You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Paslanmaz Çelikle <strong>TIG</strong> Kaynağı<br />
<strong>TIG</strong> <strong>kaynağı</strong> ince paslanmaz çeliklerin <strong>kaynağı</strong> için<br />
ekonomik açıdan oldukça avantajlıdır. Arka taraftan<br />
kaynak yapılıyor olsa bile temiz <strong>ve</strong> gözenek <strong>ve</strong><br />
kraterden yoksun pürüzsüz bir kaynak sonucu<br />
ortaya çıkartır.<br />
Kaynak DC’de elektrotun negatif kutbunda yapılır.<br />
Elektrot erimeyen tungstenden yapılmıştır. Bir koruma<br />
gazı, genellikle argon, arkı, elektrotu <strong>ve</strong> kaynak<br />
havuzunu korur. Kaynak torçu sadece etraftaki hava<br />
ile ya da torçun içinden akan su ile soğutulur. Su <strong>ve</strong><br />
koruma gazı gözenek oluşumunu engellemek için<br />
birbirlerinden ayrı tutulmalıdırlar.<br />
Mevcut olan birçok tungsten elektrot çeşidi vardır.<br />
En çok kullanılan cinsi kaynak metaline erimeye az<br />
meyilli olan toryum ile alaşımlanmış olan tungstendir.<br />
Bu tungsteni tutuşturmak daha kolaydır <strong>ve</strong> daha temiz<br />
bir kaynak sonucu ortaya çıkarır. Elektrot tutuşmayı<br />
sağlamak için bir noktaya yerleştirilmiştir. Eğer kaynak<br />
metali ya da oksitlerle kirlendiyse daha çabuk eriyebilir,<br />
kaynak kötü olur <strong>ve</strong> tungsten kaynak havuzuna transfer<br />
edilir. Bu konu daha sonra “<strong>TIG</strong> kaynak – Tungsten<br />
Elektrotlar” bölümünde detaylandırılacaktır.<br />
Koruma gazında en sık rastlanan kirlilik ise nemdir.<br />
Çiy noktası -50ºC’nin altında olmalıdır. Bu genelde<br />
üreticide sağlanmalıdır ancak eğer silindirler açık<br />
valflerle gönderiliyorsa üreticinin dikkatinden kaçmış<br />
demektir. Dahası bütün hortum bağlantıları <strong>ve</strong> benzeri<br />
parçalar sıkı <strong>ve</strong> kuru olmalıdır. Çalışma parçası da kuru<br />
<strong>ve</strong> temiz olmalıdır. Sonuç olarak, kaynak <strong>ve</strong> elektrot<br />
200ºC’nin altına soğuyana kadar argon ile korunma-<br />
lıdırlar.<br />
HF tutuşma kullanıldığında ark çalışma parçasına<br />
değmeden tutuştuğu için kirlilik engellenir. Başlama<br />
noktaları, bitiş kraterleri <strong>ve</strong> undercut (yanal kesik)’lar hata<br />
olarak<br />
ortaya çıkarlar. Kaynak makinasını ayak pedalı ile<br />
donatarak kaynak sırasında akımı kontrol etmek<br />
mümkün olur bu da undercut (yanal kesik) <strong>ve</strong> krater<br />
oluşumunun engellenebileceği <strong>ve</strong> kaynak başladığı sıradaki<br />
nüfuziyetin artabileceği anlamına gelir. Bitiş krateri<br />
akımın kademeli olarak azaltılması ile engellenebilir.<br />
Akım kademeli olarak azaltıldığında kaynak havuzu<br />
daha küçülecek <strong>ve</strong> böylece daha derin krater<br />
55<br />
diğer bir deyişle krater gözenekleri <strong>ve</strong> çatlaklar<br />
engellenebilecektir. Arkın tutuşması konusu daha<br />
sonra “<strong>TIG</strong> kaynak- Ark Tutuşması” bölümünde<br />
detaylandırılacaktır.<br />
<strong>TIG</strong> kaynak genelde ince malzemelerin <strong>kaynağı</strong> için<br />
kullanılır. Eğer kaynak üçten fazla geçişe ihtiyaç<br />
duyuyorsa örtülü elektrotla yapılan MMA ya da MIG<br />
<strong>kaynağı</strong> dolgu işlemi için kullanılabilir.<br />
Kaynak Alanı <strong>ve</strong> Dolgu Malzemesi<br />
Sonradan tekrar kaynak yapmanın mümkün olmadığı<br />
sırtlarda pürüzsüz kaynak isteniyorsa kaynak alanının<br />
dikkatli olarak hazırlanması <strong>ve</strong> sırt bölgesinin oksi-<br />
dasyona karşı korunması çok önemlidir. Kaynak<br />
boşlukları hep aynı olmalıdır ancak yetenekli bir<br />
kaynakçı ayakpedalı sayesinde küçük farklılıkların<br />
olduğu boşlukları da son derece iyi bir şekilde<br />
kaynaklayabilir.<br />
Sırt <strong>kaynağı</strong> Argon (Ar) ya da helyum (He) ile koruna-<br />
bilir. Ancak nitrojen-hidrojen karışımı kullanmak daha<br />
ucuz bir yol olabilir <strong>ve</strong> gözeneksiz oksitsiz bir kaynak<br />
sonucu sunabilir. Kök geçişlerinde bile nitrojen emilimi<br />
çok küçüktür <strong>ve</strong> analiz değerlerinin difüzyonları ara-<br />
sında kalır.<br />
Dolgu teli kaynak alanının doldurulması için kullanılır.<br />
Kaynak boşluğu genelde tel çapından daha küçük olur.<br />
Kaynak dolgu malzemesi olmadan da yapılabilir. Bu<br />
durumda uç <strong>kaynağı</strong>nın yapılabilmesi için köşelerin<br />
birbirlerinin üzerine yerleştirilmesi gerekir. Köşe uçlarda<br />
dolgu malzemesi dışarıda bırakılabilir çünkü yüzeyin<br />
batması da kısıtlanmıştır. V kaynaklarında sadece taban<br />
kaynakları birlikte ilerleyebilir. V boşluğunu doldura-<br />
bilmek için dolgu malzemesi kullanılmalıdır.<br />
Ancak, tamamen ostenitik baz malzemesi kullanımında<br />
çatlak oluşma riski daha fazladır <strong>ve</strong> ferrit ihtivasını 5-10%<br />
’den fazla azaltmak mümkün değildir. Dolgu malzemesi<br />
malzeme tedarikçisi ile birlikte seçilmelidir.<br />
<strong>TIG</strong> <strong>kaynağı</strong>n başka bir <strong>ve</strong>rsiyonu da palslı ark, akımın<br />
palslı olarak gelmesi, ile kaynak yapmaktır. En yüksek<br />
akım palsı kaynak dikişinde nüfuziyet sağlar, daha sonra<br />
akım daha düşük bir değere iner <strong>ve</strong> kaynak havuzu<br />
neredeyse katılaşır. Bunu başka bir akım artışı izler.
Change language