karabük il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

T.C.Çevre ve OrmanBakanlığıT.CKARABÜK VALİLİĞİİL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜKARABÜKİL ÇEVRE DURUM RAPORUKARABÜK-2008

K A R A B Ü K2 0 0 7 Y I L Iİ L Ç E V R E D U R U M R A P O R UK A R A B Ü K - 2008

HAZIRLAYANLARAhmet IŞIKYunus ANKUTH.İbrahim KARAKAŞAhmet KOLKIRANAsuman GİRGİNAhat DELİORMANİl Çevre ve Orman MüdürüÇevre Yönetimi ve ÇED Şube MüdürüZiraat MühendisiYüksek Çevre MühendisiBiyologSu Ürünleri MühendisiYayınlayan :Karabük İl Çevre ve Orman MüdürlüğüValilik Binası Zemin Kat-KARABÜKTel : 0370 412 48 05- 415 01 05Faks: 0370 412 70 72www.karabuk-cevreorman.gov.tr

ULUSAL ÇEVRE ANDIŞimdiki Ve Gelecek Kuşakların Temiz VeSağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkına SahipOlduğuGerçeğinden HareketleÇevreye Duyarlı Bir Kalkınmadan YanaOlduğumu Vurgulayarak;Doğal Kaynakların Ekonomik KalkınmanınHem Kaynağını Hem Sınırını OluşturduğunuBilerek,Çevrenin Korunması Ve GeliştirilmesindeBireysel Katkı Ve Katılımın Gereğine VeÖnemine İnanarak;Çevresel Değerlere Sahip Çıkıp Zarar VerenleriUyaracağıma,Doğal Kaynaklardan FaydalanırkenTutumlu Davranacağıma,Sürdürülebilir Kalkınma İlkeleri DoğrultusundaHareket Edeceğime,Bu Yönde İşbirliği Ve Dayanışma Anlayışı İçerisindeHareket Ederek, Çevre Konusunda HerkeseÖrnek OlacağımaSöz Veririm.

Karabük İlimiz, 1937 yılında Demir-Çelik Fabrikasının kurulması ileülkemizin en önemli sanayi kentlerinden biri olmuş, ağır sanayi kuruluşu olarakadını Türkiye ve daha sonra dünyaya duyurmaya başlamıştır. Cumhuriyet kentiİlimizin, ağır sanayinin merkezi olması sebebi ile beraberinde çeşitli çevresorunları da ortaya çıkmıştır.Hayatın temel fiziksel unsurları olan hava, toprak ve su üzerinde zararlıetkilerin oluşması ile ortaya çıkan ve canlıların hayati faaliyetlerini olumsuz yöndeetkileyen çevre sorunları çevre kirliliğini medyana getirmekte; çevreden gerigetirilmesi zor hatta imkansız olan varlıkları da alıp götürmektedir. Özelliklesanayi sektöründeki hızlı gelişmeler, şehirleşme ve nüfus artışına bağlı olarakdoğal denge üzerinde olumsuz etkiler yaşanmasına sebep olmaktadır.Sağlıklı bir çevrede yaşamanın temel haklardan biri olarak kabul edildiğigünümüzde, tüm bu olumsuzluklara rağmen geleceğe umutla bakmamız; çevre veormanın korunması, eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarına yönelik faaliyetlereönem verilmesi, vatandaşlarımızın ve sanayicilerimizin üzerlerine düşen görevleriyerine getirmeleri ile mümkün olacaktır.Karabük İlimizde, çevrenin ve doğal zenginliklerin korunmasında ve buçalışmanın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.Can DİREKÇİKarabük Valisi

İnsanoğlu, çevre konusunda sonsuz ihtiyaçların bir sonu olduğunu,tükenmez kaynakların ise tükenir olduğunu ve bu kaygı ile soluyabileceği havayı,içebileceği bir yudum suyu, ekebileceği bir avuç toprağı aramaya başlamış veyakın bir gelecekte bunlardan mahrum kalacağını anlamıştır.Dünyadaki mevcut çevre kirliliğinin %50’sinin son 35 yılda meydanageldiği görülmektedir. Hızla artan dünya nüfusu ve sanayileşmede yaşanangelişmeler neticesinde doğal kaynaklar sınırsız ve sorumsuz olarak kullanılmış,doğal denge bozulmaya başlamıştır.Bu nedenlerle, çevrenin korunması için çevre bilincinin geliştirilmesigerekir. Bu bilincin geliştirilmesinde ise tüm topluma görevler düşmektedir.Çevre sorunu hepimizin ortak sorunudur. Bunun için el birliği ile çalışmalı, çevrekorumacılığını önce kendi yaşantımızdan başlatmalıyız. İnsan ve çevre arasındakietkileşimin vazgeçilmez oluşu; ihtiyacı kadar tüketen, gelecek nesillere karşısorumluluk duygusuyla hareket eden ve çevre sorunlarına karşı duyarlı bir insanmodelini, davranış biçimini ve yeni bir dünya anlayışını da beraberindegetirmektedir.Karabük İl Çevre Durum Raporunun yararlı olmasını diler, geleceknesillere emanet edebileceğimiz bir çevre bırakılması dileklerimle saygılarsunarım.Ahmet IŞIKİl Çevre ve Orman Müdürü

İÇİNDEKİLERSAYFA NOA. COĞRAFİ KAPSAMA.1. Giriş 1A.2. İl ve İlçe Sınırları 7A.3. İlin Coğrafi Durumu 9A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 9A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 10A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 17A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 19B. DOĞAL KAYNAKLARB.1. Enerji Kaynakları 21B.1.1. Güneş 21B.1.2. Su Gücü 21B.1.3. Kömür 21B.1.4. Doğalgaz 22B.1.5. Rüzgar 22B.1.6. Biyokütle 22B.1.7. Petrol 22B.1.8. Jeotermal Sahalar 22B.2. Biyolojik Çeşitlilik 23B.2.1. Ormanlar 23B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 25B.2.2. Çayır ve Mera 25B.2.3. Sulak Alanlar 25B.2.4. Flora 25B.2.5. Fauna 26B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve DiğerHassas Yöreler 26B.3. Toprak 27B.4. Su Kaynakları 30B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 30B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları 32B.4.3. Akarsular 32B.4.4. Göller ve Göletler 32B.5. Mineral Kaynaklar 34C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)C.1. İklim ve Hava 35C.1.1. Doğal Değişkenler 35C.1.1.1. Rüzgar 35C.1.1.2. Basınç 35C.1.1.3. Nem 36C.1.1.4. Sıcaklık 36C.1.1.5. Buharlaşma 36C.1.1.6. Yağışlar 37C.1.1.6.1. Yağmur 37C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 38C.1.1.7. Seller 39C.1.1.8. Kuraklık 39C.1.1.9. Mikroklima 39C.1.2. Yapay Etmenler 39C.1.2.1. Plansız Kentleşme 39C.1.2.2. Yeşil Alanlar 39C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 40C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 41I

C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 41C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 42C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 42C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 43C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 44C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 45C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 45C.3. Atmosferik Kirlilik 45C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 45C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 46C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 46C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri 46C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 46C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 46C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 47C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 47C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 47D. SUD.1. Su Kaynaklarının Kullanımı 49D.1.1. Yeraltı Suları 49D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 52D.1.3. Akarsular 52D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 53D.1.5. Denizler 54D.2. Doğal Drenaj Sistemleri 54D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 54D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik 54D.3.2. Akarsularda Kirlilik 55D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 57D.3.4. Denizlerde Kirlilik 57D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 57D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 57E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMIE.1. Genel Toprak Yapısı 59E.2. Toprak Kirliliği 61E.2.1. Kimyasal Kirlenme 61E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 61E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 61E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme 61E.3. Arazi 61E.3.1. Arazi Varlığı 61E.3.1.1. Arazi Sınıfları 62E.3.1.2. Kullanma Durumu 65E.3.2. Arazi Problemleri 67F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELERF.1. Ekosistem Tipleri 68F.1.1. Ormanlar 68F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 68F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 69F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 71F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 73F.1.2. Çayır ve Meralar 76F.1.3. Sulak Alanlar 77F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) 77F.2. Flora 77II

F.2.1. Habitat ve Toplulukları 77F.2.2. Türler ve Populasyonları 78F.3. Fauna 84F.3.1. Habitat ve Toplulukları 85F.3.2. Türler ve Populasyonları 86F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 90F.3.3.1. Evcil Hayvanlar 90F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar 90F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar 90F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar 91F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri 91F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 91F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği Alanlar 91F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 91F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve“Tabiat Koruma Alanları” 91F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’ncaBelirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” 98F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a - Tanımlar”Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve“Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun(2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı MaddelerininDeğiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili MaddeleriUyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 101F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları 102F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği KontrolYönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi Gazete’de YayımlananYönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar 102F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava Kalitesinin KorunmasıYönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri” 103F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından“Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar 103F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 103F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 103F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 103F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması HakkındaKanunda Belirtilen Alanlar 103F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 103F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 103F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 103F.4.3. Korunması Gereken Alanlar 103F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilenve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik RezervAlanları, Jeotermal Alanlar vb.) 103F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi KullanmaKabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıfİle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı 104F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veya Akıntılı,Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 MetreyiGeçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların YaşamaOrtamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler İle Bu AlanlarınKıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 104F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları 104F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş veya DüşebilirTürler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama Ortamı Olan Alanlar, BiyosferRezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik veJeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar 105F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın RekrasyonelKullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden OlmadanYönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar 105III

G. TURİZMG.1. Yörenin Turistik Değerleri 110G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri 110G.1.1.1. Konum 110G.1.1.2. Fiziki Özellikler 112G.1.2. Kültürel Değerler 115G.2. Turizm Çeşitleri 137G.3. Turistik Altyapı 138G.4. Turist Sayısı 142G.5. Turizm Ekonomisi 143G.6. Turizm-Çevre İlişkisi 144H. TARIM VE HAYVANCILIKH.1. Genel Tarımsal Yapı 145H.2. Tarımsal Üretim 147H.2.1. Bitkisel Üretim 147H.2.1.1. Tarla Bitkileri 147H.2.1.1.1. Buğdaygiller 147H.2.1.1.2. Baklagiller 147H.2.1.1.3. Yem Bitkileri 148H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler 148H.2.1.2. Bahçe Bitkileri 148H.2.1.2.1. Meyve Üretimi 148H.2.1.2.2. Sebze Üretimi 149H.2.1.2.3. Süs Bitkileri 150H.2.2. Hayvansal Üretim 150H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık 151H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık 151H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi) 152H.2.2.4. Su Ürünleri 152H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı 152H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböcekçiliği 152H.3. Organik Tarım 153H.4. Tarımsal İşletmeler 153H.4.1. Kamu İşletmeleri 153H.4.2. Özel İşletmeler 153H.5. Tarımsal Faaliyetler 154H.5.1. Pestisit Kullanımı 154H.5.2. Gübre Kullanımı 154H.5.3. Toprak Kullanımı 154I. MADENCİLİKI.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler 155I.1.1. Sanayi Madenleri 156I.1.2. Metalik Madenler 156I.1.3. Enerji Madenleri 156I.1.4. Maden kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler 156I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri 157I.3. Cevher Zenginleştirme 158I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 158I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla YapılanRehabilitasyon Çalışmaları 158J . ENERJİJ.1. Birincil Enerji Kaynakları 159J.1.1. Taşkömürü 159J.1.2. Linyit 159IV

J.1.3. Asfaltit 159J.1.4. Bitümlü Şist 159J.1.5. Hampetrol 159J.1.6. Doğalgaz 159J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 159J.1.8. Orman 159J.1.9. Hidrolik 161J.1.10. Jeotermal 161J.1.11. Güneş 161J.1.12. Rüzgar 161J.1.13. Biyokütle 161J.2. İkincil Enerji Kaynakları 161J.2.1. Termik Enerji 161J.2.2. Hidrolik Enerji 162J.2.3. Nükleer Enerji 162J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 162J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı 162J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar 162K. SANAYİ VE TEKNOLOJİK.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 163K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması 163K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı 165K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 165K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 165K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 170K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 170K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 170K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 171K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 171K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 171K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 171L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞMEL.1. Altyapı 172L.1.1. Temiz Su Sistemi 172L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 174L.1.3. Yeşil Alanlar 177L.1.4. Elektrik İletim Hatları 178L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları 179L.2. Ulaşım 179L.2.1. Karayolları 179L.2.1.1. Karayolları Genel 179L.2.1.2. Ulaşım Planlaması 180L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri 181L.2.1.4. Kent İçi Yollar 181L.2.1.5. Araç Sayıları 181L.2.2. Demiryolları 182L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler 182L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 182L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı 183L.2.3.1. Limanlar 183L.2.3.2. Taşımacılık 183L.2.4. Havayolları 183L.3. Haberleşme 183L.4. İlin Plan Durumu 183L.5. İldeki Baz İstasyonları 184V

M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUSM.1. Kentsel ve Kırsal Planlama 188M.1.1. Kentsel Alanlar 188M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 188M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 189M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 190M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 191M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 191M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 193M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 193M.1.2. Kırsal Alanlar 193M.1.2.1. Kırsal Yerleşme Deseni 193M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 193M.2. Altyapı 193M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri 193M.3.1. Kamu Binaları 193M.3.2. Okullar 194M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 201M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 201M.3.5. Endüstriyel Yapılar 201M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 201M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 201M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 202M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 202M.3.10.Yerel Mimari Özellikler 202M.3.11.Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 202M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı 202M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 202M.4.2. Göçler 204M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 204M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 204M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 204M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 205M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri 205M.5.1. Görüntü Kirliliği 205M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 205M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 205M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 205M.5.5. Kentsel Atıklar 205M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 205M.6. Nüfus 205M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 205M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 206M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları 207M.6.4. Nüfus Değişim Oranı 207N. ATIKLARN.1. Evsel Katı Atıklar 209N.2. Tehlikeli Atıklar 210N.3. Özel Atıklar 210N.3.1. Tıbbi Atıklar 211N.3.2. Atık Yağlar 213N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 213N.3.4. Pil ve Aküler 213N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 213N.3.6. Tarama Çamurları 213N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 213N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 213N.4. Diğer Atıklar 214N.4.1. Ambalaj Atıkları 214N.4.2. Hayvan Kadavraları 214N.4.3. Mezbaha Atıkları 214N.5. Atık Yönetimi 214VI

N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 214N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri 214N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri 214N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 214N.8.2. Atıkların Yakılması 215N.8.3. Kompost 215N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi 215N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 215O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİMO.1. Gürültü 216O.1.1. Gürültü Kaynakları 216O.1.1.1. Trafik Gürültüsü 216O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 216O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü 217O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 217O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü 218O.1.2. Gürültü ile Mücadele 218O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 218O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 218O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 218O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 218O.1.4.1. Fiziksel Etkileri 218O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 218O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 219O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 219O.2. Titreşim 219P. AFETLERP.1. Doğal Afetler 220P.1.1. Depremler 220P.1.2. Heyelan ve Çığlar 221P.1.3. Seller 221P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 222P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 222P.1.6. Fırtınalar 223P.2. Diğer Afetler 223P.2.1. Radyoaktif Maddeler 223P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar 223P.2.3. Tehlikeli Maddeler 224P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 224P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 224P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 225P.3.3. İlkyardım Servisleri 225P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 225P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler 225P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 226R. SAĞLIK VE ÇEVRER.1. Temel Sağlık Hizmetleri 227R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 227R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 228R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 231R.1.2.2. Denizler 231R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 231R.1.3. Gıda Hijyeni 232R.1.4. Aşılama Çalışmaları 232R.1.5. Bebek Ölümleri 233VII

R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 233R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları 234R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 234R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 234R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 234R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 235R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 235R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 236R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 237R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 237S. ÇEVRE EĞİTİMİS.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri 238S.2. Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri 245S.2.1. Çevre Vakıfları 245S.2.2. Çevre Dernekleri 245S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar 245T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMAT.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 246T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,Korunması ve Geliştirilmesi 246T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini AşmayacakBiçimde Planlanması 246T.4. Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 246T.5. Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 247T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi 247VIII

TABLOLARIN LİSTESİB.2 Karabük İli 2007 Yılı Aylık Maksimum Rüzgar Knot (dk) 21B.3 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2007 23B.4 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2007 25B.5 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Toprak Kuşakları Dağılımı (ha.) 29B.6 Mevcut Depo Karakteristikleri (2005 Yılı) 31C.2 Karabük İli 2007 Yılı Ortalama Basınç Değerleri 35C.3 Karabük İli 2007 Yıllı Aylık Ortalama Nem Değerleri (%) 36C.4 Karabük İli 2007 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C) 36C.5 2006 Yılına Ait Buharlaşma Değerleri 36C.6 Karabük İli 2007 Yılı Aylara Göre Yağışlar 37C.7 1994 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 37C.8 1995 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 37C.9 1996 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 37C.10 1997 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 37C.11 Kuraklık İndis Değerleri 38C.12 2006 Yılına Ait En Yüksek Kar Örtüsü (cm) ve Günü, Karla Örtülü Gün Sayısı 38C.13 2006 Yıllına Ait Donlu ve Dolulu Günler Sayısı 38C.14 2006 Yıllına Ait Sisli ve Kırağılı Günler Sayısı 39C.15 İlimizde 2007 Yıllı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 42C.16 Karabük İlinde CO Emisyonları (ton/yıl) 44C.17 Karabük İlinde NOx Emisyonları (ton/yıl) 45D.2 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2007 54D.3 05.11.2007 Tarihli Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007 55D.4 05.11.2007 Tarihli Soğanlı Çayı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007 56D.5 05.11.2007 Tarihli Araç Çayı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007 56D.6 05.11.2007 Tarihli Karasu Kaynağı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007 57D.7 05.11.2007 Tarihli Soğanlı Çayı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007 58D.8 05.11.2007 Tarihli Araç Çayı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007 58E.1 Karabük İli 2007 Yılı Arazi Dağılımı 61E.2 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı (ha) 62E.3 2007Yılı I.,II., ve III. Sınıf Tarım Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı (ha) 63E.4 2007 Yılı Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu (ha) 63E.5 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Toprak Kuşakları Dağılımı (ha.) 63E.6 2007Yılı Arazi Kullanımı 65F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2007 70F.2 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere GöreDağılımı (adet) 70F.3 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi 71F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2007 74F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı DışınaÇıkarılan (2/B) Alanı, 2007 75F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18.Maddelerine Göre Verilen İzinler, 2007 76F.7 2007 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı 76F. 8 1998-2007 Yılları Karabük İli Mera Çalışmaları 77G.1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007 140G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007 141G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007 142G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli KonaklamaTesisleri, 2007 142G.5 2007 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 143H.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 145H.2 2007 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 146H.3 2007 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım Alanı 146SAYFA NO :IX

H.4 2007 Yılı Kuru Tarım Alanı 146H.5 2007 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 147H.6 2007 Yılı Baklagiller Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 147H.7 2007 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 148H.8 2007 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 149H.9 2007 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 150H.10 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler (2007) 151H.11 2007 Yılı Su Ürünleri Üretimi 152H.12 2007 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 153H.13 2007 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleri 153H.14 2007 Yılı İlaç Tüketimleri (1999-2006) 154H.15 2007 Yılı Ticari Gübre Tüketimi 154I.1 Türkiye’nin Maden Potansiyeli, 2006 155J.1 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi 159K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2007) 164K.2 Organize Sanayi Parsel Durumu, 2007 164K.3 Demir-Çelik Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler (2007) (Sicak Haddecilik ) 165K.4 Demır Çelık Sektöründe Faalıyette Bulunan İşletmeler, 2007(Soğuk Çekme-Transmısyon,Tel,Çıvı) 166K.5 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler (2007) 166K.6 Gıda Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler (2007) 167K.7 Makine Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2007 167K.8 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2007 168K.9 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007 168K.10 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007 168K.11 Orman Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007 169K.12 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007 169K.13 Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faaliyette Bulunanİşletmeler, 2007 170K.14 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007 170L.1 Mevcut Depo Karakteristikleri, 2007 172L.2 Mevcut Pompalar, 2007 173L3 Karabük İli 2006 Yılı Devlet Yolları YOGT Değerleri 179L.4 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton Km Değerleri (2007 Yılı) 181L.5 İlimizde 2007 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 181M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2007 194M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2007 195M.3 Karabük Teknik Eğitim Fakültesi 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Programlara GöreÖğrenci Sayıları 196M.4 Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi 2007-2008 Eğitim-Öğretim YılıBölümlere Göre Öğrenci Sayıları 197M.5 Safranbolu Meslek Yüksekokulu 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Öğrenci Sayıları 199M.6 Karabük Meslek Yüksekokulu 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Bölümlere GöreÖğrenci Sayıları 200M.7 2007 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan Sayıları 202M.8 2007 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı Sayısı 203M.9 2007 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Kayıtlı İşsiz Sayısı 203M.10 2007 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Grupları ve Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı 203M.11 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği (2007 Yılı) 204M.12 Karabük İli İlçelere Göre Taşınmaz İstatistiği (2007 Yılı) 204M.13 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2007) 206M.14 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2007) 206M.15 Karabük İli 2007 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 206M.16 2007 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu 207M.17 2000 ve 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 208N.1 İlimizdeki Resmi Sağlık Kuruluşlarına Ait 2007 Yılı Tıbbı Atık Miktarları 211N.2 2007 Yılı İlimizdeki Atık Yağ Miktarları 213O.1 Karayolu Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 216O.2 Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 216X

O.3 İç Mekan Gürültü Düzeyi Sınır Değerleri 217P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2007) 221P.2 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne GöreMücadele Faaliyetleri 222P.3 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları MücadeleYöntemine Göre Faaliyetleri 222P.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2007 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat Cetveli 223P.5 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2007) 224R.1 Tespit Edilen Bildirimi Zorunlu Hastalıklar (2007) 228R.2 2007 Yılı Karabük İli Merkez İlçe Aylara Göre Hastalık Dağılımı 229R.3 2007 Yılı Karabük İli Safranbolu İlçesi Aylara Göre Hastalık Dağılımı 229R.4 2007 Yılı Karabük İli Eskipazar İlçesi Aylara Göre Hastalık Dağılımı 229R.5 2007 Yılı Karabük İli Yenice İlçesi Aylara Göre Hastalık Dağılımı 230R.6 2007 Yılı Karabük İli Eflani İlçesi Aylara Göre Hastalık Dağılımı 230R.7 2007 Yılı Karabük İli Ovacık İlçesi Aylara Göre Hastalık Dağılımı 230R.8 2007 Yılı Su Analiz Sonuçları 231R.9 Kuduzla Mücadele Çalışmaları (2007) 231R.10 Karabük İlinde 2007 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik Hastalıklar 232R.11 2007 Yılı Aşı Çalışmaları 232R.12 2007 Yılı Bebek Ölümleri 233R.13 2003-2006 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 233T.1 2007 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 247XI

HARİTALARIN LİSTESİSAYFA NO :Karabük İl Haritası (1/20.000) 8Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.000) 16Karabük İli Deprem Haritası (1/50.000) 20Akifer Alanları Haritası (1/100.000) 51Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/500.000) 52Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.000) 64Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.000) 65Karabük İli Turistik Harita (1/25.000) 110Safranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.000) 111Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000) 1782006 Yılı Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası (1/25.000) 180Karabük İli Yerleşime Uygunluk Haritası (1/25.000) 192Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1000000) 220ŞEKİLLERİN LİSTESİA.1 Stratigrafik Dikme Kesit 15J.1. Yenice Ormanları 160L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım Şeması 175M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2007 191M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2007) 205M.3 2007 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı 207M.4 2007 Yılı Nüfus Artış Hızı 208P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu;C- Bugünkü aşınma ile fay izinin konumu ( Saner vd., 1980) 221SAYFA NO :GRAFİKLERİN LİSTESİC.1 2007 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 43C.2 2007 Yılı PM (partikül madde) Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 43E.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha) 62E.2 2007 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 65H.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları 145SAYFA NO :XII

(A). COĞRAFİ KAPSAMA.1. GirişKarabük İlinin adının kaynağına ilişkin üç görüş vardır. Bunlardan birincisine göreKarabük, “kara” ve “bük” olmak üzere iki unsurdan oluşan bir kent adıdır. Bu görüşüsavunanlara göre kent, adını üzerine kurulu olduğu coğrafi yapıdan almıştır. Anlatımlarabakılacak olursa, kara, tabiat parçaları üzerinde yerleşen ve tabiata damgasını vuraninsanoğlunun sık başvurduğu bir sıfattır. Bu sıfat Türk toponimisinde çok önemli bir yerişgal etmektedir. Bük kavramı ise özellikle Orta Karadeniz’de çok yoğun olarak bulunanbir bitki türünün adıdır. Buna göre Karabük adı, çalılık fundalıkların karaltısı anlamınagelmektedir.İlin adına ilişkin ikinci görüşe göre; Karabük Türkmen cemaatinin adı olup, bugünTürkiye’de bu adı taşıyan çeşitli ilçelere bağlı, yedisi köy olmak üzere, onüç adet meskunyer adı bulunmaktadır. Taşköprü ile Boyabat arasında doğu–batı yönünde akan çay dabugün Karabük Çayı olarak bilinmektedir.1547 yılında düzenlenmiş olan Adana Tapu Defterleri üzerinde yapılanincelemelerde Yüreğir nahiyesine bağlı, Karabük adını taşıyan Türkmen topluluğusaptanmıştır. Safranbolu yöresindeki köylerin büyük ölçüde Türkmen, boy, oymak vetopluluklarının adını taşımakta olmaları, Karabük adı için de aynı durumudüşündürmektedir.Üçüncü görüş ise, daha önce, Karabük Köyünde oturan ancak şimdilerde aynı adlaanılan mahallede yaşayanlar tarafından iddia edilmektedir. Buna göre; “bük” yerelanlamda “üzüm” anlamına gelmektedir. Eskiden Karabük Köyünde bol miktarda üzümbağı bulunmaktadır. Karabük bu anlamda “kara üzümlük” yer anlamına gelmektedir.Karabük ve çevresinde tarih öncesi ve tarih devirlerinin aydınlatılması açısındanönemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve 4 büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24tümülüs, Safranbolu ile Eflani İlçelerimiz arasında, 5 tümülüs Eskipazar İlçemizde ve 3tümülüs de Ovacık İlçemizde bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani İlçemizde, 1tanesi de Eskipazar İlçemiz sınırları içersinde yer almaktadır.Eflani Köle Tepesi Tümülüsü1

1998 tarihinde İngiliz arkeolog Dr. Roger Matthews başkanlığındaki bir ekiptarafından Ovacık ve Eskipazar yerleşimlerinde yapılan arkeolojik yüzey araştırmasonuçlarına göre, Karabük ve çevresinde en eski yerleşme, erken bronz (tunç) devrindebaşlamaktadır. Eskipazar İlçemize bağlı Yazıboy köyünde bulunan höyük bu anlamdaKarabük ve çevresinin en eski yerleşim alanı olarak kabul edilmektedir.Karabük ve çevresi, Antik Devirde, Homeros’un İlyada destanında adındanbahsettiği, “Paflagonya” (Paphlagonia) denilen bölgenin sınırları içinde idi. Paflagonya’nınbatısında Bitinya, doğusunda ise Pontos bölgesi vardır.Anadolu’nun antik devirde siyasi, ekonomik ve toplumsal tarihi, Hitit Devletininkuruluşu ile başlamaktadır. Karabük ve çevresi, Antik devirde Hitit’lerin Kuzey–BatıAnadolu’yu kontrol altına alma amacına hizmet eden bir ordu yolu geçit bölgesiydi.Hitit’lerin, M.Ö. 1200 tarihinde yıkılmasından sonra Karabük ve çevresi, Frig’lerin etkisialtına girmiştir. Bu dönemde Anadolu’nun toplumsal ve siyasal yapısı bütünüyle değişti.Kuzey–Batı Anadolu’da Kastamonu’ya kadar olan alana yerleşen Frig’lerin yöremizdeyerleşmiş olarak göründükleri yer, arkeolojik yüzey araştırma sonuçlarına göre, Ovacıkİlçesine bağlı Kışla Köyüdür. Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısıFrig Dönemine aittir.Friglerin, Kuzey–Batı Anadolu’da egemenliği M.Ö. 676 tarihine kadar sürdü. M.Ö.695’te Kafkaslardaki İskitlerin (Sakalar) kovaladığı Kimmer oymaklarının bir bölümüFrigya topraklarına girdi. Bütün Frig yapılarını yerle bir eden bu topluluklar geriye kayamezarlarından ve tümülüslerden başka bir şey bırakmadılar.Karabük ve çevresinde Roma döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşimalanı bulunmaktadır. Roma döneminin yöremizdeki en önemli yerleşim alanı Eskipazarİlçemiz sınırlarındaki, Hadrianopolis Kentidir. M.S. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismiKaisareis Proseilemmenitai’dir. Kentin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemekle birlikteM.Ö. 64 tarihinde olduğu sanılmaktadır.Hadrianopolis -mezarİlimiz ve çevresinde Roma döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında, Sipahilerköyü Küre Havuzu, Safranbolu Hacılarobası köyünde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı,Akveren ve Yörük köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır.2

Hacılarobası Kaya mezarıHacılarobası yazıtEskipazar İlçemize bağlı, Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar(Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakınGrekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir.Eflani Grekçe Mezaryazıtı Roma Dön.I.II.yyİç Paflagonya bölgesinin uzun zaman Roma yönetiminde kalması, yöremizde çoksayıda Roma döneminden kalma eserin bulunmasına neden olmuştur.3

Erken Roma Dönemi Kutsal Amaçlı Kaya NişiRoma Dönemi Kaya Mezarı395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca Karabük ve çevresinde bu defa dauzun sürecek bir Bizans dönemi başlamıştır.Antik dönemin konusu olmamakla birlikte, Bizans, 622 yılında Anadolu’yadolayısıyla Paflagonya’yı, İran (Sasani) istilasından kurtardıktan sonra Anadolu’dayeniden askeri ve sivil örgütlenmeye gitti. Bizans İmparatoru Heraklius, Anadolu’yu 17Teme (eyalete) ayırdı. Bunlardan birisi de Karabük ve çevresinin içinde bulunduğuPaflagonya Temi idi.Bizans döneminde Paflagonya’nın tarihi açık ve belirgin değildir. Bildiğimiz tekgelişme, bölgenin VII. y.y.’dan başlayarak 922 yılına kadar olan süreçte, Bizans-Müslüman Arap çatışmasına konu olmasıdır. Bu çatışmalar sırasında bölgede Romadöneminde yapıldığı sanılan Eflani Şatosu, bir akritai olan (Bizans dilinde müstahkemkale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karşı verilen mücadelelersırasında bölgede ön plana çıkmışlar ve adlarını duyururlar. Yine Bizans dönemindeEskipazar ve Safranbolu birer piskoposluk merkezi olarak yörede etkin dinsel yerleşimalanları durumuna gelir.Eflani Kilise Harabesi, Sütun Başlıkları (Bizans Dönemi)4

Anadolu’nun Türkleşmesi süreci 1071 Malazgirt Savaşından daha öncesinedayanmaktadır. Karabük ve çevresinde ilk olarak Türkleşme sürecine giren yerleşimbirimi, Eskipazar’daki Tamışlar Köyü’dür.1197 yılı itibariyle Karabük ve çevresi bütünüyle Selçukluların kontrolü altınagirmiştir. XIV. Yüzyılın başlarına gelindiğinde Eflani’de oturan Candar ailesinin (1309) bubölgede beylik kurduğuna tanık olmaktayız. Candaroğulları Ali Bey’in Safranbolu’dahüküm sürdüğü sırada Gerede üzerinden, 1332 yılında Safranbolu’ya gelen Arap gezginİbn–i Batuta, o yılların Safranbolu’sunu; “Burası tepe üzerine kurulmuş küçük birkasabadır. Tepenin eteklerinde hendek, dağın zirvesinde ise kale inşa edilmiştir.”Sözleriyle betimlemiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere Safranbolu’nun gelişmesi yolundailk adım Candaroğulları döneminde atılmıştır.1326 yılından, Safranbolu’nun Osmanlı egemenliğine kesinlikle geçtiği 1416 yılınakadar, kentin her iki beylik arasında birkaç kez el değiştirdiği görülmektedir.Candaroğulları’nın, Gerede istikametinden gelecek olan Osmanlıları gözetlemek için, çokgeniş görüş alanına sahip Karabük’e bağlı Kapullu Köyünü tahkim ettikleri, bu köyekendilerine sadık bir topluluk yerleştirdikleri, köyde bazı Candaroğlu vakıflarınınbulunmasından anlaşılmaktadır. Bu köyde aynı zamanda Osmanlı vakıflarının dabulunması, Osmanlıların da Candaroğulları gibi aynı siyaseti izlediğinin bir göstergesidir.Karabük ve çevresinde Candaroğulları ile Osmanlılar arasında 1326–1416tarihlerinde gerçekleşen mücadelelerde, yörede bulunan Türkmen boyları geneldeOsmanlıların tarafını tutmuştur. Osmanlıların bu bölgede bulunan Türkmen boylarına yenifethedilecek, gaza ve cihad yapılabilecek topraklar vaad etmeleri en önemli etkendir.İlimiz ve çevresi, Osmanlıların ilgisini Orhan Bey zamanından itibaren (1324-1361)çekmeye başlamıştır. 1326 tarihinde Eflani, Osmanlıların eline geçerken aynı tarihte,Candaroğulları Safranbolu’yu alarak buradaki Umuroğulları Beyliğine son verirler.Orhan Bey zamanında Karabük ve çevresi, Osmanlıların eline geçer. AncakRumeli’ye düzenlenen fetihler, bölgeye önem verilmesini engeller. Buna rağmenOsmanlılar bölgeye göçebe Türkmenleri yerleştirmeyi ihmal etmezler. Yöredeki buTürkmen topluluklarına Yörükan-ı Taraklı adı verilir. Bu yerleştirmenin Safranbolu,Eskipazar ve Yenice üçgeni arasında yoğunluk kazandığı görülmektedir. 1416 yılıitibariyle Osmanlı egemenliği Karabük ve çevresinde kurulur.Hamamlı Köyü Erken Osmanlı Hamamı5

II. Murat’ın tahta geçtiği sırada İsfendiyar Bey Osmanlı egemenliğinden kurtulmakister. (1421) Çankırı, Kalecik ve Tosya Beyi olan oğlu Kasım Bey’i bölgeden uzaklaştırır.II. Murat’ın bölgeye ordu göndermesi üzerine; İsfendiyar Bey canını zor kurtarır veSinop’a çekilmek zorunda kalır. II. Murat’a karşı kardeşi Şehzade Mustafa isyan eder.Bundan yararlanmak isteyen İsfendiyar Bey bu defa Karabük üzerine sefer düzenler veSafranbolu’ya girer. Candaroğlu-Osmanlı mücadelesinde sürekli olarak Osmanlınıntarafını tutmuş olan Safranbolu halkına karşı şiddet uygular. Kenti yerle bir eder. Karşısınaçıkan her şeyi yakıp yıkar. Halka gözdağı verir ve kendisine sadık kalmayanlara haddinibildirir. Safranbolu halkı bir kurul oluşturur ve durumu o sırada Rumeli’de bulunan II.Murat’a bildirir. Sultan II. Murat haberi alır almaz, ordusuyla bölgeye hareket eder. Her ikiordu 1423 tarihinde Safranbolu’da karşı karşıya gelir. Candaroğlu İsfendiyar Bey savaşıkaybeder ve Sinop Kalesine sığınır, 1423 tarihinde taraflar arasında anlaşma imzalanır.İsfendiyar Bey anlaşma koşullarına uyar.Karabük ve çevresi Osmanlı yönetiminde 1423 tarihinden sonra bir süre barışiçinde yaşamıştır. Ancak XVI. y.y.’ın ikinci yarısından itibaren başlayarak bozulanekonomik denge beraberinde pek çok sorun getirir. Osmanlı Devletinde 1564 tarihindebaşlayan zahire kıtlığı uzun sürer. İmparator zahire ihtiyacını karşılamakta olan şu andaKarabük iline bağlı olan Safranbolu (Taraklıborlu), Eskipazar (Viranşehir) kaynaklardaBazar olarak da adı geçen Yenice ve Eflani önemli zorluklar yaşar.Karabük ve çevresi, 1560’lardan başlayarak XVII. y.y.’ın başlarına kadar Suhteİsyanlarının ( medrese öğrencilerinin çıkardığı ayaklanmalar ) etkisi altında kalır. ÖzellikleTaraklıborlu bu isyanlardan etkilenir. 1581 yılından itibaren Karabük ve çevresi bu defa daCelali isyanlarının etkisi altına girer. Bu isyan hareketi yörede tarımsal ve hayvansalüretimin düşmesine neden olur. XVII. y.y.’da Karabük ve çevresini konu alan diğer birgelişme, Osmanlı Padişahı, IV. Mehmet’in İkinci Lehistan Seferi sırasında olmuştur. 1674tarihinde bu sefer için Bolu Sancağı’ndan, 14 kazadan toplanan arpanın miktarı 41. 000kiledir. Bu arpa Bartın İskelesi’nden, İstanbul’a gönderilmiştir. İkinci Lehistan Seferi içindevlete, Viranşehir, 9.000 kile arpa vermek zorunda bırakılırken, Eflani ve Taraklıborlu,5.000 kile, Yörükhan-ı Taraklıborlu (Yörük Köyü) 1. 500, Şehabettin (Ovacık) 1.000 kiloarpa vermekle yükümlü tutulmuşlardır.XIX y.y.’da Karabük ve çevresinde bazı önemli olaylar olmakla birlikte yine de birönceki yüzyıla göre yaşamın sakin geçtiği söylenebilir. XIX y.y.’da herşeyden önce idarialanda bir değişiklik yaşandı. 1811 tarihinde Viranşehir Voyvodalığına son verildi.Milli Mücadele döneminde Karabük ve çevresindeki olaylar Safranbolu merkezliolarak gelişme göstermiş ve tarihe damgasını vurmuştur. I. Dünya savaşı sırasında tümüSafranbolu, Karabük, Eflani ve Ulus yöresi askerlerinden oluşturulan, 42. Alay 1914yılının Ağustos ayında, Safranbolu’nun Harmanlar mevkiinde, yöre halkının katıldığıtörenle Çanakkale cephesine uğurlanmıştır. Çanakkale Savaşları sonrasında 42. Alay’dansadece 7 ya da 8 kişi geri dönebilmiştir. I. Dünya Savaşı’nda, Safranbolu AskerlikŞubesinden cepheye sevk edilenlerden 1686 vatan evladı şehit olmuştur. Milli Mücadeledöneminde Karabük ve çevresinde en önemli gelişme bazı araştırmacıların “SafranboluOlayı” ya da “Dayıoğlu Olayı” olarak bilinen vakadır. Milli Mücadele Döneminde“Safranbolu Olayı” olarak bilinen hadise 23 Nisan 1920 tarihinde gerçekleşmiştir.Mondros Ateşkesi sonrası İtilaf Devletlerinin Anadolu’yu işgal etmeleri tüm yurtta olduğugibi Safranbolu’da da üzüntü ile karşılanmıştır. Nitekim 3 Haziran 1919 tarihinde MustafaKemal Paşa henüz Havza’da iken, Safranbolu’nun ileri gelenleri, bilinç seviyelerinindüzeyini gösterir şekilde telgrafla kanlarının son damlasına kadar düşmanla savaşmakistediklerini bildirmişler, işin başından sonuna kadar bazı alanlar dışında bu hareketnoktasından ödün vermemişlerdir. İstanbul’un 16 Mart 1920’de resmen işgal edilmesisonrasında gösterdikleri tepki bunun en güzel örneğidir. Safranbolulular, 20 Mart 1920’de6

düzenledikleri miting hareketi ile İstanbul’un resmen işgal edilmesini protesto etmişlerdir.Bu mitingde Safranbolulular, Meclis-i Milli’nin işgal edilmesini kınamışlar; hürriyet,insanlık, adalet duygularını kendilerine ilke edinmiş olduklarını belirtmişler ve durumubüyük devletler nezdinde tepki ile karşılamışlardır. Kurtuluş Savaşında da Safranbolu,Kuva-i Milliye’nin deri ve ayakkabı ihtiyacını karşılamıştır.Z. Fahri Fındıkoğlu, 1962 tarihinde basılan, Kuruluşunun XXV. yılında Karabükadlı çalışmasında, şu görüşe yer vermiştir. “Önce bir istasyon adı, sonra nahiye ve nihayetkaza ismi olan Karabük ve çevresinin Cumhuriyetten önceki devirlerde tarihsiz, mazisiz biryer olduğu zannedilmesin.” Gerçekten de, 1995 tarihinde İl olan Karabük’ün, belki İlsınırları içinde olan yerleşim birimleri dolayısıyla tarihi çok eskidir. Ancak, Karabük kentiolarak tarihi o kadar eskilere gitmemektedir. Elimizde bulunan en eski belge, Karabük’ün,tarihini Candaroğulları döneminde başlatmaktadır. Bu belgede, “Taraklıborlu’da KarabükKöyünde Arif Şeyh’in Devletşeh Divanındaki 1979 akça olan yeri meşihatlık için vakıftır.Candaroğlu Bayezid Bey’den ve Süleyman Paşa zamanından”. Daha önceden debelirtildiği ve bu belgeden de anlaşılacağı üzere, Karabük Köyü Candaroğulları dönemindeArif Şeyh adında bir kişiye irşad yani din işlerini yerine getirmek için vakfedilmiştir.Karabük Köyünün vakıfsal özelliği Osmanlılar döneminde de devam etmiştir. 1530tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defterinde Karabük Köyü 11 hane olarakgözükmekte; yaklaşık 100-110 kişi civarında bir nüfusa sahip olduğu anlaşılmaktadır.1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir nüfusa sahipmahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun açılması ile biristasyon adı olarak ilk kez devlet demiryolu haritasında Cumhuriyet tarihinde adıgörülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet tarihimizdeendüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır. 3 Nisan 1937 yılındaMustafa Kemal Atatürk’ün direktifleri ile zamanın başbakanı İsmet İnönü tarafındanDemir-Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonradünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur. Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir-ÇelikFabrikasının üretime geçmesi ile hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köydenkurtuluşu sağlayan şehirleşme süreci başlamıştır.1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeyebaşlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaşnahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfussayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir.Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasaile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına,gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun HükmündeKararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerinialmıştır.A.2. İl ve İlçe SınırlarıKarabük İline bağlı ilçeler;İlçeler: Yüzölçümü (km 2 ):Merkez 760Safranbolu 1.000Yenice 620Eskipazar 740Eflani 587Ovacık 4027

