10‘Ne Bir Hastalık <strong>ne</strong> <strong>de</strong> Bir Suç’Türkiye’<strong>de</strong> Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Trans Bireyler Eşitlik İstiyoruygulanmasını sağlayacak bağımsız <strong>bir</strong> kurumun kurulması öngörülüyor. Ancak, tasarının2011 yılı Mart ayında İçişleri Bakanlığı’nın inter<strong>ne</strong>t sitesin<strong>de</strong> yayınlanan halin<strong>de</strong>, tasarıyıhazırlayanlar tarafından hem cinsiyet kimliği hem <strong>de</strong> cinsel yö<strong>ne</strong>limi kapsayacak şekil<strong>de</strong>düzenle<strong>ne</strong>n cinsiyet kimliği temelli ayrımcılığa karşı sağlanan koruma kaldırıldı. 20 Böylece,cinsel yö<strong>ne</strong>lim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılığın yasaklanması konusunda atılacak enö<strong>ne</strong>mli fırsatlardan <strong>bir</strong>i <strong>bir</strong> kez daha kaçırılmış oldu.YASALARIN AYRIMCI BİR ŞEKİLDE UYGULANMASI YA DA YORUMLANMASITürkiye yasaları eşcinselliği hiç<strong>bir</strong> zaman yasaklamadı ya da eşcinsel <strong>bir</strong>liktelikler için dahayüksek <strong>bir</strong> reşit olma yaşı konmadı. 21 Ancak, lezbiyen, gey, biseksüel ve trans kişiler ceza veme<strong>de</strong>ni hukuk işlemlerin<strong>de</strong> cinsel yö<strong>ne</strong>lim ve cinsiyet kimlikleri <strong>ne</strong><strong>de</strong>niyle rutin <strong>bir</strong> şekil<strong>de</strong>ayrımcılığa maruz bırakılmaktadırlar.Askerlik hizmeti gereklilikleri 22 dışında (bkz. sayfa 18, Askeriye<strong>de</strong> şid<strong>de</strong>t ve ayrımcılıkbölümü), ulusal mevzuatta cinsel yö<strong>ne</strong>lim ya da cinsiyet kimliği temelli ayrımcılık içerendüzenleme bulunmamaktadır. Ancak, <strong>bir</strong>çok yasa, açıkça ayrımcılık içermemesi<strong>ne</strong> rağmen,yargı tarafından lezbiyen, gey, biseksüel ve trans kişiler söz konusu olduğunda uygulamadaayrımcılık içerecek şekil<strong>de</strong> kullanılmaktadır. Ör<strong>ne</strong>ğin, istihdam alanı ile ilgili olarak, DevletMemurları Kanunu’nun 125. Mad<strong>de</strong>sin<strong>de</strong> “yüz kızartıcı ve utanç verici hareketler<strong>de</strong>bulunmayı” yasaklayan düzenleme, memurları cinsel yö<strong>ne</strong>limleri <strong>ne</strong><strong>de</strong>niyle işten çıkarmakamacıyla kullanılmıştır. 23 Bu, lezbiyen, gey, biseksüel ve trans <strong>bir</strong>eylere yö<strong>ne</strong>lik istihdamalanında uygulanan ayrımcılığın sa<strong>de</strong>ce <strong>bir</strong> yönünü göstermektedir (aşağıya bkz istihdamalanında ayrımcılık).Ahlak kavramı da sıklıkla ayrımcı <strong>bir</strong> şekil<strong>de</strong> kullanılmaktadır. Me<strong>de</strong>ni Kanun’da geçen bukavram sıklıkla savcılar tarafından LGBT <strong>de</strong>r<strong>ne</strong>klerinin kapatılması istemi içinkullanılmaktadır (aşağıya bkz. İfa<strong>de</strong> özgürlüğü bölümü). LGBT konularının medya ve iletişimalanında işlenmesinin müstehcenlik ve ge<strong>ne</strong>l ahlak konusundaki düzenlemelere aykırı olduğudüşünülmektedir. 