Untitled

EVINAROHILATE
Her çiqas îlhama li ser Kurdan li bal Ekelöf pîştî gera wî ya Istenbolê
di sala 1965'na de teqîyabûye jî, welatên rohilatê, zimanedebîyat,
çand û dîroka wan di xortanîya wî de, di sala 1926'an de
Ekelöf berbi xwe kişandîye. Di sala 1926 ew diçe îngîlterê wekî rohilatnasîyê
di xwendegeha School of Oriental Studies de bixwîne,
ew li wira termînekê berdewam dike, paşê tê Universîta Uppsala
di beşê Zimanên Rohilatê de fêrî zimanê Farisî dibe. Ew li ber destê
rohilatnasê navdar H.S.Nyberg derheqa rohilatê de zanîyarîyên
xwe pêşta dibe, ew wusan jî diçe Parîsê. Di nameke xwe de ew vê
destpêkê wek "Evîna min ya rohiiatê" (min karlek till Österlandet) bi
nav dike(5). Li salên pê§ ev evîna rohilatê, li ser hunera helbestvanîya
wî de bandûreke fireh dihêle.
Piştî xwendina xwe ya rohilatnasîyê, ew bi taybetî li ser edebîyata
rohilatê bala xwe gelek kûr dike. Di vî warî de pirtûka Muhyi'ddin
Ibn Al-Arabi (1165-1240) ya bi navê Tarjuman El-Aswhaq
(Tercumanê Daxwaziyê) bandûreke gelek mezin li ser wî dihêle û
jê îstîfade dike(6). Ekelöf dema dîwana xwe ya li ser mîrê Kurd di
sala 1965'an diweşîne, çend xetên vê pirtûkê jî, di rûpelê pêşîn de
cîwar dike wek prologeke Al-Arabî:
Ev helbestê min bê kafîye ye
ez tenê dîyarî Wê dikim.
Peyva "Wê" armanca min e
û naxwazim qebûl bikim pevguhastineke din
ji "Bide" û "Bistîne" zêdetir.
Ji alîyê din Ekelöf di rêça resamê Swêdî Ivan Augeli (1869-
1917) de meşîyaye, ew gelek ecibandîye. Ji ber ku Augeli tema rohilatê
di hunerê xwe de xistîye babeteke balkêş, Erebî ba§ zanibîye,
gelek salan li Misirê û li welatên mayîna maye. Çawa N.S.Nyberg
di lêkolîneke xwe ya li ser wî de dîyar dike ku, Augeli, Al-Arabi ji
xwe re "şêxekî mezin" hesab kirîye(7). Bi kurtî Ekelöf bi alîkarîya
Ivan Augeli, Al-Arabi ji xwe re kirîye mamoste, bi vî tehrî Ekelöf
bûye peyketîyê Ivan Augeli(8) û Al-Arabi. Lêkolîneke mayîn ku
Ekelöf bêtir jê hez kirîye, ji xwe re çavkanîke giring hesibandîye,
derheqa rohilatê de, jê re derîkî nûh vekirîye, lêkolîna Prof. Karl
Krumbacher(9) ya bi navê Dîroka Edebîyata Bîzansî ye (Geschichte
der byzantischen Litteratur). Bi taybetî destana Digenis
Basileios Akratis gelek bala Ekelöf kişandîye. Bûyerên ku di vê de-
-78-