Karabük İl Haritası (1/20.000)Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü8

A.3. İlin Coğrafi DurumuKarabük İli; Batı Karadeniz bölümünde yer almakta olup, Araç ve SoğanlıÇaylarının birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos) Irmağı’nın oluşturduğu vadilerlebunların arasındaki platolardan meydana gelen bir coğrafi yapıya sahiptir.Coğrafi yapı, engebeli olup büyük düzlükler görülmemektedir. Kuzeyde Bartın (80km.), kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu (120 km.), güneydoğuda Çankırı (195 km.),güneybatıda Bolu (130 km.), batıda Zonguldak (170 km.) illeriyle komşudur. Ankara'ya230 km., İstanbul'a 400 km. uzaklıktadır.Karabük İli, Batı Karadeniz Bölgesi’nde 40 0 50 I ve 40 0 15 I kuzey boylamı, 32 0 15 Ive 32 0 20 I doğu enlemleri arasında yer alır. Karabük’ün yüzölçümü 4.109 km 2 olup, İlmerkezinin rakımı 254 m.’dir.A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik DurumuKarabük, Araç ve Soğanlı Çayları’nın birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos)Çayı’nın oluşturduğu vadilerle bunlar arasında kalan platolardan meydana gelmiş biryapıya sahiptir. Karabük il merkezinde genel olarak eğim oranı oldukça fazladır. Karabükşehir merkezinde eğimli (%10-20) ve az eğimli (%0-10) morfoloji göze çarpar. Şehirmerkezinin dışına doğru ise; dik (%20-40) ve çok dik (>%40) morfolojinin olmasıjeoteknik problemlere yol açar. Mevcut durum yerleşim olanağını kısıtlamaktadır.İlimiz etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili bir havza karakteri gösterir. 250–500 m.yüksekliğe sahiptir. Kuzeyindeki dağlık alandan kaynaklanan tali dereler, şehre doğrutaşıdıkları maddelerle alüvyal bir dolgu oluşturmuştur. Doğuda yer alan Safranboluçevresinde yükseklik 600 m.’yi bulur. Buradaki kalker platosu, Gümüş ve AkçasuDerelerinin birleşmesinden oluşan Tabakhane Deresi ile Bulak Deresi tarafındanparçalanmıştır. Bulak ve Tabakhane Dereleri Araç Çayına doğru gömük menderesleroluşturarak akmaktadır.İlimizin kuzeydoğusunda kalan Eflani İlçesi ve çevresi küçük akarsularlaparçalanmış bir plato durumundadır. Buradan güneye doğru gidildikçe yükseklik artar.Eskipazar İlçemiz çevresindeki arazi, batıdaki Meğri Dağı’ndan doğuya doğrueğimlidir. Soğanlı Çayı çevresinde düzlükler yer alırken, sırt olarak isimlendirilen Ovacık-Çerkeş sınırına yakın olan alanlarda yükseklik artmaktadır. Eskipazar çevresinde ortalamayükseklik 740 m. civarındadır.Ortalama yüksekliği 1.130 m. olan Ovacık, vadilerle parçalanmış plato ve düzlüklerüzerinde bulunur. Bu alanı çevreleyen sırt ve dağlar engebeli bir arazi yapısını ortayaçıkarmaktadır.Batıda kalan Yenice ise oldukça engebeli ve dağlık bir yapıya sahiptir. Düzlük veovalık olan kesim bulunmamaktadır.Karabük ve Safranbolu’yu kuzeyden kuşatan dağlık alanın tektonizmaya uğramasıile kuzeydoğu–güneybatı doğrultulu bir fay hattı meydana gelmiştir. Bu alanın hemengüneyinde ise Araç Çayı ve Yenice Irmağının içinde aktığı doğu–batı doğrultulu birsenklinal bulunmaktadır.Yapı bakımından geçirimsiz, yumuşak ve dirençsiz olan killi formasyonlar(kayaçlar topluluğu) heyelanlara uygundur. Eğimin son derece fazla olduğu bu alanlardayağışlardan sonra sık sık heyelan ortaya çıkar. Karabük’te bulunan Yeşil Mahalle, YeniMahalle, Bayır Mahalle, Çamdibi, Kapullu, Kartaltepe, Kayabaşı ve 100. yılMahallelerinde heyelanlar büyük zararlara yol açmıştır.Karabük’te genelde dağlık olan dalgalı bir arazi yapısının ortaya çıktığı, büyük ovave düzlüklerin olmadığı söylenebilir.9

Karabük İli DağlarıKuzey Anadolu Dağlarının bir parçasını oluşturan ildeki dağlar kıvrım dağlarıdır.Bu dağların yüksekliği 2000 m.’yi geçmez. Karabük’ün kuzeyinde batıya doğru uzanangeniş bir dağlık alan bulunmaktadır. Kuzey Dağları’nın uzantıları niteliğindeki bu alanda,ortalama 1400 m. yüksekliğe sahip Çiğdem Tepe, Boyundurluk Tepe, Tekirdağ, İçbelTepe, Döneğen Tepe ve Başköy Dağları yer alır. Bu alanda Karabük’ün ikinci yükseknoktasını oluşturan Sarıçiçek Tepesi (1750 m.) bulunmaktadır. Karabük’ün doğusunarastlayan alanda, Araç ve Soğanlı Çaylarının arasında kalan kesimde Bürnük Tepesi (1143m.), Esendoğdu Tepesi (1144 m.) ve Tepedağ yer almaktadır.Karabük’ün günaybatısında Keltepe, Yenidağ ve Karadağ, güneyde Aladağlar(1040 m.), güneydoğuda ise Çakmak Dağları uzanmaktadır. Keltepe 1999 m. yüksekliği ileKarabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek noktasıdır.Keltepe Bölgesinden Eskipazar’a doğru uzanan alanda Çal Dağı, Kavak Dağı,Kurban Tepesi, Dede Tepesi, Eleman Dağları, Kısaç Dağları; Eskipazar Çayına paraleluzanan Şerafettin Dağları ve doğuda Kuzören Dağı üzerindeki Dikmen Tepesi (1600 m.),Eskipazar’ın kuzeybatısında Hodulca Dağı (1730 m.) en önemli yükseltilerdir. Yeniceçevresiyle Eskipazar’da yer alan dağlar, Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantılarıdır.Safranbolu çevresinde, Araç Çayı ve kollarının parçaladığı platoluk alan üzerindekuzeydoğuya doğru uzanan Sipahi Dağı yer almaktadır. Daha kuzeyde kalan Eflaniçevresinde düzlükler geniş yer tutar. Burada 1416 m. yüksekliğindeki Göktepe ve Tepedağen önemli yükseltilerdir.Ovacık çevresinde en yüksek dağ Çalyayla Dağı (1432 m.)’dır. Bu alanda Ilgaz veKöroğlu Dağlarının devamı olan Kıraç Tepe, Kocadağ, Sivriçam Doruğu, Karadağ,Boduroğlu ve Erenler Dağları bulunmaktadır.Karabük İli OvalarıOldukça engebeli ve eğimli yapıya sahip olan Karabük’te büyük düzlükler veovalar yoktur. Araç ve Soğanlı Çaylarının kenarında küçük düzlük alanlar yer almaktadır.Eskipazar çevresinde Hamamlı, Bayındır, Sadeyaka Ovaları yer alır. Soğanlı Çayıvadisinde, Safranbolu’nun Geren Köyü yakınında Geren Ovası bulunmaktadır. HamzalarMevkiinde ise Eskipazar Çayının Soğanlı Çayına karıştığı alanda Cemal Ovası yer alır.Karabük İli YaylalarıMerkez İlçede; Avdan Yaylası (1300 m.), Sorgun Yaylası (1650 m.), Dede Yaylası(1670 m.), Büyük Düz Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla,Bostancık Düzü Yaylası, Arıcak Yaylası,Safranbolu çevresinde; Sarıçiçek Yaylası ve Uluyayla ,Yenice çevresinde Gökpınar, Göktepe, Meğre, Yassıyurt, Alaboğa, Karaboğa,Bağbaşı Yaylaları ,Eskipazar çevresinde Dede Yaylası, Keltepe’den Eskipazar’a doğru uzanan alandaAdiller, Hasanlar, Kulat, Şerafettinler, Eğriova, Sündek, Acemler, Belen Yaylaları ,Ovacık çevresinde Boduroğlu, Çakıllı, İmanlar ve Göllü Yaylaları bulunmaktadır.A.5. Jeolojik Yapı ve StratigrafiKaradeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, Birincizamandan, Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda, pek çok litolojik birim gözlenmektedir.10

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası, batıda Bolu kuzeyinden başlayıp doğuda Çelebilerve Kastamonu’ya değin uzanan, genişliği batıda 2-2,5 km’den doğuda 30-35 km’ye değindeğişen, yaklaşık KD-GB uzanımlı ve hemen tümüyle Eosen yaşlı tortul kayalarladoldurulmuş, huni biçimli bir alandır. Havza, güneyden Çağlayan Formasyonu ve Anadolunapı ile kuzey ve kuzeybatıdan ise Jura öncesi yaşlı metamorfitler ve yine ÇağlayanFormasyonu ile sınırlıdır.Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası ve çevresinde Blumenthal (1948) tarafındanyapılmıştır. Blumenthal (1948), havzanın kuzeybatı kenarını ‘Karabük Hattı’ olarakadlandırmış ve bunun tektonik nitelikli olduğunu vurgulamıştır.Bölgede temel birimleri oluşturan, Paleozoyik yaşlı Formasyonlar batıda, kuzeydeve doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen Mezozoyik yaşlıbirimler, İnaltı Formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olaraktemsil edilmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlıformasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri engenç birimleri oluştururKuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, ana çatısı AlpOrojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (Kireçtaşı) araziler geniş yerkaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. VI. Jeolojikzamanda (Kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (Kalker tabaka) alanı oluşmuştur.Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya (başkalaşıma) uğramış,zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında çakmak taşı ve kömüryatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı bulunmakta, ara ara gnays vebazaltlara da rastlanmaktadır. Yenice’de dolomit ve kuvarsit, Eflani’de kuvarsit yataklarıbulunmaktadır.İlimizde, farklı devirlere ait Jeolojik birimler geniş alanlarda yayılmıştır. Farklıortamlarda, farklı litolojik özelliklerde oluşan bu birimler, farklı zamanlardaki tektonikolaylarla, kıvrılmışlar, kırılmışlar, yer yer yükselimleri, yer yer de çöküntü alanlarınımeydana getirmişlerdir.Stratigrafi :Karabük ve yakın dolaylarında Üst Mesozoyik, Alt Tersiyer ve Kuvaterner yaşlıkayalar yüzeyler, Üst Mesozoyik yaşlı kayalar, genelde fliş fasiyesinde olup Tersiyerhavzasının temelini oluşturur. Havzanın içinde ise egemen olarak Alt Lütesiyen yaşlıküçük taneli kırıntılar (silttaşı, kiltaşı, marn), Nummulites’li kumlu kireçtaşları veKuvaterner yaşlı fakat iki ayrı dönemde oluşmuş akarsu tortulları yüzeyler.-Çağlayan FormasyonuBirim önce Ketin ve Gümüş (1963) tarafından adlanmış olup, birimin tip yeriinceleme alanı dışında olan Çağlayan Köyü’dür. Birim genelde fliş fasiyesi ile temsiledilir.Çağlayan Formasyonu hemen hemen tüm Pontidler’de yaygın olarak yüzeyler.Tabanında Jura öncesi metamorfitleri ve granit-granodiyorit türü sokulum kayalarınıuyumsuzlukla örten birim, tavanda değişik ilişkiler sunar.Çağlayan Formasyonu’nu temsil eden fliş başlıca sarı-kahve renkli türbiditikkumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı, gri-siyah renkli şeyl ve marn ardışımından oluşur.Bunların yanı sıra gri-beyaz renkli, katmanlanmasız ile iyi katmanlanmalı, metreden birkaç11

kilometreye değin değişen boyutlu, Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri ve alacalırenkli, hemen tümüyle ofiyolitik gereçli olistostromlar ve değişik tür sedimanter yapıiçerir. Yeğin sıkışma tektoniğinin bir sonucu olarak gelişen devrik ve bakışımsız kıvrımlarbirim içinde çok yaygındır. Aynı sıkışma tektoniğinin diğer bir sonucu olarak da Karabükili kuzeybatısında Çağlayan Formasyonu, Alt Lütesiyen yaşlı kaya birimleri üzerinekuzeybatıdan güneydoğuya doğru devrilmiştir.-Karabük Grubu (Tk)Karabük ve yakın dolayında Alt Lütesiyen yaşlı kayalar dört formasyon ve dörtüyeye ayırtlanmıştır. Tüm bu birimler, birim içinde yer alan en büyük yerleşim alanınınadıyla Karabük Grubu olarak adlanmıştır. Karabük grubunu oluşturan formasyonlar, alttanüste doğru Küpler, Gazez, Hastarla ve Armeşe’dir.-Küpler FormasyonuBirim, taban çakıltaşı ve onun üzerinde yer alan kumlu kireçtaşı ile temsil edilir.Formasyon’un tip yeri Küpler Köyü’dür.İnceleme alanının kuzeybatı kesiminde, güneybatıda Kayacık Mahallesi’ndenkuzeydoğuda Tuzla Tepe ve Bulak Köyü’ne kadar uzanan, dar ve uzun bir kornişbiçiminde yüzeyler. Ayrıca derince kazılmış olan Bulak Deresi’nin tabanında da gözlenir.Birimin taban dokanağı, Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu ile açılı uyumsuz,tavan dokanağı ise Gazez Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Armeşe Formasyonu ile de yeryer faylıdır. Bulak Deresi ve Küpler Köyü dışında, birimin taban dokanağı güneyedevriktir. Gerek bu durum, gerekse aşınmaya karşı çevre kayaçlarından daha dayanımlıolduğu için Küpler Formasyonu dik ve yüksek bir topografya oluşturur. Bu nedenle deuzaktan bile kolayca seçilir.Küpler Formasyonu, tip yeri olan Küpler Köyü’nde, Çağlayan Formasyonu üzerinetaban çakıltaşı ile uyumsuz olarak gelir. Gri-sarı-boz renkli olan taban çakıltaşı, başlıcasiyah-yeşil,sarı renkli türbiditik kumtaşı, kireçtaşı ve ofiyolitik birimlerden türemiş değişiktür ve boyutlu (mm-80 cm) bileşenlerden oluşur. Bu bileşenler iyi yuvarlaklaşmış fakatseçilmemiştir. Bunlar, sarı renkli kumtaşından oluşan bir hamur içinde dağınık olarabulunur. Taban çakıltaşı ile çağlayan Formasyonu dokanağında yer yer erime tüplerigözlenir. Üste doğru önce sarı renkli kumtaşı, daha sonra da kumlu, bol fosilli, kalınkatmanlı (75 cm-2 m) kireçtaşlarıyla devam eden birim, daha üstte Gazez Formasyonu’nageçer.Gerek çakıltaşlarının kumtaşından oluşan hamuru içinde gerekse daha üsttekikumlu kireçtaşları içindeAssilina exponens ( Sowerby ),Nummulites uroniensis A. Hein ( A-formu),Alveolina sp.Orbitoides sp.Cuvillerina sp.Acervulina sp.MilliolidaeVictoriellidaeGastropodagibi fosiller saptanmış ve Küpler Formasyonu’na Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir.Birimin gerek kaya türü gerekse fosil içeriği onun, yüksek enerjili fakat sığ denizelbir ortamda oluştuğunu gösterir.12

-Gazez Formasyonu ( Tkg )Formasyon kumtaşı, silttaşı, marn ve sucuk yapılı kumlu kireçtaşı ardışımıylatemsil edilir. Birimin tip yeri Emek Mahallesi batısındaki Gazez yöresidir.Gazez Formasyonu içinde Küpler Formasyonu’ndaki fosil topluluğuna ek olarakLockhartia cf.alveolata Silvestri ve Discocyclina sp. fosilleri de bulunmuş ve birime AltLütesiyen yaşı verilmiştir.-Hastarla KireçtaşıBirim sucuksu yapılı kireçtaşları ile temsil edilir. Bulak Deresi’nin her ikiyamacında, Armeşe Deresi’nin Araç Çayı ile birleştiği kesimde ve Kayabaşı Mahallesi’ninbatısında Filyos Çayı’nın güney yamacında dik kornişler şeklinde görülür. Tabanda Gazez,tavanda ise Armeşe Formasyonu ile geçişlidir.Hastarla kireçtaşı beyaz-boz-sarı renkli, kumlu, oldukça sert, sucuk yapılı, kalıntabakalı kireçtaşlarından oluşur. Belirli doğrultularda gelişmiş sistemli kırıklarla tuğlabiçimli parçalara bölünmüş olup, dik kornişler oluşturur. İçerisindeki fosil içeriğinebakılarak birime Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir.-Armeşe FormasyonuFormasyon genelde küçük taneli kırıntılılarla (silttaşı, kiltaşı, marn ) temsil edilir vetip yeri Armeşe Deresi’dir.Armeşe Formasyonu inceleme alanının en yaygın birimidir. Güneybatıda BelenKöyü ile Kayacık Mahallesi’nden, kuzeydoğuda Emek Mahallesi’ne değin hemen heryerde Armeşe Formasyonu’na rastlanır. Tabanda Hastarla kireçtaşı ile geçişli ve GazezFormasyonu ile faylı iken tavanda değişik ilişkiler sunar.Armeşe Formasyonu en altta silttaşı-kiltaşı ardışımı ile başlar ve 10-12 mkalınlığındaki bu kesim üzerine, boz renkli, ince-orta-kalın katmanlı (5-15-60 cm), bolNummulites’li kireçtaşı ve mavi marn ardışımı gelir. Yaklaşık 4-6 m kalınlığındaki budüzey ise boz-mavi renkli silttaşı-kiltaşı ve mavi marn ardışımıyla izlenir. ArmeşeFormasyonu’nun alt kesimini oluşturan ilk iki düzey Köydere Üyesi, üst kesimini oluşturanüçüncü düzey ise Beşbinevler Üyesi olarak adlanmıştır. Birimin Armeşe Deresi’nin aşağıçığırında ölçülen toplam kalınlığı 29.5 m’dir.Armeşe Formasyonu içindeNummulites sp. (granüllü )Assilina sp.Discocyclina sp.Operculina sp. fosilleri mevcuttur.Birimin gerek kaya türü gerekse pelajik fosiller içermesi, kıyıdan uzakta ve yukardasözü edilen diğer üç formasyondan daha derin denizel bir ortamda oluşmuş olduğunugösterir.-Açma Formasyonu (Tqa)Birim, akarsu ortamı ürünü olan çakıltaşları ile temsil edilir ve tip yeri YenişehirMahallesi kuzeyindeki Açma Sırtı’dır. Açma Formasyonu, güneyde Filyos ve Araç Çayıile kuzeyde Değirmenci fayı arasında kalan alanda yaygın olarak yüzeyler. GeneldeArmeşe Formasyonu’nun küçük taneli ve kolayca aşınabilen kırıntılıların içinde,kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda gelişmiş vadiler arasında kalan dar ve uzun sırtlar,13

hemen tümüyle Açma Formasyonu’ndan oluşur. Birim tabanda Armeşe Formasyonu ileuyumsuz, tavanda ise günümüz aşınım yüzeyidir.Açma Formasyonu, çoğu iyi seçilmemiş (unsorted) çakıltaşları ile temsil edilir.Bileşenleri iyi yuvarlaklaşmış olup, bileşen boyutu birkaç cm’den 70-80 cm’ye değindeğişir. Başlıca ofiyolitik kayaçlar, Jura yaşlı kireçtaşı, Kretase yaşlı türbiditik kumtaşı veKarabük grubunu oluşturan değişik tür birimlerden türemiş çakıllar, sarı renklikumtaşından oluşan bir hamur içinde gevşek olarak birbirlerine tutturulmuştur. Yer yer deörneğin Küpler Köyü dolayında olduğu gibi, çakıltaşları ritmik dereceli katmanlanma vetekne biçimli çapraz katmanlanma sunar ve mercek biçimli kumtaşı düzeyleri içerir.Birimin ölçülebilen kalınlığı birkaç metre ile 50 m. arasında değişir.Birim içinde herhangi bir fosil bulgusuna rastlanmamıştır. Bu nedenle birimin kesinyaşı bilinmemektedir. Bununla birlikte göreli yaşının En Üst Pliyosen-Pliyostesenolabileceği varsayılmıştır.-Alüvyonlar ( Qaly )Soğanlı, Araç ve Filyos Çayları boyunca geniş alanlar kaplayan alüvyon oluşuklarıbaşlıca kil, kum ve çakıllardan oluşur. Ayrıca menderesli nehir niteliğindeki bu akarsularınyatakları boyunca oldukça geniş taşkın sahaları gelişmiştir. Kalınlıkları 5-20 m arasındadeğişir. Filyos Çayı’nın kuzey yamacında ve Değirmenci fayına yaslanmış olarak yığışmışyamaç döküntüleri de diğer bir alüvyon türünü oluşturmaktadır.Yapısal Jeoloji :Karabük-Safranbolu Tersiyer havzasında yer alan kaya birimlerinin alpinhareketinden etkilendiği görülmektedir. Bu etkileşimde daha yaşlı birimler kuzeybatıdangüneydoğuya doğru Eosen yaşlı kayalar üzerine itilmiş olduğu görülür. Bu nedenle AltLütesiyen yaşlı kayaları yer yer Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu altına açılı olarakgirmiş ve ona yaslanmış olarak bulunur.Diğer taraftan Piliyostosen yaşlı Açma Formasyonu da açılı bir uyumsuzlukla AltLütesiyen yaşlı birimleri örter.İnceleme alanında önemli bir kırık olan Değirmenci fayı güneybatıdaki KayacıkMahallesi ile kuzeydoğudaki Tuzla tepe ve Bulak köyü arasında yaklaşık 14 km lik biruzanım gösterir. Fayın güney bloğu 30-40 m kadar düşmüş, 70-80 derece güneye eğimlibir makaslama kırığı şeklindedir.Büyük olasılıkla Lütesiyen sonunda yaklaşık kuzey-güney doğrultulu sıkışmageriliminin etkisinde kalan inceleme alanında Tersiyer havzasının büyük boyutlu,bakışımsız bir senklinal oluşturduğu ve ilerideki evrelerde bu senklinal yapının kuzeykanadının güneye devrilmiş olduğu ve fayın oluşumunu hazırladığı söylenmektedir.14

Şekil A.1 Stratigrafik Dikme KesitKaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 200515

Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.000)Kaynak: Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 200316

A.5.1. Metamorfizma ve MağmatizmaTortul BirimlerBirinci Zaman ( Paleozoyik )Sınırlı alanlarda yüzeylenen Paleozoyik yaşlı temel birimler, batıda, kuzeyde vekuzeydoğuda olmak üzere, üç ayrı grupta görüntülenmektedir. Bu bölgelerde KartalFormasyonu ve Yılanlı Formasyonu yüzeylenmektedir.Kartal Formasyonu ( Devoniyen )Mavimsi gri renkli siltli çamurtaşı, boz renkli şeyl, marn, siltli kumlu kireçtaşıseviyelerinden oluşan ve Alt Devoniyen yaşlı olarak kabul edilen bu seri, Eflani – Araçarasında yer alan Karadere istifinde görülmektedir. Kurtgelişi Tepe ve Sarı Çiçek Tepekuzeyinde ve Karabük Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında da bu temel birimleryer yer yüzeylenmektedir. Kolay aşınabilir litolojileri ile yumuşak bir topografya sunanbirimin, üst seviyelerinde dolomit katmanlarının kalınlıklarının artması ve ardalanan diğerlitolojilerin kaybolması ile, Kartal Formasyonu Yılanlı Formasyonu’na geçiş gösterir.Yılanlı Formasyonu ( Devon – Karbonifer )Koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan YılanlıFormasyonu, Kartal Formasyonu ile birlikte, temel birimlerin yüzeylendiği alanlarda,Kartal Formasyonu’nun üst seviyesi olarak geliştiği görülmektedir. Dolomitik kireçtaşıolarak tanımlanmıştır. Bu kireçtaşları çok sert, bol kalsit damarlı ve koyu gri renklidir.Üzerlerine, İnaltı Kireçtaşları ve diğer daha genç birimler uyumsuz olarak gelişir.İkinci Zaman ( Mezozoyik )İnaltı Formasyonu ( Jura – Kretase )İnaltı formasyonu, karstik özellikler gösteren katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur.Safranbolu’nun doğusunda, Konarı Köyü’nden itibaren, Asarkayası Dere Vadisi boyuncageniş alanlarda yüzeylenmiştir. Bu yörede kuzey kesimde, kireçtaşı yüzlekleri üzerinde,düden, mağara, lapiye ve karstik kaynak gibi, yaygın karst oluşumları gözlenmektedir.Karabük’ün kuzeyinde, Manastır Tepe (1.555m.), Kuru Doruk Tepe (1.378m.), ErenlerTepe (1.735m.), gibi yüksek topografyayı oluşturan alanlar, tamamen bu karstikkireçtaşları ile kaplanmıştır. Bu kireçtaşı yüzleklerinin doğu dokanaklarından, Gürleyik,Hızar ve Mağara Kaynakları boşalmaktadır. Karabük doğusunda, Yenice’ye doğru FilyosVadisi boyunca, genç Tersiyer yaşlı tortul birimlerin altında da aynı karstik kireçtaşları yeralmaktadır. İnaltı formasyonu olarak adlandırılan karstik kireçtaşları, mavimsi gri, grimsiboz, yer yer siyahımsı gri renkli, erime boşluklarının dışında, gözeneksiz, kalın, çok kalınkatmanlıdır. Kireçtaşları midye kabuğu şeklinde kırılmalıdır. Yılanlı Formasyonu’nundolomitik kireçtaşları üzerinde açık rengi ile ayırt edilmektedir.Karst yapısı ile belirgin olan birimin üst dokanağı, Ulus Formasyonu ile uyumsuzolarak görülür. Devrakani Havzasında bu geçişler uyumlu olarak görülmektedir.Ulus Formasyonu ( Kretase )Karabük ve Safranbolu dolayında, İnaltı Formasyonu üzerinde geniş alanlarkaplamaktadır. Fliş sayesinde gelişmiş olan Ulus Formasyonu; şeyl, marn, silttaşı, kumtaşı,konglomera ve kireçtaşı litolojilerinden oluşmuştur. Şeyl seviyeleri, gri, mavimsi-yeşilimsigri, boz renkli, yer yer alt seviyelerde silisli, üste doğru da karbonatlıdır. Kumtaşı ve17

silttaşları; boz, gri, kahverengimsi gri renkli, ince – orta kalın katmanlı, keskin köşelikırılmalı, orta – iyi derece boylamalı ve polijenik elemanlıdır.Genelde fliş seviyeleri yumuşak dokusuyla yayvan bir topoğrafya oluşturmuştur.Bu yayvan topoğrafyada, dallı dağınık bir akarsu şebekesi gelişmiştir. İnaltı Formasyonuve diğer daha eski temel birimler üzerine uyumsuz olarak gelen birimi, daha genç birimlerörtmektedir. Alt seviyelerde, konglomera hakim litoloji olarak görülür. Üst seviyelerde iseçamurtaşı, silttaşı ve kumtaşı hakim birimlerdir. Yer yer birim içinde, İnaltı kireçtaşıblokları, olistolitler olarak yer almaktadır.Üçüncü Zaman ( Senozoyik )Kılıçlar Formasyonu (Üst Paleosen – Eosen)Safranbolu İlçemizde ve doğusunda geniş alanlarda gözlenen, “SafranboluKireçtaşı” olarak da adlandırılan bu formasyon, kireçtaşı ağırlıklı litolojik birimlerdenoluşmuştur.İnaltı ve Ulus Formasyonları üzerine transgresif olarak gelişmiştir. Üste doğruKarabük Formasyonu ile dereceli geçişi olan birim, Neojen yaşlı çökeller tarafındanörtülmüştür. Kılıçlar Formasyonu tabanda çakıltaşı, kırmızı renkli kumtaşı, karbonatlıkumtaşı litolojileri ile başlar ve üste doğru tamamen kireçtaşlarına geçmektedir.Kireçtaşları krem, bej, beyaz, gri renkli, alt kesimlerde kalın, çok kalın, üste doğru ortakalın tabaka kalınlıklı, düzgün katmanlı, yer yer kumlu, bol fosillidir. Fosilli mikrit,istiflenmiş biyomikrit, biyosparit tipli kireçtaşları, tıkız, midye kabuğu şeklinde kırılımlı vebelirgin katmanlıdır.Karabük Formasyonu (Eosen)Karabük’ten başlayarak, doğuya doğru Araç Çayı Vadisi’nin her iki tarafındayaygın olarak görülen ve genellikle yeşilimsi marnlardan oluşan seviyeye “KarabükFormasyonu” adı verilmiştir. Genelde kolay aşınabilen litolojisinden dolayı, yayvan birtopografya oluşturmuştur.Genellikle bej, yeşilimsi boz renkli marnlardan oluşan birim içinde, karbonatçimentolu, ince-orta katmanlı, gevşek tutturulmuş, yarı yuvarlak, yuvarlak taneli, iyiboylanmalı, yer yer çakıllı kumtaşları yer alır. Üst seviyelere doğru, kumtaşlarıkonglomeralara geçiş gösterir. En üst seviyelerde, çamurtaşı ve silttaşları ile jipslioluşumlar da gözlenir.Araç FormasyonuKarabük Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelen çamurtaşı, kiltaşı ve evaporitoluşuklarla başlayan bu formasyon, genelde kumtaşı, konglomera, marn, tüf, tüfit veaglomera seviyeleri ardalanmasından oluşmuştur.Yataya yakın 3 – 5 derece eğimli katmanlardan oluşur. Soğanlı Çayı güney vekuzeyinde geniş alanlar kaplamıştır. Araç Çayı güney yakasında da, Karabük ile Araçarasında sürekli izlenir.Soğanlı Formasyonu (Üst Eosen)İlimizin güneydoğusunda, Soğanlı Vadisi boyunca görülen kireçtaşları “SoğanlıKireçtaşlar” olarak formasyon aşamasında tanımlanmıştır. Açık turuncu, krem renkli, sertköşeli, kırılmalı, altta orta-kalın, üste doğru ince-orta tabakalı kalınlıklı, belirgin katmanlı,altta marn ve karbonatlı kiltaşı ara katkılı olan kireçtaşları, seyrek biyomikrit, istiflenmişbiyomikrit kaya tiplidir.18

Neojen Yaşlı ÇökellerAraç Çayı kuzeyinde yer yer örtü olarak görülen, Neojen yaşlı çökeller, geneldedüz ve yayvan sırtlar oluşturmuştur. Birim genelde gevşek tutturulmuş konglomera,kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ve yer yer de gölsel kireçtaşı litolojilerinden oluşur.Dördüncü Zaman (Kuvaterner)Akarsu vadileri boyunca uzanan akarsu alüvyonları, aktüel çökelleri oluşturmuştur.Vadi alüvyonları pekişmemiş kum, çakıl, kil karmaşasından oluşmuştur. Soğanlı Çayı veAraç Çayı üzerinde açılan araştırma sondaj kuyuları ve su sondaj kuyuları verilerine göre,vadi alüvyonlarının kalınlığı 30-35 m.’yi bulmaktadır.Magmatik Kayaçlar :Karabük-Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında görülen DirgeneGranotoidleri ile Andıraz Granitleri magmatik kayaçları temsil eder. Granotoidler,Paleozoyik yaşlı temel birimleri katetmişlerdir. Kestiği birimleri farklı derecelerdedeğişikliğe uğratan magmatik kayaçların, üst dokanağı Üst Jura-Kretase yaşlı İnaltıKireçtaşları tarafından örtülmüştür. Bu ilişkileri nedeniyle Mezozoyik (Dogger) yaşlıolarak kabul edilmişlerdir.Soğanlı Çayı Vadisinde Andıraz Baraj yeri dolayında yüzeylenen granitler, farklıözellik gösterirler. Bu magmatik birim; granit, granodiorit karmaşığı şeklinde görülür. Bubölgedeki magmatik intrüzyonun, Kuzey Anadolu’da yaygın görülen, Kretase sonrasıLaramiyen Orojenezi ile ilgili intrüzyon grubundan olduğu kabul edilmiştir.A.5.2. Tektonik ve PaleocoğrafyaGeniş alanlar kaplayan Senezoyik yaşlı tortullarda tektonik hareketler doğu-batıdoğrultulu olarak izlenir. Karabük-Safranbolu yerleşim bölgesinin kuzeybatısındaMezozoyik ve Senozoyik yaşlı formasyonların dokanağı boyunca görülen Karabük fayı,Kretase yaşlı birimleri Senozoyik yaşlı genç birimler üzerine iten bir ters faydır.Türkiye topraklarının % 96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle KuzeyAnadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay HattıKarabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bubölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmetpaşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Karabük, I. derece depremkuşağında yer almaktadır. Karabük İli deprem haritası Şekil A.4’te verilmiştir.İsmetpaşa–Gerede hattından geçen doğrultu atımlı Kuzey Anadolu Fay Zonugünümüzde de aktif bir zondur. Bölgede daha çok doğu-batı uzanımlı bir çok yapısal vemorfolojik şekil görülür. Bölge, jeolojik zaman içerisinde meydana gelen orojenikhareketlerin etkisinde kıvrımlanma ve faylanmaya uğramıştır. Karabük ve yakın çevresiNamuriyen-Dogger arasında karasal ortam koşullarını yaşamıştır. Mesozoyik başından berimeydana gelen Erken Alpin hareketleri sonucu kara halindeki Karabük ve çevresi Kretasebaşından itibaren yavaş yavaş su altına girmiş, derin ve hareketli havza özelliğigöstermektedir. Bölgede ikinci uyumsuzluk Maestrihtiyen sonunda gözlenmektedir. Budönemde Karabük ve yakın çevresi Alpin orojenezinin Laramiyen fazından etkilenerekyükselmiş olabilir. Daha sonra Paleojen birimler Pireniyen ve Helvesyen fazları ilekıvrımlanmaya başlamış olup Neojen ve Kuvaterner yaşlı çökeller bu birimlerin üzerineuyumsuzlukla yer almıştır.19

Karabük Tersiyer Havzasının güneyini sınırlayan Karagöl Fayı olarak bilinen tersfay yine Ulus Formasyonunu ve küçük mostralar Tersiyer birimlerini Karabük Havzasıiçine itmiştir. Karabük Tersiyer havzasında Rahmanlar ve Mangaoğlu dolayındaSafranbolu Formasyonunda 90 0 ’ye varan eğimler ve devrilmeler, Karabük HavzasınınKuzeydoğu-Güneybatı alanını sınrlayan ters bir fayın varlığını gerektirir. Ama KarabükHavzasındaki Paleozoyik ve Mesozoyik birimleri kuzeyden güneye doğru iten bu ters fayörtü altında kalmaktadır.Karabük İlinin hemen kuzeyinden geçen ve Tersiyer çökellerini çizgisel olaraksınırlayan Karabük Fayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. 60 km izlenen bu çizgisellikboyunca kuzey bloktaki Kretase yaşlı Ovacuma grubu çökelleri (Ulus Formasyonu)yükselmiştir. Güneydoğu bloktaki Safranbolu kireçtaşının eğimi genellikle 5º-10º iken buzon boyunca sürüme nedeniyle düşey ve devrik konumlar kazanmıştır. Ancak bu fay şu anaktif değildir. Karabük Fayı, çıplak gözle çok rahat bir şekilde izlenmektedir. BatıKaradeniz Bölgesi orojenik hareketler sonucunda topografik yapısı engebeli bir yapıoluşturmuş olup Karabük İli kent merkezi yerleşimi ve gelişimini engellemektedir.Karabük İli Deprem Haritası (1/50.000)Kaynak: Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 2003KAYNAKLAR :Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 2003Karabük Belediye Başkanlığı, 2005Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 200720

(B). DOĞAL KAYNAKLARB.1. Enerji KaynaklarıB.1.1. Güneşİlimizde güneş enerjisinden bir enerji kaynağı olarak faydalanılmamaktadır. Bazıkonutlarda gün ısı denilen ve günlük sıcak su elde etmekte kullanılan sistemler vardır.Tablo B.1. Karabük İli Açık Günler Sayısı (1994-1997)1994 YILI AÇIK GÜNLER SAYISIAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12AÇIK GÜNSAYISI 5 9 2 9 14 18 23 24 24 7 5 21995 YILI AÇIK GÜNLER SAYISIAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12AÇIK GÜNSAYISI 1 3 4 12 17 19 17 21 16 2 4 111996 YILI AÇIK GÜNLER SAYISIAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12AÇIK GÜNSAYISI 9 4 - 14 14 18 18 14 7 9 13 -1997 YILI AÇIK GÜNLER SAYISIAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12AÇIKGÜN SAYISI 5 5 3 10 11 9 3 12 6 8 2Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2004B.1.2. Su GücüKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.B.1.3. Kömürİlimiz sınırları içinde kömür rezervi bulunmamaktadır.21

