Türkiye'de Laiklig˘in ve Dıs¸ Politikanın Geleceg˘i - The Washington ...

Soner Çağaptay – “Policy Focus #67”ulaşmışlardır. Zira, Atatürk zamanından bu yana Aleviler arasında köklü laikleşmeninve 1960’lardan bu yana solcu hareketlerin etkisiyle Alevilerin dinden uzaklaşmasınınneticesinde, Osmanlı baskısı altinda gizlilik maksadıyla sözlü olarak saklanıp,öğretilmiş olan Alevi dini gelenekleri unutulmuş, bazı durumlarda da tamamenortadan kaybolmuştur. Dahası eski kuşaklar Aleviliği bir inanç meselesi olarakgörmekteyken gençler bunu bir felsefe olarak görmektedirler, ve bu da çok sayıdagenç Alevinin kendisini Müslüman olarak özdeşleştirmemesine neden olmaktadır.Daha önce bahsedilen ODTÜ anketine göre 1965 yılından sonra dünyaya gelenkişilerin yüzde 30.1 kadarı kendisini “ateist” olarak görmekteyken, sadece yüzde 2.4kadarı kendisinin “Müslüman” olarak görmektedir. Aynı gruptaki kişilerin yüzde37.3’ü kendisini “Alevi”, yüzde 21.7 “hem Alevi hem Müslüman”, yüzde 8.4 ise“Kızılbaş” veya “Bektaşi” olarak görmektedir. 51 Yine aynı ankete göre daha yaşlı olanAlevilere göre (örneğin 1965 öncesi doğanlar) genç olan Alevilerin (örneğin 1965sonrası doğanlar) kendisini “Müslüman” olarak özdeşleştirme oranı 7 kat daha azdır.Daha da önemlisi, genç Alevilerin kendilerini “ateist” olarak özdeşleştirme oranı yaşlıolanlara göre 11 kat daha fazladır. Türkiye’de Aleviliğin geleceği laikleşme gibigörünmektedir.Aleviler Türkiye’nin laik bloğunun temelini oluşturmaktadır. Türkiye’de Đslami birihtilal gibi çok muhtemel olmayan bir senaryonun gerçekleşmesi durumundaAlevilerin bu darbeyle toplu olarak mücadele edecekleri sıkça söylenmektedir.Mücadeleyi kaybetmeleri halinde, Alevilerin nüfusun yüzde 10 ila 15 kadarıoluşturduğunu düşündüğümüzde, AB’nin ve Türkiye’ye en yakın AB ülkesiYunanistan’ın, sayıları 10 milyon civarını bulan mültecilerin seline maruz kalacağıanektodal olarak düşünülebilir.AB VE MAHKEMELERBazı Avrupalılar bu gerçeğin farkında olmasalar da, AB Türkiye’nin Batı yöneliminive laikleşme sürecini destekleyen bir kilit unsur haline gelmiştir. 1999 yılının Aralıkayında AB Ankara’nın Kopenhag Kriterleri’ni yerine getirmesi halinde Türkiye’yeüyelik verebileceğini açıkladı. 52 Bundan sonra, Türkiye bu kriterleri yerine getirmekiçin pek çok şey yapmıştır. Bunların arasında Milli Güvenlik Kurulu’nun içindeaskerlerin etkisinin azaltılması da bulunmaktadır. 53 Bu bağlamda, AB Türkiye’ninlaik demokrasinin en önemli koruyucularından bir tanesi haline gelmiştir.www.hacibektasdernegi.org) bulunmaktadır. Alevi STK’larının siyasi bağlılıklarına ilişkin bir gazetemakalesi için bakınız: Đsmail Pehlivan, “Kentleşen Alevilik”, Akşam (Đstanbul), 1 Kasım 2006. Onlineerişim için: www.aksam.com.tr/haber.asp?a=57220,11). Buna ek olarak, bu tür derneklerin hepsinikapsayan bir organizasyon olma amacı taşıyan Alevi Bektaşi Federasyonu (bakınızwww.alevifederasyonu.com) kurulmuştur. Avrupa’da ise Türk Alevileri Avrupa Alevi BirlikleriFederasyonu altında bir araya gelmişlerdir. (bakınız www.alevi.com).51 Türk Alevileri arasındaki kendini özdeşleştirme konusunda görülen kuşak farklılıkları için Tablo2’ye bakınız.52 AB karar metni için bakınız:(http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1999/turkey_en.pdf).53 Dexter Filkins, “Turkey: Parliament Backs Reforms,” New York Times, 20 Haziran 2003; Karl Vick,“E.U. Bid Keeps Turkey on Path of Reform,” Washington Post, 5 Ekim 2005. Online erişim için:(www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/10/04/AR2005100401745.html); SonerCagaptay, “European Union Reforms Diminish the Role of the Turkish Military: Ankara Knocking onBrussels’ Door,” PolicyWatch no. 781 (Washington Institute for Near East Policy, 12 Ağustos 2003.Online erişim için: (http://washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=1659) ve Soner Cagaptay,“Turkey’s Quest to Join the European Union: Implications for American Policy,” PolicyWatch no. 648© 2007, Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü25