Bir toplum ve ülke için fitnenin tahribatı, haricî düşmanların - Yeni Ümit

korumak; tecavüzden, evlenme gayesini bozacak yakışıksız
şeylerden korumak; aile fertleri, çocukları; genel olarak
akraba ve hısımlar hakkında da akrabalık inceliğine
yaraşan nazik ve çekici bir sevgi beslemek gerekmektedir.
Bütün bunlarda Allah korkusu esas kabul edilip iyi ve kötüyü
bu açıdan düşünmek ve bundan dolayı bu ilişkilerde
ne erkeğin ne kadının yaratılış hikmetine ve neslini devam
ettirme gayesine aykırı olan hırs ve nefse ait kibir,
ne de akrabaların Allahın emrine aykırı arzu ve meyiller
göz önüne alınmalıdır. Her hususta Allah’ın hükmünün
yerine getirilmesi lüzumuna göre hareket edilmelidir.
“Rabbinizden korkun” ifadesi, genel olarak insanlar arasındaki
umumi kardeşliğin bozulmasından ve erkekle kadın
arasındaki cinsel meyillerin kötüye kullanılmasından;
“Allah’tan korkun” ifadesi de aile ve akraba haklarının
ve ilişkilerinin bozulmasından sakınmayı kapsamaktadır
(Elmalılı, II, 1276-1278). Bu konuda pek çok hadis-i şerif
vardır. Bunlardan bazılarını ele alacak ve açıklamaya çalışacağız.
Ebû Hureyre’nin (r.a.) rivayet ettiği bir hadiste Resûlullah
(s.a.s.) şöyle buyurmaktadır: “Allah mahlûkâtı
yarattıktan sonra rahim ayağa kalkıp (Allah’a yönelerek)
şöyle demiştir: Bu makam, sıla-i rahimi kesenlerden Sana
sığınanın makamıdır. Allah Teâlâ: “Evet, istemez misin
sıla-i rahimi yapanlara ihsan edeyim, sıla-i rahimi kesenlere
de ihsanımı keseyim. Rahim, evet yâ Rabbî öyle
yap dedi. Allah Teâlâ, senin bu dileğin yerine getirilecek
buyurdu.” Resûlullah (s.a.s.) bundan sonra (Ashaba
yönelerek): İsterseniz şu ayeti okuyunuz: “Demek ki ey
münafıklar! Siz işbaşına geçecek olursanız, ülkede fesat
çıkaracak, nizamı bozacak, akrabalık bağlarını parçalayacaksınız!”
(Muhammed, 47/22) buyurdu (Buhârî, Edeb 13;
Müslim, Birr 16). Diğer bazı hadislerde de rahimin arşa tutunduğu
ve “Beni gözetene (sıla-i rahimi yapana) Allah
ihsanda bulunsun, beni gözetmeyip sıla-ı rahimi kesene
Allah ihsanlarını kessin.” (Müslim, Birr 17) dediği rivayet
edilmektedir.
Sıla-i rahim, akrabalık bağı yanında komşuluk bağı,
arkadaşlık bağı, insaniyet bağı gibi beşerî bağları da ifade
eder. Şu halde hadis bu bağın, rahmet eseri olarak insanlar
arasına konmuş, rahmetle kenetlenmiş şekilde irtibatlı
olan bir bağ bulunduğunu, dolayısıyla rahmetin asıl sahibi
Rahmân’la bağlı olduğunu ifade ediyor. Resûlullah’ın
buradaki beyanına göre, gereğini yerine getirerek bu bağı
koruyan, Allah’ın rahmetiyle irtibatını koruyor demektir;
gereğini yapmayarak, bu sıla-i rahmi koparan da Allah’ın
rahmetinden kopmuş olmaktadır (Canan, VI, 279).
İbn Ebî Cemre’ye (v. 695 h.) göre sıla, malla yardım
etme, ihtiyaçları giderme, zararlardan koruma, güleryüz
ve dua etmekle olur. Kısacası sıla, akrabaya imkan olduğu
nispette hayırda bulunma, güç yetirebildiği ölçüde kötülükleri
onlardan uzak tutmadır. Akraba, mü’min ise böyle
yapılır. Akraba eğer başka bir dinden ise veya dinsiz ise o
kimseye nasihat etme, dini anlatma maksadıyla sıla yapılabilir.
Eğer kabul etmezse gıyabında dua etmekle onunla
bağlar korunmuş olur (İbn Hacer, X, 432). Zira dinimiz
mü’min olmayan yakınlarımızla bile irtibatın devam ettirilmesini
istemektedir.
Esmâ binti Ebî Bekr’in müşrik olan annesi, kendisini
ziyarete gelmişti. O da Resûlullah’a, annesiyle görüşüpgörüşmeme
konusunu sormuş, Resûlullah da annesiyle
görüşebileceğini ifade etmişti (Buhârî, Edeb 7). Süfyan ibn
Uyeyne, dinimizden olmayan yakınlarla alakayı devam
ettirme konusunda “Dininizden ötürü sizinle savaşmayan,
sizi yerinizden, yurdunuzdan etmeyen kafirlere gelince,
Allah sizi, onlara iyilik etmekten, adalet ve insaf gözetmekten
menetmez. Çünkü Allah âdil olanları sever.”
(Mümtahine, 60/8) ayetini delil olarak göstermiştir (Buhârî,
Edeb 7). Yine Hz. Ömer, Resûlullah’ın, bir başkasına
hediye etmesi için gönderdiği elbiseyi henüz Müslüman
olmamış kardeşine hediye etmiştir (Buhârî, Edeb 9). Bu durum
onun müşrik kardeşiyle beşerî münasebetlerini devam
ettirdiğini gösterir.
Hadiste geçen “sicne”, ağaçlarda, diğerleriyle kenetlenmiş
damara veya vadilerdeki ince yola denir. Hadiste,
insanlar ve yakınları arasındaki beşerî-manevî bağlara Cenâb-ı
Hakk’ın ne kadar ehemmiyet verdiği, husûsen Rahmân
vasfıyla rahimin nasıl yakın bir ilgi ve alaka içinde
bulunduğu ifade edilmektedir. Hadis, sanki rahim, Rahmân’dan
ayrılmadır, Rahmân’ın bir parçasıdır manasında
bir tefhim ile onun ehemmiyetini belirtmeye çalışmıştır.
Hadis, rahim kelimesinin Rahmân kelimesiyle aynı kökten
geldiğini belirtmiş, bu müşterekliğin de, rahimin
19