B.1.4. Doğalgazİlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.Botaş Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Gerede-BoluAyrım Noktası Gerede-Bolu-Düzce-Nevşehir doğalgaz boru hattı projesi ile Çankırı-Tosya-Kastamonu Bolu-Gerede Ayrım Noktası doğal boru hattı projesine Bakanlığımıztarafından “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” verilmiştir.B.1.5. RüzgarTablo B.2 Karabük İli 2007 Yılı Aylık Maksimum Rüzgar Knot (dk)AYLAROCAK 21,5ŞUBAT 14,2MART 23,4NİSAN 32,6MAYIS 19,8HAZİRAN 24,8TEMMUZ 20,2AĞUSTOS 21,4EYLÜL 20,2EKİM 14,6KASIM --ARALIK 7,8Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007B.1.6. Biyokütleİlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.B.1.7. PetrolKarabük ili sınırları dahilinde petrol rezervi bulunmamaktadır.B.1.8. Jeotermal Sahalar• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışıSarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunundışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısukaynağı daha vardır.• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su,İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlakbulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasındanbaşlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları,ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. suçıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üstbasamaktadır.22

B.2. Biyolojik ÇeşitlilikB.2.1. OrmanlarKarabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 Ha verimli koru,28.161,9 Ha bozuk koru, 9822,4 Ha ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149 982,8 Haormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, buormanların tamamında yaklaşık 10.065.000 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğuyıllık artım miktarı 250.000 m³ tür. Bu ormanların 8669000 m³ ünü ibreli ağaç türleri1.396.000 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türlerimiz Göknar,Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir.Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık ÖrgütüFAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 100 adetsıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini deYenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek azormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir aradayaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecekkuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir.Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 13.524,5 ha. koru ormanı,11.131,0 ha. bozuk koru ormanlık alanı bulunmaktadır.Tablo B.3 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2007Şeflik Adı MerkeziOrman Alanı (ha.)Ormancılık Toplam AlanıDışı Alan (ha.) (ha.)Verimli Verimsiz ToplamBakraz Yenice 4294,0 34,0 4328,0 - 4328,0Balıkısık Yenice 3200,0 635,0 3835,0 5258,5 9093,5Camiyanı Yenice 5213,4 615,4 5828,8 1087,3 6916,1Çitdere Yenice 5867,9 166,6 6034,5 23,2 6057,7Göktepe Yenice 7581,5 43,5 7625,0 1541,5 9166,5Karakaya Yenice 8748,0 22,0 8770,0 235,0 9005,0Kavaklı Yenice 4014,0 489,5 4503,5 164,5 4668,0Kayadibi Yenice 6989,3 14,6 7003,9 1091,7 8095,6Kızılkaya Yenice 6566,1 484,5 7050,6 769,9 7820,5Sarıot Yenice 7829,3 7829,3 7829,3Şimşirdere Yenice 6085,0 43,1 6128,1 53,6 6181,7Yenice Yenice 9565,5 364,5 9930,0 2977,4 12907,4Yaylacık Yenice 5230,1 36,1 5266,2 1,3 5267,5TOPLAM 81184,1 2948,8 84132,9 13203,9 97336,8Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 200723

Orman Varlığının Faydaları:Kullanılabilir doğal kaynaklar olan ormanların insanlara olduğu gibi tüm canlılara dasayısız faydaları vardır. Orman varlığının yararlarından bir kaçını şöyle sıralayabiliriz.Orman Ürünlerinin Üretim FonksiyonuHidrolik FonksiyonAntierrasyonel FonksiyonKlimatik FonksiyonToplum Sağlığı FonksiyonuTabiatı Koruma FonksiyonuEstetik FonksiyonuRepresyon FonksiyonuUlusal Savunma FonksiyonuBilimsel Fonksiyon vb.Ormanlar;*Sel ve taşkınları önler.*Erozyonu önler.*Ortam sıcaklıklarını ılımanlaştırarak, yağışlarınoluşmasını sağlar.*Oksijen üreterek çevresindeki havayı temizler.*İçerisinde yer alan flora ve faunayı korur.*Doğal güzellik sağlar.Yakacak ihtiyacını karşılamada, kağıt üretiminde,ev eşyası ve ders araçları üretimi vb. alanlarda kullanılır.24

B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanlarıİlimizde odun üretimine ayrılan tarım alanları bulunmamaktadır.B.2.2. Çayır ve Meraİlimiz mera alanları küçük ve çok parçalı yapıdadır. Meraların büyük kısmı zayıfkarakterli olup, büyük bölümü işgal altındadır.Tablo B.4 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2007İLÇELERYÜZÖLÇÜMÜ (ha.)ÇAYIR VE MERAMiktar (ha.) Oran (%)Merkez 70.400 1.129 1,6Eflani 53.600 988 1,8Eskipazar 65.700 4.984 7,6Ovacık 39.300 2.024 5,2Safranbolu 102.300 8.029 7,8Yenice 83.200 391 0,5İl Toplamı 414.500 17.545 4,2Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük İli mera çalışmaları ile ilgili ayrıntılı bilgi, F.1.2 bölümünde verilmiştir.B.2.3. Sulak Alanlarİlimiz sınırları içinde sulak alan bulunmamaktadır.B.2.4. FloraSafran (Crocus sativus), Türkiye’de sadece Safranbolu Davutobası Köyü’nde dar biralanda (3-4 dekarlık) yetiştiriciliği yapılmaktadır. Safran, soğanlı bir bitkidir. Soğan çapları2-4 cm. kadardır. Kendi ağırlığının yüzbin katı oranında bir sıvıyı sarıya boyama özelliğiolan safran bitkisi sonbaharda çiçek açıp ürün vermektedir. Eflatun-mor taç yapraklarıarasında sarı-kırmızı lifleriyle çiğdeme benzeyen safranın bir gramı için 150’ye yakın lif(tepecik) toplamak gerekiyor. Her çiçekte üç adet lif bulunuyor; güneşe duyarlılığındandolayı taç yapraklarıyla liflerini gizleyen ve karanlıkta açan safranın toplanması gündoğmadan yapılmaktadır.Safran; baharat, boya hammaddesi, ilaç ve kozmetik sanayii ile zerde isimli tatlı velokum imalatında kullanılmaktadır.Safran Çiçeği25

Endemik Bitki Türleri:Campanula ptericaula (çan çiçeği)Abies bornmuelleriana (göknar)Lonicera caucasica subsp. orientalis (hanımeli)Astragalus sigmoideus (geven)Astragalus anthylloides (geven)Lathyrus tukhtensis (fiğ)Trifolium pannonicum ssp. elongatum (üçgül)Rhamnus thymifoliusBu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığıaltında incelenmiştir.B.2.5. Faunaİlimiz ormanlarında nesli tükenmekte olan bölge halkı tarafından Elik olarakadlandırılan bir tür Yabani Geyik türü yaşamakta olup; koruma altına alınmıştır. Ayrıcaİlimiz sınırları içersinde yaşayan bazı hayvan türleri şunlardır.Mircotus arvalis (Tarla Faresi), Salomendia salomendra (Benekli ToprakSemenderi), Passer domesticus (Su Serçesi), Locerta saxidoridis (El Öpen), Testudo graeca(Kara Kaplumbağa), Lokarta viridis (Yeşil Kertenkele), Apus apus (Ebabil Kuşu), Ciconiaciconia (Beyaz Leylek), Athena noctua (Kukumav Kuşu), Caprimulgus unwini (ÇobanAldatan), Carduelis carduelis (Saka Kuşu),Acro palustris (Bataklık Bülbülü), Cercotrichasgalactodes (Dik Kuyruk), Corvus corax (Kuzgun) , Falco t. tinnuculus (Kerkenez) .Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığıaltında incelenmiştir.B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı KorumaAlanları ve Diğer Hassas YörelerEskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı:Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir.Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır.Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar :Çitdere Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar;* Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)1.nin Çapı : 2,01 m. Çevresi: 6,30 m. Boyu: 23,0 m.2.nin Çapı : 1,90 m. Çevresi: 5,95 m. Boyu: 25,0 m.3.nün Çapı : 1,58 m. Çevresi: 4,96 m. Boyu: 18,0 m.4.nün Çapı : 1,50 m. Çevresi: 4,70 m. Boyu: 20,0 m.* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)Çapı: 1,30 m Çevresi: 3,80 m. Boyu: 30,0 m.* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)Çapı: 0,68 m. Çevresi: 3,80 m. Boyu: 23,0 m.26

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar;* Taxus baccata (Porsuk)Çapı: 2,24 m. Çevresi: 7,00 m Boyu: 24,0 m* Taxus baccata (Porsuk)Çapı : 2,05 m. Çevresi: 6,45 m. Boyu: 18,0 m.* Corylus colurna (Türk Fındığı)Çapı : 0,90 m. Çevresi: 2,80 m. Boyu: 20,0 m..* Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)Çapı : 0,94 m. Çevresi: 2,95 m. Boyu: 19,0 m.* Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç)Çapı : 0,70 m. Çevresi: 2,20 m. Boyu: 18,0 m.* Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru)Çapı : 1,45 m. Çevresi: 4,60 m. Boyu: 18,0 m.Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı:İlimiz, Yenice İlçesi Balıkısık Mevkiinde 334 hektar alan 29.12.1987 yılında TabiatKoruma Alanı olarak tesis edilmiş olup; çok çeşitli bitki ve hayvan türleri ile olağanüstüboy ve çapındaki Taxus baccata ( Porsuk Ağacı), fındık, dışbudak türlerini barındırır.Çitdere Tabiatı Koruma Alanı:İlimiz, Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkiindeki 721,5 hektarlık alan 29.12.1987 yılındaTabiat Koruma Alanı ilan edilmiştir. Istranca Meşesinin dünyadaki eşine ender rastlananboy ve çapındaki örnekleri, çok çeşitli ağaç ve hayvan türlerine barınak teşkil eder.B.3. Toprakİlimizdeki toprak grupları;A)Kahverengi Orman Toprakları ( M )Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana madde üzerinde oluşmuştur. Profil, A( B ) C şeklinde olup; horizonlar birbirine tedricen geçer. A Horizonu koyu kahverengi,dağılgan, furda ve granüler yapıdadır. Reaksiyon genellikle kalevi bazen de nötrdür.Horizonu, genellikle daha açık kahverengi ve granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır.C horizonundan daha fazla kil ihtiva eder. Bunlar daha çok silikat killeridir. Killerin bazsaturasyonu orta veya yüksek derecededir. B Horizonunun alt kısımlarında CaCO3birikintileri görülür.Topraklar genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Drenajları iseiyidir. Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılmakta olup; tarım yapılanlarda verimyüksektir.27

B)Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları ( N )Bu toprak çeşitleri değişik ana kayalardan oluşmuştur. Renk ve baz durumu anamateryal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. A (B) C profilli topraklardır. Butopraklarda B Horizonunu gözle ayırt etmek zordur. B Horizonu bazen silikat, kilmineralleri ile hafifçe zenginleşmiş yapı elemanlarına sahip olabilir. Bu Horizon birçokkısımlarda yoktur ve Al’in hemen altında C Horizonu bulunmaktadır.C)Kireçsiz Kahverengi Topraklar ( U )Bu toprakların oluşumunda zayıf podzollaşma ve birazda kalsifikasyon rol oynar. AHorizonu kahverengi, kırmızımsı kahverengi, grimsi kahverengi, sarımsı kahverengi veyakırmızıdır. Yumuşak (Tınımsı) kıvamdadır. B Horizonu daha ağır bünyeli, daha sertkıvamlı, kahverengi veya kırmızımsı kahverengidir. Burada kırmızılık daha fazladır. Buhorizonun, normal olarak kireci yıkanmıştır; fakat reaksiyon nötr veya kalevidir. A’danB’ye geçiş tedricen olmaktadır.Bu toprakların ana maddesi değişiktir. Topraklar, asit ana madde üzerinde olduğukadar kireç taşı üzerinde oluşabilir. Doğal drenajları iyidir.D)Redzina Toprakları ( R )İnterzonal toprakların kalsimorfik grubuna girmesi sebebi ile bütün özellikleriniyüksek derecede kirece sahip ana maddeden alır. Zonal topraklara nazaran horizonlar çokzayıf olup AC profillidir.A Horizonu ince olup; granüler yapıda, koyu renkte ve alkali veya nötrreaksiyonludur.Organik madde, mineral madde ile iyice karışmıştır. Organik madde miktarı vetoprak derinliği, Kalkerli materyal üzerinde teşekkül etmiş litosol ve regosollerden fazladır.Bütün profilde, CaCO3 dağılmış durumda olup; baz saturasyonu yüksektir.Tabii vejetasyon çalı–fundadır. Serin, Hümid ve Semiarid iklimlerde yer alır. Yıllıkortalama Yağış 500–750 mm.dir. Ana Madde Kalker, Dolomit, Marn ve Tebeşirdir.E)Alüvyal TopraklarAkarsular tarafından askıda taşınarak depolanmış, genellikle yeni tortul depozitlerüzerindeki (A) C profilli topraklardır. Alüvyal topraklar, akarsu düzlükleri yan derelerinyüksek arazilerden vadi tabanlarına, geçiş alanlarında deltalar ve kıyı düzlüklerinde oluşur.Mineral bileşimleri, akarsu havzasının özelliklerine, jeolojisine, erozyon vebirikme devirlerine bağlı olup; heterojendir. Bu toprakların profilinde horizonlaşma hiçyok ya da çok azdır. Buna rağmen değişik özellikte katmanlar görülür. Büyük birçoğunluğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir.Alüvyal topraklar, bünyesine ve bulunduğu bölgeye ya da evrim devrelerine göresınıflandırılırlar. Alüvyal topraklarda üst toprak, alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar.İnce bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli veorganik maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer.Kaba bünyeliler iyi drene olduklarından yüzey tabakaları çabuk kurur. Arid iklimlerdekialüvyal ovalarında yüksek taban suyunun varlığında değişik derecede tuzluluk, sodiklikveya her ikisi birden görülebilir.Alüvyal topraklar iklim şartlarına bağlı olarak bütün bitkilerin yetiştirilebildiğiyüksek verimli her tür kültür bitkisinin yetiştirilebildiği uygun topraklardır.28

F)Hidromorfik TopraklarBu topraklara sık sık taşkınlara uğrayan, yüksek taban suyuna ve gleylenmiş profilesahip alüvyal toprakları diğer alüvyal topraklardan ayırmak için hidromorfik topraklardenilmiştir. Doğal bitki örtüsü, çayır, mera otları, saz, kamış ve sulak yerlerde yetişenbitkilerdir.Topoğrafyaları düz ve çukur, taban suyu yüksek ve alt katmanları yaştır. Tabansuyundaki alçalma ve yükselmeler, toprak katlarında ard arda gelen yükseltgenme veindirgenmelere neden olur. Dolayısıyla mavi, gri pas rengi lekeler gözlemlenebilir. Butopraklarda derinlik fazla ise de gleyleşmiş katlar kök bölgesini sınırlandırmaktadır. Uzunsüre yaş kesimlerinde otlatma yapılabilir.G)Irmak Taşkın YataklarıAkarsuların normal yatakları dışında, fezeyan halinde iken yayıldıkları alanlardır.Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları ile sık yıkananalanlardır. Taşkın suları ile sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından, toprak materyaliihtiva etmezler ve bu nedenledir ki toprak çeşiti değil de arazi sınıfı olarak nitelendirilirler.Tarıma elverişli olmadıkları gibi üzerlerinde doğal bitki örtüsü de yoktur.H)Çıplak Kaya ve MolozlarÜzerinde toprak örtüsü bulunmayan, parçalanmamış veya kısmen parçalanmış sertkaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasındatoprak bulunan kaya çatlaklarında veya topraklı küçük ceplerde yetişen çok seyrek ormanağ açları, çalı ve otlar bulunabilir.Tablo B.5 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Toprak Kuşakları Dağılımı (ha.)ARAZİ SINIFLARIİ L Ç E L E RTOPLAMEflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu YeniceAlüvyal Topraklar 3.556 2.484 990 229 1.201 773 9.233Hidromorfik Aliv.Topraklar 0Kolüvyal Topraklar 787 1.404 821 609 664 9 4.294Tuzlu-Alkali Topraklar 0Kırmızı-Sarı Podzolik Topraklar 924 924Gri- Kahverengi Podzolik Top. 17.784 3.784 9.297 20.101 50.966Kahverengi Orman Toprakları 33.946 61.302 74.104 53.481 59.466 282.299Kireçsiz Kahverengi orman Top. 6.720 275 38.731 6.845 52.571Kestane rengi Topraklar 0Kahverengi Topraklar 0Kireçsiz Kahverengi Topraklar 0Kırmızımsı Kahverengi Topraklar 0Irmak Taşkın Yatakları 308 963 1.271Çıplak kaya ve Molozlar 138 231 369Su Yüzeyi 69 69TOPLAM 62.862 70.619 75.915 40.763 71.488 80.349 401.996Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200729

Kuyuların Özellikleri :Kuyu No: Kuyu Derinliği (m): Kuyu Tabanından Su Yüksekliği (m): Açılış Yılı:1 23,0 15,0 19832 24,0 15,0 19833 20,0 11,0 19834 21,0 13,0 19835 22,0 16,5 19836 29,0 21,0 19947 30,0 22,0 19968 30,0 15,0 19989 30,0 15,0 199910 21,0 14,0 200011 23,0 15,0 200012 35,0 28,0 200513 30,0 20,0 200514 30,0 22,0 2005Mevcut Depolar:Konu hakkında ayrıntılı bilgi L.1.1’de belirtilmiştir.Su Alma Yapıları:Karabük Kenti’nin başlıca su kaynağı keson kuyular olduğundan, su alma yapısıHamzalar Pompa istasyonundaki su toplama deposudur. Su burada gaz, klor ile otomatikolarak klorlanmakta ve daha sonra pompalar yardımıyla şehre iletilmektedir.Tablo B.6 Mevcut Depo Karakteristikleri (2005 Yılı)DEPO ADI HACMİ(m 3 ) YÜKSEKLİK(m) GBK(m)Çoban Tepesi -KDM1 1500 408.00 412.00Fevzi çakmak -KDM2 2500 340.00 340.00Öğlebeli -KDM3 300 365.00 368.00Çamlık Altı -KDM4 1500 371.22 374.22Çamlık Üstü -KDM5 300 410.00 413.00Şirinevler -KDM6 800 374.48 378.48Adatepe -KDM6A 1500 396.00 400.00Kurtuluş -KDM7 600 352.00 356.00Esentepe -KDM8 1100 393.00 397.00Kapullu -KDM9 50 402.00 405.00Küpler -KDM10 700 440.00 444.00Kapullu -KDM11 450 480.00 484.005000.E.Ş.T. -KDM12 1350 444.47 448.47Çiçek Market -KDM13 850 408.22 412.22100.Yıl -KDM14 1000 385.00 389.00100.Yıl -KDM15 1000 352.00 356.005000 Evler -KDM18 1500 363.00 367.00Bulak -KDM19 1500 521.00 525.00Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı31

Su Dağıtım Sistemleri :Hamzalar terfi merkezinde toplanan su, yatay pompalarda 150 m. yüksekliğe ve5000 Evler terfi merkezine kadar basılmaktadır. İlk olarak Yaylacıkta bulunan 1500 tonlukdepoya su girişi olur, sonra Fevzi Çakmak deposuna su girer. Aynı hattan direk olarakÇamlık alt depo, Kurtuluş, Esentepe, Kapullu alt depo, Öğlebeli, Şirinevler,100. Yıl alt,üst depolar, 5000 Evler çiçek market yanı depo ve 5000 Evler terfi merkeze su girişi olur.Çamlık alt depodan üst depoya, Kapullu alt depodan üst depoya, 5000 Evler terfimerkezinden Şahin tepesi ve Bulak deposuna su motopomplarla terfi ettirilir. AyrıcaHamzalar terfi merkezinden Cumayanı Sanayi Sitesi ve Organize Sanayi depolarına kendipompaları ile su girişi sağlanır.Mevcut Pompalar:Hamzalar yatay pompalar 7 adet 250 kwCumayanı sanayi sitesi 2 adet 15 ve 30 kwOrganize Sanayi Sitesi 2 adet 160 kwKapullu depo terfi pompaları 2 adet 15 ve 22 kw5000 Evler depo terfi pompaları 3 adet 119 kw,129 kw (Kademeli) ve 125 kwÇamlık depo terfi pompaları (alt) 1 adet 10 kwÇamlık depo terfi pompaları (üst) 1 adet 15 kwAylık ortalama toplam elektrik tüketimi 1000 kw.Toplam dağıtım şebekesi uzunluğu 400 km. civarındadır.B.4.2. Yeraltı Su KaynaklarıKarabük, Safranbolu, Yenice arasında karstik kaynak boşalımları mevcuttur.Alüvyonlardaki yeraltı suyu (YAS) seviyesi yüzeye oldukça yakındır. Ovalarda kuyuverimlerinin düşük olması nedeniyle ekonomik bir YAS sulaması işletmeciliği olasılığıyoktur. Sulama amaçlı YAS kullanımı araştırılmış, ancak ovadaki YAS potansiyelininyetersizliği ve coğrafi engeller nedeniyle yararlanılamayacağı görülmüştür.Yeraltı su kaynakları ile ilgili ayrıntılı bilgi D.1.1 bölümünde verilmiştir.B.4.3. AkarsularKonu ile ilgili bilgiler “D.Su” bölümünde verilmiştir.B.4.4. Göller ve Göletlerİlimiz Eflani İlçesinde üç adet gölet bulunmaktadır.Bostancılar Göleti:HavzaAlt HavzaİlçesiYüzölçümü : 260.000 m 2Rakım : 935 m.Hacim : 1.057.000 m 3: Batı Karadeniz: Filyos havzası: Eflani/KARABÜKDerinlik : Max.: 13,00 m. / Min.: 5,50 m. / Seki: 14,40 m.Kullanım: Sulama amaçlı (350 ha.)32

Su özelliği : Tatlı suGöl tipi: OligotrofikGöle gelen akarsu : Saçak deresi (yıllık ort. debi: 1.087 m 3 )Bostancılar GöletiOrtakçılar Göleti:Havza: Batı KaradenizAlt Havza : Filyos havzasıİlçesi: Eflani/KARABÜKYüzölçümü : 105.000 m 2Rakım : 937 m.Hacim : 451.000 m 3Derinlik : Max.: 14,00 m. / Min.: 7,00 m. / Seki: 15,00 m.Kullanım: Sulama amaçlı (150 ha.)Su özelliği : Tatlı suGöl tipi: OligotrofikGöle gelen akarsu : Yayla deresi (yıllık ort. debi: 418 m 3 )Ortakçılar Göleti33

Kadıköy Göleti:Havza: Batı KaradenizAlt Havza : Filyos havzasıİlçesi: Eflani/KARABÜKYüzölçümü : 205.000 m 2Rakım : 936 m.Hacim : 936.000 m 3Derinlik : Max.: 14,00 m. / Min.: 6,00 m. / Seki: 15,00 m.Kullanım: Sulama amaçlı (300 ha.)Su özelliği : Tatlı suGöl tipi: OligotrofikGöle gelen akarsu : Mahşerli Boğaz deresi (yıllık ort. debi: 2.620 m 3 )Kadıköy GöletiB.5. Mineral KaynaklarBu bölüm ile ilgili bilgiler (I).Madencilik konu başlığı altında incelenmiştir.KAYNAKLAR :Karabük Belediye Başkanlığı, 2005Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2007Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 200734

(C) . HAVA (ATMOSFER ve İKLİM )C.1. İklim ve HavaOrta kuşakta yer alan Karabük İli, Türkiye’nin kuzeyinde ve Batı KaradenizBölgesinde bulunmaktadır. Mutedil iklim kuşağı içersinde yarı kurak sahalar ile yağışlısahalar arasında, yarı kurak sahalara biraz daha yakındır. Yağış rejimi, kıyı ve içkısımlarda kaydedilen yağışların ay ve mevsimler üzerindeki dağılımı çok farklı olmaklaberaber miktar bakımından da çok büyük değişiklikler göstermektedir. Bu bakımdan kıyıbölgelerindeki istasyonlar rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimine uygunlukgöstermektedir. Fakat kıyı gerisi ve iç kesimler rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimikarakteristiğine uymamaktadır.C.1.1. Doğal DeğişkenlerC.1.1.1. RüzgarTablo C.1 Karabük İli 2007 Yılı Aylık Maksimum Rüzgar Knot (dk)AYLAROCAK 21,5ŞUBAT 14,2MART 23,4NİSAN 32,6MAYIS 19,8HAZİRAN 24,8TEMMUZ 20,2AĞUSTOS 21,4EYLÜL 20,2EKİM 14,6KASIM --ARALIK 7,8Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007C.1.1.2. BasınçTablo C.2 Karabük İli 2007 Yılı Ortalama Basınç DeğerleriAYLAROrtalama Basınç (hPa)OCAK 1021,8ŞUBAT 1016,7MART 1016,4NİSAN 1016,7MAYIS 1010,5HAZİRAN 1009,9TEMMUZ 1009,5AĞUSTOS 1008,5EYLÜL 1013,4EKİM 1018,3KASIM 1018,4ARALIK 1020,7Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 200735

C.1.1.3 NemTablo C.3 Karabük İli 2007 Yıllı Aylık Ortalama Nem Değerleri (%)Aylar Ortalama Nisbi Nem(%)OCAK 82ŞUBAT 72MART 69NİSAN 63MAYIS 63HAZİRAN 59TEMMUZ 46AĞUSTOS 55EYLÜL 55EKİM 71KASIM --ARALIK 83Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007C.1.1.4 SıcaklıkTablo C.4 Karabük İli 2007 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)Aylar OrtalamaSıcaklıkEn YüksekSıcaklık Ort.En DüşükSıcaklık Ort.Ocak 3,1 8,7 -0,1Şubat 4,3 11,9 -0,2Mart 8,3 15,0 3,7Nisan 10,0 17,9 3,7Mayıs 19,5 29,4 12,0Haziran 22,7 31,5 15,5Temmuz 25,5 35,5 16,5Ağustos 25,3 35,2 17,9Eylül 20,3 30,2 13,2Ekim 15,2 23,3 10,0Kasım 7,3 13,2 3,5Aralık 3,9 8,1 1,5Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007AYLARC.1.1.5 BuharlaşmaTablo C.5 2006 Yılına Ait Buharlaşma DeğerleriBUHARLAŞMA (Pish)DEĞERLERİ (mm)OCAK ---ŞUBAT ---MART ---NİSAN 4,3MAYIS 3,9HAZİRAN 4,7TEMMUZ 6,0AĞUSTOS 6,8EYLÜL 3,7EKİM 2,2KASIM 1,0ARALIK ---Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü36

C.1.1.6. YağışlarC.1.1.6.1. YağmurTablo C.6 Karabük İli 2007 Yılı Aylara Göre YağışlarAylar Aylık Yağış Toplamı (mm)Ocak 103,8Şubat 3,4Mart 48,8Nisan 33,6Mayıs 23,0Haziran 24,6Temmuz --Ağustos 3,8Eylül 1,0Ekim 26,4Kasım 31,6Aralık 59,4Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007Tablo C.7 1994 Yılı Kuraklık İndis DeğerleriAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIKTopl. Yağış (mm) 37.2 9.8 10.0 28.4 36.6 21.2 11.8 32.9 4.2 43.7 82.4 166.2 484.4Ort. Sıcaklık (°C) 6.0 6.5 8.7 13.4 15.0 16.6 22.7 22.5 21.7 18.2 9.1 4.8 13.8Kuraklık İndisi 28 7 6 15 18 10 4 12 2 19 52 135 20Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü1994 yılında Şubat, Mart, Temmuz, Eylül ayları kurak; Nisan, Mayıs, Haziran, Ekim aylarıyarı kurak diğer aylar ise yağışlı geçmiştir.Tablo C.8 1995 Yılı Kuraklık İndis DeğerleriAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIKTopl. Yağış (mm) 148.2 33.3 121.7 76.1 70.5 91.9 114.7 33.0 47.8 40.6 106.4 70.5 954.7Ort. Sıcaklık (°C) 3.8 6.8 8.5 9.4 16.5 20.3 20.7 23.1 18.8 12.8 4.9 4.0 12.5Kuraklık İndisi 129 24 79 47 32 36 45 12 20 21 86 60 42Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü1995 yılında Ağustos, Eylül ayları yarı kurak diğer aylar ise yağışlı geçmiştir.Tablo C.9 1996 Yılı Kuraklık İndis DeğerleriAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIKTopl. Yağış (mm) 60.1 87.6 70.9 49.8 85.2 11.0 33.0 3.4 92.1 50.4 5.7 68.6 617.8Ort. Sıcaklık (°C) 5.6 6.8 3.8 8.7 16.5 18.0 22.5 21.6 16.0 13.8 9.1 6.9 12.4Kuraklık İndisi 46 63 62 32 39 5 12 1 43 25 4 49 28Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü1996 yılında Haziran, Temmuz, Ağustos, Kasım ayları kurak, diğer aylar yağışlı geçmiştir.Tablo C.10 1997 Yılı Kuraklık İndis DeğerleriAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIKTopl. Yağış (mm) 58.6 28.0 47.2 91.5 52.5 36.0 19.0 134.0 6.7 56.3 28.8 89.5 648.1Ort. Sıcaklık (°C) 3.0 0.2 5.5 7.7 18.0 21.3 22.8 21.3 16.4 13.2 7.6 5.3 11.7Kuraklık İndisi 54 33 37 62 22 14 7 51 3 29 20 70 30Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü37

1997 Yılında Temmuz, Eylül ayları kurak, Haziran, Kasım ayları yarı kurak, diğer aylar iseyağışlı geçmiştir.Tablo C.11 Kuraklık İndis DeğerleriAYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIKOrt.Topl. Yağış 54.1 33.5 39.4 47.5 54.3 43.3 24.2 19.9 30.8 30.6 42.2 58.9 478.7(mm) 18 YılOrt. Sıcaklık (°C) 2.6 4.8 7.9 12.7 17.1 20.5 23.1 22.8 19.2 14.5 8.5 4.4 13.216 YılKuraklık İndisi 52 27 26 25 24 17 9 7 13 15 27 49 36Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon MüdürlüğüBu tabloda da görüldüğü gibi Karabük İlimizde iki ayın (Temmuz, Ağustos)kuraklık indis değerleri 10’un altındadır. O halde indis değerlemesine göre bu aylar kurakaylardır diyebiliriz. İndis değerleri 10-20 arasında olan Haziran, Eylül ve Ekim ayları iseyarı kurak aylardır. Diğer aylar ise İlimizde yağışlı geçmektedir.C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve KırağıTablo C.12 2006 Yılına Ait En Yüksek Kar Örtüsü (cm) ve Günü, Karla Örtülü Gün SayısıKarla Örtülü Gün SayısıAylarEn Yüksek Kar Örtüsü (cm) Kar 0.1 mm. ve Fazla Günve GünüSayısıKarla Örtülü Gün SayısıOCAK 9 / 26.01.06 5 4ŞUBAT 8 / 09.02.06 8 7MART --- --- ---NİSAN --- --- ---MAYIS --- --- ---HAZİRAN --- --- ---TEMMUZ --- --- ---AĞUSTOS --- --- ---EYLÜL --- --- ---EKİM --- --- ---KASIM --- --- ---ARALIK 3 / 28.12.06 4 4YILLIK 9 / 26.01.06 17 15Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon MüdürlüğüTablo C.13 2006 Yıllına Ait Donlu ve Dolulu Günler SayısıAYLAR DONLU GÜNLER SAYISI DOLULU GÜNLER SAYISIOCAK 19 --ŞUBAT 14 --MART 7 --NİSAN 2 --MAYIS -- --HAZİRAN -- 1TEMMUZ -- --AĞUSTOS -- --EYLÜL -- --EKİM -- --KASIM 10 --ARALIK 22 --YILLIK 74 1Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü38

Tablo C.14 2006 Yıllına Ait Sisli ve Kırağılı Günler SayısıAYLAR SİSLİ GÜNLER SAYISI KIRAĞILI GÜNLER SAYISIOCAK 4 3ŞUBAT -- 5MART -- 5NİSAN -- --MAYIS -- --HAZİRAN -- --TEMMUZ -- --AĞUSTOS -- --EYLÜL -- --EKİM -- --KASIM 7 9ARALIK 3 13YILLIK 14 35Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon MüdürlüğüC.1.1.7. SellerKonu ile ilgili bilgiler “Afetler” Bölümünde verilmiştir.C.1.1.8 KuraklıkKuraklık İndis değerleri Tablo C.7-11’de verilmiştir.C.1.1.9 Mikroklimaİl sınırları içinde mikroklima oluşturan özel alanların yerleri, fonksiyonları ile ilgilibir çalışma bulunmamaktadır.C.1.2. Yapay EtmenlerC.1.2.1 Plansız KentleşmeAğır sanayi kenti Karabük Yenişehir ve fabrika planlanırken Karabük şehir planıyabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1950 yıllardaözel haddehaneler şehrin ortasında kurulmuştur. Kentin yerleşim yapısı çarpık bir şekledönüşmüştür. 1955 yılından sonra Karabük’te göç yoluyla nüfuslanma süreci hızla devametmiştir. Kısa sürede nüfuslanarak önemli bir konut sorunuyla yüz yüze gelmiştir.Bugün Karabük’e olan göçün göreceli olarak stabil bir karakter kazandığısöylenebilir. Karabük’ün idari fonksiyonunun gelişimine bağlı olarak tekrar göçler içinçekim gücü oluşturacağı muhtemeldir. Böylesi bir hareketliliğin mekansal yansımasıKarabük’ün kontrolünde ancak Safranbolu istikametinde oluşması kaçınılmaz olacaktır.Zira Safranbolu, Karabük’ün konut talebinin karşılandığı bir mekan parçası halindedir.Bunun en önemli nedeni; Karabük’ün topoğrafik şartlar bakımından en elverişli gelişmeekseninin Safranbolu doğrultusunda olmasıdır.C.1.2.2. Yeşil AlanlarYeşil alanlar miktar ve alan olarak yetersizdir. Kent içinde büyük alan olarak yalnızÇamlık Orman Parkı ve 100. Yıl Parkı yer almaktadır. Çamlık Orman Parkı kent39

ütününden kopuk olduğu için günübirlik yeşil alan ihtiyacından çok hafta sonu piknikihtiyacını karşılayan bir park niteliğindedir. Karabük İli içinde mahalle aralarında giderekçoğalan park ve çocuk bahçelerinin çoğu zaman alanları yetersizdir. Merkez kesimlerde iseyeşil alan oldukça azdır. Hava ve çevre kirliliği göz önüne alındığında yeşil alanların azlığıdaha da büyük sorun olarak görülmektedir. Özellikle merkez mahallelerde sıkışık ve yoğundokular arasında yeşil alan ihtiyacı çok büyüktür.İl merkezinde kişi başına düşen toplam yeşil alan 1,5 m 2 ; toplam kentsel yeşil alanyüzölçümü 150.000 m 2 ’dir.C.1.2.3. Isınmada Kullanılan YakıtlarKarabük İlimiz hava kirliliği açısından özellikle konutların ısıtılmasında veEndüstriyel faaliyetlerde kalitesiz yakıt kullanımından ve de trafikte seyreden araçlardanyayılan egzos gazları ile yoğun bir şekilde kirlenmeye maruz kalmaktadır. Ayrıca bazıhaddehanelerinde kentsel gelişim sürecinde şehir merkezinde kalması neticesinde İlimizdehava kirliliği büyük oranda artış göstermiştir.İlimiz Merkez ve İlçelerinde hava kalitesinin korunması ve hava kirliliğininönlenmesi için 2007-2008 kış sezonu süresince kullanılacak olan yakıtların özellikleri İlMahalli Çevre Kurul Kararı ile belirlenmiştir.İlimizde 2004-2005 kış sezonundan itibaren ısınma amaçlı olarak getirilenkömürlerin torbalanarak satışı yapılmaktadır. İlimizde doğalgaz bulunmamaktadır.*Isınmada Kullanılan Yakıt TürüIsınma Amaçlı Yerli Kömürlerde Aranacak Özellikler :Alt Isıl Değer (orjinalde) Min. 6.000 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans)Toplam Kükürt (Kuru bazda) %2 max.Toplam Nem (orijinde)%25 (max.)Kül (kuru bazda)%25 (max.)Şişme indeksi1 (max.)Boyut18-150 mm.(18 mm. altı ve 150 mm. üstü için max. %10 tolerans)Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir.Isınma Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler :Alt Isıl Değer (orjinalde) En az 6.200 kcal/kg (-400 kcal/kg tolerans)Kükürt (kuru bazda)%0.9 (max.)Uçucu madde (kuru bazda) %12-28 (+%1 tolerans)Toplam nem (orjinalde)%10 (max.)Kül (kuru bazda)%14 (max.) (+%1 tolerans)Şişme indeksi1 (max.)Boyut18-150 mm(18 mm altı ve 150 mm üstü için max %10 tolerans)Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir.40

Sanayi Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler :Alt ısıl değer (orijinalde) Min. 6.000 kcal/kg. (-500 kcal/kg tolerans)Kükürt (kuru bazda)Max. %1 (+%0.1 tolerans)Uçucu madde (kuru bazda) Max. %36 (+%1 tolerans)Boyut0-50 mm.Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal ÖzellikleriÖzellik Sınıf 1 Sınıf 2Alt Isıl Değeri 1 (kcal/kg), en az 5.000 4.000Baca gazına geçen kükürt oranı (%), m/m, en fazla 0.8 1.0Düşme sağlamlığı (%) m/m, en az 90 80Aşınma sağlamlığı (%) m/m, en az 75 65Yastık veya yumurta şeklindekibriketlerdeki (Kgf), en az 80 60Tabanı düzgün geometrik şekillibriketlerde (kg/cm 2 ), en az 130 100Suya dayanım 2 (%), en az 70 70Isıl verimi (%), en az 75 75Duman emisyon oranı (g/kg), en fazla 8 121-Bu özellik, orijinal (satışa sunulan) briket bazındadır.2-Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılanbriketlerde bu özellik aranmaz.C.1.2.4. Endüstriyel EmisyonlarKalkınmanın ana sektörlerinden birisi de sanayi ve çevre arasında çok yönlü vebirbirini etkileyici nitelikte çok sıkı bir ilişki olup; bu etkileşimin oluşturduğu olumlusonuçlar yanında, çevre koruma açısından gerekli önlemler alınmadığı ve uygunteknolojiler kullanılmadığı taktirde çevre üzerinde ve toplumda olumsuz sonuçlar doğuranbir dengesizlik ortaya çıkmaktadır. Çevrenin hızla kirlenmesine ve kamuoyunun sanayidenbeklediği faydaların ikici planda kalmasına ve sanayiyi kendi yaşamlarını olumsuz yöndeetkileyen bir oluşum olarak görmelerine neden olmaktadır. Diğer İllerde olduğu gibiİlimizde de hava kirliliğinin en büyük nedenleri sanayide ve ısınmada kullanılan kalitesizyakıtlar, motorlu araçlardan kaynaklanan egzoz gazları ve diğer endüstriyel kirleticilerdir.İlimizde faaliyet gösteren sanayi tesislerine ait liste Tablo K.3-14’te verilmiş olup,günümüze kadar emisyon izni almak için müracaat eden kuruluşlardan Çağ Çelik DemirÇelik Endüstri Anonim Şirketi, Aygaz Safranbolu Dolum Tesisleri, İpragaz DolumTesisleri ve Karçimsa emisyon izni almıştır.C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan EmisyonlarTaşıt motorları genelde benzin ve dizel olmak üzere iki grup halinde ele alınabilir.Benzinli motorlar, genel olarak yanma sonucunda CO, HC ve NO x , dizel motorları ise HC,NO x ve PM gibi emisyonları üretirler. Taşıtlarda emisyon oluşumunun aşırı artışı geneldemotor ayarı ve periyodik bakımın geç yapılmasından kaynaklanmaktadır. Periyodik bakımile birlikte çevre şartları, motor tipi, yakıt tipi, taşıt hızı ve motorun hızı da emisyonlarıartıran faktörlerdir.İlimizdeki motorlu taşıtların yıllık akaryakıt tüketimi ile ilgili bilgibulunmamaktadır.41

