Akademi Mecmuası - Kubbealtı Akademisi Kültür Ve Sanat Vakfı

SÂMİHA AYVERDİ İNSAN54kelimeye karşılık gösterilmiş, bâzen de ya-bancı kelimelere uygunkarşılıklar bulunamamış, pek çok kelimenin karşılığı boş kalmıştır. Bueksikliğin giderilmesi için yazılı eserler-den de yararlanılmasına kararverilmiştir. Böylece diğer bir iş olarak eski ve yeni Türkiye içi ve dışıyazılı kaynaklarının taratılmasına başlanmıştır. Türk Dili Tetkik Cemiyetihalk ağzından derlenen malzeme ile, tarama yoluyla elde edilen malzemeyiayrı ayrı yayım-lamadan önce bir dergi içinde toplamayı uygun bulmuştur.Bu şekilde bir uygulama ile, ihtiyaç duyulan öz Türkçe karşılıklar kolaylıklabulunup, yabancı kelimelerin yerine konabilecektir. Böylece 1934yılında Cemiyet tarafından “Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılık-larıTarama Dergisi” çıkarılmıştır. Buna Türkçeden Osmanlıcaya indeks deeklenmiştir.1933-34 yılları arasında gerek gazetelerin dil köşelerinde, gerek-sebaşka yazılarda yeni kelimelerle denemeler yapılmış, pek çok ya-zı kalemealınmıştır. Ancak bu deneme devresinde dil malzemesini yazıya geçirerekdeğerlendirmede tutulan yolun yanlışlığı yüzün-den, özleştirme hareketiçıkmaza sürüklenmeye başlamıştır. Bunun-la birlikte Tarama Dergisi‟ninortaya koyduğu malzemenin kullanı-lışında bâzı problemler olmuştur.Dergide, tek bir yabancı kelime için farklı kaynaklardan alınmış birçokkarşılıklar bulunmaktadır. Bir kavramın Anadolu ağızlarındaki karşılığınınyanında çeşitli leh-çelerdeki karşılıkları da yer almaktadır. Böyle birçalışma bu alanda-ki araştırmacılar için çok önemli bir kaynak olmaklabirlikte, sâhay-la ilgisi olmayan, pratik olarak bu eserden yararlanmakisteyenler için kullanışlı olmamıştır. Dergide yer alan karşılıklar belli birsüz-geçten geçirilmediği için gelişi güzel kullanılmış, tek bir kavram içinbirden çok karşılık gösterildiği olmuştur. Ayrıca yazarların da yenikelimeleri kullanış yöntemleri farklı farklı olmuştur. Dolayısıyla buciddiyetsiz uygulamaların dilin gelişimine bir katkısı olmamıştır. Bununsonucunda II. Türk Dili Kurultayı‟nda bu aşırılığı önleyecek tedbirleralınmıştır.II. Türk Dil Kurultayı, Kâzım Paşa (Özalp) başkanlığında 18-25Ağustos 1934 târihleri arasında toplanmış ve Cemiyet‟in adı “Türk DiliAraştırma Kurumu” olarak değiştirilmiştir. Bu kurultayda üze-rindedurulan konulardan biri terimlerdir. Türk dili kurallarına uyularak bütünterimlerin Türkçe köklerden türetilmesine ve en kı-sa zamanda okulkitaplarındaki terimlerin Türkçeleştirilmesine ka-rar verilmiştir.Terimlerin Türkçeleştirilmesinin dışında üzerinde durulan di-ğer birkonu da Tarama Dergisi‟nin sebep olduğu karışıklığın gide-rilmesidir. Buamaçla Karşılıklar Kılavuzu‟nun hazırlanmasına ka-rar verilmiş vekılavuzun hazırlanması için bir çalışma kolu oluştu-rulmuştur. KurumunFalih Rıfkı Atay, Ali Muzaffer Göker, Yusuf Ziya Özer, Fuad Köprülü,Hasan Âli Yücel, İsmail Müştak Maya-kon, İbrahim Osman Grantay, AliGâlip Pekel, Necmettin Sadık Sadak, Sâim Ali Dilemre, Celal EsatArseven, Reşat Nuri Güntekin ve Hasan Fehmi Turgal‟dan oluşan uzmankadrosu 1935 baharına kadar çalışmış ve kılavuzun birinci cildi olan“Osmanlıcadan Türkçe-ye Cep Kılavuzu”nu 25 Mart 1935‟te, ikinci cildi