, sıkıntılı zamanında
mülayim davran. Kolunun kuvvetine aldanma; zira seninkinden daha kuvvetli
kollar vardır." 11
İşletme yönetiminde sabır ve tahammül, hem ürün sunma, hem de insan
yetiştirme süreçlerinde çok gerekli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Henri Fayol'a göre, başarılı işletmelerin muhakkak daha istikrarlı personel
politikaları vardır. Yani işgörenlerine karşı sabırlı ve hoşgörülüdürler ve eğitim
yoluyla becerilerini arttırmak için büyük çaba harcarlar. Tahammülün en
önemli kısmı, bu suretle eğitilmiş insanlara inisiyatif tanıması, dolayısıyla
tepe yöneticilerin bir takım yetkilerden 'fedakârlık' yapmasıdır. Ancak bu suretle
işletme çalışanları arasında ortak bur 'ruh' gelişir. 12
Bu ruhu besleyense,
11 Nasır-ı Husrev, a.g.e., s. 4.
12 H. Fayol (1949), General and Industrial Management, New York: Pitman,
37