İlimizde motorlu kara taşıtlarının egzos emisyonlarının ölçümü Askar OtomotivTaş.San.Ltd.Şti., Anadolu Otomotiv ve Petrol Tic. A.Ş., Azim Otomotiv tarafındanyapılmaktadır.Tablo C.15 İlimizde 2007 Yıllı Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaşıtlarOtomobil Minibüs Otobüs Kamyon Traktör Kamyonet Motosiklet Çekici DiğerToplam22268 1811 508 1931 4646 4641 2132 727 1828Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 200740492C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve KaynaklarıC.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve DumanHava kirliliğine sebep olan gaz kirleticiler, normal sıcaklık ve basınç altında gazformunda bulunan maddeler ile normal basınç altında katı veya sıvı halde bulunanmaddelerin buharları sonucu meydana gelir. Gaz halindeki kirleticilerden karbonmonoksit,hidrokarbonlar, hidrojen sülfür, azot oksitler, ozon ve diğer oksitleyiciler ile kükürtoksitlerdir.Kükürtdioksit, suda ve dolayısıyla vücut sıvısında büyük ölçüde çözünebilen birgazdır. Bunun en önemli etkisi üst solunum yollarının cidarlarını zedeleyerek hava akışınaolan mukavemeti azaltmasıdır. Araştırmalar kükürt di oksitin sodyum klorür gibi aerosollerile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiştir. Kükürt di oksitintesiri kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir.2872 Sayılı Çevre Kanununa istinaden çıkarılan H.K.K.Y.’de, hava kalitesi sınırdeğerleri verilmektedir. İnsan ve çevre sağlığının korunması, çevrede uzun ve kısa vadeliolumsuz etkilerin ortaya çıkmaması için atmosferdeki hava kirleticilerinin bir aradabulunduklarında, değişen zararlı etkileri göz önünde bulundurularak tespit edilen budeğerler konsantrasyon birimleriyle ifade edilen seviyeler Hava Kalitesi Sınır Değerleridir.Aşılmaması gereken bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması uzun vadeli sınırdeğerler olarak tanımlanmaktadır. Maximum günlük ortalama değerler veya istatistikolarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre sıralandığında, ölçümsonuçlarının %95’ini aşmaması gereken değerlere de kısa vadeli sınır değerler denilir.Bu sınır değerler Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde ükürtdioksit içinKısa Vadeli Sınır Değer 400 Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 300Mikrogram /metreküp olarak belirlenmiştir.42

2007 Yılı SO2 Aylık Ortlama Ölçüm Değerleri9080706050403020100OCAKŞUBATMARTNİSANMAYISHAZİRANTEMMUZAĞUSTOSEYLÜLEKİMKASIMARALIKORT.Grafik C.1 2007 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm DeğerleriKaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007C.2.2. Partikül Madde (PM) EmisyonlarıPartikül şeklindeki kirletici emisyonlar iriliklerine, yoğunluklarına ve kimyasalyapılarına bağlı olarak aerosol, duman, is ve toz şeklinde isimlendirilmektedir.Partiküllerin solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takımfiziksel faktörlere ve tane büyüklüklerine bağlıdır.Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre partikül madde için Kısa VadeliSınır Değer 300 Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 150Mikrogram/metreküptür.2007 Yılı PM Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri250200150100500OCAKŞUBATMARTNİSANMAYISHAZİRANTEMMUZAĞUSTOSEYLÜLEKİMKASIMARALIKORT.Grafik C.2 2007 Yılı PM (partikül madde) Aylık Ortalama Ölçüm DeğerleriKaynak: Karabük İl Çevre Orman Müdürlüğü, 200743

Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye genelinde bir hava kalitesi izleme ağıkurulması hedeflenmekte olup, bu kapsamda kükürtdioksit (SO 2 ) ve partikül madde(PM)’den oluşan 25 adet hava kirliliği ölçüm istasyonu ihale edilmiştir. Bu istasyonlardanbir tanesi İlimizde kurulmuştur. Cihazın ölçtüğü SO 2 ile PM değerleri bilgisayar ortamındahem Valiliğimiz hem de Bakanlık tarafından izlenebilmektedir.C.2.3. Karbonmonoksit EmisyonlarıCO, yakıtın yanması sonucu ortaya çıkan üç üründen (CO, HC, NO x ) en fazla olanıolup, çoğu yakıtın eksik yanması sonucunda meydana gelir. Atmosferdeki CO miktarıgenelde sabittir. Artan kısmı genelde CO 2 ’ye dönüşür. Bu dönüşüm oranı düşük olmaklabirlikte tam ve net olarak bilinmemektedir. CO renksiz, kokusuz ve çok kararlı bir gazdır.Atmosferdeki yayılma süresi 2-4 hafta arasında değişmektedir. Bitkiler ve malzemelerüzerinde tesirine rastlanmamıştır.1995-2005 yılları arasında Karabük İlinde CO emisyonları aşağıdaki tablodaverilmiştir.İlimizde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından mobil hava kirliliği ölçüm cihazı 2ay süre ile hava kirliliği ölçümü yapmak üzere görevlendirilmiştir. SO 2 (kükürtdioksit), PM(partikül madde), NO x (nitrojen oksit), NO, CO (karbonmonoksit) ölçümleri yapılmış olup,sonuçları rapor halinde Müdürlüğümüze sunulacaktır.Tablo C.16 Karabük İlinde CO Emisyonları (ton/yıl)Yıl LPG Bnz Motorin Fuel Oil Kok M.Kömürü Linyit Y.Fırın Gazı1995 0 4890 77 9 1498 1661 500 41681996 0 5261 83 9 1488 2223 500 51681997 0 5710 87 11 1555 2520 500 63191998 0 6008 92 12 1590 2750 500 65101999 0 6383 96 13 1620 3025 500 68202000 0 6758 100 15 1650 3300 500 71302001 0 7133 105 16 1680 3575 500 74402002 0 7508 109 17 1710 3850 500 77502003 0 7883 114 19 1740 4125 500 80602004 0 8258 118 21 1770 4400 500 83702005 0 8633 122 23 1800 4675 500 8680Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 200044

C.2.4. Azot Oksit (NOx) EmisyonlarıAtmosferdeki nitrojen oksitler kararlı ve kararsız olmak üzere iki yapıdadırlar. Bubileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyona girerek fotokimyasalreaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluştururlar. Ayrıca atmosferdeki su buharı ilereaksiyona girerek asit yağmurlarına sebep olurlar. Bu oksitlerden NO ve NO 2 en önemlikirletici gazlardır.Tablo C.17 Karabük İlinde NOx Emisyonları (ton/yıl)Yıl LPG Bnz Motorin Fuel Oil Kok M.Kömürü Linyit Y.Fırın Gazı1995 3 240 272 333 499 266 80 252091996 3 258 290 336 496 356 80 312611997 3 280 307 387 518 403 80 382191998 3 295 322 432 530 440 80 393751999 4 314 337 478 540 484 80 412502000 4 332 353 523 550 528 80 431252001 4 350 368 568 560 572 80 450002002 4 369 384 614 570 616 80 468752003 5 387 399 682 580 660 80 487502004 5 406 415 750 590 704 80 506252005 5 424 430 818 600 748 80 52500Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun EmisyonlarıFotokimyasal hava kirliliği cisimler arasında hızlı reaksiyon sonucunda ortayaçıkar. Doymamış hidrokarbonlar yavaş reaksiyon sonucunda, doymuş hidrokarbonlar,aromatikler ve aldehitler olarak ortaya çıkmaktadır. Otomobil egzozu HC üretimi içinbüyük bir kaynaktır. Bununla birlikte hidrokarbonlar ve diğer organik gazlar rafineriüretimi ve işlemleri esnasında da oluşurlar. Canlı sağlığına kimyasal oksitleyici rolü görür.Aromatikler haricinde HC’ler zehir özelliği içerirler. Polinükleer aromatik hidrokarbonlar(PAH’s) kanserojendirler.Kurşun, atmosfer içerisinde artan bir zehirdir. İnsan sağlığı için tehlikelidir.Yiyecek ve içecekler tarafından %5-%10 kadarı ağız yoluyla mideye geçer ve vücuttarafından yok edilir. Kurşun zehirlenmesinde kurşun miktarı kan ve idrar yoluyla tespitedilir.C.3. Atmosferik KirlilikC.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin EtkileriOzon yoğunluğunun ultraviola ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalmasıozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasınakarşın gezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer) %10 oranındabulunan ozonun yıkıcı etkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona girenozonun bitki ve hayvanların canlı dokularına zararı vardır.Başta floroklorokarbon (CFC) kullanımı olmak üzere halonları, brom ve klortürevlerinin ve kombine hidrojene edilmiş maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarargörmüştür. Kloroflorokarbon olarak nitelendirilen maddeler günlük yaşamdabuzdolaplarında soğutucu akışkan ve yalıtım maddesi olarak, aerosollerde itici gaz,elektronik ve kuru temizleme sanayiinde çözücü, mobilya ve bina yalıtımında köpüklerde45

üfleyici olarak kullanılmaktadır. Ozon tabakasındaki incelmeyi şu an durdurmakimkansızdır. Çünkü CFC ve Halonlar atmosferde uzun yıllar kaldığından şu ana kadaratmosfere verilmiş olan bu maddelerin etkisi daha uzun yıllar devam edecektir. Ancakatmosfere daha fazla CFC ve Halon vermek, bunların kullanımını azaltmak büyük önemtaşımaktadır. Bu bağlamda ozon tabakasındaki incelmenin sabit tutulabilmesi için bumaddelerin üretim ve tüketiminin azaltılması gerekmektedir.Ozon tabakasındaki incelme sonucunda UV-B radyasyonunun artması nedeniyleinsanların bağışıklık sistemleri zarar görmekte, artan UV-B radyasyonu görmebozukluklarına yol açmakta, deri kanseri artışı olmakta, tarım bitkileri, orman ve doğalekosistemler üzerinde baskı oluşmaktadır.İlimizde ozon tabakasına zararlı faaliyetler olmamaktadır.C.3.2. Asit Yağışlarının EtkileriÇeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosilyakıtlar, motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları, termik santraller gibi kaynaklardanatmosfere salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler atmosferde çeşitlikompleks kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerekkirletici emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asitkarakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içindeçözünmüş halde taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir.Asit yağmurları; göl, akarsularda asit dengesini bozarak canlıları etkilemekte, bazıtürlerin ölümüne yol açmakta, tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarınınaşınmasına neden olmaktadır. Asit yağmurlarının en büyük etkisi ormanlar üzerindegörülmektedir. Ağaç yapraklarının büyüme ve gelişmesini engellemektedir. Ayrıca suya vetoprağa geçerek toprak ve suyla ilişkisi olan canlıları da etkilemektedir.İlimizde yağmur karakter yüksekliği, iyon konsantrasyonu vb. bilgiler ile ilgiliçalışma bulunmamaktadır.C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan EtkileriC.4.1. Doğal Çevreye EtkileriC.4.1.1. Su Üzerindeki EtkileriHava kirliliğini oluşturan pek çok gaz (SO 2 , SO 3 , NO x ), atmosferde bulunan supartikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek H 2 SO 3 , H 2 SO 4 , HNO 3 oluştururlar.Bunlar yeryüzüne yağmur ve kar şeklinde ulaşır.Toprakta bulunan alüminyum, asit yağmurlarının etkisi ile çözündüğünde içmesularına karışarak suyun kalitesinin bozulmasına ve toksik olmasına neden olur. Asityağmurları sonucunda akarsu ve yeraltı sularında pH düşmekte, bu durum su ortamındayaşayan canlıların yaşamlarını olumsuz olarak etkilemektedir.C.4.1.2. Toprak Üzerine EtkileriAtmosfer kirliliğinin sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleşmekteve bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddelertoprak ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurlarının da etkisiyle toprak pH’sınındeğişmesine yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde asit yağışlar sonucu toprak46

suyunun asitleşmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaşlatmakta veya onları yok etmektedir.Böylece besin maddeleri toprağa ulaşamamaktadır.Tozlar, yağış suyu ile toprağın derinliklerine taşınarak toprağın derinlemesinekirlenmesine yol açar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına ve geçirgenliğinazalmasına neden olmaktadır.C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki EtkileriHava kirleticileri, bitkileri doğrudan ve dolaylı olarak etkiler. Doğrudan etki bitkiyaprağının yüzeylerinde bulunan ve stomata denilen deliklerden girmeleri neticesindemeydana gelir. Dolaylı etki ise, toprak ve su kanalı ile bitki köklerini etkilemesi sonucuoluşur. Bitkiler üzerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak fitotoksik etki gösteren enönemli hava kirleticileri ozon, kükürt dioksit, azot dioksit, florürler, PAN vehidrokarbonlardır. Bunlar, kloroplastların sayısında azalma nedeniyle renk solması veyasararması, dış epidermal tabakanın tahribatı neticesinde yaprak yüzeyinin parlaklaşmasıveya yüzeyde benekleşme şeklinde fiziksel etkiler, mekanizmalarında aksaklıklar gibifizyolojik ve biyokimyasal etkiler şeklinde belirir.Hava kirliliği orman ağaçları için öldürücü etkiler yapmakta, odun kalitesiniolumsuz yönde değiştirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaşlamasısonucu yıllık halkalar daralır ve odun üretiminde azalma olur.C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki EtkileriHava kirleticileri insan vücuduna ağız, burun, nefes borusu ve akciğerler yolu ilegirerek bu bölgelerden kana karışarak vücudun diğer yerlerine ulaşabilirler. Bunlar, insansağlığını olumsuz etkilemekte, maruz kalma süresine göre insan üzerindeki etkileriartmaktadır.Bazı hava kirleticilerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri şu şekildedir :Kirletici : Etkileri :COKan dolaşımında oksijen taşınımının aksaması, sinirsisteminde meydana gelen olumsuz etkiler (görüşkabiliyetinin azalması), baş ağrısı, kalprahatsızlıklarında artış.NO 2Solunum yollarındaki patojenik değişimler.O 3Pulmoner fonksiyonlarda aksaklıkPAN ve AldehitlerGözlerde tahriş.SO 2 ve PartiküllerAkut ve kronik solunum yolları hastalıklarında artış.C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) EtkileriIsınma amaçlı kullanılan yakıtlardan, taşıtların egzoz gazlarından ve sanayikuruluşlarının baca gazlarından çıkan emisyonlar kış sezonunda yoğunluk kazanarakkirlilik meydana getirir.PM emisyonlarını şehir içerisinde artıran oldukça fazla boş alanlar mevcuttur. Bitkiörtüsü kaybolmuş ve çimlendirme işlemi yapılmamış alanlar bu emisyonların artmasınaneden olmaktadır. Yoğun trafik, bölgesel olarak yüksek PM emisyonlarına neden47

olmaktadır. Evlerin çatıları, yollar ve boş alanlarda zamanla biriken tozlar, rüzgarla tekrarhavaya karışmakta, PM emisyonlarını artırmaktadır.SO 2 , kireçtaşı (CaCO 3 ) ile reaksiyona girerek suda çözünebilen, dolayısıylayapıların zamanla yıpranmasına yol açan, CaSO 4 ve CaSO 4 .2H 2 O meydana getirir. Böylecemermer gibi yapılarda yıpranma oluşur. SO 2 ’nin selüloz elyaflar, naylon, pamuk, rayon,deri ve kağıt malzemeler üzerinde yıpratıcı etkileri vardır. SO 2 deri tarafından absorbeedilerek sülfürik asite dönüşür ve bu da derinin yapısını bozar. Kağıttaki selüloz elyaf,SO 2 ’nin etkisi ile zayıflar.KAYNAKLAR :Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2006Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 200748

(D). SUD.1. Su Kaynaklarının KullanımıD.1.1. Yeraltı SularıKarabük İlinde tespit edilen ve emniyetli çekilebilecek yeraltı suyu potansiyeli 85,00hm 3 / yıl olup, günümüze kadar toplam 20 hm 3 /yıl tahsis edilmiştir. Bu tahsis edilenmiktarın % 90’ı Karabük Demir-Çelik Fabrikası ve Karabük Belediye Başkanlığı içindir.1994 yılı ve sonrasında yeraltı suyu kullanımında artış vardır.Karabük, Safranbolu, Yenice arasında karstik kaynak boşalımları mevcuttur.Alüvyonlardaki yeraltı suyu (YAS) seviyesi yüzeye oldukça yakındır. Ovalarda kuyuverimlerinin düşük olması nedeniyle ekonomik bir YAS sulaması işletmeciliği olasılığıyoktur. Sulama amaçlı YAS kullanımı araştırılmış, ancak ovadaki YAS potansiyelininyetersizliği ve coğrafi engeller nedeniyle yararlanılamayacağı görülmüştür.Karabük ilinde akiferleri alüvyon dere yatakları oluşturmaktadır. Akiferler genelolarak, Araç Çayı, Soğanlı Çayı, Eskipazar çayı, Yenice Irmağı, Filyos Irmağı ile bunlarabağlanan küçük kolların oluşturduğu dere yataklarıdır. Akifer alanları Şekil D.1’de(1/100.000 ölçekli harita) görülmektedir. Ayrıca bölgede beslenim sahası kretase yaşlıkarstik kireçtaşları olan ortalama debisi 50 l/s’nin üzerinde bulunan Gürleyik, Hızar,Mağara (Bulak), Karasu ve Başköy kaynakları bulunmakta olup, Şekil D.2’de (1/500.000ölçekli harita) görülmektedir.Su Kaynakları :Karabük İli içme suyunu Soğanlı Çayından, Safranbolu İlçesi ise içme suyunuMağara ve Hızar kaynaklarından karşılamaktadır.Halihazırda Karabük İli, Soğanlı kuyularından 320 l/s, Safranbolu yerleşim birimiise Hızar Kaynağı ve çevresinde açılan kuyulardan mevsimsel değişikliklere bağlı olarak50-150 l/s, gerek duyulması halinde Mağara kaynağından ücreti karşılığında 90 l/s’yekadar su almaktadır.Alternatif Su Kaynakları :Karabük ve çevresinde Kılıçlar, Hamzalar, Hızar ve Mağara kaynaklarıbulunmaktadır. Bunlardan son üç kaynak halen kullanılmakta, Kılıçlar kaynağında ise sutemini ile ilgili herhangi bir faaliyet mevcut değildir. Kılıçlar bölgesi kaynak kullanımı içinsondaj kuyuları açılarak pompalarla donatılması ve ihtiyaç bölgelerine isale hatlarıylailetilmesi gerekmektedir.Mağara Kaynağı: Karabük İl Merkezinin kuzeyinde Bulak Köyünün 3 km. kadarkuzeybatısında düzensiz akımlı kaynak olarak boşalmaktadır. DSİ tarafından yapılanölçümlerde kaynak debisinin 100 l/s ile 3800 l/s arasında değiştiği gözlenmiştir. Kaynakboşalımı 691 m. kotundan olmaktadır. Projede elde edilen verilere göre 774,8 l/s olarakhesaplanan ortalama verim göz önüne alındığında, kaynaktan 500 l/s su çekilebileceği öngörülmüştür.49

Hızar Kaynağı: Safranbolu’nun 8 km. kuzeybatısında, 810 kotundan boşalmaktadır. DSİtarafından yapılan ölçümlerde elde edilen verilere göre 416 l/s olarak hesaplanan ortalamaverim göz önüne alındığında, kaynaktan 300 l/s su çekilebileceği ön görülmüştür.Soğanlı Çayı Alüvyonları: Soğanlı Çayı kenarında yer almaktadır. 9 adet kuyu ileKarabük İl Merkezine 320 l/s su vermektedir. Mevcut su kuyuları 290-200 m.kotlarındadır. Yeni kuyular ve Hamzalar Pompa İstasyonunun geliştirilmesiyle iki yerleşimbirimine ve çevre yerleşimlere gerektiği miktarda su temin etmek mümkündür.Kılıçlar Kaynağı: Kılıçlar Mevkiinde Eflani Çayı üzerinde bulunmaktadır. 720 m.kotunda kuyulardan temin edilecek su 26 km. batıda bulunan ihtiyaç bölgelerineiletilecektir. Eflani çayının uzun yıllara dayalı ortalama akımı 126 milyon m 3 civarındadır.*Kaynak adı : Gürleyik KaynağıKaynağın yeri : Safranbolu-KarabükKaynak Lokasyonunun Koordinatları : 474 750 D, 4 578 650 KKaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı KireçtaşıKaynağın Kotu : ~ 1045*Kaynak adı : Hızar KaynağıKaynağın yeri : Safranbolu-KarabükKaynak Lokasyonunun Koordinatları : 472 075 D, 4 573 900 KKaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı KireçtaşıKaynağın Kotu : ~ 810*Kaynak adı : Mağara (Bulak)KaynağıKaynağın yeri : Bulak Köyü-KarabükKaynak Lokasyonunun Koordinatları : 468 650 D, 4 569 375 KKaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı KireçtaşıKaynağın Kotu : ~ 690*Kaynak adı : Karasu KaynağıKaynağın yeri : Toprakcuma-KarabükKaynak Lokasyonunun Koordinatları : 494 452 D, 4 561 692 KKaynağın Çıktığı Formasyon : Paloesen-Eosen KireçtaşıKaynağın Kotu : ~ 410*Kaynak adı : Başköy KaynağıKaynağın yeri : Başköy-KarabükKaynak Lokasyonunun Koordinatları : 467 575 D, 4 566 400 KKaynağın Çıktığı Formasyon : KireçtaşıKaynağın Kotu : ~ 53050

Akifer Alanları Haritası (1/100.000)Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu ,200551

------ Kretase yaşlı karstik kireçtaşı alanları------------Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/500.000)Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2005D.1.2. Jeotermal Kaynaklarİlimiz, Safranbolu İlçesi, Bostanbükü Köyü İçme Kaynağı jeotermal bir kaynaktır.Bu kaynak florün içeren, sodyumlu, sülfatlı sular sınıfına girmektedir. 1980 yılında yapılanölçüme göre sıcaklığı 16 °C, debisi ise 0.005 lt/sn. olup ekonomik bir kaynak değildir.Alan adı: EskipazarSıcak Su Kaynak Adı : AkkayaSıcaklık( C ) : 30-35Debi (lt/sn) : 3,5Potansiyel (MWt) : --Kullanım Alanı : KaplıcaD.1.3. AkarsularKarabük İli sınırları içersinde bulunan belli başlı akarsular; Araç Çayı, SoğanlıÇayı, Filyos Nehri, Kelemen Deresi, İndere Deresi, Eflani Deresi, Şimşir Dere, DoksanDeresi, İnce Dere, Köse Çalık Deresi, Yenice Çayı, Kara Dere, Değirmen Dere, SalihoğluDeresi, Çengelli Dere, Gürleyik Deresi, Kavranlık Dere, Güney Dere, Aksu Deresi veKoca Deredir. İlimizdeki akrsuların rejimleri ve yataklarının topoğrafyası ulaşım,taşımacılık ve su sporları için uygun değildir.52

Filyos Irmağı: Karabük İli’nin en önemli akarsuyu Filyos Irmağıdır. Bu ırmağın ikiönemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır. FilyosIrmağı kaynaklandığı yerden denize dökülünceye kadar değişik isimler almaktadır.Kaynaklandığı yerde Ulusu ismiyle bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu,Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı ile birleştikten sonra Yenice Irmağı adınıalır. Devrek Çayı’nı da alan ırmak, Filyos Irmağı adıyla Karadeniz’e dökülür. 288 km.uzunluğundadır.Soğanlı Çayı: Gerede’nin güneybatısından kaynaklanarak Eskipazar’ın güney kesiminisulayan Gerede Suyu ile Çerkeş’ten gelen Çerkeş Çayı birleşerek Soğanlı Çayını oluşturur.Hamamlı Köyü’nün güneyinden itibaren Ovacık’ın doğusunda ve kuzeyinde bir müddetakar. Karabük’te Araç Çayı ile birleşerek Yenice Irmağı adını alır.Araç Çayı: Ilgaz Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Çok sayıda dere ilebeslenir. Eflani çevresindeki en önemli akarsu olan Taşçıdeğirmen Çayı ile birleşir.Safranbolu’nun güneyinden batıya doğru akarken Ovacuma Deresi’ni alır. Safranbolu’dangeçen Gümüş, Akçasu, Tabakhane ve Bulak Derelerini de alarak Karabük’te Soğanlı Çayıile birleşir.Eskipazar Çayı: Eskipazar’ın batısındaki Eleman Dağından doğar. Doğu ve kuzeyyönlerinde bir müddet aktıktan sonra Karabük yakınlarında Soğanlı Çayına karışır.İlimizin en büyük akarsularından birisi olan Filyos Nehri İlimiz sınırları içersinde 9dereden beslenmektedir.Tablo D.1 Karabük İli Başlıca Akarsuları (2002)Akarsuyun AdıTop.Uzun.(km.)İlSınırlarıİçindekiUzun.(km.)Top.Uzun.Oranı(%)Debisi(m 3 /sn)İl Sınırlar İçindekiBaşlangıç ve BitişNoktalarıKoluOlduğuAkarsuÖzellikleriAraç Çayı 150 73 48 18.714 Ilgaz-Soğanlı Filyos Çayı Ana kolda su kirliliği vardır.İndere 20.00 20.00 100 18.932 Saycık-Araç Çayı Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Eflani Deresi 43.00 43.00 100 3.816 Ulugeçit-Araç Çayı Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Soğanlı Deresi 70.00 32.00 46 28.066 Aladağ-Araç Çayı Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Barsak Deresi 22.50 21.00 93 3.317 Karaşan-Soğanlı Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Yenice Çayı 63.00 63.00 100 2.378.000 Soğanlı-Devrek Filyos Çayı Ana kolda su kirliliği vardır.Gürleyik Deresi 12.00 10.00 83 13.000 Karaağaç-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Karakaya Deresi 14.00 14.00 100 18.000 Yirmibeşoğlu Deresi Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Kocadere 18.00 18.00 100 17.000 Çobanoğlu-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Doksan Deresi 20.00 15.00 75 16.715 Kumrutepe-İncedere Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.İncedere 22.50 22.50 100 19.870 Doksan Dere-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Keleman Deresi 15.00 15.00 100 82.000 Gazi Mah.-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Şimşir Deresi 27.50 22.50 81 18.830 Negril Dağı-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Köşeçakıl Deresi 1.00 1.00 100 2.514 Mısıroğlu Deresi-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Gelecek Deresi 10.00 10.00 100 18.890 Yamaçtepe-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Pınarbaşı Deresi 11.00 11.00 100 5.300 Erenler-Saatler Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Eskipazar Deresi 48.00 30.00 81 285.700 Dikmen-Cemilovası Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.Kaynak: DSİ 23. Bölge MüdürlüğüD.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlarİlimiz Eflani İlçesinde üç adet gölet bulunmaktadır.53

Tablo D.2 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2007ÖZELLİKLERİBOSTANCILARGÖLETİORTAKÇILARGÖLETİKADIKÖYGÖLETİKullanım Sulama Sulama SulamaAkaesu Adı Saçak Deresi Yayla Deresi Mahşerli BoğazGölet Tipi Toprak Dolgu Toprak Dolgu Toprak DolguMinimum Su Kotu 926,50 m. 929,00 m, 927,00 m.Maksimum Su Kotu 934,00 m. 936,00 m. 985,00 m.Normal Su Kotu 933,2 m. 935 m. 931 m.Minimum Hacim 0,129 hm 3 0,14 hm 3 0,19 hm 3Minimum Alan 60 da. 18 da. 62 da.Maksimum Alan 292 da. 120 da. 220 da.Normal Su Seviyesi Hacim 1,186 hm 3 590,00 hm 3 1,025 hm 3Ortalam Derinlik 4,50 m. 5,6 m 5,0 m.Yüksekliği 14.40 m. 15 m. 15 m.Göle gelen yıllık su 1.087 hm 3 /yıl 4175,15 hm 3 /yıl 2.62 hm 3 /yılSulama sahası 350 ha. 150 ha. 300 ha.Kret Uzunluğu 272 m. 150 m. 102 m.Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2007D.1.5. Denizlerİlimizin denize kıyısı bulunmamaktadırD.2. Doğal Drenaj SistemleriA. Akarsular ve Diğer Yerüstü Sular İçin :Karabük İlinde bulunan başlıca akarsular olan; Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve YeniceÇaylarının hidrolik eğimleri dere yataklarının topoğrafyasının değişken olmasından dolayı,farklı kesitlerde değişmektedir. Eğimin az olduğu geniş vadilerde hidrolik eğimlerdüşmekte, sarp ve dar vadi yatakları ile geçiş bölgelerinde hidrolik eğimleryükselmektedir.B. Yeraltı suları içinKonu hakkında bilgi bulunmamaktadır.D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye EtkileriD.3.1. Yeraltı Suları ve KirlilikYeraltı suyu kirliliğini yüzeysel sular ve toprak kirlenmesinden ayrı tutmakmümkün değildir. Yağmur suyu yeryüzüne indiğinden itibaren kirlilik yükünde ani bir artışolur. Organik ve anorganik partiküller, hayvansal ve bitkisel artıklar, doğal ve yapaygübreler pestisitler ve mikroorganizmalar su ile yeraltına taşınır. Yüzey kısımlarındakitoprak tabakasında, kalitede, zemin cinsi özelliklerine bağlı olarak önemli miktarlardaiyileşme sağlanabilir. Askıdaki maddeler hemen tamamıyla süzülme yoluyla uzaklaşır,organik maddeler ayrışır, mineraller bitkiler tarafından alınır, suyun oksijen özelliğiazalırken karbondioksit miktarı artar. Yeraltı suyu kirlenmesinin en büyük nedeni evsel veendüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesidir. Katı, sıvı ve gaz atıkları ortamaverildikten sonra iklim durumuna toprağın yapısına topoğrafya yapısına, atığın cinsine vezamana bağlı olarak yeraltı sularına taşınır. Zirai mücadele ilaçlarının da aşırı ve bilinçsiz54

kullanımı büyük bir sorundur. Diğer önemli bir sorun ise evsel atıkların, doğrudan toprağaverilmesidir. Kanalizasyon sistemlerinin olmadığı yerlerde fosseptik çukurlardan sızansular yeraltı suyuna taşınabilmektedir. Mikroorganizmalar, yeraltı suyuna taşınım sırasındadoğal olarak temizlenmeye uğrar. Ancak deterjan gibi parçalanmaya karşı dayanıklıbileşikler yeraltı suyuna ulaşarak içme suyu açısından sorun yaratabilmektedir. Çöplerinaçık alanda depolanması ve kirliliği azaltıcı faaliyetlerin uygulanmaya konmaması önemlisorunlara neden olmaktadır. Yeraltı sularının kirlenmesinin önemli nedenleri tarım ilaçlarıve gübrelerinin bilinçsiz kullanılması, evsel atıkların doğrudan toprağa verilmesi, kentselve endüstriyel atık-atık suların arıtılmadan çevreye verilmesidir.Tablo D.3 05.11.2007 Tarihli Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007Numune Tarihi:Deney Ölçüm Değer En Çok Ts 266 (2005)06.09.2007Sonuçları Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 Sınıf 2 (Tip 2)(Tip 1)Sıcaklık(ºC) 17,9 -- --pH (25 ºC) 7,27 ±0,03 6,5-9,5 6,5-9,5Serbest Karbondioksit, mg/L -- -- --Elektriksel İletkenlik, mS/m(25 ºC) 78,5 ±0,12 65 250Toplam Çözünmüş Katılar, mg/L 533,8 -- --Askıdaki katılar, mg/L -- -- --Bulanıklık, NTU 2,5 5 5Renk, PT-Co Skalası 5,0 1 20Karbonat, mg/L 0,00 -- --Bikarbonat, mg/L 482,51 -- --Toplam Alkalinite (CaCO 3 ), mg/L 395,50 -- --Klorür, mg/L 5,87 30 250Amonyum, mg/L 0,00 0,05 0,50Nitrit, mg/L 0,013 0,10 0,50Nitrat, mg/L 3,321 25 50Sülfat, mg/L 52,40 25 250Çözünmüş Oksijen, mg/L 8,3 -- --Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 3,0 -- --Kimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 1,34 -- --Permanganat Değeri, mg Oksijen/L 0,19 -- --Organik Azot, mg/L -- -- --Orta Fosfat, mg/L 0,027 -- --Toplam Fosfor, µg/L 9,0 -- --Sodyum, mg/L 8,81 100 200Potasyum, mg/L 1,69 -- --Kalsiyum, mg/L 150,48 -- --Magnezyum, mg/L 19,20 -- --Toplam Sertlik, (CaCO 3 ) 455,15 -- --Bor, mg/L -- 1000 1000Çözünmüş Silis (SiO 2 ), mg/L -- -- --Çözünmüş Demir, mg/L -- -- --Florür, mg/L -- 1,0 1,5Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,2007Sınıf 1 Sular, Bir Tiptir.Sınıf 2 Sular ;Tip 1-İşlem görmüş kaynak (memba) sularıTip 2-İçme ve Kullanma SularıD.3.2. Akarsularda Kirlilikİlimizde bulunan önemli akarsu kaynaklarında bugüne kadar yapılmış olan sukalitesi gözlemleri neticesinde; sulamaya elverişlilik yönünden önemli bir kirliliğerastlanılmamıştır.55

Tablo D.4 05.11.2007 Tarihli Soğanlı Çayı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007Numune Tarihi:Deney Ölçüm Değer En Çok TS 266 (2005)06.09.2007Sonuçları Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 Sınıf 2 (Tip 2)(Tip 1)Sıcaklık(ºC) 26,5 -- --pH (25 ºC) 8,17 ±0,03 6,5-9,5 6,5-9,5Serbest Karbondioksit, mg/L -- -- --Elektriksel İletkenlik, mS/m(25 ºC) 59,2 ±0,12 65 250Toplam Çözünmüş Katılar, mg/L 402,6 -- --Askıdaki katılar, mg/L -- --Bulanıklık, NTU 75,0 5 5Renk, PT-Co Skalası 5,0 1 20Karbonat, mg/L 0,00 -- --Bikarbonat, mg/L 237,90 -- --Toplam Alkalinite (CaCO 3 ), mg/L 195,00 -- --Klorür, mg/L 22,99 30 250Amonyum, mg/L 0,000 0,05 0,50Nitrit, mg/L 0,009 0,10 0,50Nitrat, mg/L 1,479 25 50Sülfat, mg/L 96,96 25 250Çözünmüş Oksijen, mg/L 8,6 -- --Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 0,6 -- --Kimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 5,19 -- --Permanganat Değeri, mg Oksijen/L 0,50 -- --Organik Azot, mg/L -- -- --Orta Fosfat, mg/L 0,007 -- --Toplam Fosfor, µg/L 2,4 -- --Sodyum, mg/L 38,45 100 200Potasyum, mg/L 4,56 -- --Kalsiyum, mg/L 53,93 -- --Magnezyum, mg/L 28,71 -- --Toplam Sertlik, (CaCO 3 ) 252,88 -- --Bor, mg/L -- 1000 1000Çözünmüş Silis (SiO 2 ), mg/L -- -- --Çözünmüş Demir, mg/L -- -- --Florür, mg/L -- 1,0 1,5Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,2007Sınıf 1 Sular, Bir Tiptir.Sınıf 2 Sular ;Tip 1-İşlem görmüş kaynak (memba) sularıTip 2-İçme ve Kullanma SularıTablo D.5 05.11.2007 Tarihli Araç Çayı Kimyasal Analiz Su Deney Raporu, 2007Numune Tarihi:Deney Ölçüm Değer En Çok TS 266 (2005)06.09.2007Sonuçları Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 Sınıf 2 (Tip 2)(Tip 1)Sıcaklık(ºC) 24,0 -- --pH (25 ºC) 7,94 ±0,03 6,5-9,5 6,5-9,5Serbest Karbondioksit, mg/L -- -- --Elektriksel İletkenlik, mS/m(25 ºC) 49,0 ±0,12 65 250Toplam Çözünmüş Katılar, mg/L 333,2 -- --Askıdaki katılar, mg/L -- -- --Bulanıklık, NTU 35,0 5 5Renk, PT-Co Skalası 5,0 1 20Karbonat, mg/L 0,00 -- --Bikarbonat, mg/L 267,18 -- --Toplam Alkalinite (CaCO 3 ), mg/L 219,00 -- --Klorür, mg/L 6,78 30 250Amonyum, mg/L 0,047 0,05 0,50Nitrit, mg/L 0,266 0,10 0,50Nitrat, mg/L 2,563 25 50Sülfat, mg/L 47,81 25 250Çözünmüş Oksijen, mg/L 8,4 -- --Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 1,0 -- --56

Kimyasal Oksijen İhtiyacı, mg/L 3,74 -- --Permanganat Değeri, mg Oksijen/L 0,38 -- --Organik Azot, mg/L -- -- --Orta Fosfat, mg/L 0,000 -- --Toplam Fosfor, µg/L 6,4 -- --Sodyum, mg/L 16,74 100 200Potasyum, mg/L 2,27 -- --Kalsiyum, mg/L 62,68 -- --Magnezyum, mg/L 22,77 -- --Toplam Sertlik, (CaCO 3 ) 250,33 -- --Bor, mg/L -- 1000 1000Çözünmüş Silis (SiO 2 ), mg/L -- -- --Çözünmüş Demir, mg/L -- -- --Florür, mg/L -- 1,0 1,5Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,2007Sınıf 1 Sular, Bir Tiptir.Sınıf 2 Sular ;Tip 1-İşlem görmüş kaynak (memba) sularıTip 2-İçme ve Kullanma SularıD.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda KirlilikD.S.İ.’ce işletilmekte olan baraj ve gölet rezervuarlarında su kalitesi gözlemleriyapılmamakla birlikte bu rezervuarların kirlenmesine yol açabilecek herhangi bir unsurdabulunmamaktadır.D.3.4. Denizlerde Kirlilikİlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır.D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve PolitikalarıKonu ile ilgili oluşturulmuş strateji ve politikalar bulunmamaktadır.D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik EtkenleriBu bölüm ile ilgili alt başlıklarda belirtilen parametreler için bir analiz sonucubulunmamaktadır.Tablo D.6 05.11.2007 Tarihli Karasu Kaynağı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007Numune Tarihi Deney ÖlçümDeğer En Çok TS 266 (2005)06.09.2007Sonucu Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 (Tip1) Sınıf 2 Tip (2)Toplam Kurşun 0,8 ±0,03 10 µg/L 10 µg/LToplam Çinko 14,6 ±1,02 -- --Toplam Krom 2,1 ±0,06 50 µg/L 50 µg/LToplam Mangan 2,0 ±0,20 20 µg/L 50 µg/LToplam Demir 878,6 ±52,72 50 µg/L 200 µg/LToplam Bakır 10,2 ±0,71 100 µg/L 2000 µg/LToplam Kadmiyum 0,2 ±0,07 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Kobalt -- -- -- --Toplam Nikel -- -- 20 µg/L 20 µg/LToplam Aluminyum -- -- 200 µg/L 200 µg/LToplam Civa 0,0 ±0,00 1,0 µg/L 1,0 µg/LToplam Arsenik 0,8 ±0,05 10 µg/L 10 µg/LToplam Molibten -- -- -- --Toplam Antimon -- -- 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Selenyum -- -- -- --Toplam Bor -- -- 1,0 µg/L 1,0 µg/LKaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,200757

