Türkiye'de Laiklig˘in ve Dıs¸ Politikanın Geleceg˘i - The Washington ...

Soner Çağaptay – “Policy Focus #67”çok, ama çok pozitif yön değişikliğine neden oldu. 12 Türkiye’nin Kuzey Irak’takiPKK varlığı konusundaki endişelerinin yanısıra olarak Đran ve Suriye’nin bu bölgedeKürt milliyetçiliğinin tırmanmasından korkması, Türkiye’nin Đran ve Suriye ile olanilişkilerini geliştirmesine yardım etmiştir. Türkiye’yi Müslüman ve Orta Doğujeokültürel havzalarının bir üyesi olarak gören Stratejik Derinlik teorisi bu sürecihızlandırmış, örneğin Türkiye ve Suriye arasında geçmişte yaşanan gerilimlerin,Şam’ın PKK’ya yataklık etmesinden dolayı Türkiye’nin Suriye’ye olan kızgınlığınınyapay olduğunu iddia etmiştir. 13Stratejik Derinlik teorisi Türk dış politikasını değiştirmiştir. Teorinin ana kitabı,“Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu,” Türk dış politikasındaki budeğişikliklere ışık tutmaktadır. Örneğin kitabın Türkiye’nin Đslam KonferansıÖrgütü’ne katılımını teşvik etmesi 14 ve AKP’nin iktidara gelmesinden kısa bir süresonra Temmuz 2004’de Türkiye’nin bu örgütün başkanlığını üstlenmesi bir tesadüfdeğildir.Teori Türk dış politikasının geleceğine de ışık tutmakta. Mesela teori Türkiye’ninBatı’nın yanı sıra ancak “Müslüman/Orta Doğu jeokültürel havzasıyla” ilişkilerinisağlam tutmasıyla bölgesel bir güç olarak yükseleceğini iddia eder. 15 Bu kavramagöre hareket etmekle Türk dış politikası Müslüman ülkelerle olan yakınlığı ön planaçıkarmış ve onların meselelerine arka çıkmıştır. AKP-Hamas ilişkisi bu tutumun birörneğidir. Batı’nın ve Batı yanlısı Türklerin eleştirilerine rağmen, AKP yönetimi 2006yılınında Hamas’ın askeri lideri Halid Meşal ile Ankara’da görüştü. 16 AKP buziyareti savunmaya, Meşal ile görüşmeye ve Batı’nın Hamas’ı izole etme çabalarınagenellikle karşı çıkmaya devam ediyor. Mısır ve Ürdün Đhvan’ı (Müslüman KardeşlerHareketi) büyük bir iç tehlike olarak görüp onun uzantısı olan Hamas yönetimiylebağlantı kurmaktan kaçınırken, politikalarıyla AKP Đhvan’a ve bu örgütünFilistin’deki kolu olan Hamas’a zeytin dalı uzatmıştır.AKP aynı zamanda ABD’yi eleştiren bir Orta Doğu dış politikasını benimsemiştir.Örneğin AKP’nin kimi üst düzey yöneticileri ABD ordusunun Irak’takioperasyonlarını “soykırım” olarak adlandırdılar. 17 Buna benzer bir şekilde 2003 ve2004 boyunca AKP Amerika’nın Orta Doğu’daki dış politikasını sert bir dilleeleştirmiştir. 18 Kaldı ki, konu birçok Orta Doğu ve Müslüman meselesine geldiğinde,AKP Batı’nın yanında değil, çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin yanındadurmaktadır. Örnek vermek gerekirse, 2006 yılının Mart ayında Erdoğan Sudan’ınbaşkenti Hartum’da Arap Birliği zirvesinde bir konuşma yapmıştır. Libya’nın12 Soner Cagaptay, “A Turkish Rapprochement with Middle East Rogue States?” PolicyWatch no. 825(Washington Institute for Near East Policy, 9 Ocak 2004). Online erişim için:(http://washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=1703).13 Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, s. 147.14 A.g.y., s. 264–268.15 A.g.y., s. 256–264, 396–453.16 Amberin Zaman, “The World; Turkey Allows Hamas Visit; a Delegation from the Militant GroupMeets with the Foreign Minister, Prompting Criticism from Israel. U.S. Expresses Concern,” LosAngeles Times, 17 Şubat 2006.17 Selcan Hacaloğlu, “Turkish Demonstrators Protest U.S.-Led Offensive in Iraq; Senior TurkishLawmaker Accuses U.S. of ‘Genocide’ in Iraq,” AP Worldstream, 26 Kasım 2004.18 Michael M. Gunter, “The U.S.-Turkish alliance in disarray,” World Affairs, Kış 2005.© 2007, Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü7