Download (1146Kb) - Süleyman Demirel Ãniversitesi
Download (1146Kb) - Süleyman Demirel Ãniversitesi
Download (1146Kb) - Süleyman Demirel Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ekonomilere doğru kaymakta ve bunun sonucu olarak da çevre ekonomileri gittikçe<br />
değersizleşip yoksullaşmaktadırlar. 5<br />
Sosyalist yaklaşımda ise kriz, kapitalist sisteme özgü bir olgudur. Bu görüşe<br />
göre kapitalist üretim ilişkisinde kriz sistemin içsel dinamiklerinden<br />
kaynaklanmaktadır. Kapitalist sistemin işleyişinin doğal bir sonucudur ve sistemin<br />
merkezinde bulunmaktadır. Kapitalistlerin sermayelerini artırma amacıyla<br />
gerçekleştirdikleri aşırı yatırımlar sebebiyle yeryüzü kaynakları aşırı oranda<br />
sömürülmekte ve aşırı üretim meydana gelmektedir. Bu durum piyasaları zorlamakta<br />
ve ekonomiyi karamsarlığa sürüklemektedir. Bunun sonucunda kapitalist sistemin<br />
işleyiş sürecinde içsel dinamiklerinin sebep olduğu krizler ortaya çıkmaktadır. Öte<br />
yandan bu şekilde ortaya çıkan krizlerin kapitalist sistem açısından iki önemli<br />
avantajı vardır. Birincisi; krizler marjinal firmaların piyasadan çekilmesine neden<br />
olurlar. Piyasalarda ancak krizlere dayanmış olan güçlü firmalar kalır ve krizden<br />
daha da güçlenmiş olarak çıkarlar. İkinci avantajı krizlerin piyasalarda bir anlamda<br />
tekelleşmeye yol açmalarıdır. Bu bağlamda ekonominin bir kesimi<br />
değersizleştirilirken, bazı firmalar daha da güçlenir ve tekeller oluştururlar. Bu<br />
sebeple krizler tıpkı savaşlar gibi kapitalist sistemin işleyebilmesi için gerekli olan<br />
koşullardan biri olarak görülürler.<br />
Bu değerlendirmeye göre krizler, kapitalist sistemin içsel dinamiklerinden<br />
kaynaklanan uzun dönemli hareket mekanizmalarıdır. Krizler aracılığı ile kapitalist<br />
sistemde güçlü kuruluşlar daha güçsüz kuruluşları değersizleştirip sistem dışına<br />
iterek kendi güçlerini pekiştirirler. Bu yönü ile ele alındığında krizler bireylerin genel<br />
olarak aleyhine olmasına rağmen, güçlenen ve merkezileşen sermayenin lehinedirler.<br />
Kısaca kapitalist sistemde krizler sermayenin sıkışıklığını ve bunalımını aşma<br />
araçlarıdır. 6<br />
5 İzzettin ÖNDER, “Ekonomik Kriz”, Yeni Türkiye Dergisi Ekonomik Kriz Özel Sayısı I, Yıl 7,<br />
Sayı 41, Ankara, Eylül-Ekim 2001, s. 45, 46.<br />
6 ÖNDER, “Ekonomik Kriz”, s. 45, 46.<br />
6
Change language