Tablo D.7 05.11.2007 Tarihli Soğanlı Çayı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007Numune Tarihi Deney ÖlçümDeğer En Çok TS 266 (2005)06.09.2007Sonucu Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 (Tip1) Sınıf 2 Tip (2)Toplam Kurşun -- -- 10 µg/L10 µg/LToplam Çinko -- -- -- --Toplam Krom -- -- 50 µg/L 50 µg/LToplam Mangan 72,2 ±7,22 20 µg/L 50 µg/LToplam Demir 2008,0 ±120,48 50 µg/L 200 µg/LToplam Bakır -- -- 100 µg/L 2000 µg/LToplam Kadmiyum -- -- 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Kobalt -- -- -- --Toplam Nikel -- -- 20 µg/L 20 µg/LToplam Aluminyum -- -- 200 µg/L 200 µg/LToplam Civa -- -- 1,0 µg/L 1,0 µg/LToplam Arsenik -- -- 10 µg/L 10 µg/LToplam Molibten -- -- -- --Toplam Antimon -- -- 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Selenyum -- -- -- --Toplam Bor -- -- 1,0 µg/L 1,0 µg/LKaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,2007Tablo D.8 05.11.2007 Tarihli Araç Çayı Ağır Metal Analiz Deney Raporu, 2007Numune Tarihi Deney ÖlçümDeğer En Çok TS 266 (2005)06.09.2007Sonucu Belirsizliği Sınıf 1 ve Sınıf 2 (Tip1) Sınıf 2 Tip (2)Toplam Kurşun -- -- 10 µg/L 10 µg/LToplam Çinko -- -- -- --Toplam Krom -- -- 50 µg/L 50 µg/LToplam Mangan 15,5 ±1,55 20 µg/L 50 µg/LToplam Demir 647,4 ±38,84 50 µg/L 200 µg/LToplam Bakır -- -- 100 µg/L 2000 µg/LToplam Kadmiyum -- -- 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Kobalt -- -- -- --Toplam Nikel -- -- 20 µg/L 20 µg/LToplam Aluminyum -- -- 200 µg/L 200 µg/LToplam Civa -- -- 1,0 µg/L 1,0 µg/LToplam Arsenik -- -- 10 µg/L 10 µg/LToplam Molibten -- -- -- --Toplam Antimon -- -- 5,0 µg/L 5,0 µg/LToplam Selenyum -- -- -- --Toplam Bor -- -- 1,0 µg/L 1,0 µg/LKaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu,2007KAYNAKLAR :DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 200758

(E). TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMIE.1. Genel Toprak YapısıToprak kuşaklarının sınıflandırılmasında, iklim ve bitki örtüsü gibi doğal etkenleryönünden homojenlik gösteren ve aynı kökene sahip toprakların yaygın olduğu kesimler“Kuşak” olarak tanımlanır. Türkiye Orta Anadolu Kuşağı (1), Güneydoğu Anadolu veDoğu Anadolu’nun büyük bölümünü kapsayan yarı kurak ot–çayır kuşağı (2), Akdeniz,Ege ve Marmara’nın güneyini kapsayan nemli orman kuşağı (3), olmak üzere üç anatoprak kuşağına ayrılır. Bunun dışında iklim ve bitki örtüsü etkenlerinden çok ana madde,engebelilik v.b. özelliklerine bağlı olarak biçimlenen ve her kuşakta görülebilen kuşak dışıdiye ayırabileceğimiz topraklar vardır ki bunlarda önemli derecede yayılım gösterirler.Karabük İlinde yer alan topraklar (büyük toprak gruplarına göre) :1-Alüvyal Topraklar2-Kolüvyal Topraklar3-Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar4-Kahverengi Orman Toprakları5-Kireçsiz Kahverengi Orman TopraklarıAlüvyal Topraklar :Bu topraklar, akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde oluşan(A) c profilli genç tabakalardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ilejeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerinebağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma yoktur veya çok az belirgindir. Bunakarşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden kireççe daha zengindir.Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere göre sınıflandırılır. Bunlardaüst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksekolanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt topraktahafif seyreden bir indirgenme hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzeykatları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklimeuyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır.Karabük Merkez İlçede bulunan 990 ha.’lık alüvyal toprakların 828 ha.’lık bölümüI., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir.Kolüvyal Topraklar :Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. Yer çekimi,toprak kayması, yüzey akışı ve yan derelerde taşınarak biriken materyaller üzerindeoluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Ana materyalde derecelenme yoktur veyayetersizdir. Profilde yağışın veya yüzey akışının yoğunluğuna ve eğim derecesine göredeğişik parça büyüklüğü içeren katlar görülür. Bu katlar alüvyal topraklarda olduğu gibibirbirine paralel durumda olmayıp düzensizdir. Dik eğimliler ve vadi ağızlarındabulunanlar çoğunlukla az topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akış hızınınazaldığı oranda parçaların çapları küçülür. Eğimin azaldığı yerlerde, parçacıklardakiküçülme alüvyum parçaları düzeyine geldiğinden bu gibi yerlerde kolüvyal topraklargeçişli olarak alüvyal topraklara karışır. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiğiyöne doğru artmaktadır. Arasıra taşkına maruz kalırlarsa da eğim ve bünye nedeniyledrenajları iyidir. Tuzluluk ve sodiklik gibi sorunları yoktur.59

Karabük’te bulunan toplam 821 ha.’lık kolüvyal toprakların hemen hemen tamamıI., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir. Bu topraklardan yağışın yereli olması vesulanmaları halinde oldukça yüksek verim alınmaktadır.Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar :Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde çoğunlukla yaprağını döken kısmen de iğneyapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri ABCşeklindedir. Oluşumlarında hafif seyreden bir podzolizasyon hüküm sürer. Tipikörneklerinde üstte ince ve çürümemiş yaprak katı, bunun altında 5-10 cm. kalınlıkta koyugrimsi kahverengi granüler humus katı yer alır. Reaksiyonu hafif asit veya nötrdür. Humuskatı 5-10 cm.’den sonra geçişli olarak grimsi kahverengi mineral A1 horizonuna dönüşür.Kalınlığı 5-6 cm.’dir. Genellikle orta bünyeli ve granüledir. A2 horizonu da A1 gibi ortabünyeli, granüler veya pulsu yapıdadır. Renk grimsi kahverengi ile sarımsı kahverengiarasında değişir. Yıkanmadan dolayı baz saturasyon yüzdesi ve kil oranı düşüktür. Bhorizonunun üst kısmı sarımsı kahverengiden açık kırmızımsı kahverengiye kadardeğişmektedir. A horizonundan yıkanan killerin birikmesi nedeniyle bünye genellikle killi,yapı çoğunlukla blok ve reaksiyon orta asittir. Bu topraklarda verimlilik, ana maddenincins ve özelliklerine göre önemli ölçüde değişmektedir. Bu topraklar tarım arazisi olarakkullanılmamaktadır.Kahverengi Orman Toprakları :Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde oluşur. ProfilleriA (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirine tedricen geçiş yapar. A horizonu çok gelişmişolduğundan iyice belirgindir. Koyu kahverenginde ve dağılgandır. Gözenekli veya granülerbir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de nötrdür. Bu horizonun rengi açıkkahverengi ile kırmızı arasında değişir. Reaksiyonu A horizonundaki gibidir. Yapı granülerveya yuvarlak köşeli bloktur. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağıkısımlarında CaCO 3 bulunur.Bu topraklar genellikle yapraklı orman örtüsü altında oluşur. Bunlarda etkili olantoprak oluşum işlemleri kalsifikasyon ve biraz da podzollaşmadır. Drenajları iyidir.Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılırlar. Tarıma alınmış olanların verimleri iyidir.Bu topraklar Karabük çevresinde 74104 ha. kaplamaktadır. Bunun 3346 ha.’lık bölümü I.,II. ve III. derece önemli tarım arazisidir.Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları :A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısıvardır. (B) horizonu zayıf oluşmuştur. Kahverengi veya koyu kahverengi granüler veyayuvarlak köşeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikimi yoktur veya çok azdır.Horizon sınırları geçişli ve tedricidir.Kireçsiz kahverengi orman toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsüaltında oluşur. Bu topraklar Safranbolu civarında görülmektedir. Toplam 6845 ha.’nın 427ha.’lık bölümü II. ve III. derecede önemli tarım arazisidir. Kireçsiz kahverengi ormantopraklarının eğimleri eğimleri dik ve çok dik, derinlikleri sığ ve çok sığdır. Büyük birbölümü ormanlarla kaplıdır.60

E.2. Toprak KirliliğiE.2.1. Kimyasal Kirlenmeİlimizde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve endüstriyelatıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve/veya tarımsal sulamada kullanılması,pestistler, aşırı gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen atıklardır.Toprak etüdü yapılmadan gübreleme, gereğinden fazla gübre kullanımı, Toprak veriminindüşmesine ve toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Fazla pestisit kullanımı ile kirlenentopraklarda yetişen ürünler, pestisit kalıntılarını kökleri vasıtası ile topraktan alarak besinzinciri yoluyla hayvan ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca toprak verimliliğiniartıran önemli bir unsur olan mikroorganizmalar da olumsuz yönde etkilenmektedir. Aşırıve yanlış kullanılan gübreler ve pestisitler sonucu kirlenen topraktan sızan sular veyüzeysel suları kirletmektedir.E.2.1.1. Atmosferik KirlenmeKonu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.E.2.1.2. Atıklardan KirlenmeKonu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.E.2.2. Mikrobiyal KirlenmeKonu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.E.3. AraziE.3.1. Arazi Varlığı414.500 hektar olan İlimizin yüzölçümünün 93.020 hektarını tarım alanı, 248.905hektarını orman alanı, 53.504 hektarını çayır-mera alanı, 18.771 hektarını yerleşim vediğer alanlar oluşturmaktadır.Tablo E.1 Karabük İli 2007 Yılı Arazi DağılımıYüzölç. TARIM ALANI TARIM DIŞI ÇAYIR ve ORMAN veİLÇELER (Ha.)ARAZİMERAFUNDALIKMiktar( Ha. )Oran%Miktar( Ha.)Oran%Miktar(Ha.)Oran%Miktar(Ha.)Oran%Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 1.129 1,6 57.157 81,2Eflani 53.600 26.921 50,2 612 1,1 988 1,8 25.079 46,8Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplamyüzölçümünün %22,4’ ünü oluşturmaktadır. Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında61

yetiştirilen en önemli ürünler başta hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri ,sebze vebaklagillerdir.E.3.1.1. Arazi SınıflarıTablo E.2 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı (ha)Araziİ L Ç E L E RTOPLAMSınıflarıEflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu YeniceI 3.739 3.093 1.045 592 1.591 742 10.802II 4.616 2.587 950 931 1.525 80 10.689III 7.784 10.983 3.018 611 6.084 1.587 30.067IV 17.466 8.622 8.091 2.056 15.037 1.731 53.003V 0VI 23.486 4.923 6.900 7.244 15.713 5.587 63.853VII 5.712 39.965 55.911 28.135 31.538 70.622 231.883VIII 446 1.994 1.194 2.436 505 6.575Su Yüzeyi 69 69TOPLAM 62.872 70.619 77.909 40.763 73.924 80.854 406.941Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 20072007 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)10.17050210.80210.68930.06753.003IIIIIIIVVVIVIIVIIISu Yüzeyleri231.88363.853Grafik E.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük’te; 231.883 ha VII. sınıf arazi, 63.853 ha VI. sınıf arazi, 53.003 ha IV.sınıf arazi, 30.067 ha III. sınıf arazi, 10.802 ha I. sınıf ve 10.689 ha II. sınıf arazibulunmaktadır.Karabük’te tarım arazilerinin 72.080 hektarı I-IV. sınıf arasındadır. İlimizdetarımsal faaliyet özellikle bu araziler üzerinde yapılmaktadır. Tarım arazilerinin 30.994 haise, VI-VII. sınıf araziler üzerinde bulunmaktadır. İlimizde, VI-VII. sınıf arazilerin %80’ninin üzerinde ormanlık alanlar bulunurken, yaklaşık % 10’nunun üzerinde çayır-meraalanları bulunmaktadır.Karabük’te VII. sınıf arazi miktarı en fazla paya sahip olup toplam arazi varlığının% 56.4’nü oluşturmaktadır. VII. sınıf arazilerin % 85’ ini orman ve fundalık, % 8’ ini62

çayır- meralar ve % 7’sini tarım arazileri oluşturmaktadır. V-VI. sınıf araziler I. altbölgede yoğunlaşırken, işlemeli tarıma uygun I-IV. sınıf araziler II. alt bölgedeyoğunlaşmıştır.Tablo E.3 2007Yılı I.,II., ve III. Sınıf Tarım Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı (ha)AraziSınıflarıİ L Ç E L E REflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu YeniceToplamI 3.739 3.093 1.045 592 1.591 742 10.802II 4.616 2.587 950 931 1.525 80 10.689III 7.784 10.983 3.018 611 6.084 1.587 30.067TOPLAM 16.139 16.663 5.013 2.134 9.200 2.409 51.558Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tablo E.4 2007 Yılı Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu (ha)ToprakSınıflarıToprak Sınıflarına Dahil Alanlar (Ha)Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer ToplamI. Sınıf 10.147 314 119 222 10.802II. Sınıf 10.025 196 120 348 10.689III. Sınıf 24.232 89 5120 626 30.067VI. Sınıf 27.676 181 24.651 495 53.003V. Sınıf - - - - -VI. Sınıf 15.496 6211 41.677 469 63.853VII. Sınıf 15.498 18.722 197.112 551 231.883VIII. Sınıf - - - 10.170 10.170Sınıflandırılamayanlar 502Genel Toplam 410.969Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tablo E.5 2007 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Toprak Kuşakları Dağılımı (ha.)Arazi Sınıflarıİ L Ç E L E RTOPLAMEflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu YeniceAlüvyal Topraklar 3.556 2.484 990 229 1.201 773 9.233Hidromorfik Aliv.Topraklar 0Kolüvyal Topraklar 787 1.404 821 609 664 9 4.294Tuzlu-Alkali Topraklar 0Kırmızı-Sarı Podzolik Topraklar 924 924Gri- Kahverengi Podzolik Top. 17.784 3.784 9.297 20.101 50.966Kahverengi Orman Toprakları 33.946 61.302 74.104 53.481 59.466 282.299Kireçsiz Kahverengi orman Top. 6.720 275 38.731 6.845 52.571Kestane rengi Topraklar 0Kahverengi Topraklar 0Kireçsiz Kahverengi Topraklar 0Kırmızımsı Kahverengi Topraklar 0Irmak Taşkın Yatakları 308 963 1.271Çıplak kaya ve Molozlar 138 231 369Su Yüzeyi 69 69TOPLAM 62.862 70.619 75.915 40.763 71.488 80.349 401.996Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200763

Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.000)Kaynak: Karabük İl tarım Müdürlüğü, 200764

E.3.1.2. Kullanma DurumuKarabük’te tarım arazilerinin özellikle I., II. ve III. sınıf araziler üzerindeyoğunlaştığı, il genelinde en fazla yüzölçümüne sahip orman alanlarının ise VII. sınıfaraziler üzerinde olduğu görülmektedir. Çayır mera alanları ise VI. ve VII. sınıf arazilerüzerinde yoğunlaşmıştır.Tablo E.6 2007Yılı Arazi KullanımıTarımsal ArazilerMerkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam(Ha.)Hububat alanı 3.454 10.501.5 10.260. 1.810 7.516 840 34.381.5Nadas alanı 3.737.5 11.651.1 4.914 3.658.85 5.206 4.308.2 33.475.65Sebze alanı 200.7 21.8 618 165.95 180.1 159.7 1.346.25Meyve alanı 7.2 --- --- 26 174 22 229.2Bağ alanı 68 --- --- 1.6 78 --- 147.6Baklagil ekim alanı 48 13 40 50.6 13 3 167.6Yem bitkileri ekim alanı 95 810.4 1.845 617 392.5 30 3.789.9Ekimi yapılmayan kıraç alan 2.807.6 3.923.2 1.194 430 6.291.5 4.836.1 19.482.4Toplam Tarım Alanı 10.418 26.921 18.871 6.760 19.851 10.199 93.020.1Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 20072007 Yılı Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım DurumuOran ( % )120100806040200I. II. III. VI. V. VI. VII. VIII.Toprak SınıflarıTarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda DiğerGrafik E.2 2007 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım DurumuKaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200765

Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.000)Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200766

E.3.2. Arazi Problemleriİlimiz topraklarında Kültür bitkilerinin yetiştirilmesinde ve tarımsal kullanımınkısıtlanmasında erozyon, taşlılık, kayalılık, drenaj ve sığlık gibi etkinlik dereceleri değişenbazı sorunlar bulunmaktadır.1.Erozyon :İlimizde en yaygın sorunlardan birisi su erozyonudur. Bu sorundan en az etkilenenalanlar alüvyal topraklardan oluşan taban araziler ve kolovyal toprakların düze yakın vehafif eğimli alanlarıdır.2.Toprak Sığlığı :Topraklarda köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin ve suyun temin edildiğibölgenin derinliği bitki yetiştirme açısından önemlidir. Bu bölge ne kadar derin olursaiklime uyum sağlayabilen bitkilerin yetiştirilmesi o kadar mümkün olur. İlimiz jeolojikyapısı itibarı ile dağlık ve dik meyilli bir yapıya sahip olup; genelde orta hafif meyilli biryapıya sahiptir.3.Taşlılık ve Kayalılık :İlimizde toprak işlemeye ve bitki gelişimine zara verecek derecede taşlılık vekayalılık ihtiva eden topraklar azdır. Taşlılık ve kayalılık faktörü daha çok eğimin Sarp’adoğru yükseldiği ve toprağın sığlaştığı alanlarda yoğunluluk arz eder. Topraklar orman,funda veya mera örtüsü altında ise taşlılık ve kayalılık fazla bir problem yaratmaz. Çünküburalarda sürüm yapılamamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut bitkileri mevcutkoşullara uyum sağlayabilmektedir.4.Drenaj :Alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümündebitki gelişimine zarar verecek kadar yüksek düzeyde bulunduğu topraklarda İlimizde çokaz bir paya sahiptir. Bu alanların bir kısmı kuru tarım alanı, bir kısmı sulu tarım ve bağbahçe olarak kullanılmakta geri kalan kısmı ise çayır ve mera olarak kullanılmaktadır.KAYNAKLAR :Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200767

F.1. Ekosistem TipleriF.1.1. Ormanlar(F). FLORA, FAUNA ve HASSAS YÖRELERF.1.1.1. Ormanların Ekolojik YapısıDağların yer kapladığı Karabük İlinde yüzölçümün yaklaşık %60’ı ormanlarlakaplıdır. İlimiz ormanları, iklimi ve değişik jeolojik yapısıyla çok çeşitli doğal güzellikleresahiptir. Merkez İlçe, Safranbolu, Yenice ve Eskipazar ormanların gür olduğu alanlardır.Eflani, Ovacık ve Eskipazar çevresinde karasallık etkili olduğundan bozkırlar yaygınolarak görülür. Buralardaki yüksek kesimler ormanlarla kaplıdır. Ağaç yetişme sınırınınüzerinde ise yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Karabük’ün en yüksek dağı olanKeltepe’de iğne yapraklı ağaçlardan kızılçam, yüksekliğin az olduğu yerlerde yaygındır.700-800 m. yüksekliğe kadar çıkan kızılçam yerini daha sonraki yükseltilerde göknarabırakmaktadır. Karışık ormanlar oluşturan bu üç tür 1600-1700 m.’ye kadarçıkabilmektedir. Kayın, meşe, gürgen, dişbudak, akçaağaç, kavak ve yabani kiraz yaygınolan türlerdir. 1700 m.’den yukarıda dağ çayırlarında kekik ve adaçayı en çok göze çarpanbitki türüdür. Keltepe’deki bu durum, bütün İl genelini de yansıtmaktadır. Karasal iklimindaha fazla hissedildiği alanlarda meşe ön plana çıkarken, Eflani çevresinde çayır veotlakların geniş yer kapladığı görülmektedir.Yenice ormanlarının Türkiye’de eşi benzeri yoktur. Çok sayıda ağaç türünübarındıran bu ormanlarda, bilinen altı ana ağaç türüne 30 önemli ağaç türünü eklemekmümkündür. Gökpınar Mevkiinde dört hektarlık bir alan arboretum (Açık Hava OrmanMüzesi) olarak belirlenmiştir. Yenice Irmağı Vadisinde lokal bir Akdeniz iklimininmevcudiyeti buralarda ladin, sandal, erguvan, menengiç gibi maki türlerinin yetişmesinisağlamıştır. Yenice ormanları, çok çeşitli ağaç türlerinin yanında olağanüstü çap veboyutlara ulaşan örneklerini de barındırır. Bu anıt ağaçlarla birlikte orman altı bitkileri veyaban hayvanları ile eşsiz bir ekosistem ortaya çıkmaktadır.Yenice İlçesi; arazisi sarp, toprak sığ ve taşlı olduğundan ziraat arazisi çok az olupmevcut nüfusu besleyememektedir. Halkın % 89’unun geçim kaynağı ormancılıktır. Arazi,karbonifer devrinin (maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya kalker, gre, killişist vekonglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlererastlanmaktadır. Bölge; Batı Karadeniz iklim mıntıkası içerisinde bulunmaktadır. Yazlarıserin, kışları soğuk ve yağışlıdır. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yörede yıllıkortalama sıcaklık 13,2ºC, yıllık ortalama yağış miktarı 1242 mm., yıllık ortalama nispi nem% 75 olarak tespit edilmiştir. Tüm bu yapı Yenice İlçesi orman varlığının çeşitlenmesinietkilemiş ve orman varlığı artmaya devam etmiştir.Eskipazar İlçesi ormanları; Arazi yapısı genellikle ikinci zaman(Mesozoik), orta ,Kretase (tebeşir) devrinde oluşmuş olup, toprağın ana taşı Kalker, Konglomera, grelerlimarn ve kil fildişinden ibarettir. Münferit olarak volkanik taşlara taşlara darastlanılmaktadır. İklim bakımından; Batı Karadeniz iklim bölgesi ile Orta Anadolu iklimbölgesinin geçiş alanında bulunmaktadır. Yazları serin, kışları ise sert geçmektedir.Normal olarak vejetasyon süresi Nisan ayında başlar ve ekim sonlarına kadar sürer.Sukaynakları bakımında bol olmayıp orta derecededir.68

F.1.1.2. İlin Orman EnvanteriKarabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 Ha verimli koru,28.161,9 Ha bozuk koru, 9822,4 Ha ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149 982,8 Haormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, buormanların tamamında yaklaşık 10.065.000 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğuyıllık artım miktarı 250.000 m³ tür. Bu ormanların 8669000 m³ ünü ibreli ağaç türleri1.396.000 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türlerimiz Göknar,Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir.Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık ÖrgütüFAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 100 adetsıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini deYenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek azormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir aradayaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecekkuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir.Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 13.524,5 ha. koru ormanı,11.131,0 ha. bozuk koru ormanlık alanı bulunmaktadır.Karabük İli Ağaç Türleri Dağılımı:Kayın %33Meşe %16Göknar %13Gürgen %12Karaçam %11Çınar %2Sarıçam %2Kızılçam %1Dişbudak %1Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü ormanlarındaki ağaç türlerine göre dağılımı :Ağaç Türü % Alanı(Ha) Ağaç Türü % Alanı(Ha)Karaçam 48 11919,5 Ardıç 4 976,0Sarıçam 18 4350,5 Kayın 2 462,0Meşe 18 4454,5 Kızılçam 2 607,0Göknar 7 1719,0 Ağaçlandırma 1 166,5Top. 22,443, Top. 2,212,0Genel Dağılım = 24.665,5 HaEskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün Ormanlarının İşletme Şekli İtibarıyla Dağılımı :İşletme Şekli %si AlanıKoru Ormanı %29 13.524,5Bozuk Orman % 23 11.131,0Orman Toprağı % 7 3.515,0Açıklık % 41 22.704,5Toplam 47.450,069

Tablo F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2007Şeflik AdıMerkeziOrman Alanı (ha.)Verimli Verimsiz ToplamOrmancılıkDışı Alan (ha.)Toplam Alanı(ha.)Bakraz Yenice 4294,0 34,0 4328,0 - 4328,0Balıkısık Yenice 3200,0 635,0 3835,0 5258,5 9093,5Camiyanı Yenice 5213,4 615,4 5828,8 1087,3 6916,1Çitdere Yenice 5867,9 166,6 6034,5 23,2 6057,7Göktepe Yenice 7581,5 43,5 7625,0 1541,5 9166,5Karakaya Yenice 8748,0 22,0 8770,0 235,0 9005,0Kavaklı Yenice 4014,0 489,5 4503,5 164,5 4668,0Kayadibi Yenice 6989,3 14,6 7003,9 1091,7 8095,6Kızılkaya Yenice 6566,1 484,5 7050,6 769,9 7820,5Sarıot Yenice 7829,3 7829,3 7829,3Şimşirdere Yenice 6085,0 43,1 6128,1 53,6 6181,7Yenice Yenice 9565,5 364,5 9930,0 2977,4 12907,4Yaylacık Yenice 5230,1 36,1 5266,2 1,3 5267,5TOPLAM 81184,1 2948,8 84132,9 13203,9 97336,8Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Tablo F.2 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere Göre Dağılımı (adet)(1.000)İŞLETMEŞEFLİĞİİBRELİ AĞAÇLARYAPRAKLI AĞAÇLARÇz Çk Çs G Po Top. Kn M Gn Kv Dş Dy Top.GenelTop.Bakraz 0 35 99 256 3 393 1.006 77 30 0 0 43 1.155 1.548Balıkısık-Kızılkaya 0 85 95 554 0 734 1.580 234 0 0 0 82 1.895 2.629Camiyanı 5 47 36 21 0 108 537 241 69 0 0 57 904 1.012Çitdere 0 49 213 913 1 1.176 1.069 57 69 24 11 27 1.257 2.433Göktepe-Kayadibi 6 139 129 66 0 340 1.958 617 164 45 0 78 2.862 3.203İncedere-Yenice 3 191 0 1 0 196 675 694 11 0 0 35 1.416 1.612Karakaya 30 200 19 308 0 557 739 368 0 0 0 188 1.295 1.853Kavaklı 0 47 8 201 0 256 581 32 39 0 0 92 744 1.000Sarıot-Yaylacık 0 373 46 419 0 838 2.237 567 5 0 0 224 3.033 3.872Şimşirdere 0 52 25 250 30 357 1.000 0 0 0 0 0 1.000 1.357TOPLAM 44 1.219 669 2.989 34 4.955 11.381 2.887 388 68 11 827 15.562 20.517Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 200770

Tablo F.3 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü ÜretimiÜRÜN ÇEŞİTİBirimi 2007ÜretilenEnd.Odun.Tomruk m 3 76.074Maden Direk m 3 208Sanayi Odunu m 3 9.706Kağıtlık Odun m 3 25.217Lif Yonga m 3 14.990Toplam End.Odun m 3 106.485Yakacak Odun Ster 13.112Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün 2007 Yılında Ürettiği Emvaller;Tomruk : 16809m 3Tel Direk : 6m 3Maden Direk : 2270m 3Sanayi Odunu : 54m 3Kağıtlık Odun : 10891m 3Lif-yonga : 3204 m 3Sırık : 19m 3Endüstriyel Odun Toplamı : 33253m 3Yakacak Odun: 353 SterKarabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2007 yılında; 70.400 m 3 tomruk, 75m 3 tel direk, 3.231 m 3 maden direk, 1.941 m 3 sanayi odunu, 49.869 m 3 kağıtlık odun,2.1695 m 3 lif yonga odunu, 4.676 ster yakacak odun ve 35 m 3 sırık üretilmiştir.F.1.1.3. Orman Varlığının YararlarıOrmanlar dünya ekosisteminin düzenli bir şekilde sürdürülebilmesinde önemli biryer taşımaktadır. İklim dengesinin oluşturulması, toprağın su tutma kapasitesinin artması,erozyon ve çevre kirliliğinin önlenmesini sağlar. Ormanlar insanlar için iyi bir dinlenmeortamıdır. Bunların yanı sıra ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Karabük İlimizin%59.2’si ormanlarla kaplıdır. Çok çeşitli ağaç türlerinin yanı sıra bazı ağaç türlerininolağanüstü çap ve boya ulaşması ve zengin bir yaban hayatı potansiyelinin bulunuşu ileeşsiz bir ekosistem özelliği göstermektedir. Ormanın yararlarını şu şekilde sıralayabiliriz:-Toprak ve toprak verimliliğini koruması, erozyonu önlemesi,-Su sağlama ve su varlığını koruma ve düzenlemesi,-İklim üzerinde olumlu etki yapması,-Odun ve diğer orman ürünleri sağlaması,-İş alanı ve geçim kaynağı sağlaması,-Sağlık üzerinde etkili olması,-Rekreasyon (eğlenme, dinlenme) imkanı sağlaması,-Ulusal savunma ve güvenlik bakımından yarar sağlaması71

Ekonomik ve sosyal gelişmelere paralel olarak artan şehirleşme, kentlerde yaşayaninsanların yoğun bir çalışma ortamında bulunması, kent içinde yaşanan trafik problemleri,iş ve ev ortamlarının betonlaşması ve çevre kirliliği gibi nedenlerden dolayı insanlar doğalortamları aramaktadır. Bu nedenle sağlıklı bir toplum yapısı oluşturarak insanların daharahat ve düzenli bir hayat sürebilmesi için ormanların toplum sağlığı üzerindeki olumluetkilerini kent insanının hizmetine sunmak önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. İnsanlar boşzamanlarında ve tatil günlerinde çevresindeki ormanlara veya sessiz doğal ortamlaragiderek bedensel ve ruhsal dinlenme ihtiyaçlarını gidermeye çalışmaktadır. Bu yönden“Kent Ormanları” projesinin hayata geçmesiyle birlikte İlimizde de Karabük İli MerkezŞirinevler mevkiinde, yaklaşık 100 hektar alanda kent ormanı kurularak, halkın hizmetinesunulmuştur.72

Karabük Kent Ormanında orman evi, çocuk oyun alanı, tren istasyonu ve raysistemi, tuvaletler, kameriye, ahşap köprü, asma köprü, gözlem kulesi, yangın gözetlemekulesi, seyir terasları, yağmur barınağı, dinlenme üniteleri, spor alanı, tiyatro gösteri alanı,koşu ve bisiklet parkuru, yürüyüş patikaları, çeşmeler, anıt ağaçlar ve 4 adet suni gölettesis edilmiştir. Ayrıca her türlü ormancılık çalışmaları değişik objelerle tanıtılmıştır.Şehre yakın olması ile kent ormanı; insanların şehrin yorgunluğunu atarak moral vebeden sağlığına katkı sağlamakta, görsel güzellikler sunmakta, kent iklimini iyileştirerekhava kalitesini yükseltmekte, orman halk bütünleşmesini sağlamaktadır.F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları2007 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü:- Yıl içerisinde yapılacak olan kadastro çalışmalarıyla ilgili programa alınan köy adedi,isimleri ve gerçekleşme miktarı; 2007 yılında kadastro çalışmalarıyla ilgili programa alınanköy yoktur.- Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı (ha) ; 132 302.73 Hektar- Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha); Yoktur.- Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha) ; 1745.52 ha- Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alanı miktarı (ha); 21.588.92 ha’dır.Tahsisealınan orman alanı 126250 ha’dır.- Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı (ha); 0.0002 ha’dır.- Mevcut özel orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki % 6 lık yapılaşma; mevcut özelalan miktarı 4.3726 ha/m 2 dır.- 6831 sayılı Orman Kanunu’ nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardanverilen izin adedi miktarı ve alanları (ha) ; 57 adet olup; 140 ha’dır.73

2007 Yılı Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü:Yıl içerisinde yapılacak olan orman kadastro çalışmaları ile ilgili programa alınan köyadedi,ve gerçekleşme miktarı, yokKadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı 7968,71 Ha’dırYıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (Ha)- YokŞimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı 1.522 HaTescili yapılmış ve tahsise alınan orman alını miktarı 7968,71 Ha (Tescili yapılan)Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı Ha-YokMevcut Özel Orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki %6’lık yapılaşma hakkında bilgiverilmesi6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 16.,17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan 2007yılı içerisinde verilen izin adedi 15 olup alanı 19,22 Ha’dır.Tablo F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2007İŞLETME ŞEFLİĞİ KÖYÜN ADIORMAN KANUNUNUNHANE KADASTRO31. 32.SAYISI DURUMUNüfusu NüfusuAbdullahoğlu 188 209 YapılmadıAkmanlar 751 280 YapılmadıCihanbey 484 174 YapılmadıÇakıllar 389 129 YapılmadıDeğirmenyanı 962 209 YapılmadıHüseyinbeyoğlu 125 68 YapılmadıBALIKISIK Kadıköy 278 151 YapılmadıKarahasanlar 242 63 YapılmadıKeyfallar 393 116 YapılmadıNodullar 474 160 YapılmadıSarayköy 651 241 YapılmadıSatuk 671 233 Devam EdiyorŞirinköy 630 124 YapılmadıYortanpazarı2802 Merkze Mah. yapıldıHisar 631 160 Devam EdiyorCAMIYANI Tır 716 114 KesinleştiYazıköy 519 92 KesinleştiBağbaşı 432 194 KesinleştiKale 168 53 Devam EdiyorGÖKTEPE Kayadibi 174 56 YapılmadıÖrenköy 242 108 KesinleştiYamaç 706 190 Devam EdiyorYeşilköy 222 95 KesinleştiIbrıcak 656 215 KesinleştiKAYADİBİ Kayaarkası 303 130 YapılmadıYeniköy 320 129 KesinleştiBolkuş 167 70 Devam EdiyorKAVAKLI Kuzdağ 169 53 Devam EdiyorÇamlıkköy 149 74 Devam EdiyorEsenköy 173 44 YapılmadıKIZILKAYA Gökbel 281 126 Devam EdiyorŞenköy 184 51 YapılmadıYirmibeşoğlu 150 49 YapılmadıYENİCE Güney 488 398 Devam EdiyorGENEL TOPLAM 12870 278 2802Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 200774

Tablo F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı DışınaÇıkarılan (2/B) Alanı, 2007ORMAN SINIRI DIŞINA ÇIKARILAN (2 - 2/B )TAHDİT KADASTROSU YAPILANALANISıraNoKÖY VEYABELDE ADIKöy AdıOrman Alanı (Ha)Tescil EdilenOrman Alanı (Ha)Tescil Ed. Or. Al.Tah. Ed. Or. Al.Oranı %İlçe AdıKöy VeyaBelde AdıUygulanan KanunNoAlanı (Ha)Orman SınırıDışına ÇıkarılanAlanın Tahdit Ed.Or. Al. Oranı %1 2 3 4 5 6 (5/4) 7 8 9 10 11 (10/4)1 Abdullahoğlu - - - - - - - - -2 Akmanlar - - - - - - - - -3 Cihanbey - - - - - - - - -4 Çakıllar - - - - - - - - -5 Değirmenyanı - - - - - - - - -6 H.beyoğlu - - - - - - - - -7 Kadıköy - - - - - - - - -8 Karahasanlar - - - - - - - - -9 Keyfallar - - - - - - - - -10 Nodullar - - - - - - - - -11 Sarayköy - - - - - - - - -12 Satuk - - - - - - - - -13 Şirinköy - - - - - - - - -14 Tır/Yazıköy Tır 14049,00 - - Yenice Tır 3302 0,29 0,00206415 Hisar - - - - - - - - -16 Bağbaşı Bağbaşı 168,50 168,50 100 Yenice Bağbaşı 3402 0,8 0,10929017 Kale Köy - - - - - - - - -18 Kayadibi - - - - - - - - -19 Örenköy Örenköy 315,37 315,37 100 Yenice Örenköy34026831- -20 Yamaç - - - - - - - - -21 Yeşilköy Yeşilköy 421,43 421,43 100 - -34026831- -22 Bolkuş - - - - - - - - -23 Kuzdağ - - - - - - - - -24 Ibrıcak Ibrıcak 677,05 677,05 100 Yenice Ibrıcak340268313,0 0,81743925 Kayaarkası - - - - - - - - -26 Yeniköy Yeniköy 33,46 33,46 100 - -34026831- -27 Çamlıköy - - - - - - - - -28 Esenköy - - - - - - - - -29 Gökbel - - - - - - - - -30 Şenköy - - - - - - - - -31 Yirmibeşoğlu - - - - - - - - -32 Güney - - - - - - - - -33 Çeltik Çeltik 84,66 84,66 100340268313302-34 Yenice İlçe Mer. Mahalleler 820 311,65 38 Yenice Mahalleler3373340210 4,27683135 Y.Pazarı Beldesi Y.Paz.Bel. 314,5 64,06 20,4 - - - - -TOPLAM 16883,87 2076,18 12,30 14,09 5,089503Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 200775

Tablo F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18.maddelerineGöre Verilen İzinler, 20076831 Sayılı Orman Kanununun Verilen İzin Adedi İzin Verilen Alan (ha.)İzin Maddesi16. Maddesi 5 5,1728517. Maddesi 71 237,08188718. Maddesi - -TOPLAM 76 242,254737Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü:- Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı : 7.965,5 Ha.- Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha) : Yok- Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha) : 1,5 Ha.- Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alanı miktarı (ha) : 7.965,5 Ha.- Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı : 0,2 Ha.- 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardanverilen izin adedi miktarı ve alanları (ha). : Adet: 54 , Alan: 66 ha.F.1.2. Çayır ve MeralarTablo F.7 2007 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera VarlığıÇAYIR ve MERAİLÇELER2007Miktar (Ha.) Oran (%)Merkez 1.129 1,6Eflani 988 1,8Eskipazar 4.984 7,6Ovacık 2.024 5,2Safranbolu 8.029 7,8Yenice 391 0,5İl Toplamı 17.545 4,2Kaynak: Karabük İl Tarım MüdürlüğüÇayır-meralar, doğal olarak oluşmuş yem bitkisi alanlarıdır. Ülkemizde meralarbakımsızlık, aşırı ve kapasitesinin üzerinde otlatıldığından verimleri düşmüş, vasıflarınıyitirmişlerdir. İlimiz, yeterli yağış aldığından ve meraya bağlı hayvancılığın az olmasındandolayı çayır-mera alanları vasfını yitirmemiş, hayvanların otlamalarına elverişliliğinikorumuştur. İlimizde sulanmayan ve tarıma elverişli alanların büyük bölümü bir yıl ekilipbir yıl nadasa bırakıldığından, nadasa bırakılan alanlarda da hayvanlar otlatılmaktadır.İlimiz yüzölçümünün %16’sı olan 658040 dekar alan çayır-mera alanlarıdır.İnsan beslenmesinin temel taşlarından olan hayvansal ürünlerin üretimi için gerekliolan kaba yemin üretildiği en uygun kaynak çayır-mera alanlarıdır. Çayır ve mera ıslahı, suve rüzgar erozyonunu önlemede oldukça önemli bir faktördür.4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında Karabük il genelinde, 1998 – 2007 yılıHaziran ayı sonu itibariyle 5 ilçeye bağlı 275 köyde çalışma yapılmış, toplam 5788,63 haalan tespit edilmiştir. 55 köyde ise tahdit çalışmaları yapılmış 2459,97 hektar alanda tahditçalışmaları tamamlanmıştır.4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında Karabük il genelinde, 1998 - 2007 yılıHaziran ayı sonu itibariyle 5 ilçeye bağlı 275 köyde tespit-tahdit-tahsis ve ıslah çalışmalarıaşağıdaki tabloda gösterilmiştir.76