2006 yılında, Ankara’da bulunan Kaos-GL <strong>de</strong>r<strong>ne</strong>ğinin çıkardığı <strong>bir</strong> <strong>de</strong>rginin<strong>bir</strong> sayısının bütün baskıları, için<strong>de</strong> müstehcen resimler olduğu ve ge<strong>ne</strong>l ahlaka aykırı olduğugerekçesiyle toplatıldı. Suçlamaları red<strong>de</strong><strong>de</strong>n Kaos-GL, tüm iç hukuk mekanizmalarınıntükenmesinin ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’<strong>ne</strong> başvurdu. 24 2001 yılı Mart ayıitibariyle, radyo ve televizyon yayınlarını izleme, düzenleme ve yaptırım uygulamakla sorumlu<strong>de</strong>vlet kurumu Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Sex and the City 2 filminin haklarınısatın alan <strong>bir</strong> televizyon kanalından bu konuda savunma istedi. Kurul, film<strong>de</strong>ki gey evliliği ileilgili sah<strong>ne</strong>lerin “toplumun milli ve ma<strong>ne</strong>vi <strong>de</strong>ğerleri<strong>ne</strong>, Türk aile yapısına aykırı” olduğunubelirtti. Suçlu bulunduğu takdir<strong>de</strong>, kanal en az 10,000 Türk lirası (4500 Avro) para cezasınamahkum edilecektir. 25Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans kişiler ayrıca şid<strong>de</strong>t suçlarından mağdur oldukları adlidavalarda da ayrımcılığa uğramaktadır. Uluslararası Af Örgütü’<strong>ne</strong> duruşmalarla ilgili bilgilerinyasada öngörüldüğü gibi mağdurun ailesi ile paylaşılmadığı yönün<strong>de</strong> <strong>bir</strong>çok vaka olduğubildirildi. Ayrıca, failler, suçu “haksız tahrik” altında işlediklerini iddia ettiklerin<strong>de</strong> - ki buçoğunlukla mağdurun cinsel ilişkiye girmeyi teklif ettiği yönün<strong>de</strong> algılanmaktadır - indirimlicezalar almaktadırlar (aşağıya bkz. Nefret Cinayetleri bölümü).Yukarıda bahsedilen bazı vakalarda yargı mensuplarının keyfi ya da ayrımcı gerekçelere yerverdikleri kararların da gösterdiği üzere, lezbiyen, gey, biseksüel ve trans <strong>bir</strong>eylerin hem cezaUluslararası Af Örgütü Haziran 2011 In<strong>de</strong>ks: EUR 44/001/2011
‘Ne <strong>bir</strong> Hastalık <strong>ne</strong> <strong>de</strong> Bir Suç’Türkiye’<strong>de</strong> Lezbiyen, Gey, Bisekseül ve Trans Kişiler Eşitlik İstiyor11hem me<strong>de</strong>ni hukuk işlemlerin<strong>de</strong> cinsel yö<strong>ne</strong>limleri mahkemece bildiği takdir<strong>de</strong> adaleteerişimleri mümkün olmamaktadır.Bu tür uygulamalar karşısında – hem yerel mahkemeler hem <strong>de</strong> temyiz mahkemelerin<strong>de</strong> –açıkça görülmektedir ki ayrımcılıkla müca<strong>de</strong>le konusunda uluslararası yasalar ve standartlaruygulanmamaktadır. Hükümetin söylediğinin aksi<strong>ne</strong>, temel hak ve özgürlükler konusundaulusal mevzuatın uluslararası standartlar ile çeliştiği durumlarda, uluslararası standartlarınuygulanmasını gerektiren Anayasa’nın 90. mad<strong>de</strong>si yasadaki boşlukları doldurmamaktadır.Maalesef bu mad<strong>de</strong>nin lezbiyen, gey, biseksüel ve trans <strong>bir</strong>eylerin adalete erişimlerinisağlamada yetersiz olduğu görüldü. 26In<strong>de</strong>ks: EUR 44/001/2011 Uluslararası Af Örgütü Haziran 2011
Change language