Bölüm 1: Röleler, kontaktörler ve otomatik kumanda devreleri ...

Zamanlayıcılar (zaman röleleri)Besleme uçlarına gerilim uygulanınca ya da kesilince ayarlanan sürelerde kontakları konumdeğiştiren elemanlara zaman rölesi denir.sınıranahtarıyük arabasısınıranahtarısınıranahtarımakaraŞekil 1.58: Sınır anahtarlarıyla bant üzerinde hareket edenarabanın kontrolünün yapılışının basit olarak gösterilişikonumdeğiştiricisınır anahtarıZaman rölesi çeşitleri (çalışma şeklinegöre sınıflandırma)a. Çekmede gecikmeli (düz) zamanrölesiBesleme uçlarına gerilim uygulanıncaayarlanan süre sonunda, normalde kapalıkontağı açılan, açık kontağı kapanan röledir.b. Düşmede gecikmeli (ters) zamanrölesiBesleme uçlarına gerilim uygulanınca, ani olarak kontaklar konum değiştirir. Röle enerjili kaldığısürece, bu konum muhafaza edilir. Enerji kesilince, ayarlanan süre kadar enerjili durumdaki konumkorunur. Gecikme süresi sonunda kontaklar normal konumunu alır.c. Bırakmada gecikmeli (impuls) zaman rölesiBobini enerjilendiği anda kontakları konum değiştiren ve ayarlanan süre sonunda normalkonumuna dönen rölelerdir. Bobine enerji uygulandığında ani ve gecikmeli çalışan kontaklarınher ikisi de konum değiştirir. Gecikmeli çalışan kontaklar ayarlanan süre sonunda, ani çalışankontaklar ise bobin enerjisi kesildiğinde normal konumuna döner.ç. Flaşör zaman rölesiBobini enerjilendiği andan itibaren ayarlanan süre kadar sonra tekrar ilk konumuna dönen zamanröleleridir. Bu tip zaman röleleri aç-kapa işlemini enerjili kaldıkları süre boyunca yaparlar.d. Yıldız-üçgen zaman rölesiBüyük güçlü motorlarda kalkış akımını düşürmek için yıldız-üçgen yol verme yöntemi kullanılır.Kalkış akımını düşürmek için motor önce yıldız bağlanır. 2-4 saniye geçtikten sonra yıldızkontaktörü devreden çıkar ve üçgen bağlantıyı sağlayan motor devreye girer.e. Çift süreli zaman rölesiBu tip zaman rölelerinde iki ayrı zaman ayarlama olanağı vardır. Zaman rölesi enerjilendiğindekontaklar konum değiştirir. Ayarlanan birinci sürenin sonuna kadar kontakların konumu aynı kalır.Süre dolunca kontaklar normal konumuna döner. Daha sonra ikinci ayarlanan süre başlar. İkincisüre dolduğunda kontaklar tekrar konum değiştirir. Zaman rölesi enerjili kaldığı sürece kontaklarınkonum değiştirme işlemi tekrarlanır.22Şekil 1.59: Uygulamadakullanılan çeşitli zaman röleleriPDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com