2004 yılı içerisinde Eskipazar ilçesine bağlı Söbüçimen Köyünde 143.085 hektaralanda harita yapım ihalesi gerçekleştirilerek tahdit çalışması tamamlanmıştır. Aynı köyiçin, 143.085 hektar mera alanında Mera Islahı ve Amenajmanı projesi hazırlanarakuygulamaya başlanmıştır. 2004 yılı içerisinde Fosforlu ve Azotlu olmak üzere 20 ton gübreuygulanmıştır. Aynı mera alanı için 2006 yılı Nisan ayı içerisinde 13 ton üre gübresialınmıştır. Aynı köyde 2005 yılı içerisinde tahsis çalışması yapılmıştır.2006 yılı tesbit-tahdit çalışma programında olan Eflani ve Yenice İlçelerindeyapılan çalışmalara başlanmış, Yenice ilçesinin tamamında çalışmaları bitirilmiştir2007 yılında tespit-tahdit çalışma programında Eflani ve Ovacık ilçelerindeyapılan çalışmalar sonucunda; Eflani İlçemizde 54 köyün, Ovacık İlçemizde 43 köyüntamamının tespit çalışmaları bitirilmiştir.4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında 1998 - 2007 yılı Aralık ayı sonuna kadaryapılan çalışmalarla İlimizde 275 köyde 5788,63 hektar mera tespiti yapılmış yine aynıtarih itibariyle toplam 55 köyde 2.459,97 hektar alanda tahdit çalışmaları bitirilmiş olup,31 köyde toplam 1556,84 hektar tahsis yapılmıştır. İlimizin 143 köyünde merabulunmamaktadır.İlçe AdıTablo F. 8 1998-2007 Yılları Karabük İli Mera ÇalışmalarıYERLEŞİMKöysayısı(Merkezmahalledahil)BeldesayısıTesbit(ha)1998-2007ÇALIŞMA SONUÇLARITahdit(ha)ToplamMeraVarlığı (ha)(Tesbit-TahditToplamı)TahsisEdilenKöySayısıTahsisEdilenAlan (Ha)Çalışma yapılanKöy / belediyesayısı(MerkezMahalleDahil)KadastroluKadastrosuzToplamTesbitiyapılamayan köy/belsayısıKadastrolu(merkez mahalleler)KadastrosuzMerası olmayan Köy Say.TOPLAMS.Bolu 56 1 35,7 110,439 146,139 9 67,74 14 41 55 1 1 30 57Eflani 55 - 1784,04 0 1784,04 0 0 0 54 54 1 0 22 55Merkez 43 - 40,8 754,3583 795,1583 7 112,458 18 23 41 1 1 20 43Yenice 34 1 35,136 0 35,136 0 0 7 26 33 1 1 30 35E.Pazar 50 - 1213,882 1595,17 2809,0521 15 1376,64 13 36 49 1 0 6 50Ovacık 43 - 219,1 0 219,1 0 0 1 42 43 0 0 35 43281 2 3328,658 2459,9673 5788,6254 31 1556,838 53 222 275 5 3 143 283Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007F.1.3. Sulak Alanlarİlimizde sulak alan bulunmamaktadır.F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.)Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.F.2. FloraF.2.1. Habitat ve TopluluklarıKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.77

F.2.2. Türler ve PopulasyonlarıRed-Data Book Kategorileri:Tehlikede (Endangered–E)Zarar görebilir (Vulnerable-V)Nadir ( Rare–R) Meçhul (Indeterminate–I)Yetersiz bilinenler ( Insuf–K) Tehlike dışı (Out of Danger–O)Nadir veya tehdit altında olmayanlar (nt)Ağaçlar:Abies bornmülleriana: Uludağ GöknarıPinus silvestris: SarıçamPinus nigra: KaraçamPinus nigra subsp. pallasiana : Camiyanı KaraçamıPinus brutia: KızılçamTaxus baccata: PorsukFagus orientalis: Doğu KayınıQuercus petrea subsp.iberica : Sapsız MeşeQuercus hartwissiana: Istranca MeşesiQuercus robur: Saplı MeşeQuercus macranthera subsp.sypirensis: İspir MeşesiQuercus ilex: Pırnal MeşesiFraxinus exelcior: DişbudakCarpinus betulus: GürgenAcer platanoides: Çınar yapraklı AkçaağaçAcer trautvetteri: Kayın Gövdeli AkçaağaçAcer campestre: Ova AkçaağaçıOstrya carpinifolia: KayacıkCorylus colurna: Türk FındığıUlmus glabra: Dağ KaraağaçıTilia argentea: Gümüşi IhlamurTilia rubra subsp.caucasica : Kafkas IhlamuruSorbus aucuparia: Kuş ÜveziSorbus torminalis: Akçaağaç Yapraklı ÜvezPrunus avium: Yabani KirazPirus aleagnifolia: AhlatSalix caprea: Keçi SöğüdüPopulus nigra: Kara KavakPopulus tremula: Titrek KavakAlnus glutinosa subsp.glutinosa : KızılağaçCerasusu avium: Yabani KirazPyrus communis: Adi ArmutPyrus amygdaliformis var.lanceolata : Badem yapraklı ArmutAğaççıklar :Buxus sempervirensLauraceresus officinalisRhododendron ponticumCorylus avellana: Şimşir: Laz Kirazı: Mor çiçekli ormangülü: Adi Fındık78

Mespilus germaicaSambucus ebulusCornus masCratagus monogyna: Muşmula: Mürver: Kızılcık: Geyik DikeniGeniş Yapraklı Otlar :AmaranthusSinapisXantiumPastorisPolygonum aviculareGallium aparineRaphanus raphanistrumPanunculus arvensisPortucala oleraceaMerzurus annuaPlantagio majorFumaria spicataAsperula arvensisGalium aperinVicia alliani: Horoz ibiği: Hardal: Pıtrak: Çoban çantası: Çoban değneği: Yapışkan otu: Yalancı turp: Düğün çiçeği: Semiz otu: Yer fesleğeni: İri sinir otu: Şah tere: Yapışkan otu: Yapışkan otu: Kır fiğiDar Yapraklı Otlar :CynodonEchinoehioaSorghumPhalarisCyperus roturdus: Köpek dişi ayrığı: Darıcan: Kanyaş: Kuş yemi: TopalakÇalılar :Phillyrea latifolia: AkçakesmeRubus hirtus: BöğürtlenDaphne pontica: Yalancı DefneRhododenron ponticum: Orman GülüPistacia terebinthus subsp. palaestina: MenengiçArbutus andrachne: SandalRhamnus thymifoliusCotinus coggyria: Peruk ağacıGenista tinctoriaViburnum lantana: KartopuPyracantha coccinea: Ateş dikeniColutea cilicica: PatlangaçPaliurus spina-christi: Karaçalı79

Şifalı Bitkiler:Galentus nivalisCistus sp.Digitalis sp.Rosa caninaUrtica sp.Primula elatiorRuscus acvelatusVaccinium myrtilusRubus caesiusPolyganotum multiflorumViscum albumAtropa belladonaFrogoria vescaEguisetum arvenseTussilago farfaraVerbascum sp.: Kardelen: Laden: Yüksükotu: Kuşburnu: Isırgan: Çuha çiçeği: Tavşan memesi: Çoban Üzümü: Böğürtlen: Mührüsüleyman otu: Ökse otu: Güzel Avrat otu: Çilek: At kuyruğu: Öksürük otu: Sığır KuyruğuBitki Türleri :AraliceaeHedera helixBerberidaceaeBerberis crataeginaBoraginaceaeLithospermum purpurocaeruleumMyosotis sylvatica subsp. cyaneaTrachystemon orientalisBuxaceaeBuxus sempervirensSarmaşıkHanım tuzluğuUnutma beniŞimşirCampanulaceaeCampanula ptericaulaÇan çiçeği (endemik) (R)C. latifolia Çan çiçeğiCaprifoliaceaeViburnum lantanaLonicera causcasica subsp. orientalisCistaceaeCistus creticusCistus laurifoliusCompositaeAnthemis cotulaCarlina corymbosaCirsium hypoleucumKartopuHanımeli (endemik) (nt)LadenLadenPapatyaKöygöçüren80

Echinops ritroHieracium medianiformeMycelis muralisXanthium spinosumTanacetum partheniumT. poteriifoliumTelekia speciosaCornaceaeCornus masC. australisCorylaceaeCorylus avellanaCarpinus betulusKızılcıkFındıkGürgenCrassulaceaeAlyssum hirsutumA.muraleCardemine bulbiferaC.impatiens var. pectinataDipsacaceaeDipsacus laciniatusKnautia involucrataEricaceaeArbutus andrachneOrthilio secundaMonotropa hypopitysRhododendron ponticumVaccinium arctostaphylosSandalOrman gülüFagaceaeFagus orientalisKayınQuercus cerris var.cerrisSaçlı meşeQ. petraea subsp. iberica Sapsız meşeQ. infectoria Mazı meşesiQ. pubescens Tüylü meşeGentianaceaeCentaurium erythraeaGentiana asclepiadeaGeraniaceaeGeranium asphodeloidesGuttiferaeHypericum bithynicumGensiyanTurna gagasıBinbirdelik otu81

JuglandaceaeJuglans regiaCevizLabiataeCalamintha grandifloraSalvia forskahleiAdaçayıS. tomentosa AdaçayıTeucrium chamaedrisThymus longicaulisKekikLeguminosaeArgyrolobium biebersteiniiAstragalus sigmoideusGeven (endemik) (nt)A. anhylloides Geven (endemik) (nt)A. glycyphyllos ssp. glycyphylloides GevenColutea cilicicaPatlangaçDorycnium graecumD. pentaphyllum ssp. anatolicumCoronilla scorpoidesGalega officinalisGenista tinctoriaLathyrus laxiflorus ssp. laxiflorusFiğL. tukhtensis Fiğ (endemik) (nt)Trifolium mediumÜçgülT. pannonicum ssp. elongatum Üçgül (endemik) (nt)Vicia truncatulaLoranthaceaeViscum albumÖkseotuOleaceaeFraxinus ornusDişbudakF. excelsior DişbudakJasminum fruticansYaseminLigustrum vulgareKurtbağıPhillyrea latifoliaAkçakesmeOnagraceaeCircaea lutetianaPolygalaceaePolygala supinaPrimulaceaeCyclamen coumPrimula vulgarisRanunculaceaeHelleborus orientalisClematis vitalbaRanunculus brutiusÇuha çiçeğiÇöplemeAkasmaDüğün çiçeği82

RhamnaceaePaliurus spina-christiRhamnus thymifoliusKaraçalı(endemik)RosaceaeCotoneaster mummulariaCrataegus microphyllaAlıçC. pentagyna AlıçFilipendula vulgarisFragaria vescaYabani çilekLaurocerasus officinalisTaflanPotentilla reptansBeş parmak otuPrunus domesticaYabani erikPyracantha coccineaAteş dikeniRosa caninaYabani gülRubus hirtusBöğürtlenRubiaceaeAsperula involucrataAsperula taurinaGalium odoratumG. rotundifoliumRutaceaeDictamus albusSalicaceaePopulus albaSalix fragilisScrophularıaceaeDigitalis ferrugineaVeronica magnaVeronica officinalisThymelaeaceaeDaphne ponticaKavakSöğütYüksük otuMine çiçeğiMine çiçeğiYalancı defneUmbelliferaeAstrantia maximaChaerophyllum angelicifoliumC. byzantimumHeracleum sphondylium ssp. montanumLaser trilobumOenanthe pimpinelloidesSanicula europaeaUrticaceaeUrtica dioicaIsırgan83

ValerianaceaeValeriana alliariifoliaViolaceaeViola odorataMenekşeV. sieheana MenekşeGramineaePoa nemoralisBriza mediaFestuca drymejaBrachypodium pinnatumSesleria albaIridaceaeIris sintenisiiTavşan bıyığıYumak otuSüsenJuncaceaeLuzula sylvaticaLiliaceaeLilium margatonMuscari armeniacumPolygonatum multiflorumOrnithogalum narborenseRuscus hypoglossumSmilax excelsaBeyaz zambakMisk soğanıYoğurt otuTavşan memesiOrchidaceaeCephalanthera rubraNoettia nidus-avisF.3. FaunaFauna türlerinin incelenmesi, yerli halkının gözlemleri ve bilgilerinindeğerlendirilmesi ve literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmıştır.Memeli hayvanların beslenme alanları su kenarları ve köylerin civarı olupçevredeki ormanlar ise birçok kuş ve memeli hayvan için barınma alanıdır. Yine dağlarınüst kısımlarındaki kayalık ve çıplak alanlar birçok kuş türü için korunma ve yuva yapmaalanıdır.Red-Data Kategorileri :Ex : Extinct: Soyu Tükenmiş E: Endangered: TehlikedeV : Vulnarable: Zarar görebilir R: Rare: NadirI : Unknown: Bilinmiyor K: Insufficilty known: YetersizbilinenlerO : Out of danger nt: Yaygın, bol, tehlikede olmayan84

Yanlarında (*) ile gösterilen türler belli zamanlarda avlanılmasına izin verilentürlerdir. Yanlarında (**) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-YabanHayatı Genel Müdürlüğünün 1999-2000 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ilekoruma altına alınmıştır. Yanlarında (***) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı MilliParklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün 1998-1999 Av Dönemi Merkez AvKomisyonu Kararı ile her vakit avlanabilen türlerdir.Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler ve proje alanı veçevresinde tanımlanan kuş türlerinin tehlike kategorileri :A.1. : Nesli tükenmiş, tükenme tehlikesi altında olan ve ileride tükenmeye aday türlerA.1.1. : Şu anda nesli tükenmiş türlerA.1.2. : Birey sayısı tüm bölgelerde 1-25 arasında kalmış türlerA.2. : Birey sayıları 26-50 çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmış türlerA.3. : Birey sayıları 500 çifte ulaşan ancak bazı bölgelerde çok nadir olarak görülentürler (51-500)A.4. : Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmış türlerB.1. : Geçici olarak ülkemize gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altında kalantürlerB.1. : Anadolu’yu kışlak olarak kullanan ancak üremeyen türlerB.2.3. : Transit geçen ve kışlak olarak kullanan risk derecesi düşük türlerBern Sözleşmesine göre fauna türleri iki bölüm altında koruma altına alınmıştır.Buna göre;II-Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri. Listede II olarak belirtilen yabani faunatürleri için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanmıştır:a-Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri,b-Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek,c-Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme,ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek,d-Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa buyumurtaları alıkoymak,e-Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.III-Korunan fauna türleri. Listede III olarak belirtilen yabani faunanın korunmasınıgüvence altına almak için aşağıdaki önlemler alınacaktır:a-Kapalı av mevsimleri ve işletmeyi düzenleyen esaslar (Merkez av komisyon kararları),b-Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlardageçici veya bölgesel yasaklama,c-Yabani hayvanların canlı ve cansız satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının venakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi.F.3.1. Habitat ve TopluluklarıKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.85

F.3.2. Türler ve PopulasyonlarıREPTILIA (Sürüngenler)Red-Data BernLacertidae (Asıl Kertenkeleler)Ophiops elegans (Tarla kertenkelesi)Lacerta viridis var. meridionalis (Küçük yeşil kertenkele) (nt) IIILacerta saxicola (Kaya kertenkelesi) (nt) IIITyphlopidae (Kör yılanlar)Typhlops vermicularis (Kör yılan) (nt) IIIAnguidae (Yılanımsı kertenkele)Anguis fragilis (Yılanımsı kertenkele) (nt) IIIColubridaeColuber caspius (Hazer yılanı) (nt) IIICoronella austrica (Güney yılanı) (nt) IIIEirenis modestus (Uysal yılan) (nt) IIIGekkonidae (Ev kelerleri)Hemidactylus turcicus (Geniş parmaklı keler) (nt) IIITestudinidaeTestudo graeca (Tosbağa) (nt) IIScincidaeAblepharus kitaibelli (İnce kertenkele)AMFIBILER (İki Yaşamlılar)Red-Data BernBufonidae (Karakurbağaları)Bufo viridis (Gece kurbağası) (nt) IIBufo bufo (Siğilli karakurbağaları) (nt) IIIRanidae (Su kurbağaları)Rana dalmatina (Çevik kurbağa) (nt) IIRana ridibunda (Yeşil kurbağa) (nt) IIISalamandridaeTriturus vittatus (Bantlı taraklı semender) (nt) IIITriturus karelini (Pürtüklü semender)HylidaeHyla arborea (Ağaç kurbağası) (nt) II86

MAMMALIA (Memeliler)Muridae (Faregiller)Mus musculus (Ev faresi)Rattus rattus (Siyah ev sıçanı)Apodemus mystacerus (Kayalık faresi)Apodemus flavicollis (Sarı boyunlu orman faresi)Apodemus sylvaticus (Orman faresi)Red-Data(nt)(nt)(nt)(nt)(nt)BernSoricidae (Sivri Fareler)Sorex aroneus (Orman sivri faresi) (nt) IIINeomys schelkovnikovi (Sivri burunlu su faresi) (nt) IIICrocidura leucodon (Tarla sivri burunlu faresi) (nt) IIISorex minutus (Cüce fare)Spalacidae (Kör fareler)Spalax leucodon (Körfare)MicrotinaeClethrionomys glareolus (Kırmızı fare)Microtus majori (Kısakulaklı fare)Microtus subterraneus (Tarla faresi)(nt)(nt)(nt)(nt)ChiropteraRhinolophus hipposiderus (Küçük nal burunlu yarasa) (V) IIMyotis blythi (Fare kulaklı küçük yarasa) (V) IIPipistrellus pipistrellus (Cüce yarasa) (V) IIIPipistrellus nathusii (Pürtüklü derili yarasa) (V) IILeporidaeLepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) IIICricetinaeCricetulus migratorius (Cüce avurtlak)(nt)Mustellidae (Sansarlar)Mustella nivalis (gelincik) (nt) IIIMustella erminea (Büyük gelincik) (nt) IIIVormela peregusna (Benekli kokarca) (V) IIIMartes martes (Ağaç sansarı) (nt) IIIMeles meles (Porsuk) (R) IIILutra lutra (Su samuru) (V) IISciuridae (Sincapgiller)Sciurus vulgaris (Sincap)Sciurus anomalus (Kafkas sincabı) (R/I) IILeporidae (Tavşangiller)Lepus capensis (Tavşan)Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III87

ErinaceidaeErinaceus concolor (Kirpi) (nt) IIIUrsidaeUrsus arctos (Boz ayı) (V) IISuidaeSus scrofa (Yaban domuzu)CanidaeVulpes vulpes (Tilki)(nt)(nt)INSECTA (Böcekler)DipteraMuscidae (Karasinekler)Musca domestica (Karasinek)Culicidae (Sivrisinekler)Culex pipiens (Sivrisinek)OrthopteraGryllotalpidaeGryllus campentris (Siyah çekirge)MantodeaMantidaeMantis religiosa (Peygamber devesi)ColeopteraCoccinelidaeCoccinella septempunedata (7 noktalı gelin böceği)Lapidoptera (Kelebekler)Malacosoma nemtria (Yüzük kelebeği)Lymantria dispus (Sünger kelebeği)Hyponomenta malinellus (Ağ kurdu)Taumetopoa pyhyocampha (Çam kene kurdu)HymenopteraAphelinidaeApis melliphera (Bal arısı)88

KUŞ TÜRLERİRed-Data BernCiconiidaeCiconia ciconia (Akleylek) (**) (A3) IIColumbidaeColumba livia (Kaya Güvercini) (*)Columba oenas (Gökçe güvercin) (*) (A2) IIIColumba palumbus (Tahtalı güvercin) (**) (A4) IIIStreptopelia decaocta (Kumru) (**)Streptopelia turtur (Üveyik) (*) (A2) IIICorvidaeCorvus corax (Karakarga) (***)Pica pica (Saksağan) (***)Garrulus glandarius (Alakarga) (***)IIIPhasianidaeAlectoris chukar (Kınalı keklik) (**) (A3) IIICoturnix coturnix (Bıldırcın) (**) (A4) IIICuculidaeCuculus canorus (Guguk kuşu) (*)IIIHirundinidaeDelichon urbica (Kırlangıç) (**)(A4)FringillidaeFringilla coelebs (İspinoz) (**)IIICarduleis spinus (Karabaşlı iskete) (*) (A4) IIAlaudidaeMelanocorypha calandra (Boğmaklı tarla kuşu) (**)Galerida cristata (Tepeli toygar) (*)IIIMeropidaeMerops apister (Arı kuşu) (**)(A4)OriolidaeOriolus oriolus (Sarı asma) (**)PasseridaePasser domesticus (Ev serçesi) (**)Passer montanus (Dağ serçesi) (*)Passer moabiticus (Çalı serçesi)III89

PicidaePica pica (Saksağan) (***)Picus viridis (Ağaçkakan) (**)(A2)Picus canus (Gri ağaçkakan) (*) (A3) IIDyrocopus martinus (Kara ağaçkakan) (*) (A3) IIIScopidaeScolopax rusticola (Çulluk) (*)(A3)SturnidaeSturnus vulgaris (Sığırcık) (**)CaprimulgidaeCaprimulgus europeaus (Çobanaldatan)(A2)StrigidaeBubo bubo (Puhu) (*) (A1-2) IIAccipintridaeAccipinter gentilis (Çakır kuşu) (*) (A3) IIIButeo buteo (Şahin) (*) (A3) IIIHiereaetus pennatus (Küçük kartal) (*) (A3) IIIParidaeParus ater (Çam baştankarası) (*) (A4) IICerthiidaeCerthia familiaris (Orman kuşu) (*)IIITurdidaeTurdus merula (Karatavuk) (**)Erithacus rubecula (Kızılgerdan) (*)Luscina megahynchos (Bülbül) (*)(A3)F.3.3. Hayvan Yaşama HaklarıF.3.3.1. Evcil HayvanlarF.3.3.1.1. Sahipli HayvanlarKonu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlarİlimizde Karabük Belediye Başkanlığı’na ait Hamzalar mevkiinde hayvan barınağımevcut olup, barınak kapasitesi 155’tir. Barınakta bulunan hayvan sayısı 134 olup;aşılama, kısırlaştırma ve sahiplendirme işlemleri yapılmaktadır.90

F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve YabanHayvanlarKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleriKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği01.07.2004 tarih ve 25509 sayılı resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 15. maddesi gereğince ilimizde İl HayvanlarıKoruma Kurulu oluşturulmuştur. Aynı kanunun 16. maddesi gereğince gerekli çalışmalaryapılmakta; hayvan sevgisi ve hayvanların korunmasına dair eğitim çalışmalarıkapsamında panel düzenlenmiştir.F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerinİsteneceği AlanlarF.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli AlanlarF.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlananve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “TabiatParkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı :Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir.Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır.Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar :Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar;*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)İşletme Şefliği : ÇitdereBölme No : 56Rakım: 1320 mAdedi : 41.nin Çapı : 2,01 m Çevresi : 6,30 m Boyu : 23,0 m2.nin Çapı : 1,90 m Çevresi : 5,95 m Boyu : 25,0 m3.nin Çapı : 1,58 m Çevresi : 4,96 m Boyu : 18,0 m4.nin Çapı : 1,50 m Çevresi : 4,70 m Boyu : 20,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 29 km. sonra 2.000 m. patika ileulaşılır.91

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)İşletme Şefliği : ÇitdereBölme No : 17Rakım: 820 mAdedi : 1Çapı : 1,30 m Çevresi : 3,80 m Boyu : 30,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 23 km. sonra 1.000 m. patika ileulaşılır.*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)İşletme Şefliği : ÇitdereBölme No : 53Rakım: 900 mAdedi : 1Çapı : 0,68 m Çevresi : 3,80 m Boyu : 23,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 28 km. sonra 500 m. patika ileulaşılır.Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar;*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 3Rakım: 525 mAdedi : 1Çapı : 2,24 m Çevresi : 7,00 m Boyu : 24,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 4 km. sonra 730 m. patika ileulaşılır.92

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 27Rakım: 1200 mAdedi : 1Çapı : 2,05 m Çevresi : 6,45 m Boyu : 18,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 14 km. sonra yol üzerindedir.*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Corylus colurna (Türk Fındığı)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 29Rakım: 1150 mAdedi : 1Çapı : 0,90 m Çevresi : 2,80 m Boyu : 20,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 12,5 km. sonra yol üzerindedir.*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 14Rakım: 900 mAdedi : 1Çapı : 0,94 m Çevresi : 2,95 m Boyu : 19,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 13 km. sonra yol üzerindedir.*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 14Rakım: 900 mAdedi : 1Çapı : 0,70 m Çevresi : 2,20 m Boyu : 18,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 13 km. sonra yol üzerindedir.Her iki Akçaağaç; aynı tür farklı cins olup yan yana bulunmalarından dolayı anıt ağaçseçilmiş ve tescil edilmişlerdir.*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru)İşletme Şefliği : KavaklıBölme No : 11Rakım: 650 mAdedi : 1Çapı : 1,45 m Çevresi : 4,60 m Boyu : 18,0 molup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 8 km. sonra 75 m. patika ileulaşılır.93

Corylus colurna (Türk Fındığı)Taxus baccata (Porsuk)Karabük İli Yenice İlçesinde Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ve Kavaklı Tabiatı KorumaAlanı olmak üzere iki adet tabiatı koruma alanı mevcuttur.Çitdere Tabiatı Koruma Alanı1. Alanın Resmi Adı Yenice Çitdere Tabiatı Koruma Alanı2. Coğrafi Konumu ve KoordinatlarıBölge Batı Karadenizİli Karabükİlçesi Yeniceİşletme Şefliği ÇitdereMevkii Şekermeşe ve DibekyanıKoordinatları Şekermeşe: Y X1. 450344 45483932. 452547 45468103. 450031 45460994. 449211 4548552Dibekyanı: Y X1. 453242 45454742. 454871 45443743. 452660 45434054. 451398 4545043Rakım (Ortalama)En DüşükEn Yüksek1230 m.750 m.1708 m.3. Alanı3.1. Toplam Alan (km 2 ) 7,243 km 2 (724.3 Ha)3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Şekermeşe Mevkii 3,605 km 2 ; Dibekyanı Mevkii 3,638 km 2olmak üzere toplam 7,243 km 2 .3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) --3.4. Kıyı Uzunluğu (m) --94

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı:Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmendeniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk veyağışlıdır.5. Yasal KonumuOGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-119 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987 tarihli BakanOluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır.Çok çeşitli orman ağacı türlerinin bir arada bulunduğu eşsiz bir ekosistem özelliği,Istıranca meşesinin (Quercus hartwvissiana) dünyada eşine ender rastlanan boy ve çaptakiörneklerinin varlığı, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de yer aldığıeşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini oluşturmaktadır.6. Yerleşimler ve NüfuslarıAlanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama 50-100 kişi tarafında ziyaretedilmektedir.7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel ÖzelliklerAlan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadırÖzellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyleWWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunmasıgereken zenginliği 100 sıcak nokta üzerinde yer almıştır.8. FİZİKSEL ÖZELLİKLER (Karasal-Denizsel)8.1. İklim Özellikleri Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllıkortalama sıcaklık 13,2 ºC, yıllık ortalama yağış miktarı 1242mm , yıllık ortalama nispi nem % 75 olarak tespitedilmiştir.8.2 Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır.özellikler8.3. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir.Ana kaya kalker,gre,killişist ve konglomeralardan meydanagelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlererastlanmaktadır.8.4. Hidroloji--Hidrojeolojik öz.8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır.Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır.8.6. Flora:Istıranca meşesi (Quercus hartwvissiana),Kayın (Fagusorientalis), Gürgen (Carpinus betilus), Göknar (Abiesbornmülleriana), Dişbudak (Fraxinus excelsior), Akçaağaç(Acer platanoides), Karaçam (Pinus nigra), Sarıçam (Pinussylvestris), Porsuk (Taxus baccata), Ihlamur (Tiliatomentosa), Kayacık (Ostrya carpinifolia), Karaağaç (Ulmuscampestris), Kuşburnu (Rosa canina),Üvez(Sorbus aucuparia).Fauna:Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus),Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynxlynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepuseuropaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulusglandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus),95

Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), veKaratavuk (Turdus merula)9. Alan Kullanımı ve Mevcut DurumuMülkiyeti Devlet Ormanı;Çitdere İşletme Şefliği, Şekermeşe ve Dibekyanı mevkiinde yer almaktadır.Zonguldak-Ankara devlet karayolunun 39 km.’sinden ayrılan Yenice sapağından 45km likyol ile ulaşılabilir ya da Karabük İlinden 30 km. mesafe de Yenice İlçe merkezinden dahakısa sürede ulaşım mümkündür. Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır.Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarınıniyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtıağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması.10. Mevcut Sorunlar : ---Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı:1. Alanın Resmi Adı Yenice Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı2. Coğrafi Konumu ve KoordinatlarıBölgeBatı KaradenizİliKarabükİlçesiYeniceİşletme Şefliği KavaklıMevkiiGökpınarKoordinatları Gökpınar: Y X1. 450844 45579112. 451085 45561853. 449014 45569784. 449666 4558687Rakım (Ortalama)En DüşükEn Yüksek1335 m.970 m.1700 m.3. Alanı:3.1. Toplam Alan (km 2 ) 3,422 km 23.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Gökpınar Mevkii 3,422 km 23.1. Su Yüzeyi (km 2 ) --3.1. Kıyı Uzunluğu (m) --4. Alanın Açıklamalı TanıtımıKuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmendeniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk veyağışlıdır.5. Yasal KonumuOGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-123 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987 tarihli BakanOluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır.Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması,olağanüstü boy ve çapta Porsuk (taxus baccata), Fındık (Corylus colurna) ve Dişbudak(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin deyer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerinioluşturmaktadır.96

6. Yerşeşimler ve Nüfusları :Alanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama100-150 kişi tarafında ziyaretedilmektedir.7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel ÖzelliklerAlan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadır.Özellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyleWWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunmasıgereken zenginliği 100 sıcak nokta üzerinde yer almıştır.8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1. İklim Özellikleri Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllıkortalama sıcaklık 13,2 ºC , yıllık ortalama yağış miktarı1242 mm. , yıllık ortalama nispi nem %75 olarak tespitedilmiştir.8.2. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir.Ana kaya Kumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydanagelmektedir.8.3. Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır.özellikler8.4. Hidroloji--Hidrojeolojik öz.8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır.Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır.8.6. Flora:Porsuk (Taxus baccata), Fındık (Corylus colurna), Dişbudak(Fraxinus excelsior), Kayın (Fagus orientalis), Ihlamur(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), AkçaağaçYapraklı Üvez (Sorbus torminalis)Çınar Yapraklı Akçaağaç (Acer platanoides), Kayacık(Ostrya carpinifolia), Gürgen (Carpinus betulus),Göknar(Abies bornmülleriana), Kavak (Populus) ve Şimşir (Buxussempervirens).Fauna:Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus),Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynxlynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepuseuropaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulusglandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus),Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), veKaratavuk (Turdus merula)9. Alan Kullanımı Ve Mevcut DurumuMülkiyeti Devlet Ormanı;Kavaklı İşletme Şefliği, Gökpınar mevkiinde yer almaktadır. Zonguldak-Ankaradevlet karayolunun Sapanca dan ayrılan 41. km yol ile ulaşılabilir. Ya da Karabük İlinden30 km mesafe de Yenice İlçe merkezinden daha kısa sürede ulaşım mümkündür.Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır.Yenice İlçesine 17 km., Karabük İl merkezine 40km. mesafededir. Arboretumsahasına kadar olan yolun 12 km. lik kısmı stabilizedir.Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarınıniyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtıağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması.10. Mevcut Sorunlar : ---97

F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve OrmanBakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban HayvanıYerleştirme Alanları”İlimizde Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Yenice Yaban HayatıGeliştirme Sahası mevcuttur.Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası1.Alanın Resmi Adı: Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları:-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü-İli: Karabük-İlçesi: Safranbolu-İşletme Şefliği: Safranbolu-Sarıçiçek-Koordinatları: Grid KoordinatlarıYXNokta 1 482000 4574000Nokta 2 483500 4573800Nokta 3 481350 4564900Nokta 4 484050 4568550Nokta 5 479625 4570125-Rakım (Ortalama): 750 m.3. Alanı :3.1 Toplam Alan (km 2 ):1050,00 ha.3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):1050,00 ha.3.3. Su yüzeyi (km 2 ):--3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):---4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–903–907–909–910–946–947–949–951–952–957–999–1000–1001–1050–1051 nolu bölmeleriçerisinde kalmaktadır.5. Yasal Konumu: Sırçalı Yaban Hayatı Koruma Sahası Orman Bakanlığının 03. 04. 2001tarih ve MPG. AYHD.1.KS.02/20 Oluru.98

6. Yerleşimler ve Nüfusları: Bölgedeki yerleşimler; Konarı, Sırçalı, Karapınar, Düzce veYazıköy.7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: ---8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1 İklim Özellikleri: Sırçalı YHKS’sı Coğrafi bakımdan İç Batı Karadeniz Bölgesinde yeralmakla birlikte İç Anadolu step iklimi ile Karadeniz ikliminin karışımı şeklinde veağırlıklı olarak İç Anadolu ikliminin etkisindedir. Ortalama yağış miktarı yıllık 1200 mm.Yıllık ortalama nispi nem %76,2 en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 35,2 ºC en düşüksıcaklık ise Şubat ayında -16,5 ºC olarak ölçülmüştür. (En yakın meteoroloji istasyonuBaklabostan verilerine göre)8.2 Jeomorfolojik özellikler: Meyilli ve engebeli arazi yapısı nedeni ile düz arazisi yokdenecek kadar azdır.8.3 Jeolojik özellikler: Genel yapı olarak yüzeye çok yakın çoğunlukla da yüzeyde olabilenve yüzeye parelel şekilde uzanan kaya plakaları bulunmaktadır. Üst dağlık kısımları ikincizamanın kretease devirleri kalkerlerinden oluşmuştur. Yeryer volkanik granitgörülmektedir. Alçak kısımları üçüncü zamanın eosen devrinde oluşmuştur. Kalker,nümulitli kalker ve jipsten oluşmuştur.8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: --8.5 Toprak Yapısı: Genel olarak fakir topraklardır.8.6 Flora: Flora alan hem orman ekosistemi hem de dağ ekosistemi içerdiği için çeşitlilikgöstermektedir. Alanda 20’den fazla ağaç türü ve 50’ye yakını endemik tür olmak üzere300 yakın bitki türü veya taksonu bulunmaktadır. Ayrıca alan Çitdere ve Kavaklı TabiatıKoruma Alanlarını da bünyesinde bulundurmaktadır. Alana hakim ağaç türleri Kayın,Göknardır.-Ağaçlar:Sarıçam (Pihus Silvestris), Karaçam (Pınus nigra), Kızılçam (Pınus brutira), Ardıç(Junipesur sp), Meşe (Quescus sp), Kavak (Populus tremula), Dişbudak (Fraxinusexelsior), Karaağaç (Ulmus glabra), Söğüt (Salix Sp), Ceviz (Juglans regia), Fındık(Carlylus Sp), Üvez (Sorbus Terminalis), Alıç (Crateagus Sp). Bu türler sahada seyrekolarak bulunmaktadır. Verimli Devlet Ormanı bulunmamaktadır.-Ağaççıklar ve Çalılar :Ahududu (Rubus ideus), Yabani Erik (Prunus domestica), Kuşburnu (Rosa sp.), OrmanSarmaşığı (Hedara helix), Mürver (Sambucusnigra), Böğürtlen (Rubus Friticose), AteşDikeni (Crateagus sp.), Ahlat (Pyrus sp.), Isırgan (Urtica dioica), Ökse Otu (Viscum sp.)Fauna: Civarda bulunan köylülerle yapılan görüşmelerde alınan bilgilere göre Karaca,geyik, Tavşan, Tilki, Keklik, Sülün, Y.domuzu, tavşan, karatavuk (Turdus merula), üveyik(Streptopelia turtur), dağ güvercini (Colimba livia), tahtalı (Colluma palimbus), karga(Corvus corax), saksağan (Pica pica), ağaçkakan (Picus viridis), çulluk (Scolopaxrusticola), atmaca (Accipiter sp.), şahin(Buteo buteo) vb. hayvanların olduğu tahminedilmektedir. Ayrıca sahaya Başmühendisliğimizce 3 adet Geyik ve 4adet Karacabırakılmıştır.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur.10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım ve korumaYenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası1.Alanın Resmi Adı: Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları:-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü-İli: Karabük99

-İlçesi: Yenice-İşletme Şefliği: İncedere’nin tamamı, Bakraz, Camiyanı, Şimşirdere, Çitdere, Sarıot’tanbirer bölüm.-Koordinatları: Pafta Numaraları: Zonguldak F28 c1-c3-c4-d2-d3-d4-Rakım (Ortalama): 1000-1700 m.3. Alanı :3.1 Toplam Alan (km 2 ): 38.140.4 ha.’dan 26.687,78 ha.’a düşürülmüştür, ancak tesciledilmemiştir.3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):--3.3. Su yüzeyi (km 2 ):--3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):--4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–903–907–909–910–946–947–949–951–952–957–999–1000–1001–1050–1051 nolu bölmeler içindekalmaktadır.5.Yasal Konumu: Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar GenelMüdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Daire Başkanlığının 21.08.2003 tarih ve 61–1807 sayılıyazılarıyla 3167 sayılı mülga KAK’A göre ilan edilmiş olan Yaban Hayatı Korumasahalarıyla ilgili yeniden değerlendirme raporu yapılması ile değerlendirilmiştir.2005 yılıitibarla sahanın küçültülmesi istenmiştir.6. Yerleşimler ve Nüfusları:--7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: ---8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1 İklim Özellikleri: Yenice İlçesi, Batı Karadeniz Bölgesinde olması sebebiyle genellikleyağışlıdır. Yaz ayları sıcak, kışları soğuk geçer. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olanbölgede yıllık ortalama yağış miktarı 1200 mm., yıllık ortalama nispi nem %76.2 olaraktespit edilmiştir.Yenice İlçesi, denize göre iç kesimlerde kaldığı için kışlar biraz sert ve karyağışlı geçer.Yıllık karlı günler ortalama 25 gündür. En fazla yağış ilkbaharda görülür. Yazmevsimi ortalama sıcaklığı 30 ºC, ölçülen en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 44 ºC, endüşük sıcaklık ise Ocak ayında -11 ºC olarak ölçülmüştür. Yağışlı günlerde yüksekkesimlere sis çöker ve ormanlar değişik bir görüntü alır. Bundan dolayı bazıları Yeniceormanlarını “Sis Ormanları” olarak adlandırır.8.2 Jeomorfolojik özellikler: Arazi yapısı Batı Karadeniz Bölgesi’nin karakteristiközelliklerini taşır. Düz ve ova niteliğine haiz arazisi yok denecek kadar azdır. Meyilli veengebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir. Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerekilçenin topraklarını iki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’nadökülen akarsu ve derler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğalyollardır. Yenice Irmağı vadisinin yüksek tepelerinden başlayarak verimli ormanlık sahalarkoşu ile ve İlçelerin içine kadar uzanır. Yenice İlçesinin deniz seviyesinden yüksekliği 112metredir. Yükseklik, İlçenin hakim noktası Keçikıran Tepesi’nden 1400 metreyi aşar.8.3 Jeolojik özellikler: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kayakalker, gre, kilişist ve konglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsitve dasitlere rastlanmaktadır.8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerek ilçenin topraklarınıiki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’na dökülen akarsu vederler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğal yollardır.8.5 Toprak Yapısı: Meyilli ve engebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir.8.6 Flora: Sarıçam (Pinus sylvestris), Istranca Meşesi (Ouercus frainetto), Adi Gürgen(Carpinus betulus), Karaçam (Pinus nigra), Dişbudak (Fraxinus sp.),Sapsız Meşe (Quercusrobur), Titrek Kavak (Populıs tremula), Karakavak (Populus nigra), Porsuk (Taxusbaccata), Kavacık(Ostria carpinifolia), Karaağaç (Ulmus glabra ve carpinifolia), Dağ ardıcı100

