78.Sayı (2009/3) - Orman ve Su Ä°Åleri BakanlıÄı
78.Sayı (2009/3) - Orman ve Su Ä°Åleri BakanlıÄı
78.Sayı (2009/3) - Orman ve Su Ä°Åleri BakanlıÄı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
^<br />
Çevre <strong>ve</strong> İnsan Aralık <strong>2009</strong><br />
Tesis, taahhüt ettiği tedbirleri yerine getirmezse<br />
ya da çevre konusunda kurduğu<br />
üniteyi devre dışı bırakmışsa, aldığı iznin<br />
hukuken hiçbir önemi yoktur. İlgili izin<br />
belgesi olduğu hâlde, gerekli çevre koruma<br />
şartlarını sağlamadığı anlaşılan tesisle<br />
ilgili olarak, faaliyetin durdurulmasından<br />
tutun da çevre izin belgesinin iptaline kadar<br />
çeşitli hukuki yaptırımları uygulamak<br />
mümkündür.<br />
Örnek <strong>ve</strong>rmek gerekirse, ilgili tesis, gerekli<br />
filtre <strong>ve</strong> arıtma ünitesini kurmuştur<br />
bu suretle, sınır değerleri aşmamaktadır.<br />
Böylece, hukuki olarak emisyon iznine<br />
müstahaktır. Bundan dolayı da emisyon<br />
izin belgesini almıştır. Ancak, izni olduğu<br />
hâlde, o tesisin çalışma sırasında atmosfere<br />
belirlenen sınır değerin üzerinde emisyon<br />
salması <strong>ve</strong> firmanın önlem almaması<br />
durumunda emisyon izin belgesi önemini<br />
yitirir. İlgili tesis yetkilileri, <strong>ve</strong>rilen süre<br />
sonunda tedbirleri almıyorlarsa, belgenin<br />
hukuken iptali gerekir.<br />
Konuyu deşarj izni için düşündüğümüzde,<br />
deşarj izin belgesini alan tesisler çevreyi<br />
koruma noktasında gerekli altyapıyı<br />
oluşturmuş <strong>ve</strong> ilgili deşarj standartlarını<br />
sağlamış tesisler mânâsına gelmektedir.<br />
Deşarj izin belgesi alan tesis, çevreyi kirletiyorsa,<br />
durumu değerlendirilmeli <strong>ve</strong> ek<br />
tedbirler getirilmelidir. Bu ek tedbirler işe<br />
yaramadığı ya da firma ek tedbirlere yanaşmadığı<br />
zaman, elbette deşarj izninin<br />
iptali hukuki bir zorunluluktur.<br />
Gürültü izni açısından bir mütalaa da bulunacak<br />
olursak, gürültü belirli sınır değerlerin<br />
üzerine çıkıldığında zararlı olan<br />
bir durumdur. Bu nokta itibariyle, gürültü<br />
kontrolü için belirli sınır değerler belirlenmiş<br />
olup, bu sınır değerlerin üzerine<br />
çıkıldığında insan sağlığı bozulmaktadır.<br />
İnsan sağlığının bozulduğu durumlarda<br />
iznin iptali ya da idari-adli cezalar gündeme<br />
gelir.<br />
Bu açıklamalar itibariyle, çevre konusunda<br />
<strong>ve</strong>rilen iznin iptali hukuken her zaman<br />
mümkündür <strong>ve</strong> izni olduğu hâlde çevreyi<br />
kirleten her tesisin idari ya da adli anlamda<br />
cezalandırılması da her zaman imkân<br />
dahilindedir. Çevre izinleri bir ayrıcalık<br />
<strong>ve</strong> imtiyaz sağlamadığı gibi, tam tersine<br />
çevreyi koruma noktasında daha da hassas<br />
olmayı gerektirir.<br />
Bu noktada çevre izni olan<br />
tesislerin periyodik bir<br />
şekilde izleme <strong>ve</strong> denetlenmesi<br />
gündeme<br />
gelmektedir.<br />
c) Çevre<br />
izinleri olan<br />
tesislerin<br />
izleme <strong>ve</strong><br />
denetlenmesi:<br />
Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong><br />
Bakanlığı’nın merkez<br />
<strong>ve</strong> taşra teşkilatının,<br />
çevre açısından iki<br />
büyük görevi varsa, birisi<br />
kapsama giren tesislere ilişkin gerekli<br />
izin prosedürlerini tekemmül ettirmek,<br />
diğeri ise, izin almış ya da almamış olsun,<br />
çevreye etki eden tüm tesis <strong>ve</strong> işletmeleri<br />
izlemek <strong>ve</strong> denetlemektir. Bu görevlerin<br />
her ikisi de oldukça önemlidir. Ancak,<br />
“izleme <strong>ve</strong> denetleme görevi daha önemlidir”.<br />
Çünkü, yukarıda da belirtildiği<br />
üzere çevre konusunda izin alan bir tesis<br />
çevre açısından “dokunulmazlık <strong>ve</strong> sınırsız<br />
