Download (1612Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

11Birinci aşama; iç pazarlarda faaliyette bulunma aşaması firmanın kendiülkesindeki pazar potansiyeli sınırlıdır. Tüm üretim ve pazarlama çabaları firmanınkendi ülkesinde sürdürülmektedir. Yöneticiler Küresel çevrelerle ilgilenebilirler vedış pazarlara girme isteği duyarak hazırlık yapabilirler.İkinci aşama; uluslararasılaşma aşaması, işletme dış pazarlara satışabaşlamıştır. İhracatı arttırma çabaları yanında, örgütsel yapısına bir uluslar arasıbölüm ilave ederek birçok ülkede ürünlerini satma çabalarına yönelir ve çok uluslubir firmaya geçiş için önemli tecrübeler elde eder, fizibilite çalışmaları yapar.Üçüncü aşama; çok uluslaşma aşaması, bu aşamada işletme birçok ülkedemal veya hizmetlerini üretir ve pazarlar. Artık ihracat yerine dış ülkelerde o ülkelerinihtiyaçlarını karşılamak için üretim ve pazarlama işlevini geliştirmiş ayrı ayrıfirmalar kurmuştur. İşletmenin satışlarının 1/3’ünden fazlası dış ülkelerdekitesislerinde üretilip satılmaktadır. Normal olarak işletmelerin bir orjin ülkesi olduğuhalde, bir firma faaliyetlerini bir başka ülkede de kendi ülkesindeki düzeyi kadar vehatta daha fazla geliştirerek burada yeni sahipler, hissedarlar edinebilir, yeni vekendi ülkesinden bağımsız olarak kontrol sistemleri oluşturabilirler (Eren, 2006:62).Dördüncü aşama ise Küresel-küresel aşamadır. Burada, firmanın kendi ülkesiönemli değildir. Firma üretim kaynaklarını, insan gücünü nerde en rasyonelkoşullarda sağlar ise, orada üretimini yapar, en düşük maliyet düzeyini ve müşteriiçin en uygun kaliteyi bularak tüm ülkeler için küresel anlamda üretimde bulunarakpazarlamasını yapar. Yatırım için ‘kendi ülkesi ‘ diye bir yerde yatırım ülkeninkendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretimi söz konusu değildir. Önemli olan hangiülkeler en düşük maliyet, en uygun kalite ve çeşitlilikte üretim imkanları sunuyor veen iyi imkanları sağlıyorsa üretimin o ülke veya ülkelere kaydırılıp üretilen ürünlerinve/veya hizmetlerin küresel çapta pazarlanmasıdır (Eren, 2006:63).İlk çok uluslu işletmeler 19. yy’da Avrupa merkezli olmak üzere Belçika’da(Cockeril), Almanya’da (Bayer), İsviçre’de (Nestle), Fransa’da (Michelin) veİngiltere’de (Lever) ortaya çıkmış ve gümrük tarifelerinden dolayı ihracattakarşılaşılan güçlükleri aşmak kaygısıyla yabancı pazarlara yatırımlar yapmakyöntemini uygulamışlardır. Bunların amacı, sermayenin ucuz olduğu yerden eldeedilmesi ve en yüksek karı getireceği yerde kullanılmasıdır (Erbay, 1996, s. 6).