(Juniperfus sp.), Ihlamur (Tilia argentea), Akçaağaç Türleri (Acer Spp.), Huş (Betula sp.),Ahlat (Prunus sp.), Kızılağaç (Alnus glutinose), Çınar (Platanus orientalis) gibi odunsutürler bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kimi yerde meşcere üst tabakasında karışımakatılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı önemli bir biyolojik çeşitliliğe doğal genetik rezervözelliği taşımaktadır.Ağaççıklar ve Çalılar: Ayı Üzümü (Vaccinium), Üvez (Sorbus sp.), Sumak (Rhuscorlarla), Fındık (Corylus culurna ve avellana), Yemişen, Ormangülü (Rhododendron sp.),Yaban gülü (Rosa canina), Mürver (sanbucus sp.), Yabanielma (Malus florıbunda), Çakaleriği (Prunus), Laz kirazı (Laurocerasus sp), Kızılcık(Cornus mas).Otlar ve sazlar: Sahada Graminaelerin yanında yaygın olarak, trifoliumlar, yabani ve diğerdeğerli yem bitkileri mevcuttur.Fauna: Alan yalçın kayalık ve eğimli arazilerin çokluğu ve dağ ekosistemindemevcudiyetinden dolayı yaban hayatının fazla müdahale görmediği vahşi bir alandır.Alan içersinde; Ayı(ursus arctos), Geyik (Cerves elaphus), Karaca (Capreolus capreolus),Yaban Domuzu (Sus scrofa), Kurt(Canis lupus), Tilki (Vulpes vulpes), Yaban Kedisi (Feissylvestris), Tavşan (Lapus capensis), Sincap (Sciurus vulgaris), Porsuk (Meles meles),Çulluk (Scolapax rusticola), Tahtalı (Columba palumbus), Kaya güvercini (ColumbaLivia), Bayuş, Alakarga, Kuzkun, Dağ Horozu, Kirpi ve Küçük Atmaca türleriyaşamaktadır.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur.10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım ve korumaF.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2.Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “KültürVarlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan veAynı Kanun İle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKoruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna BazıMaddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve TesciliYapılan Alanlarİlimizdeki sit alanları ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir.101

F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleriİstihsal ve Üreme Sahalarıİlimizde mevcut istihsal sahaları ile ilgili envanter çalışması yapılmamış olmaklabirlikte mevcut tüm iç sular :Bostancılar Göleti (Bostancılar Köyü-EFLANİ)Alanı: 26 Ha.Besleyen Dereler:-İncik Deresi-Çamdibi Deresi-Tokaraltı Deresi-Müezzin DeresiOrtakçılar Göleti (Halkevli Köyü-EFLANİ)Alanı: 10,5 Ha.Besleyen Dereler:-Karamlık Deresi-Çömleklik Deresi-Kiren DeresiKadıköy Göleti (Esencik Köyü-EFLANİ)Alanı: 20,5 Ha.Besleyen Dereler:-Çamlık Deresi-Manastır Deresi-Tokatlı Deresi-Küllük Yanı DeresiKaragöz (Küçüksu Köyü-OVACIK)Alanı: 4 Da.Eğriova Göleti (Adiller Köyü-ESKİPAZAR)Alanı: 4 Da.Besleyen Dereler:-Araç Çayı (Safranbolu-Karabük)-Soğanlı Çayı (Eskipazar-Ovacık-Karabük)-Eskipazar Çayı (Eskipazar –Karabük)-Filyos Çayı (Karabük-Yenice_Zonguldak)-Örencik Dere (Eflani)-Şimşir Dere (Yenice)-Karakaya Deresi (Yenice)-Kızılkaya Deresi (Yenice)-İncedere (Yenice)-Kirpidere (Safranbolu)F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan SuKirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı ResmiGazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde TanımlananAlanlarBölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.102

F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan HavaKalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “HassasKirlenme Bölgeleri”İlimizde hassas kirlenme bölgeleri bulunmamaktadır.F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar KuruluTarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlarİlimizde “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” bulunmamaktadır.F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan AlanlarBölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerlerİlimizde 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince orman alanı sayılan yerler yoktur.F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlarİlimizin kıyı bağlantısı yoktur.F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin AşılattırılmasıHakkında Kanunda Belirtilen AlanlarYukarıda belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında İlimizde yapılan çalışmalar hakkındakibilgiler, F.1.2. bölümünde belirtilmektedir. İlimizde, hassas yöreler kapsamına giren meraalanı bulunmamaktadır.F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de YayımlanarakYürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlarİlimizde sulak alan bulunmamaktadır.F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca KorunmasıGerekli Alanlar (**)Bölüm ve alt başlıkları ile ilgili belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.F.4.3. Korunması Gereken Alanlar (***)F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak AlanOlarak Tesbit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii KarakteriKorunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.)103

Bakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihaleedilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre DüzeniPlanı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi BilgiTeknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.tarafından tamamlanmıştır.UNESCO tarafından “Dünya Miras Şehri” olarak belirlenen Safranbolu, zenginmimari mirası ile öne çıkmaktadır. Yörük Köyü gene benzer mimari mirası korumuş enderyerleşimlerdendir.Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı (334 ha) ve Çitdere Tabiatı Koruma Alanı (721,5ha), içerdiği zengin orman ekosistemleri nedeniyle 1987 yılında koruma altına alınmıştır:Alanda ayrıca Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı sınırlan içinde, 4 ha büyüklüğünde GökpınarArboretumu kurulmuştur. Burası değişik bitki türlerinin bir arada bulunmasının yanı sıraçok sayıda hayvanın da yaşam alanı olması nedeniyle 1991 yılında Açık Hava OrmanMüzesi olarak tescil edilmiştir.Zonguldak, Bartın, Karabük Planlama Bölgesi Senaryo ve Seçenek GeliştirmeRaporunda ;“KARAR 1: Yenice Ormanları, yakın çevresindeki Çitdere vb tabiatı korumaalanları da dikkate alınarak Milli Park olarak ilan edilecek ve koruma altına alınacaktır.KARAR 2: Yenice Ormanları için 2872 Sayılı Milli Park Kanunu uyarınca1/25000 Ölçekli “Uzun Devreli Gelişim Planı” (UDGP) hazırlanacaktır.KARAR 3: Milli Park UDGP doğal, rekreasyonel ve kültürel kaynak değerlerinikorumak, geliştirmek, yöre halkının, orman köylüsünün kırsal kalkınmasını ve refahınısağlamaya yönelik olarak hazırlanacaktır.” belirtilmektedir.Zonguldak, Bartın, Karabük Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli çevre düzeniplanında; Planlama bölgesindeki arkeolojik, kentsel ve doğal sit alanlarını korumayayönelik olarak Safranbolu Kentsel Sit Alanı, Yörük Köyü, Eskipazar’da HadrianapolisAntik Kenti ve Kimistine Antik Kenti, Aşağıgüney Köyü, Ovacık İlçesinde Frig yerleşimiiçin “Koruma Amaçlı Planları” ve “Yönetim Planları” hazırlanmalıdır, denilmektedir.F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, SulanmasıMümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, YağışaBağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf İle, Özel Mahsul Plantasyon AlanlarınınTamamıSafranbolu İlçesinde, Davotobası ve Aşağıgüney Köylerinde 3,5 dekar alandasafran üretimi; Merkez İlçe Yukarıkızılcaören ve Davutlar Köylerinde 460 dekar alandaçeltik üretimi yapılmaktadır. Bu alanlar ile ilgili envanter çalışması bulunmamaktadır.F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, SularınDurgun veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin ÇekilmeDevresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları OlmakÜzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlıkve Turbiyeler İle Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına DoğruEkolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerlerİlimizde sulak alan bulunmamaktadır.F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme SahalarıBu alanlar ile ilgili envanter çalışması bulunmamaktadır.104

F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli TehlikeyeDüşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin YaşamaOrtamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları,Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu AlanlarKonu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda HalkınRekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine NedenOlmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlarİlimiz Merkezde Çamlık ve Gürleyik Mesire Yerleri, Yenice İlçesinde Şeker C TipiMesire Yerimevcuttur.Çamlık Mesire Yeri1. Alanın Resmi Adı: Çamlık Mesire Yeri2.Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Merkez İlçesi, Yenişehir Mahallesi,Çamlık mevkiinde bulunmaktadır. Karabük şehir merkezine 2 km. uzaklıktadır. Karabükşehir merkezinin kuzey-batısında yer almaktadır.3.Alanı: Sahanın tamamı 21,6 hektardır.4.Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı ve kuzey sınırlarını devlet ormanı, doğu vegüney sınırını Karabük şehir merkezi belirler. Şimdiki alan kullanım durumu, bitki örtüsüve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak 15 hektarlık kısmı planlanmış,kuzeyde kalan 6,1 hektarlık kısım ihtiyaç duyulduğu takdirde ve o günün talepleridoğrultusunda planlanmak üzere rezerv saha olarak ayrılmıştır.5.Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklarve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1973 yılında Mesire Yeri olarakayrılmıştır.6.Yerleşimler ve Nüfusları: Alan Merkez İlçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedekiinsanlar tarafından ziyaret edilmektedir.7.Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --8. Fiziksel Özellikler (karasal-denizsel)105

8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük İlinde kısmenKaradeniz ikliminin özellikleri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’innemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri daha ağırbasmaktadır.8.2.Jeomorfoloji: --8.3.Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yerkaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler,kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte Kardemir İşletmelerine veBelediyeye ait su şebekesinden faydalanılmaktadır.8.5.Toprak Yapısı :8.6. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle az da olsasarıçam, meşe türleri ve karaağaç, söğüt türleri, ağaççık ve çalılar olarak; çoban püskülü vekarayemiş mevcuttur.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapukadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 2 km., Safranboluİlçesine 10 km. Bartın İline 84 km., Zonguldak İline 105 km. ve Kastamonu İline 110 km.uzaktadır. Alan 1. derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır.10.Mevcut sorunlar: ---Gürleyik Mesire Yeri1. Alanın Resmi Adı: Gürleyik Mesire Yeri2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Safranbolu İlçesi, Kırıklar Köyü, AhmetUsta mevkiinde, Karabük-Bartın karayolu üzerinde bulunan Gürleyik Mesire yeri, Karabükİl Merkezine 28 km.’dir.3. Alanı: Sahanın tamamı 15 hektardır.4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı, güney ve kuzey sınırlarını devlet ormanı,doğu sınırını Karabük-Bartın karayolu belirler.5. Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklarve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1960 yılında mesire yeri olarakayrılmıştır.106

6. Yerleşimler ve Nüfusları:-7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel)8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmenKaradeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ innemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağırbasmaktadır.8.2. Jeomorfoloji: --8.3. Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri genişyer kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler,kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur. Safranbolu veEflani çevresındeki kalkerli arazi, metamorfizmaya zengin mermer yatakları oluşmuştur.8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metremesafede kaynak suyu mevcuttur. Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır.8.5. Toprak Yapısı :8.6. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle göknar, kayın,gürgen, karaçam ve meşe türleri. Alt tabakada ise çalılar, fındık türleri, kızılcık ve çayırotları yer almaktadır.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire Yeri olarak ayrılan alanda orman kadastroçalışması yapılmamıştır. Saha 6831 sayılı kanun kapsamında ormandır. Gürleyik mesireyeri Karabük merkezine 28 km, Safranbolu ilçesine 18 km. ve Bartın iline 66 km.107

uzaklıktadır. Ulaşım özel araçla veya Karabük-Bartın arası minibüs ve otobüslerlesağlanmaktadır. Alan 1.derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır.10.Mevcut sorunlar: ---Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri1. Alanın Resmi Adı: Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Yenice İlçesi, Şimşirdere İşletmeŞefliği, Şeker Mevkii.Koordinatları:Ateşsiz Alan Y X1. 446902 45611652. 446883 45611013. 446878 45611414. 446873 45611635. 446891 4561171Ateş Yakılabilen AlanYX1. 447022 45612322. 446957 45611143. 446841 45610734. 446949 45612655. 446997 45612656. 447000 45612553. Alanı: Sahanın toplamı 11.737,306 m 2 (1,17 Ha).Ateşsiz Alan 883,149 m 2 (0,88 Ha.),Ateş Yakılabilen Alan 10854,157 m 2 (1,09 Ha.)4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerindebulunması nedeniyle kısmen deniz ikliminin, kısmende kara ikliminin etkisi altındadır.Yazları serin , kışları soğuk ve yağışlıdır.5. Yasal Konumu: OGM 22.03.2007 tarih ve sayılı yazı ekindeki 52 nolu OGM Oluru ileC Tipi Mesire Yeri olarak ayrılmıştır.Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması,olağanüstü boy ve çapta Porsuk(taxus baccata), Fındık(Corylus colurna) veDişbudak(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilirtürlerin de yer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerinioluşturan bir alan yakınında olmasından dolayı WWF tarafından gelecek kuşaklaraaktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunması gereken zenginliği 100 Sıcaknoktadan biri olması ve Şeker Kanyonun girişinde bulunması nedeniyle yerli ve yabancıturistlerin ilgisini çekmesinden dolayı ziyaretçilerin Konaklama, Piknik ve Rekreasyonelihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmıştır.6. Yerleşimler ve Nüfusları: Alanın yakınında yerleşim vardır. Yıl içinde mevsiminde veuygun zamanlarda günlük ortalama 100-150 kişi tarafında ziyaret edilmektedir.7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: Alan üzerinde Tabiat anıtı ağacıbulunmaktadır.Özellikle Yenice Ormanları Flora ve Fauna bakımından zengin olması nedeniyleWWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunmasıgereken zenginliği 100 Sıcak nokta üzerinde yer almıştır.108

Ayrıca Şeker Kanyon girişinde bulunması nedeniyle önemli bir yerdedir.8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel)8.1. İklim Özellikleri: Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllıkortalama sıcaklık 13,2 C 0 , yıllık ortalama yağış miktarı 1242 mm , yıllık ortalama nispinem % 75 olarak tespit edilmiştir.8.2. Jeomorfoloji: Arazi dağlık, engebeli ve sarptır. Kanyon girişinde yeralmaktadır.8.3. Jeoloji: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kayaKumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydana gelmektedir. 8.4. Hidroloji: Sahada sukaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metre mesafede kaynak suyu mevcuttur.Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır.8.5. Toprak Yapısı : Toprak sığ ve taşlıdır. Genellikle kumlu kil, kumlu kireç vemarn’lıdır.8.6. Flora ve Fauna:Flora:Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Porsuk(Taxus baccata),Fındık(Corylus colurna), Dişbudak(Fraxinus excelsior), Kayın(Fagus orientalis),Ihlamur(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), Akçaağaç Yapraklı Üvez (Sorbustorminalis)Çınar Yapraklı Akçaağaç(Acer platanoides), Kayacık(Ostrya carpinifolia),Gürgen(Carpinus betulus),Göknar(Abies bornmülleriana), Kavak(Populus) ve Şimşir(Buxus sempervirens).Fauna: Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Geyik(Cervus elaphus),Karaca(Capreolus capreolus), Ayı(Ursus arctos), Domuz(Sus scrofa), Kurt(Canis lupus),Tilki(Vulpes vulpes), Sansar(Martes sp.), Vaşak(Lynx lynx), Yaban Kedisi(Felissylvestris), Tavşan(Lepus europaeus), Çulluk(Scolopax rusticola), Alakarga(Garrulusglandarius), Tahtalı Güvercin(Columba palumbus), Atmaca((Accipiter sp.),İspinoz(Fringilla coelebs), ve Karatavuk(Turdus merula)9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu:Mülkiyeti Devlet Ormanı;Şimşirdere İşletme Şefliği, Şeker mevkiinde yer almaktadır. Yenice İlçe merkezinden 4,7Km, Karabük İlinden 30 km mesafe de olup Yenice – Karabük karayolundan 700 m içerideyer almaktadır. .Yenice ormanlarında bulunan TKA, Anıt Ağaçlar ve Şeker Kanyonun yerli veyabancı turistlerin ilgisini çekmesi nedeniyle ziyaretçilerin Çadır, Piknik ve rekreasyonelihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmış bu alanda1. Ateşsiz Piknik Alanı2. Ateşli Piknik Alanı3. Spor Alanı4. Çocuk Oyun Alanı5. Doğal Yürüyüş Parkuru6. Otopark7. Tuvaletler8. Biri Asma ve diğeri Ahşap Olmak üzere 2 adet Köprü9. Üç Adet Çeşme yapılmış olup alan içine Piknik Masaları, Çöp Kutuları veTanıtım levhaları yerleştirilmiştir.10.Mevcut sorunlar: ---KAYNAKLAR :Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2007109

(G). TURİZMG.1. Yörenin Turistik DeğerleriG.1.1. Yörenin Doğal DeğerleriG.1.1.1. KonumKarabük İli Turistik Harita (1/25.000)Kaynak: Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü110

İlimiz Karabük, çevresindeki tarihi ve doğal güzellikleri ile büyük bir turizmmerkezi konumundadır. İlimizin Ankara ve İstanbul gibi metropollere yakın olması,alternatif turizm olanaklarının bulunması İlimiz için bir avantaj teşkil etmektedir.Son yıllarda dünya turizm talebi alternatif turizme yönelmiş, Karabük ve İlçeleri bualanda önemli turizm değerlerine sahiptir. Tarihi evleri ve eserleri, doğal güzellikleri ile1994 yılında Safranbolu, UNESCO tarafından Dünya Mimari Miras Listesine alınmıştır.Tarihi evYaylaMağaraKaya MezarıMesire yeriÇeşmeSu kemeriTarihi köprüTarihi hamamSafranŞehirlerarası yolKöy yoluKanyonAkarsuŞehir merkeziGölÜzüm bağlarıCanlı balıkDoğal hayatıkoruma alanıRestorantSafranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.000)Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü111

G.1.1.2. Fiziki Özellikleriİlimiz Merkez ve İlçeleri doğal güzellikleri ormanlar, yaylalar, mağaralar,kanyonlar ve yöreye özgü ürünlerden oluşmaktadır. Bölgede yüzey örtüsü büyük ölçüdeormandır. Yükselti farklılıkları iklim ve bitki örtüsüne etki ederken bir yandan da çeşitlisporlar için uygun bir ortam oluşmuştur. Yoğun orman alanları ve coğrafi yükseltilerbölgede yayların oluşumuna imkan sağlamıştır.Jeolojik oluşumların yanı sıra derin ve uzun kanyonlar kilometrelerce uzananmağaraların oluşumuna sebep olmuştur. Uluyayla’da henüz yeterince keşfedilmemiş büyükbir mağara girişi ile ormanın iç kesimlerinde derin çukurluk biçiminde ilginç jeolojikoluşumlar mevcuttur.Mağaralar :Bulak Mencilis Mağarası: Safranbolu İlçesinin 10 km. kuzeybatısında, Manastırtepe ileMağara deresinin başlangıç noktasında yer alır. Bulak Mencilis Mağarası; kuzey-güneydoğrultulu yatay olarak gelişmiş, çok katlı, kaynak konumlu, aktif ve fosil bölümlerdenoluşan bir mağaradır.Bütün kollarıyla 6052 m. olan Mencilis Mağarası, toplam uzunluğuile Türkiye’nin 4. büyük mağarasıdır. Mencilis mağarasının, farklı yükseltilerde bulunanve birbirleriyle bağlantılı olan üç girişi ve alt katta (aktif galeri) bulunan ve zaman zamanhızlı akışı olan yer altı deresi nedeniyle farklı değişken bir havası vardır. Tursima açılanorta katın sıcaklığı 12-14 ºC ve nemlidir. Ayrıca mağaranın süzülmüş polen ve tozlardanarınmış, bol oksijenli havası rahat nefes almayı sağlamaktadır. Mağarada yarasa dışındakarakteristik bir canlı topluluğuna rastlanmamıştır.Mağara sisteminin oluşum mekanizması: Su, mağara atmosferi ile karşılaştığındahavadaki CO 2 miktarı az olduğundan, su bünyesinde bulunan CO 2 ’yi mağara atmosferinebırakırken mağara yüzeyinde CaCO 3 ve MgCO 3 çökelmeleri yani damlataş oluşumlarıgelişir.112

Yaylalar ve Mesire Yerleri :İlimiz merkez ilçesinde Avdan Yaylası, Sorgun Yaylası, Dede Yaylası, Büyük DüzYaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Düzü Yaylası veArıcak Yaylası bulunmaktadır.-Sorgun Yaylası : Karabük-Yenice-Eskipazar arasında kalan Sorgun Yaylası yaklaşık1600m. yüksekliktedir. yüksekliktedir. Yayla bol su kaynaklarına sahiptir. Treacking ve çimkayağı faaliyetleri için uygundur.Safranbolu İlçemizde ;-Sarıçiçek Yaylası : 1700 m. yükseklikte olup orman dokusu açısından oldukça zengindir. -Uluyayla : 1100 m. yüksekliğindeki yayla 6,5 km. uzunluğunda, 200-300 m. genişliğindedüz ve geniş çayırlıklardan oluşmaktadır. Bir gölet ve oldukça büyük bir mağara bulunanUluyayla, sporcular için oldukça elverişlidir.Yenice İlçemizde ;Göktepe Yaylası, Yatsıyurt Yaylası, Alaboğa Yaylası, Karaboğa Yaylası, MeğreYaylası, Bağbaşı Yaylası bulunmaktadır.-Gökpınar Yaylası : 4 hektarlık bir alanın Arboratum sahası olarak tescil edilmesiylegenellikle ormancılık alanında araştırma yapan bilim adamlarının dikkatini çekmekte vebilimsel çalışmalar yapılmaktadır.-Göktepe Yaylası : Geleneksel Zümrüt Yenice Göktepe Şenliklerinin yapıldığı, Yenice’ninen güzide ve halk tarafından yaz ayları boyunca dinlenmek ve piknik yapmak üzere tercihedilen orman içi sayfiye yeridir.Eskipazar İlçemizde ;Belen Yaylası, Kabaarmut Yaylası, Bürnük Yaylası, Elaman Yaylası, KuyucakYaylası, Yalakuz Eğriova Yaylası, Dede Yaylası bulunmaktadır.-Dede Yaylası : Yaklaşık 1600 m. yüksekliktedir.-Eğri Ova Mesire Yeri : 12.000 m 2 yüzölçümünde 5 m. derinliğinde suni göletbulunmaktadır.Ovacık İlçemizde ;Boduroğlu Yaylası, Eybeliler Yaylası ve Göl Yayla bulunmaktadır.113

Şifalı Sular :-Acısu : Böbrek ve romatizma hastalarının şifa niyetine kullandıkları acısu kaynaklarındanen bilineni olan Sarıot, orman bölgesinde olup Yenice’ye 30 km. mesafededir.-Akkaya (İmanlar Köyü) Termal Kaynağı : Eskipazar İlçesi’nin doğusunda İmanlar Köyüyakınındadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak bulunan ve bir yanıoldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından başlayarak kayaların basamakbölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, ortaklama 25 °C sıcaklıktadır. AkkayaTermal kaynağında saniyede ortalama 4 lt. su çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğuhavuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst basamaktadır. Alkalik bikarbonatlıtermal suyun bileşiğinde yüksek oranda karbondioksit ve kükürtlü hidrojen bulunmaktadır.Kükürt oranı yüksek olduğundan kronik iltihaplı jinekolojik sendromların tedavisindeetkili olduğu bilinmektedir.Kanyonlar :Safranbolu İlçemizde bölgedeki kanyonlar jeolojik uzun ve derin kanyonlarıoluşturmuştur. Tokatlı, Düzce ve Sakaralan kanyonları turizm amaçlı kullanılmayabaşlanmıştır. Kirpe (Düzce) Kanyonu 3 km. devam etmekte olup küçük çağlayanlar, sugöletleri ve doğal oluşumlarla bir tabiat harikasıdır. Kanyon Safranbolu’ya 10 km. olupKonarı Köyü’ndedir.Karabük Yenice Karayolunun 3. km.’sinde yer alan Şeker Mevkiinden başlayanŞeker Kanyonu’nun toplam uzunluğu 6,5 km., yüksekliği 100 metreden başlayıp 250metreye kadar yükselmektedir. Kanyonun kayaları, kaya tırmanışları için uygun bir yapıyasahiptir. İncekaya Kanyonu, üzerinde İncekaya Su Kemeri’nin de bulunduğu oldukça dikve derin yamaçlara sahiptir.Düzce Kanyonu114

Av Alanları :Eskipazar İlçesinde Avcılar ve Atıcılar Derneği haziran, temmuz ve ağustosaylarında sürek avcılığı düzenlemektedir. Bölgede bol miktarda yaban domuzu olup azsayıda tilki, ayı, keklik, çıran, kara tavuk, çulluk ve bıldırcına rastlanmaktadır.G.1.2. Kültürel DeğerlerKarabük ve çevresinde, yazısız kültür dönemini aydınlatmaya yönelik olarakyapılan arkeolojik araştırmalar çok yenidir. Önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs vedört büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesiEflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe sınırları içinde yer almaktadır. Hititlerin MÖ. 1200tarihinde yıkılmasından sonra Frig Karabük ve çevresi etkisi altına girdi. Friglerinyöremizde yerleşmiş olarak göründükleri yer Ovacık İlçesine bağlı Kışla Köyü’dür.Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısı Frig dönemine aittir.Yöremizde, Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanıbulunmaktadır. Bu dönemin en önemli yerleşim alanı Eskipazar sınırlarındakiHadrianopolis Kentidir. MS. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismi KaisareisProseilemmenitai’dir. Roma Döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında Sipahiler KöyüKüre Havuzu, Safranbolu’da Hacılarobası Köyü’nde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı,Akveren ve Yörük Köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır.Eskipazar İlçesine bağlı Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (YahyalarMahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçeyazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. Buna göre; merkez Deresamailarazisindeki Asar Tepe olmak üzere bu köy ve mahallelerin bulunduğu bölgeye Kimisteneadı verilmektedir. Kimistene’ye bağlı Endeiron Köyünün bugün Emiroğlu adıyla yaşadığıve bu köyün kurucularının MS. I. yy.’da eski Yugoslavya’nın Dalmaçya bölgesindebulunan Enderondan gelmiş olduğu tapınak yazıtlarından anlaşılmaktadır.İlimizde tespit edilebilen 28 adet arkeolojik alan, 5 adet Kentsel Sit Alanı, 4 AdetDoğal Sit Alanı, 1417 adet tescilli eser, 693 adet yazma eser, 1088 adet basma eser, 32 adettümülüs, 4 adet höyük, 100’den fazla kaya mezarının yanında, tescili yapılmamışenvanterleşmemiş binlerce kültür varlığına sahiptir.Karabük Merkezdeki Sit Alanları :- Karabük Yenişehir Mahallesi Kentsel ve III. Derece Doğal Sit alanı- Zopran Köyü Ürküt Bağları Mevkii I. Derece Doğal Sit- Bulak Köyü Bulak (Mencilis) Mağarası Doğal Sit- Ödemiş Köyü Alman Mezarlığı Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit- Cemaller Köyü I. Derece Arkeolojik sit- Çukurca Köyü Kocaağsak Mah. Ademlik Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit- Bulak Köyü 1212 parsel I. Arkeolojik Sit- Sipahiler Köyü Küre Havuzu Arkeolojik Sit- Bürnük Köyü Demirciler mah. Ciğiltepe Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit- Üçbaş Köyü Örentarla Mevkii I.-III. Derece Arkeolojik Sit- Bulak Köyü yerleşim alanı sit alanı- Akören Köyü Dikmen Mevkii I. Derece Arkeolojik sit- Üçbaş Köyü Güvenceağzı tepe ile Çakmak tepe arası I. Derece Arkeolojik sit115

Eflani İlçesindeki Sit Alanları :- Karacapınar Köyü Kentsel Sit- Esencik Köyü Saray Mevkii Arkeolojik Sit- Alpagut Köyü Kasımaltı Mevkii arkeolojik sit- Mezarlıktepe Mevkii arkeolojik sit- Hacımedanlar Mevkii arkeolojik sitEskipazar İlçesindeki Sit Alanları- Budaklar Köyü Hacamatlar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit- Karahasanlar Köyü Kocabağ Mevki I. Derece Arkeolojik Sit- Beytarla Köyü Adnan Erkeç Tarlası I. Derece Arkeolojik Sit- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit- Budaklar Köyü 106 ada 13 parsel I. Derece Arkeolojik Sit- Budaklar Köyü 106 ada 119 parsel I. Derece Arkeolojik Sit- Deresemail Köyü Asartepe Mevki I. Derece Arkeolojik Sit- Kuzviran Köyü Mezarlıkaltı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik SitYenice İlçesindeki Sit Alanları :- Yenice Gökbel Köyü Hamazkırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit- Kale Köyü Alakilise ve Çukurcak Bayırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit- Tır Köyü Üçevler Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit- Merkez Demirciler Mah.- Çengeller Köyü Fındıklıtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik SitSafranbolu İlçesindeki Sit Alanları :Safranbolu, sahip olduğu kültürel mirası ve burası korumadaki başarısı sayesinde 1994yılında UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti” unvanını almış, bu da Safranbolu’nuntüm dünyada daha çok ilgi çekmesini sağlamıştır.- Safranbolu Bağlar Kesimi ve Çarşı kesimi I. Derece Arkeolojik Sit ve Doğal Sit- Yörük Köyü Kentsel Sit- Sırçalı Köyü Sağırtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik sit- Hacılarobası Sallar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit- Aşağı Güney Köyü Aslantaş, Sarıkaya ve Köşklü Pınar mevkiiYörük Köyü : Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü, 1997 yılında Kültür veTurizm Bakanlığı tarafından bir Türkmen köyü olması sebebiyle tamamen kentsel sit alanıiçerisine alınarak korunması kararlaştırılmıştır. Bunlar: 1 adet Çamaşırhane (Sanat Eviolarak kullanılmakta), 2 adet Çeşme, Köy Odası, Hamam Kalıntısı, Misafirhane, 2 adetCami, 85 adet Korunması gerekli Sivil Mimari Yapı ile Köy mezarlığında bulunan 51 adetmezar taşları tescil edilmiştir.16.yüzyılda Safranbolu yöresinde yaşayan göçebe cemaatlere “Yörükan-ı Taraklı”yada “Yörükan-ı Taraklıborlu” adı verilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu dönemindeSafranbolu, biri bugünkü İlçe merkezinde “Medine-i Taraklıborlu” diğeri merkezi bugünküYörük Köyü (Nefa-i Yörük) adını taşıyan aşiretler için kurulmuş olan Yörükan-ıTaraklıborlu adını taşıyan iki ayrı kazadır.Yörük Köyü ile ilgili yazılı efsanelerde, Yörüklerin 14. ve 15. yüzyıllarda göçerdurumda oldukları, kendilerine özgü vergi düzeni ile ayrı bir kariye teşkil edecek şekildebir kadıya bağlanıp zaman içerisinde yerleştirildikleri ve bu kazanın merkezi olarak116

ugünkü Yörük köyünün tespit edildiği ve uzun sürede, yüzyıllar boyunca konumlarınıdevam ettirdikleri anlaşılmaktadır. Köyün efsanede yer aldığı şekilde Karakeçili aşiretinebağlı oymaklar ve Taraklı aşireti mensupları ya da bütününden oluşan biçimde kurulmuşolması kesin olmamakla birlikte ihtimal dahilindedir.Safranbolu’nun aksine arsa ve engebeli arazi sorunu olmayan Yörük’lüler evlerininerede ise bitişik nizam inşa etmişlerdir. Anadolu köylerinde genellikle görülen evkümelenmesi yerine ana cadde boyunca yapılanmışlardır. Ana cadde sonundakimeydandan açılan düzenli sokaklar da bile bitişik nizam havası devam etmektedir.Tarihi Yapılarİlimiz Merkez Tarihi YapılarKaya MezarlarıBürnük Köyü Kaya Mezarları : Bu köyde mezarlar dört bölgede toplanmıştır .*Yazıcılar Mahallesinin on dakika kuzeyinde bulunan Kayalık Mevkiindeki üç adet mezar(Kayalık mezarları)*Köseköy’deki birisi tamamen kaybolmuş durumdaki 5 adet mezar (Köseköy kayamezarları)*Kışla mevkiindeki 6 adet kaya mezarı*Kapaklı Mahallesindeki bir adet kaya mezarıYukarı Kızılcaören Kaya Mezarı: Bu köyde üç tane kaya mezarı bulunmaktadır.Arkeolojik Değerler :24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüsOvacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçesınırları içinde yer almaktadır.Karabük Merkez İlçeye bağlı Üçbaş, Aktaş ve onun yukarısındaki Avdan Yaylasınauzanan bölgede Roma Dönemine ait antik bir yerleşim alanının olabileceğidüşünülmektedir. Yapılacak arkeolojik kazılarda antik kent buluntularının artacağısanılmaktadır. Ayrıca Sipahiler Köyü’nde bir tapınağa ait harabelerin ve buna aitsütunların varlığı, burada da eski bir yerleşme yerinin olabileceği düşüncesinikuvvetlendirmektedir.Safranbolu İlçesi Tarihi YapılarCamilerEski Cami / Gazi Süleyman Paşa Camisi: Cami-ı Kebir Mahallesindeki caminin yazıtıbulunmadığından kesin yapım tarihi saptanamamıştır. Mimari açıdan Eski Cami, kareplanlı, moloz taştan yapılmış beden duvarları bulunan, ahşap örtülü yalın bir yapıdır.Mihrabı ahşap mimberi, kadınlar mahfili bulunmaktadır. Caminin içinde özelliklebelirtebilecek bezeme örneğine rastlanmamaktadır.Köprülü Mehmet Paşa Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısı’nın içindedir.Bu yapının da yazıtı yoktur. Ancak yapımını sağlayan Sadrazam Köprülü Mehmet Paşatarafından 1661/1662 yılında ibadete açıldığı anlaşılmaktadır. Çarşıdan büyük kemerli birkapıdan avlusuna girilmektedir. Ayrıca Arasta’ya açılan bir diğer kapısı vardır. Camininana mekanı kare planlıdır; üstünü tromplarla geçilen bir kubbe örtmektedir. Bu kubbenin117

oturduğu sekizgen kasnak dışardan payandalarla desteklenmiştir. Beş bölümlü beşiktonozlarla örtülü bir son cemaat yeri vardır. Cami tümüyle XVII. Yüzyılın özelliklerinibelirgin bir şekilde ortaya koymaktadır. Avlusunda Güneş Saati ile Muvakkithane binasıbulunmaktadır.Hidayetullah Camisi: Musalla Mahallesinde giriş kapısı üzerinde iki yazıttan 1718/1719tarihlisinden Hidayet Ağa tarafından yaptırıldığı, 1873-1874 tarihlisinden ise HacıSüleyman Efendi tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır. Moloz taştan duvarları, ahşapörtüsü, yarım kalmış minaresi bulunan bu yapının kareye yakın bir planı vardır. İçerideayrıca altı ahşap direk üzerine oturan kadınlar mahfili bulunmaktadır. Geometrikmotiflerden oluşan bezemeleri içeren mimberi, yapının bezemeli tek noktasıdır.Taş Minare Camisi: Hüseyin Çelebi Mahallesi Taş Minare Sokağındadır. Bu yapının dayazıtı yoktur. Kare planlı, beden duvarları moloz taştan, ahşap örtülü, taştan tek şerefeli veyivli minaresi bulunan caminin mimberi de yalın ve ahşaptır. Devrini belirleyecekbezemeye rastlanmamaktadır.Dağdelen Camisi: Akçasu Mahallesindedir. Giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1767/1768tarihinde Hacı Mehmet adlı bir kişi tarafından yaptırıldığı anlaşılan cami, moloz taştan tekkubbeli bir yapıdır. Tromplardan sekizgen kasnağa, oradan kubbeye geçilmekte, üstte diğerbazı yapılarda olduğu gibi kiremit örtü bulunmaktadır. Son cemaat yeri beş bölümlüdür.Kazdağlıoğlu Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısının girişindedir. Girişkapısı üzerindeki yazıttan 1778 tarihinde Borlu Ayanı Hacı Halil MahallesindeKazdağlıoğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Taş ve tuğladan tekkubbeli olarak yapılmış bu yapıda tromplardan kasnağa, oradan kubbeye geçilmektedir. Üçbölümlü bir son cemaat yeri vardır. Ortadaki kubbe, yanlarındakiler ise aynalı tonozlarlaörtülüdür. Şahsa ait olan Kazdağlıoğlu Cami, Safranbolu Belediyesine devredilmiş, devrinitakiben “Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi” olarak bir süre değerlendirilmiştir.Akçasu Lütfiye Camisi: Akçasu Mahallesinde Akçasu Deresinin üzerinde yapılmıştır.Caminin giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1878/1879 yılında Hacı Hüseyin Hüsnü tarafındanyaptırıldığı anlaşılmaktadır. Akçasu üzerine yapılan bir kemere oturan, moloz taşlardanyapılmış, ahşap örtülü bu cami dikdörtgen planlıdır.İzzet Mehmet Paşa Camisi: Safranbolu çarşısındadır. Son cemaat yeri sütunlarıüzerindeki yazıdan 1902/1903 yılında onarım gördüğü öğrenilen yapı, III. Selim’inSadrazamı İzzet Mehmet Paşa tarafından 1796 tarihinde yaptırıldığı, kapısı üzerindemermer kabartma sülüs ile yazılmış kitabesinde anlaşılmaktadır. Ortadaki kubbeli,yanlardakiler aynalı tonozlu olmak üzere üç bölümden oluşan son cemaat yerinin sağındatek şerefeli taştan minare yer alır.Yapının bütün örtü elemanları dıştan kurşunla kaplanmış, bu yönden Safranbolucamileri içinde tek örnek olarak kalmıştır. Ayrıca yapının bezemeleri devrinin anlayışınıyansıtacak nitelikle ele alınmıştır. 18. yüzyılda Türk mimarisinde ve bezemesindeki batıetkilerinin Anadoluya yansıması konusunda bu yapı oldukça fikir vermektedir.Mescit/Zülmiye Camisi: Çeşme Mahallesinde kendi adıyla anılan Mescit Sokaküzerindedir. Hattat Mehmet Mahzı tarafından yazılmış kırık yazıtından 1883/1884 yılındayapıldığı anlaşılan cami, moloz taştan gövdeye, ahşap örtüye sahiptir. Dikdörtgen planlı,girişin sağında tek şerefeli minaresi, içeride üç bölümlü bir kısmı eklenmiştir.Kıran (Sen Stefanos) Kilisesi (Ulu Camii): Bu kilise, Miladi 515 yılında inşa edilmiştir.1872 yılında bir onarım gören bu kilise, 1956 yılından bu yana cami olarakkullanılmaktadır.KalelerSafranbolu Kalesi: Bu kalenin sur ve duvarları bütünüyle yıkılmıştır. 20 m. yüksekliğindeolduğu tahmin edilen bu kalenin yeri 1976 yılında yanan eski hükümet konağının olduğu118

yerdir. Bizans Döneminde yapıldığı ve o dönemde Dadybra Kalesi olarak anıldığıbilinmektedir.MedreselerGazi Süleyman Paşa Medresesi: Cami-Kebir Mahallesinde, Eski Caminin altkısmındadır. XIV. Yüzyılın ilk çeyreğinde yapılmış olması mümkün bu yapı, değiştirilerekbir süre ilkokul, öğretmenler lokali, sinema olarak kullanılmıştır.TekkelerKalealtı Tekkesi: Eski Tekke Mahallesindedir. Bu tekkenin önemli yanı ayaktaki Osmanlıdevri yapılarının en eski tarihli olmasındandır. Mescitin son cemaat yerindeki yazıttan1550 (M.) tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Tekke bölümü günümüze ulaşmadığı içinplan şeması, mescit kısmıyla ilişkisi konusunda bilgi bulunmamaktadır.Ali Baba Tekkesi: Çavuş Mahallesinin Kemer Ağzı Sokağındadır. Güney duvarıüzerindeki yazıt 1823/1824 tarihinde yapıldığını göstermektedir. Bu yapıdan ayakta kalanmescit kısmı moloz taştan yapılmış, dikdörtgen bir plana sahiptir.Haydar Ağa Tekkesi: Bugün mevcut olamayan bu yapı için kaynaklardan edinilenbilgilere göre kentin İsmet Paşa Mahallesinde, derenin kenarında olduğu sanılmaktadır.Safranbolu’da bir süre kaymakamlık yapan Amasralı Haydar Ağa tarafından yaptırılmıştır.TürbelerHasan Paşa Türbesi: Safranbolu’ya egemen Hıdırlık denilen bir tepe üzerinde yeralmaktadır. Sekizgen planlı ve kesme taştan yapılmıştır. Sandukası yaldızlı ve çokgörkemli bezemelerle süslenmiştir.Şeyh Mustafa Türbesi: Safranbolu-Kastamonu arasındaki Araç yolunun sağına yer alır.Yapının üzerinde iki yazıt bulunmaktadır. Kare gövdeli, üstü ahşap çatı ile örtülü bu yalınyapıda dikkati çeken nokta içeride iki sıra halinde yerleştirilmiş 5 sandukanın yeralmasıdır.Hacı Emin Efendi Türbesi: Dikdörtgen planlı, moloz taştan yapılmış, ahşap çatıylaörtülmüştür. Üç tahta sanduka bulunmaktadır.Ali ve Hasan Baba Türbeleri: Çavuş Mahallesinde Kemerağzı sokaktadır. Kesin yapımtarihini veren bir yazıt yoktur. Dikdörtgen planlı aynalı tonozla örtülü kesme taştanyapılmış, dış köşeler kesilmiş; içeride ise buralara nişler konmuştur. Üç sandukabulunmaktadır.HanlarCinci Hanı: Çeşme Mahallesinde Akın Sokağında çarşının merkezindedir. Safranbolu’nunen anıtsal yapısı olan Cinci Hanı’nın kesin yapım tarihini verecek bir yazıtı yoktur. Sultanİbrahim zamanında Cinci Hoca’nın yaptırdığı bu yapının, 1640-1648 tarihleri arasındatamamlanmış olması mümkündür. Kesme ve moloz taştan yapılmış olan han iki bölümdenoluşmaktadır. Ortadaki avluya açılan iki katlı revakların gerisine odalar yerleştirilmiş,güneybatısına ise avludan geçilen ahır bölümü konmuştur. Ayrıca, hanın ana kapısıüzerinde çıkmalı bir kısım bulunur. Ortadaki havuz, genel çizgilerini bugün dekorumaktadır.119