bir hak” almamaktadır.<br />
Gerekli takip <strong>ve</strong> denetim zamanında <strong>ve</strong><br />
gecikmeksizin yapılması durumunda, izin<br />
almış bir tesisin hiçbir çevre sorununa neden<br />
olmadan çalıştırılması mümkündür.<br />
Bu sağlanmadığı müddetçe çevr ekoruma<br />
bakımından istenen maksat tam olarak<br />
gerçekleşemez. Kurum olarak yalnızca<br />
izin <strong>ve</strong>rmekle kalmış oluruz. İzin <strong>ve</strong>rmek<br />
<strong>ve</strong> denetlemek gerekmektedir.<br />
Bilindiği üzere, çevre sorununa yol açan<br />
tesislerin ister izinleri olsun, isterse olmasın<br />
faaliyetlerinin durdurulması mümkündür.<br />
Önemli olan da budur. Yani, bir<br />
proje <strong>ve</strong> tesisin neden izin alması çok da<br />
önemli değildir. Önemli olan gerekli şekilde<br />
izlenip izlenmediğini <strong>ve</strong> denetlenip<br />
denetlenmediğini <strong>ve</strong> denetim sonrasında<br />
da gereken işlemin zamanında <strong>ve</strong> gecikmeksizin<br />
uygulanıp uygulanmadığıdır.<br />
Tabi bu açıklamalardan “her çevre başvurusu<br />
da olumlu sonuçlansın, herkes çevre<br />
iznini alsın” mânâsı çıkmamalıdır. Belirtmeye<br />
dahi gerek yok ki; “yalnızca, çevre<br />
koruma için gereken tesisleri kuran <strong>ve</strong><br />
yerine getirilmesi icab eden şartları sağlayan<br />
işletmeler çevre iznini almalıdır.”<br />
Foto: Ali Rıza Baykan<br />
Sonuç:<br />
Çevre izni, çevre mevzuatı<br />
gereğince<br />
<strong>ve</strong>rilmekte olan<br />
emisyon, deşarj,<br />
gürültü kontrol,<br />
derin deniz deşarjı<br />
<strong>ve</strong> stabilize<br />
arıtma çamuru<br />
kullanım izinlerini<br />
ifade eder.<br />
Çevre izin belgeleri<br />
ise, işletmeler için,<br />
hava, su <strong>ve</strong> toprak gibi<br />
alıcı ortamları korumak<br />
amacıyla ilgili mevzuat uyarınca<br />
<strong>ve</strong>rilecek belgedir. Çevre izin <strong>ve</strong> belgelerinin<br />
tanziminde asıl hedef, ilgili işletme<br />
<strong>ve</strong> tesislere izin <strong>ve</strong>rmek değil, çevreyi korumaktır.<br />
Çevre izin <strong>ve</strong> belgeleri konusunda 2010<br />
yılında yeni bir döneme girilecektir. Bu<br />
dönemden itibaren yukarıda saydığımız<br />
tüm izinler için tek bir belge düzenlenmesi<br />
sözkonusu olacaktır. Bu durum bürokrasinin<br />
azaltılması <strong>ve</strong> zaman kayıplarının<br />
önlenmesi açısından önemli olduğu gibi,<br />
etkin bir iç kontrol sistemi için de önem<br />
taşımaktadır.<br />
Ayrıca, yine 2010 yılından itibaren,<br />
e-Devlet projesinin çevre izinleri konusunda<br />
da hayata geçirilmesiyle, bilgi <strong>ve</strong><br />
iletişim teknolojileri kullanılarak iş <strong>ve</strong><br />
sanayi dünyasının işleri kolaylaştırılacaktır.<br />
Çevrimiçi Çevre izinleri Projesi,<br />
bu sürecin elektronik ortamda <strong>ve</strong> e-imza/<br />
mobil-imza kullanılarak yapılmasına<br />
imkan sağlayacaktır. Söz konusu izin <strong>ve</strong><br />
Lisanslar için başvurular tek bir noktadan<br />
online olarak yapılacak <strong>ve</strong> ilgili otoriteler<br />
tarafından da online olarak elektronik<br />
ortamda değerlendirilecektir. Başvuru sahipleri<br />
de süreçleri elektronik ortamda takip<br />
edeceklerdir. İzin <strong>ve</strong> Lisans alma süreçleri<br />
kısalacağı gibi süreden <strong>ve</strong> kâğıttan<br />
tasarruf edilecek, bürokrasi önlenecek,<br />
kırtasiyecilik azalacaktır.<br />
Çevre izin <strong>ve</strong> belgelerinin <strong>ve</strong>rilme şekli<br />
<strong>ve</strong> sistemi önem taşıdığı kadar, bunlardan<br />
daha ehemmiyetli olanı, izin belgesi <strong>ve</strong>rilen<br />
tesislerin periyodik <strong>ve</strong> sıkı bir şekilde<br />
takip edilmesi <strong>ve</strong> denetlenmesidir.<br />
37
Change language