Türk milliyetçiliği ve Etno-sembolik Çözümleme ... - York University

Osmanlı Imparatorlugu’nda Milliyetçilik ve Türk Ulusal DevrimininÇeliskili KökenleriUlus-devlete dayalı bir Türk milliyetçiliini pekitiren ey son dönem Osmanlımı yoksa Kemalist/Cumhuriyetçi ideolojik çerçeve miydi gibisinden bir soruyersiz olduu kadar çou açıdan yanlı anlamaya açıktır da. Osmanlı’nın sondönemindeki reformist—özellikle de Birletirici—politikaları yalnızca gerikalan Osmanlı topraklarında yaayan bütün dini azınlıkları göz ardı ederekMüslüman Osmanlılar’ı bir araya getirme iini balatmakla kalmadı. Aynızamanda vatansever Türk milliyetçiliinin esas fikirlerinin ve ilkelerininçounun ideolojik, kurumsal ve siyasi temelleri de bu baglamda atıldı.Osmanlı’nın son dönemindeki siyasi yeniden dirili hareketleri net bir odaasahip bona fide (gerçek anlamda) milliyetçilikler olarak nitelendirilemezler.Ancak hereye karın, kullandıkları dil kadar ideologlarını, liderlerini veyandalarını harekete geçiren kaygılar da üphesiz imparatorluk-temellivatanseverliin zamanla güçlü bir Cumhuriyetçi söyleme dönüme biçimiyleyakından alakalıdır. Bu bakımdan günümüz Türk milliyetçilii açısından üstünOsmanlı/Türk fikrinin, kurumsal, kültürel, dini, siyasi ve iktisadi altyapısalayan uzun bir dizi adaptasyon sürecinden sonra etkili olmaya baladıınısöylemek çok da yanlı olmaz.Daha önce deilse bile 1908’den sonra, eski kültürel geleneklerin mevcutAvrupalı etkilerle birleimine dayalı olarak, etnik bakımdan üstün bir Türk ulusutanımı yapılmaya balanmıtır (Kushner 1977). Anavatan—kan—din üçlüsünedayalı bir Türk ulusu formülasyonu ilk olarak Genç Osmanlılar, daha sonra iseOsmanlı’nın son döneminin Jön Türkleri tarafından denenmitir (Mardin 1962).Bu hususlar göz önüne alındıında Kemalist laik milliyetçi ve Cumhuriyetçigelenein, en iyi yorumuyla, önceden beri uygulanan politikaların ve fikirlerinbaarılı bir tekrarını sahneye koyduu söylenebilir. Ancak Cumhuriyetdöneminin vatansever Türk milliyetçilii, Osmanlı’nın imparatorluk ve milliTürk tarihi arasında ba kuran süreklilik fikrine iddetle karı çıkar. En azından1980’lere kadar, genel geçer ve çok yaygın bir çıkan görü, Türkmilliyetçiliinde Türk olan ne varsa Osmanlı’ya ramen ayakta kalabildii veyeniden canlandırılabildiiydi. Sonuç olarak, Türk milliyetçiliinin kökenleri veKüçük Asya’nın Türk halkının geçmiine dair Türk ulus-devletince kaygı vericiderecede kurumsallatırılmı bir bellek yitimine sahit oluruz. Buresmiletirilmi ve yaygınlatırılmı unutkanlık, karılıında Türkmilliyetçiliinin çalıılma ve sınıflandırılma biçimini de haliyle etkilemitir(Timur 1986 ve 1997). Çok sayıda ve çeitli, kimi Osmanlıcılık tadında, kimiOsmanlı/Türk toplumundaki slam yankısına yönelen savlar biaradavarolagelmitir. Ancak bir bütün olarak bakıldıında Türk ve Osmanlı tarihleriarasındaki açık ayrısma fikrinin, modern Türk toplumunun önemli kesimleri