İller Bankası'nın Yeniden Yapılandırılması - YAYED
İller Bankası'nın Yeniden Yapılandırılması - YAYED
İller Bankası'nın Yeniden Yapılandırılması - YAYED
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Röportaj<br />
ler. Üçüncüsü de tamamen özerk olunsun<br />
istiyorlar. İller bankası tam özerk kuruluş<br />
olarak idare edilmeli yani. Bütün bunlar olduğunda<br />
ne olacak biliyor musunuz Gayet<br />
açık efendim, öyle olursa, plansız gayretlerle<br />
borç batağına düşülecek.<br />
1986’da Çukurova Kentsel Gelişme Projesi’nin<br />
yürütülmesiyle ilgili olarak çalışan<br />
Darüs-Hendese ve onunla işbirliği yapan<br />
Dünya Bankası diyorlar ki, İller Bankası,<br />
banka olarak çalışmalı ve faaliyetlerini yürütmeli<br />
ve dışarıdan alınacak kredilerin teminatını<br />
İller Bankası sağlamalıdır. Bu düşünceler<br />
banka üzerinde hemen Demoklesin<br />
kılıcı gibi sallanmaya başladı. 1983’te<br />
teknik yapıdan elektrifikasyon bölümü<br />
TEK’e nakledildi. Bundan önce elektrikle<br />
ilgili görev de TEK’e devredilmişti zaten.<br />
1983-84’te SİMEL de gitti. Bankanın hususi<br />
hukuk hükümlerine göre çalışan bir<br />
şirketi, SİMEL. Kurumun ihale işlemlerini<br />
yürütmektedir. SİMEL araziye dönük eleman<br />
kullanıyor ister istemez. SİMEL’in<br />
kapatılması banka için bir kayıptı, çünkü<br />
Banka’nın afetler başta olmak üzere kritik<br />
konulara çevik müdahalesini sağlıyordu.<br />
Dolayısıyla afet vs. durumlarında bankaya<br />
görev verildiğinde bankanın başarısı gündeme<br />
geliyordu. Görüldüğü üzere, 1986<br />
yılındaki Dünya Bankası incelemesi de bir<br />
önceki OECD raporu ile hemen hemen aynı<br />
şeyleri söylemektedir.<br />
Bir başka gelişmeden daha bahsedebiliriz.<br />
Etüt Plan Yol Daire Başkanlığı. Bu daire<br />
başkanlığı kurulduğunda ne yapacağı belli<br />
değildi. Fonksiyonsuz bir daire olarak kuruldu.<br />
Fonksiyon yüklenmek için katı atık<br />
konusuna eğilindi. Böylece katı atık meselesine<br />
banka da girmiş oldu. Bu daire bugünlerde<br />
bankanın teknik faaliyetlerinin<br />
beynini oluşturmaktadır. Görev tanımı ortada<br />
olmayan bir birim zamanla en önemli birim<br />
haline dönüştü. Kervan yolda düzülür…<br />
M M : 1980 sonrasında gelişmelerin hız -<br />
landığı anlaşılıyor. Bu dönemde bu gelişme -<br />
leri destekleyen yasal düzenlemeler de var<br />
mı<br />
A H : 1 9 8 4 ’te 3030 sayılı Büyükşehir Belediyesi<br />
yasası ile de Büyükşehir Belediyelerine<br />
de görev verildi ve işler karışmaya<br />
başladı öncelikle bunu belirtebilirim. İlaveten<br />
3194 sayılı İmar Kanunu çıkınca, bakanlık<br />
ile banka arasındaki koordinasyon<br />
daha da bozuldu. Bu fiili bir bozulma elbette.<br />
Daha doğrusu Banka ile Bakanlık arasında<br />
var olan fiili ilişkilerin bozulması. Bu<br />
ilişkiler gayet iyiydi oysa. Bakanlık, sanki,<br />
bu görevler benden gitti dedi ve kapıları kapattı.<br />
Arşivini bile dağıttı. Madem yetkiler<br />
belediyelerde ben karışmıyorum dedi. Çevre<br />
Bakanlığı kurulması sırasında çevre planı<br />
yetkisi de belediyelere verilince iyice<br />
kopmalar oldu. Seneler sonra bu dağıttığı<br />
yetkileri toplamaya başladı ama o zaman da<br />
işin içine başkaları girdi. Örneğin çevre bakanlığı,<br />
yabancı yatırımcılar vs. İş iyice<br />
Arap saçına döndü. Bakanlık daha sonra<br />
genelgelerle işi toplamaya çalıştı.<br />
Bir de 2380 sayılı Finansman Kanunu<br />
vardır. Eskiden belediyeler için değişik kanunlardan<br />
paylar ayrılıyordu. Bu kanun ile<br />
bütün paylar artık bütçeden ayrılmaya başladı.<br />
Genel bütçe vergi gelirlerinin toplamından<br />
ayrılan belirli bir paydı bu. Belediyeler<br />
fonu, mahalli idareler fonu ve özel<br />
idare fonu gibi 3 fon kapsamında değişik<br />
oranlarda paylar veriliyordu diyebiliriz.<br />
MM: Kurumu tanımaya yönelik araştır -<br />
mada ilk dikkati çeken kurumun çok sayıda<br />
denetlemeye tabi tutulduğudur. Türkiye<br />
Büyük Millet Meclisinin Denetimi, şimdi -<br />
lerde kaldırılan Başbakanlık Yüksek De -<br />
netleme Kurulu, biri genel kurulunca seçi -<br />
len, biri de Bayındırlık ve İskân Bakanınca<br />
atanan iki denetçi tarafından denetlenme -<br />
si, bankalar yeminli murakıplarının denet -<br />
lemesi gibi. Denetim konusunu biraz aça -<br />
bilir misiniz<br />
AH: Gerçekte iyi bir denetim yok. Göstermelik<br />
denetimler bunlar. Banka denetçileri<br />
iki tane. Teknik müfettiş az, varolanlardan<br />
da işi bilen az. Bankada çalışırken gece<br />
mektebinden mezun olanlar müfettiş oldu.<br />
Ve bir kısmı da teknik denetime alınıyor<br />
bunların. Bu denetim başarılı olmuyor.<br />
MM: Kurumun hizmet sunumunda ak -<br />
saklıklar var mıdır Ne gibi sorunlarla<br />
karşı karşıya kalınmaktadır Hizmet sun -<br />
duğu kesimler nezdinde nasıl bir algılama<br />
var<br />
AH: Öncelikle şunu ifade edeyim. Belediyelerin<br />
özerkliğini savunan gelişmiş ülkelerde<br />
bile merkezi idareler, bazı konularda<br />
belediyeleri kendi tespit ettikleri önceliklere<br />
göre yönlendirmektedirler. Tamamen<br />
özerk olmalarını bekleyemeyiz bizde<br />
de. Bir de Banka’da olanlara doğrudan vaziyet<br />
edecek lisan bilen kadro yok. Özel<br />
gece okulları, 657 sayılı Devlet Memurları<br />
Kanunu kaliteyi olumsuz yönde etkiledi.<br />
Benim anladığım kadarıyla büyük belediyeler<br />
İller Bankasına düşman. İller Bankası-<br />
41
Change language