You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>TÜRKMENISTANDA</strong> <strong>YLYM</strong> <strong>WE</strong> <strong>TEHNIKA</strong><br />
НАУКА И ТЕХНИКА В ТУРКМЕНИСТАНЕ<br />
SCIENCE AND TECHNICS IN TURKMENISTAN<br />
№1 2009<br />
A.Sцэegowa<br />
1918-NJI ÝYLDA “DAŇ ÝYLDYZY” GAZETINDE ÇAP EDILEN<br />
“TÜRKMEN GYZY” GOªGUSY HAKYNDA<br />
“Türkmen gyzy” goşgusynyň taryhyny öwrenmek üçin şu aşakdaky üç<br />
meseläniň üstünde aэry-aэrylykda durup geзmek maksadalaэykdyr.<br />
1-nji mesele: “Daň ýyldyzy” gazeti. Bu ugurda edilen iºlerden belli bolºuna<br />
görä, gazet ilki 1918-nji ýylyň güýzünde, soňra 1920-nji ýylyň başky üç aýynda<br />
Aşgabatda türkmen jedit ýazuwynda çap edilip ýaýradylan ilkinji döwürleýin<br />
neşirleriň biridir. Biziň günlerimize 1918-nji ýylyň 10-njy sentэabrynda çykan ýekeje<br />
sany gelip ýeten “Daň ýyldyzyna” sowet döwründe “ak gwardiýaçylar,<br />
es-er-menşewistik dönükler we buržuaz milletçiler tarapyndan partiýasyz neşir diýen<br />
perde astynda çykarylan tüýs kontrrewolýusion äheňli” gazet hökmünde baha<br />
berilmegi onuň bolşewikler tarapyndan öňe sürlen synpylyk эolundan gitmдn, eýsem<br />
öňden gelýän millilik ýörelgelerini dowam etdirendigi sebäplidir. Meselem, gazetde<br />
“Taryhymyzdan”, “Edebiýat” ýaly bölümler bolup, olarda “Oguznamalardan”<br />
bölekler, Magtymgulynyň şygyrlary, türkmen halkynyň taryhyna degişli rowaýatlar<br />
çap edilipdir [1].<br />
Bar bolan maglumatlary deňeşdirip, “Daň ýyldyzy” gazetiniň 1918-nji ýylda<br />
Zakaspide Oraz serdaryň (Gökdepe urşunyň gahrymanlarynyň biri Dykma serdaryň<br />
ogly) başlyklygynda döredilip, gysgawagtlaэyn dowam eden musulman (türkmen)<br />
hökümeti tarapyndan, 1920-nji ýylda bolsa RK(b)P-niň musulman (türkmen) býurosy<br />
tarapyndan neşir edilendigini anyklamak bolar.<br />
Sowat öwretmegiň jeditçilik usuly esasynda döredilen ilkinji türkmen<br />
harplyklarynyň we başga-da ençeme okuw kitaplarynyň awtory Alyşbek Alyýew [5]<br />
tarapyndan rejelenen (redaktirlenen) “Daň ýyldyzy” gazetiniň ýokarda görkezilen<br />
sanynda “Gyzlar” atly goºgy okyjylara hödürlenipdir, emma ony kimiň ýazandygy<br />
görkezilmändir.<br />
2-nji mesele: “Türkmen gyzy” (“Gyzlar”) goºgusy. Bu эerde эaэ<br />
iзinde эazylan “Gyzlar” sözi goºgynyň gazetde çap edilendäki goэlan adydyr.<br />
Eseriň näme üçin iki atlydygy barada aşakda, üçünji meselä geçenimizde,<br />
gürrüň ederis. Jemi 7bentlik goşgynyň başky 3 bendi ýokarda salgylanylan<br />
kitapda berlipdir [1]. Biz soňky 4 bendi hem arap hatyndan häzirki ýazuwymyza<br />
geçirip, goşgyny 1918-nji ýyldan soň ilkinji gezek tutuşlygyna okyjylaryň<br />
dykgatyna ýetirýäris:<br />
8
Change language