e - Bakı DövlÉt Universiteti
e - Bakı DövlÉt Universiteti
e - Bakı DövlÉt Universiteti
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
БДУ, Физика Проблемляри Институту: «Физиканын Мцасир Проблемляри» ЫЫЫ Республика Конфрансы<br />
Qeyd etmək lazımdır ki, kvartasol məhlulu duru məhluldur. Onun tərkibində olan duzlar<br />
demək olar ki, suda tam dissosasiya edərək ionlara ayrılırlar:<br />
NaCl Na + + Cl -<br />
KCl K + + Cl -<br />
CH 3 COONa Na + + CH 3 COO -<br />
NaHCO 3 Na + + HCO 3<br />
-<br />
HCO 3 - H + + CO 3<br />
- -<br />
Bu məhlul qanın tərkibinə daxil edildikdə bu ionların (anion və kationların) hesabına<br />
qanın tərkibində ion zənginliyi yaranır ki, o da öz növbəsində qanda gedən kimyəvi proseslər<br />
nəticəsində kiçik kapilyarlarda qan dövranını gücləndirir. Bunun sayəsində orqanizmdə<br />
mövcud olan toksin maddələr qanın tərkibinə qarışaraq qara ciyər və böyrəyə keçərək onların<br />
vasitəsilə parçalanır və orqanizmdən kənar olur.<br />
Deyilənlərdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, kvartasol məhlulunun reoloji xassələrinin<br />
temperaturdan asılılığının öyrənilməsi onun tədqiqi üçün əhəmiyyət kəsb edər.<br />
Bu işdə kvartasol izotonik məhlulunun dinamik özlülüyü, sıxlığı və elektrik<br />
keçiriciliyinin (normal atmosfer təzyiqində) temperatur asılılğı öyrənilmişdir. Tədqiq olunan<br />
məlhulun özlülüyünün və sıxlığının temperatur asılılığından isə özlü axının aktivləşmə<br />
parametrləri (G , H , S ) [2] sıxlığın temperatur asılılığından isə istidən genişlənmə<br />
əmsalı ( p ) [3] hesablanmışdır.<br />
Aparılan ölçmələr göstırmişdir ki, kvartasol məhlulu üçün istidən genişlənmə əmsalı<br />
temperaturun artması ilə qiymətcə böyüyür. Lakin aktivləşmə parametrləri temperaturun<br />
artması ilə azalır. Hər bir duru duz - su məhlullarında olduğu kimi kvartasol məhlulu üçün də<br />
. hasili temperaturdan saılı olaraq sabit qalmır, yəni baxılan temperatur intervalında<br />
(10 0 C50 0 C) Valden qanunu ödənilmir.<br />
Bu məhlul orqanizmə daxil edilməmişdən əvvəl su hamamında (+36 - +38 o C) qızdırılır<br />
və orqanizmdə kaliumun miqdarının artması ehtimalı nəzarətdə saxlanılmalıdır.<br />
ƏDƏBIYYAT<br />
1. M.D.Машковский. Лekapcтвeнныe cpeдcтвa MOOO. Издaтeлъcтo Нoвaя Boлнa.<br />
2000. 600c<br />
2. Məsimov E.Ə.,Həsənov H.Ş., Paşayev B.G.,Həsənov N.H. Özlü axının aktivləşmə parametrlərinin<br />
təyini üsulları. Bakı Dövlət <strong>Universiteti</strong>nin xəbərləri, fizika-riyaziyyat elmləri<br />
seriyası. 2005, N 2. s.138-150<br />
3. Paşayev B.G., Həsənov N.H., Musayeva S.İ. N-amil spirtinin özlü axının aktivləşmə parametrləri<br />
və termik xassələri. Fizikanın müasir problemləri II Respublika Elmi konfransının<br />
Materialları. BDU, Bakı, 28-29 noyabr, 2008.s.143-146.<br />
ГЕЙРИ-ЦЗВИ ЯЛАВЯЛЯРИН КЮМЯЙИ ЭЕЛИН РЕОЛОЖИ ХАССЯЛЯРИНИН<br />
ИДАРЯ ОЛУНМАСЫ<br />
Мясимов Е.Я., Имамялийев А.Р.<br />
Бакы Дювлят Университети, Физика Проблемляри Институту<br />
Эелин практик тятбигляри онун реоложи хассяляринин мягсядйюнлц шякилдя идаря олуна<br />
билмясини зярури едир. Бу хассяляр эелаторун тябиятиндян вя консентрасийасындан башга,<br />
щям дя эеля дахил едилян ялавялярин тябиятиндян асылыдыр. Эеля дахил едилян ялавяляр эелин<br />
ямяля эялдийи мцщитин хассялярини дяйишмякля онун реоложи хассялярини дя ящямиййятли<br />
дяряъядя дяйишя биляр. Бу ишдя коаксиал силиндрик вискозиметр васитяси иля бязи металларын<br />
дузларынын (NaCl, KCl вя CaCl2) вя ясасларынын (NaОЩ, KОЩ вя Ca(ОЩ)2) агар эелинин<br />
138
Change language