TÜRK ANAYASA HUKUKU - ERÜ Personel Daire Başkanlığı

SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE ÖDEVLER1- Ailenin korunmasıAile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasınınöğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.Her çocuk, ko-runma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açık-ça aykırı olmadıkça, anave babasıyla kişisel ve doğ-rudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. (2010 Değişikliği)Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır. (2010Değişikliği)2- Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödeviKimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz.İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetleryürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez.Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleriolarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancıdille eğitim ve öğretim yapan okulların tâbi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası andlaşmahükümleri saklıdır.3- Kamu yararı-Kıyılardan yararlanma-Toprak mülkiyeti-Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması- KamulaştırmaDevlet ve kamu tüzelkişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemekşartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esasve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak,tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskân projeleriningerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıylakamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyiöngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olaraködenir.Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarınınbedeli, her halde peşin ödenir. Çiftçinin işlediği toprağın kamulaştırılmasında TAKSİTLE ÖDEMEYOKTUR.Taksitle ödemede ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları içinöngörülen en yüksek faiz uygulanır.- Devletleştirme ve özelleştirme:Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerdedevletleştirilebilir.Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır.Devlet, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişileri tarafından yürütülen yatırım vehizmetlerden hangilerinin özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek veya tüzelkişilere yaptırılabileceği veyadevredilebileceği KANUN ile belirlenir.4- Çalışma ve sözleşme hürriyeti14