Download (1146Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Üzerinde ortak fikir birliğine varılan kriz tanımlardan biri krizi; temel
yapıların, değerlerin ve normların öngörülemeyen ve beklenmedik gelişmeler
sonucunda olumsuz yönde etkilenmesi olarak tanımlamaktadır. 11
Bilindiği üzere kriz farklı disiplinler tarafından kullanılan kapsamlı bir
kavramdır. Kriz kavramı tıp, politika, psikoloji ve iktisat bilimlerinde farklı
tanımlanmıştır. Tıp ve psikoloji bilimleri, krizi bir hastalık veya kişisel gelişim
sürecinin akışında belirgin bir kötüye gidiş veya bir dönüm noktası olarak tanımlar.
Politika bilimi krizi, bir karar birimine ait temel araçların tehdit edildiği bir
süreç olarak görmektedir. Kriz kavramının öğesi olarak gördüğü tehdit kavramına,
zaman baskısı ve şaşkınlık kavramlarını da eklemektedir.
İktisat biliminde kriz kavramı, hasta bir ekonomik sistemin, eski biçimde
varlığını sürdürememesi ve yeni bir yaşama olanağı elde edebileceği değişiklikleri
yapmak zorunda olduğu zaman dilimi olarak tanımlanmaktadır. Ancak ekonomik
konjonktürdeki* kısa bir bunalım veya daralma ‘son’ anlamına gelmemektedir. Tam
tersine yeniden uyum sağlama olanaklarının araştırıldığı bir dönemdir. Bu uyum
sağlama gerçekleşirse, yeniden canlanma dönemine girilir, aksi takdirde ise ‘son’
kesinleşir.
Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere her disiplin farklı bir konu ile
uğraştığı için kriz kavramı her birinde farklı olaylara ilişkin bir kavram olarak ele
alınmıştır. Fakat her disiplin tarafından yapılan kriz kavramının ortak noktaları
vardır. Bu nokta; zorunlu ve plansız bir değişmenin ortaya çıkardığı baskı durumu ve
kişi, grup ve veya toplumun yeni denge arayışı için gerilime girmesidir. Tıp,
psikoloji, iktisat ve politika bilimleri tarafından yapılan kriz tanımlarında olağandışı
ve olumsuz bir gelişmeden bahsedilmektedir. Ancak bu olumsuz gelişme kesin bir
‘son’ değildir. Daha çok bir dönüm noktasıdır. Tüm bu tanımlara göre; tehdit ve
11 Burhan AYKAÇ, “Kamu Yönetiminde Kriz ve Kriz Yönetimi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi,
Cilt 3, Sayı 2, Ankara, Güz 2001, s. 125.
* Konjonktür; İktisadi hayatın ortaya çıkardığı dalgalanmalardır. Bkz: Lale CANKAY, Ekonomik
Kriz ve Krizi Önleyici Politikalar, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, İzmir,
1995, s. 163.
8