Eski Hamam: Çeşme Mahallesindedir. Bu yapının büyük bir olasılıkla Bizansdöneminden kalma bir yapı olduğu, Bizans harflerinden oluşan kitabesindenanlaşılmaktadır. Kadınlar ve erkekler için iki ayrı bölüme sahiptir. Halen kapalı olan buhamam restore edilmemiştir.Yeni Hamam (Cinci Hamam): Çeşme Mahallesinde çarşının içindedir. Kadınlar veerkekler kısmından oluşmaktadır. İki bölümün planının aynı olduğu bu hamam, haçvarisıcaklıklı hamamlar grubuna girer. Türk hamam geleneğinde belirgin bir özellik olarak heriki bölümün girişlerinin farklı sokaklara açılmasının dışında farklı bir özellik taşımayan buhamam Safranbolu’nun en özellikli hamamlarının başında gelmektedir.Çeşmelerİlçedeki kitabeli çeşmelerin isimleri ve yapım tarihleri şu şekildedir:Köprülü Çeşmesi 1661-1662Taş Minare Çeşmesi 1691-1692Hışır Pınarı Çeşmesi 1775-1776Paşa Pınarı Çeşmesi 1794-1795Hacı Mehmet Ağa 1803-1804Antepzade Hacı Mehmet Çeşmesi 1811Tuzcu Pınarı Çeşmesi 1813-1814Kilci Salih Paşa Çeşmesi 1819-1820Çatalpınarı Çeşmesi 1833-1834Köprübaşı Çeşmesi 1836-1837Alabekir Çeşmesi 1847-1848Çalışdar Çeşmesi 1850Fatma Hanım Çeşmesi 1862-1863Hacı Kamil Efendi Çeşmesi 1863-1864Sadullah Çeşmesi 1870-1871Karakullukçu Çeşmesi 1874Cilbir Pınarı Çeşmesi 1889-1890Kadı Efendi Çeşmesi 1896Mescit/Hamidiye Çeşmesi 1905Ekmekçi Numan Çeşmesi 1906-1907Serkatip Çeşmesi 1910Şükrü Efendi Çeşmesi 1924120

KöprülerTaşköprü: Köprünün yapım tarihini belirten yazıtı yoktur. Osmanlılar tarafından yapıldığısanılmaktadır. 34 mm uzunluğunda, iki kemerli, yalın görünüşlü bir yapıdır.Tokatlı Köprüsü: 1778 yılında Kazdağlıoğlu tarafından su köprüsü olarak yapıldığı, dahasonra 1796-1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından geçit durumuna getirildiğisöylenmektedir. Bu yapı, 40 metre uzunluğunda, 15 metre açıklıklı tek bir kemerdenoluşan 6 metre genişliğinde, 30 metre yüksekliğindedir.İncekaya Su Kemeri: Sadrazam İzzet Mehmet Paşa’nın yenileyerek kente kazandırdığıeserdir. Mimari değer taşıyan Bizans döneminden kalma bu eserin, 1794-1798 tarihlerindetamirat geçirdiği bilinmektedir. 116 metre uzunluğundaki su kemeri yerden yaklaşık 60metre yüksekliktedir. Bu kemerin toprak üzerindeki 5 kemerli bölümü tamamen taştan vehorasan harcı ile yapılmıştır. Suyun akış hızının dengelenmesi için su kemeri üçkıvrımlıdır. Buradan geçen su Asmazlar Havuzlu Konağının bahçesinde bulunan suterazisinden kente dağıtılır.121

İncekaya Su KemeriKaya MezarlarıÇatalin Kaya Mezarı: 10 metre yüksekliğinde bir kayaya oyulmuştur. Mezarda ikisütunlu bir giriş yeriyle bir oda bulunmaktadır. Sütunlarda başlık ve kaide yoktur.Gövdeleri dörder köşelidir.Sarıyan Kaya Mezarı: Mezarın önünde atnalı biçiminde giriş yeri vardır. Kapısı kareşeklindedir. Odanın boyu 2 m., eni 1.90 m., yüksekliği 1.50 m. olup tonozludur. İçinde üçtane ölü sediri vardır.Hacılarobası Köyü Kaya Mezarları: Bu mezarların bir tanesinde kitabe vardır. Odanınkapısının sağ tarafında bulunan 0.54 x 0.84 m. büyüklüğünde Grek harfleriyle yazılmış altısatırlık bu kitabe zamanla okunamayacak hale gelmiştir.Üçbölük Köyü Kaya Mezarları: Beş tane kaya mezarı vardır. Bunlardan birincisi köyünalt girişinde, yolun kenarındaki bir bahçededir. Diğer mezarlar Yukarıharman, Üzümlüin,İncirli Taş, Gölpınarı kaya mezarlarıdır.Çavuşlar Köyü Kaya Mezarı: Bu kaya mezarları dört mevkiide toplanmaktadır. Pınarinidenilen yan yana mezarlar yan yana iki odadan ibarettir.Safranbolu’da bu kaya mezarlarından başka Akören (Akveren) Köyünün 200 m.kuzeyinde Ambar kaya mezarı; Akveren ve Yörükköyü arasında Kepez denilen kayasinsilesi üzerine oyulmuş beş odadan ibaret Horozini kaya mezarları; Şeyh Mustafa Efenditürbesinin on metre batısında Kızlar Kümbeti yer almaktadır.122

Hacılarobası Kaya MezarlarıÇatalin Kaya MezarıSaat KulesiIII. Selim’in Sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa tarafından 1794-1798 tarihleriarasında yaptırılmıştır. Kiremitli çatısı bulunan saat kulesinin yüksekliği 20 metre kadardır.7 günde bir kurulan saat zembereksiz olup, 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışmaktadır.Güneş SaatiKöprülü Mehmet Paşa Camisi avlusundadır. Basit tip, yatay güneş saatlerigrubundandır. Osmanlı dönemine ait 95 adet güneş saatinden birisidir. Tarihi güneş saatimermer levhanın üzerinde bulunan üçgen şeklindeki madeni bir plakanın gölgesi veplakanın teşkil ettiği eşit açılara sahip çok sayıdaki çizgi ile zamanı tayin eder. Mermerplakanın üzerindeki çizgiler 10’ar dakikalık zaman dilimini gösterecek şekilde çizilmiştir.123

Saat KulesiGüneş SaatiGüneş SaatiMüzelerAhmet Demirezen Yemenicilik Müzesi: Yemeniciler Arastası yemeni üreten yemeniciustası Ahmet Demirezen, dükkanını içindeki alet ve edevatla müze haline getirmiştir.Dükkan içinde yemenicilik mesleğinde kullanılan 40’a yakın alet ve edevatlargösterilmektedir.Arkeolojik DeğerlerSafranbolu İle Eflani İlçeleri arasında 24 tümülüs bulunmaktadır. Safranbolu’nunkuzeydoğusunda yaklaşık olarak 20 km. uzaklığında bulunan Akören Köyü’nde Romadönemine ait antik bir yerleşim alanı bulunmaktadır.İdari YapılarEski Hükümet Konağı: Eski kalenin üzerinde bulunduğu tepenin üzerine yapılmış,mimari değer taşıyan bir binadır. Kapısının üzerinde bulunan yazıttan 1904 yılında devrinKastamonu Valisi Enis Paşa ve kentin Kaymakamı Mir Ahmet Beylerin gayret ve halkında katılımıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. 1976 yılına kadar İlçenin Hükümet Binası124

görevini yapan bu eserde fevkalade bir taş işçiliği hakimdir. 1976 yılında bir yangınsonucu bugün harap bir halde olan bu eser, şu anki görüntüsüyle dahi görenlerin beğenisinikazanmaktadır.Yemeniciler ArastasıKöprülü Mehmet Paşa Camiine bitişik, 48 ahşap dükkandan oluşan ve “yemeni” denilenayakkbının yapıldığı eski lonca çarşısıdır. Restore edilen çarşı turistik amaçlıkullanılmaktadır.Demirciler Çarşısı :İzzet Mehmet paşa Camii altından geçen Akçasu deresinin iki yakasına kurulan çarşı, sıcakve soğuk demircilik el sanatlarının üretildiği yaşayan tek lonca çarşıdır. Bakırcı ve kalaycıesnaf, bu çarşı içerisinde çalışmaktadır.125

Hıdırlık Tepesi :Türklerin, Safranbolu’ya geldikleri vakit, konuşlandığı yerdir ve açık namazgahşeklindedir. Yağmur duası ile hıdrellez kutlamaları kurada yapılır. Üzerinde KöstendilKaymakamı Hasan Paşa’nın türbesi (1845), iki namazgah, Hızır (Hıdır) Paşa’nın mezarı ileKurtuluş Savaşı kahramanlarından Dr.Ali Yaver ATAMAN’ın (1955) anıt mezarıbulunmaktadır.Eskipazar İlçesi Tarihi YapılarKaya MezarlarıDelikkaya Mezarları: İki dizi halinde sırlanmıştır. İlk dizi 7, ikincisi ise 6 mezarodasından oluşmaktadır. Mezarların boyutları 2-2-1 m. olup aralarında birer ölü sediribulunur. Bunların bir bölümü kubbeli, bir bölümü tonozludur. Roma Devrine ait olduğubulunan kitabelerden anlaşılmaktadır.Hisariçi Kaya Mezarları: Romalılar dönemine ait olduğu sanılan mezar, çok düzgünişçilik gösteren 3x2 metre ölçülerinde bir oda ve çevresinde üç nişten oluşmaktadır.KalelerAsar Kalesi: Eskipazarın kuzeydoğusunda Semail Köyü’ndedir. Doğal bir kale olup,yakınında bulunduğu dere seviyesinden 300 metre yüksektedir.Asar Roma Dönemi Yazıtlı Silindirik Mezar TaşıAsar Tapınağa ait arşitrav bloğu126

HamamlarBahçepınar Hamamı, Kıranköy Hamamı, Kapucular Hamamı, Hamamlı Hamamı,Karahasanlar Hamamı.Arkeolojik DeğerlerEskipazar’a 3 km. uzaklıkta bulunan antik kent en az dört medeniyete ev sahipliğiyapmıştır. Eskipazar İlçesi sınırları içerisinde 5 tümülüs ve 1 tane höyük yer almaktadır.Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı bulunmaktadır. En önemliyerleşim alanı Hadrianopolis Kentidir. İlçeye bağlı Deresamail, Boncuklar ve Tamışlarköylerinde yirmiye yakın Grekçe yazıt yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir.Ovacık İlçesi Tarihi YapılarKaya MezarlarıGerdek Boğazı Kaya Mezarı: MS. VII. yüzyıl yapısıdır. Mezar, üçgen alınlıklı giriş vebirbirine açılan üç odadan meydana gelmiştir. Niş bulunan odalarda tavan süslemesi olarakiçiçe dikdörtgenler kullanılmış ve ağaç mimarisi taklit edilmiştir. Sütun başlıkları hurmayaprağı ile süslü olup doğu mimarisinin etkisi görülmektedir.Karain Kaya Mezarı: Kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir.Arkeolojik DeğerlerOvacık İlçesi’nde 3 tümülüs ve Karakoyunlu ve Kışla Köyü’nde Bronz Çağı veBizans-Roma Dönemine ait yerleşim yeri, Yürekören ve Taşoğlu Köylerinde Roma-BizansDönemi yerleşim yeri, Kışla Köyünde Helenistik Dönemden kalma Değirmen Duvarı veFrig Kapısı.Eflani İlçesi Tarihi YapılarCamilerKüre-i Hadid Camii: Önündeki kitabeden bu caminin 1451 yılındaİsfendiyaroğullarından İsmail Bey adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır.Küre-i Hadid (İsmail Bey) Camii,1451 Demirli Köyü127

Arkeolojik DeğerlerEflani İlçesi sınırları içerisinde kaya mezarları ve 3 tane höyük bulunmaktadır.Eflani dendek kaya mezarıEflani Kutluören Köyü kayamezarı.(Roma imp. )Yenice İlçesi Tarihi YapılarYenice Kayaarkası Köyü- YazıtYenice Hisar KöyüGiyim-KuşamKarabük ve İlçelerinde tarih boyunca çeşitli kavimlerin yaşadığı araştırmalarlasaptanan tarihi, kültürel değer ve unsurlardan anlaşılmaktadır. Bu kültürel zenginlikler gözönünde bulundurulduğunda halk oyunları giysilerinde çeşitli örneklere rastlamakmümkündür. Giysileri ;-Başa giyilen giysiler-Gövdeye giyilen giysiler-Ayağa giyilen giysiler-Aksesuarlar128

Safranbolu Geleneksel Giysileri:Erkek GiysileriErkekler genelde çuha kumaştan yapılan ve mavi rengin hakim olduğu şalvar,cepken, keten (diril) gömlek, yerli tezgahlarda dokunan kuşak, yerli yünden yapılan keçekülah, yün çorap ve yemeni giyerler.Keçe Külahı (Fes): Yerli kuzu yününden kafaya uygun bir şekilde tas veya benzeraraçların içine sıkıştırılarak yapılırdı. Bu keçe külahları dikişsizdir. Keçe külahları üzerinebağlanan ve kök boya ile renklendirilen kentli sarıklar bağlanırdı. Bağlama biçimi ise yöregeleneklerine göre yapılırdı.Cepken: Mavi çuha kumaştan uzun kollu bel kemerine kadar uzanan üzerleri yöreye özgümotiflerle ekonomik durumlarına göre sim veya diğer renkli ipliklerle yaka, kol ağızları vesırt kısmı süsleme yapılarak işlenen ve yöreye özgü bir dikim biçimi verilirdi.Şalvar :Mavi çuha kumaştan yöreye özgü bir şekilde kesimi yapılır. Belden uçkurlu, genişağlı, ayak bileklerinde cepken motiflerine uygun bir şekilde ayak bilekleri ve cep ağızlarısim ve diğer ipliklerle işleme yapılır. Yerli dokunan uçkurla bağlanırdı.Gömlek: Keten (Diril) kumaştan, hakim yaka(yakasız), uzun kollu, bilekten düğmeli,yöreye özgü kesimle yapılır. Çizgili kumaş hakimdir.Kuşak : Renkli ipliklerle el tezgahlarında dokunan kuşaklar bele bağlanarak giysiye çokgüzel bir görünüm kazandırırdı.Yemeni: Eskiden giyilen kısa konçlu, hafif erkek ayakkabısı, çoğunlukla sarı yada siyahrenkte Sahtiyandan yapılırdı. Alçak ölçekli, sayası oldukça küçük olurdu. Tulumbacılarıngiydiği yemenilerin yüzü en ince sahtiyandan(deri), tabanı da çok ince köseleden yapılırdı.Sarayda kullanılan yemeniler sırmayla işlenir, değerli taşlarla süslenirdi.Yün Çorap: Yerli yünden dokunan yün çoraplar giyilirdi. Erkeklerde beyaz renk takım,kadınlarda daha desenli ve renkli biçimler hakimdi. Aksesuar olarak, köstekli saat, ağızlık,tütün tabakası ve kama ile süslenirdi.Tütün Kesesi: Sağ yana takılır. Boncuk işlemeli ipek saçaklıdır. Yürürken baldırınıdövecek şekilde sallanır.Köstek : Boyundan aşırmalı gümüş savatlıdır. Beline aşağı sallanır.Çevreler (Kama): Kınından yarı beline kadar sıyrılmış kabzası ile kını arası sırmaişlemelidir.Kadın GiysileriKadın giysileri bindallı entari, üçetek entari, tepebaş, sırmalı kadife, şeteriye, fistan(uzunentari), pamuklu entari, oyalı yazma, silimli çevre, tepelik, çorap, dolak, çarık,zelgerde ve takılardan oluşurdu.Başa giyilen: Bayanlarda yandan inen Zülüfler(avruka) kadının güzelliğini daha dabütünleştirir. Oyalı yazmalar topuzun çevresine bağlanır. Başta serbest bir şekilde başaörtülürdü. Kare şeklinde desenli, etrafı oyalıdır.Bindallı : Bazı bölgelerde, hazır olarak kutu içinde satıldığından kutu içi entari adıylaanılan elbiseler XIX. Asrın başlarından itibaren giyilmiştir. Bu entarilerde çoğunluklakadife, nadiren atlas kumaşlar kullanılmıştır. Boy entarisi şeklinde olan bu elbiselerbindallı tarzında sırma ile işlenmiştir. Bu sebeple bu elbiselere bazı bölgelerde “Bindallı”da denilmiştir. Topuklara kadar tamamıyla düz inen bu entarilerde eteğe bolluk vermekmaksadı ile koltuk altından itibaren yanlarına birer ikişer peş konulmuştur. Peşli entari ismiile de anılmıştır. Yaka bazılarında yuvarlak, bazılarında kare şeklindedir. Yuvarlak olanlar129

önden bele kadar, kare olanlar ise yandan göğse kadar açık ve parçalıdır. Kolları hafifçebol ve uzundur. Kol ve yenleri bazılarında dilimli, bazılarının yaka, kol ve kenarları ikiparmak genişliğinde beyaz dantellidir.Bu elbiselerle başa yemeni ve krep örtülüp bele gümüş kemer takılırdı. Çoğunluklamor kadifeden, üzerine kabartma olarak sırma ile çeşitli bitki motifleri işlenen ve bindallıadıyla adlandırılan elbise çeşidi gelinlerin ve törenlerin en sevilen ve en değerlikıyafetlerindendi. Yörede bindallının dışında kadınlar, yöreye özgü Üçetek, Şalvar, Entarigibi giysiler giyerlerdi.Üçetek Entari: Üç etek denilmesinin sebebi, eteğin üç ayrı dilim biçimdeyapılmasındandır. Arkası tek parça, ön tarafı ortadan iki parçaya ayrılmış biçimdedir.Eteğin üç parça oluşu kişiye hareket kolaylığı sağlamaktadır. Öndeki iki parça kaldırılarakbeldeki kuşak yada kemere takılarak da kullanılmaktadır. Üç etek entari içine şalvargiyilerek de kullanılmaktadır. Üç etek entariler daha sonraları yan ve ön parçalarıbirleştirilerek entari olarak da kullanılmıştır.Ayağa giyilen: Ayakta hafif topuklu, tonguraklı kundura veya mesler giyilmiştir. Ortayaşlılar yandan açmalı kancalı “sümsüm” adı verilen mesler tercih etmişlerdir.Yöresel YemeklerKarabük-Bulak Köyü YemekleriBulak Köyü yöresel yemekleri; ev börekleri ve baklavası, yufka ekmeğine sarılarakyapılan yaprak dolma ve taze fasulye dürümü ile dini bayramlarda yapılan çörek vekeşkek.keşkek130

Safranbolu YemekleriSafranbolu’da çok zengin bir yemek kültürü vardır. Bunlardan en bilinenleri; uzunfasulye, dilme fasulye, et yemeği, perohi, sulu yayım, kuru çörek, sini çörek, mayalıekmek, göbü, bükme; tatlı olarak zerde, su muhallebisi, höşmerim, un helvası, delioğlansarığı, oklava dolaması, çingene baklavası, haluşkadır.Ovacık YemekleriOvacık mutfağının çeşitleri arasında tarhana, un çorbası, göçe çorbası, keşkekçorbası, yoğurtlu yumurta, çul böreği, bişi, cevizli ekmek, un helvası, bandurma(bandırma-yağlı ekmek), cizleme yer alır.Yenice Yemekleriİlçenin geleneksel yemekleri karalahana (karamancar), malay, şaptak, mısır çorbası,ceviz helvası, bazlama (pat pat), katlaç, lokma, muska (hamalibağı) dır.131

Eflani Yemekleriİlçede yapılan yemekler genellikle Türk mutfağının zengin örneklerini içerir. İlçeyeözgü çorba çeşitleri; tarhana, uğmaç, çimdik, göcü, mısır, keşkek, nişastadır. Yöreye hasyemeklerden bazıları; mıhlama, unlu köfte, perüşke, bandırmadır. Tatlılar ise; çullama,nişasta helvası, höşmerim, un helvasıdır.Geleneksel El SanatlarıUsta-çırak ilişkisi ile sürdürülen bu meslekler yavaş yavaş yerini teknolojiyebırakmaktadır. Bugün yöremizde geçmişten kalan el sanatları folklorik unsur olmuşlardır.Safranbolu el sanatlarının günümüze kadar gelmiş ve günümüzde de yapılmaktaolan türleri; yemenicilik, deri işlemeciliği, ağaç oymacılığı, semercilik, demircilik ve bakırişlemeciliğidir. Safranbolu’da yapılan el işlemelerinden beyaz iş (delik işi) ve iğne oyası işiünlüdür.132

Safranbolu ve köylerinde yaşayan halkın geleneksel olan ürünü bez dokumalardır.Yöreye has ince ve kalın olarak dokunmakta ve bu dokumalar halkın günlük kıyafetlerinde(iç ve dış giyimde) kullanılmaktadır. Dar tezgahlarda yapılan bu bezlerin bazıları kenarşeritlidir. Bu çeşitlemeler köylere göre değişiklik göstermektedir.Ovacık’ta unutulmak üzere olan el sanatlarından başta “ip bükme” ve bununla ilgiliişler yer almaktadır. Yörede kilim tezgahlarında çul kilim ve çuval dokunur. Bu el sanatlarıaz da olsa ilçe ve köylerinde yaşatılmaktadır. Ovacık’ta orman ve orman dayalı el sanatlarıkonusunda ve taş işlemeciliğinde dikkate değer ürünler görülmektedir. Bunlar; övendire,döven, tırmık, yaba, diren, anadut, , el değirmeni taşı, kösüre gibi. Ancak taş işlemeciliğisanatı yörede önemini tamamen kaybetmiş bulunmaktadır.Eflani’de el sanatlarının üretilen ürünler açısından üç unsuru vardır. Birinci unsuru“cember” denilen mahalli başörtüsüdür. Bunlar evlerdeki tezgahlarda dokunmaktadır.İkinci unsuru özel olarak örülen çoraplardır. Üçüncü unsuru ise “dokurcun”adıyla anılankadınların entari yerine giydikleri giysidir. Ancak bunların hepsi günümüzde yöredeişlevini kaybetmiştir.Yenice köylerinde 30-40 yıl öncesinde “düzen” adı verilen dokuma tezgahlarındaketen ipliğinden dokunan göynekler (keten gömleği) yine kadınların giydikleri sırmakişlemeli ve belden kuşakla bağlanan “kutnu entariler” yörenin simgesel kıyafetleriarasındadır.Geleneksel Mimarlık ÖrnekleriYöresel mimarinin en önemli öğesi Safranbolu Evleridir. Safranbolu, sahip olduğukültürel mirası ve bu mirası korumadaki başarısı sayesinde 1994 yılında UNESCOtarafından “Dünya Miras Kenti” ünvanını almıştır. Safranbolu evleri yüzlerce yıllık birsüreçte oluşan Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapıtaşlarıdır. İlçe merkezinde 18. ve 19. yy. başlarında yapılmış yaklaşık 2000 geleneksel133

Türk Evi bulunmaktadır. Bu eserlerin 800 kadarı yasal koruma altındadır. EvlerSafranbolu’nun iki ayrı kesiminde gruplanmış durumdadır. Birincisi “Şehir” diye bilinenve kışlık olarak kullanılan kesim, ikincisi “Bağlar” diye bilinen ve yazlık olarak kullanılankesim. Vadi içinde kalan ve rüzgarlarla kapalı olan “şehir” bölgesi, kışın soğukrüzgarlarından korunmasına karşın, yazlar çok sıcak geçer. Burada evler birbirine yakın,sokaklar dardır. “Bağlar” birkaç yüz metre daha yüksekte, hava akımlarına açık ve dahageniş araziler üzerindedir. Gerek yazlık evlerde gerekse kışlık evlerde iyi korunmuş küçükpencereli kış odaları ile çok pencereli açık, serin yaz odalar düzenlenmiştir.“ Şehir”de yerleşme dokusunu oluşturan tüm unsurlar topoğrafya ile uyum gösterir.Sokak üzerinde taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekan etkilerioluşturur. Bu organik sokakları, ahşap payandalı çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen deyüksek bahçe ya da avlu duvarları sınırlar. Evlerin tek bir kuruluş ilkesine göre yapılmışolması zengin evi, fakir evi ayrımını dışarıdan hissettirmez. Sadelik etkisi gerek mimaridegerekse yaşama biçiminde kendini büyük ölçüde hissettirir.Safranbolu evinin boyutu ve biçimini belirleyen üç temel unsurdan söz edilebilir:Çok nüfuslu büyük aile yapısı, yağışlı iklim, kültürel ve maddi zenginlik. Yağışlı iklimnedeni ile kapalı alan ihtiyacı fazladır. İnsan ve hayvan yiyecekleri, yakacak odunlar evinuygun bölümünde muhafaza edilir. Yağışların fazlalığı çatıların uzun saçaklı vemükemmel yapılmalarını zorunlu kılmaktadır. Bunun sonucu olarak Safranbolu Evleri için“beş cepheli mimari eser” ifadesi kullanılmaktadır. Safranbolu Evlerinin “çevreye saygılı”olarak tasarlandığı günümüz mimarlarınca sıklıkla vurgulanır. Çevre, insan, sokak, evilişkileri son derece düzenli ve dengelidir. Hiçbir ev diğerinin görünüşünü ve aldığı ışığıengellemez. Akla ve insana dönük olarak fonksiyonel bir biçimde tasarlanan evlerinyapımında taş, kerpiç, ahşap ve alaturka kiremit kullanılmıştır. Evin oturulduğu arsa neşekilde olursa olsun üst katlarda uygun geometri mutlaka sağlanmıştır. Bahçeler sokaktantaş duvarlarla ayrılmıştır. Çift kanatlı büyükçe kapılarla bahçeye bazen de doğrudan evegirilir. İhtişamı kapıda görmek mümkündür. Her kapının üzerinde kocaman kilitler,kilitlerin yanında halkalar, kapının çalınması için demir “şakşak” ve mandal düzeneğibulunur. Evlerin saçak köşelerine uğur getirmesi için geyik boynuzu asılması geleneğiyaygındır. Bir kısım büyük konaklarda havuzlu odalar bulunmaktadır. Bazı konaklardahavuzlar selamlık köşkü denilen bahçe içindeki bağımsız binalarda yer almaktadır.Evlerde yaşam içe dönüktür. Gerek sokaktan gerekse bahçeden eve girilen yer“hayat”tır. Zemin toprak ve taş kaplıdır. Hayattan bir kapı ile ahıra, bir kapı ile de bahçeyegeçilir. Hayattan çıkan merdiven orta katta sofaya (çardak) çıkar. Orta kattan üst kata çıkışyine sofadan bağlantılıdır. Geleneksel Anadolu evi plan şeması üst katta biçimlenir.Evlerin tüm öğelerini birleştiren ve bir arada tutan ahşaptır.Kent merkezindeki konutlara örnek; Kaymakamlar Evi, Mümtazlar Konağı,Kaysalar Evi, Kileciler Konağı, Karaüzümler Evi, Emirhocazade Ahmet Beyler Evi.Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü ise 1997 yılında Kültür Bakanlığıtarafından bir Türkmen köyü olması nedeni tamamının Kentsel Sit alanı içerisinde alınarakkorunması kararlaştırılmıştır. Bu amaçla 93 adet yapı korunması gerekli kültür varlığıolarak tescillenmiştir.134

Mümtazlar KonağıKaymakamlar EviKileciler KonağıKaraüzümler EviHalk MüziğiKarabük’ün musiki folkloru bakımından en zengin kaynaklara sahip ilçesiSafranbolu’dur. Safranbolu’ya ait türküler konu itibari ile muhabbet, düğün, seymen,oturak, oyun, esnaf, uzun havalardan oluşmaktadır. Safranbolu dışında türkü derlemesiaçısından zengin bir ilçemiz olan Yenice’de, çevre köylerde orak biçme esnasındakadınların uzun hava tarzında söylediği türküye “hoy” adı verilmektedir.Geleneksel Halk OyunlarıSafranbolu Halk Oyunları; Aç Kapıyı, Beyleraman, Bozaklı Oyun, Sepetçioğlu,Çıtırdak, Genç Osman, Amani, Gınalı Keklik, Mızmız, Entarisi Ala Benziyor, Yeşil İpekBükene Sunam Of, Kaşık Oyunu, Irgalama, Selamlama, Sallama, Meydan Oyunu, KöçekOyunu, Köroğlu, Kol Bastı, Alçak Cevüz Dalları, Çifte Telli oyunlarıdır. Düğün oyunlarıarasında da Kabemin dalları bölük bölüktür, eşim dostum yüklensinler yükümü, yükdibinde yerin ettim, entarisi ala benziyor, gale gapısından girdim içeri oyunları sayabiliriz.Yenice Halk Oyunları; Köy Göçtü Oyunu, Arap Oyunu, Güvercin Takla ve KaşıkOyunlarıdır.135

Geleneksel Festivaller ve Önemli Günler• Etkinlik Adı: 3 Nisan Karabük’ün Kuruluş YıldönümüEtkinlik Tarihi: 3 NisanDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Karabük Valiliği- KARDEMİR A.Ş3 Nisan 1937’de temeli atılan aynı zamanda Türkiye Cumhuriyetinin ilk ağır sanayisiolan Demir Çelik Fabrikalarının kuruluşu ve Cumhuriyet Kenti Karabük’ün kuruluşyıldönümü olarak kutlanmaktadır.• Etkinlik Adı: Aladağ ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: 3 HaziranDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Kar-Der (Karabüklüler Derneği)• Etkinlik Adı: Uluslararası Kültür, Sanat ve Sanayi FuarıEtkinlik Tarihi: 09-10-11-12 HaziranDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Karabük Belediye Başkanlığı ve 9 Yöresel Dernek• Etkinlik Adı: Eskipazar Yayla ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: Temmuz 1. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar İlçesi Hamzalar ve Kabaarmut KöyleriKalkındırma ve Yardımlaşma Derneği• Etkinlik Adı :Boduroğlu Yayla ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: Temmuz 1-4. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Ovacık Belediye Başkanlığı – Ovacık Kalkındırma veDayanışma Derneği• Etkinlik Adı : Bahattin Gaziyi Anma Günü (Dede Yaylası Şenlikleri)Etkinlik Tarihi: Temmuz 4. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Bahattin Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı• Etkinlik Adı : Zümrüt Yenice Göktepe ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: Agustos 1. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yenice Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı• Etkinlik Adı :Müzik ve Yağlı Güreş FestivaliEtkinlik Tarihi: Ağustos 2. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı• Etkinlik Adı : Uluyayla ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: Ağustos 2. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu- Eflani İlçeleri Ulu Yayla Orman KöyleriniKalkındırma ve Koruma Derneği• Etkinlik Adı : Altın Safran Belgesel Film FestivaliEtkinlik Tarihi: 01-05 EkimDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu Belediye Başkanlığı• Etkinlik Adı: Yortanpazarı Kültür ŞenlikleriEtkinlik Tarihi: 20-21 EkimDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yortanpazarı Belediye Başkanlığı• Etkinlik Adı : Hindi FestivaliEtkinlik Tarihi: Aralık 2. HaftasıDüzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eflani Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı136

İlimizin Yetiştirdiği Ünlü ŞahsiyetlerKazasker Hüseyin Efendi (Cinci Hoca) : Osmanlı tarihinde Cinci Hoca namı ilemeşhur olan Hüseyin Efendi, Safranbolu’da doğmuştur. Hamide Hatun adına iki önemlieser olan Cinci Hanı ve Cinci Hamamını yaptırmıştır.İzzet Mehmet Paşa: Osmanlı tarihinde önemli sadrazamlardan birisidir.Kuloğlu Süleyman: Osmanlı devrinin ünlü saz şairidir. IV. Mutar’ın ölümü üzerine yazdığımersiye çok ünlüdür.Kayıkçı Kul Mustafa: Çağının olaylarına şiirler, destanlar söylemiş; 17. yüzyılın ilkyarısında büyük bir üne kavuşmuştur.Mehmet Fehmi Efendi: İstanbul Darülfünun’da müderrislik yapan Türk bilginidir.Sadi Yaver Ataman: Halk müziği uzmanı ve folklorcüsüdür.G.2. Turizm ÇeşitleriSanayi kenti olan Karabük, ilçelerinin ayrı ayrı turizm değerlerinin yanı sıra,çevresindeki doğal güzellikleri ile büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ankara veİstanbul gibi metropol kentlere yakınlığı büyük bir avantajdır. Son yıllarda dünya turizmtalebi alternatif turizme yönelmiştir. Karabük ve ilçelerinin her biri bu alanda turizmdeğerlerine sahiptir. 1994 yılında Dünya Mimari Miras listesine alınan Safranbolu, tarihievleri ve kültürel değerleri ile kültür turizminin odağı haline gelmiştir. Ülkemizin en güzelormanlarına sahip Yenice İlçesi, Hadrianapolis kalıntılarına sahip Eskipazar İlçesi, tabiatzenginlikleri ile Ovacık ve Eflani İlçeleri Karabük’ün tüm ülke ve dünyaya adınıduyurmasını sağlamıştır. İl merkezindeki Bulak Köyünde bulunan “Bulak Mağarası”,Safranbolu’daki hızar mağarası dünya mağaralar literatürüne girmiş doğal yapılardır. İl veİlçelerimizde bulunan Sorgun Yaylası, Avdan Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Keltepe,Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası doğa sporları, atlı yürüyüşler, çadırlı kamp ve tırmanma içinturizm çeşitliliği sağlayacak alternatiflerdir.Safranbolu’da Turizm :Sahip olduğu kültürel mirası koruması ile UNESCO tarafından “Dünya MirasKenti” ilan edilen Safranbolu’da, turistik ve tarihi eserlerinin yoğunlaştığı bölge “Çarşı”kesimidir. Bu bölge Kale ve Hıdırlık tepesinden izlenebilir. Kaya mezarları, camileri, CinciHanı, hamamlar, tarihi çeşmeler ve köprüler, Eski Hükümet Binası, Eski Saat Kulesi bubölgede yer alan tarihi değerlerdir. Safranbolu, ilgi çekici doğal güzelliklere de sahiptir.Yoğun orman alanları ve vadiler, piknik yapmaya elverişli olduğu kadar yürüyüş,tırmanma ve bisiklet gibi diğer turistik etkinliklere olanak sağlamaktadır.Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonuile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Zaten Safranbolu Evleriçevreyle uyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk kent kültürünün günümüzdeyaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binalarınbir kısmında ısınma kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla(Odun-kömür)olmaktadır.Eskipazar’da Turizm :Tarihi, doğal güzellikleri ve yeryüzü şekillerinin oluşturduğu doğal kaynakları ileturistik bir merkezdir. Eskipazar’a 4 km. uzaklıktaki antik kente ait kalıntılardan özellikleRoma Dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır.137

Yenice’de Turizm :Yenice ormanlarındaki bir çoğu anıtsal boy ve çaplara ulaşmış ağaç türleri, sahipolduğu yaban hayatıyla önemli bir turizm bölgesidir. Sahip olduğu kanyonlar, doğalgüzellikler çeşitli sporlar için oldukça elverişlidir. Gökpınar Dinlenme Tesisi ve YaylalıkDinlenme Tesisi vardır.Eflani’de Turizm :Eflani, sahip olduğu geniş düzlük alanlar, yaylalar, göletler ve ormanın biraradabulunmasıyla dikkat çekmektedir.Ovacık’ta Turizm :İlimizin ormanları ile yaylalarının birbiri ile harmanlandığı Ovacık, turizmaçısından henüz değerlendirilemeyen bir ilçedir. Doğal güzellikleri, yayla turizminincanlandırılmasıyla alternatif turizm merkezi haline gelebilecek potansiyeldedir. İlçenineski tarihine ait çeşitli kalıntılar bulunmaktadır.G.3. Turistik Alt YapıYeme-İçme- Eğlence- Konaklama :(Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli)*İsim : ÇevrikköprüÖzelliği : LokantaKategori : Özel TesisAdres : Çavuş Mahallesi Cinci Hanı Sokak No:1 SafranboluTelefon : 0370 725 25 86Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Ersoy TesisleriÖzelliği : 2. sınıf Lokanta 45 kişilikKategori : Özel TesisAdres : Burunsuz Köyü Çay Mah. KarabükTelefon : 0370 448 70 11Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Arpacıoğlu OtelÖzelliği : Otel-LokantaKategori : 3.Sınıf LokantaAdres :Eski Çarşı Kazdağlı Meydanı Hacı Halil Mah.No:1 S.boluTelefon : 0370 725 43 40Faks : 0370 712 60 95Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Çelik Palas OtelÖzelliği : Otel –LokantaKategori : 2 Yıldızlı Otel-100 kişilik 2. sınıf lokantaAdres : İnönü Mah. Araphacı Sokak No:1 SafranboluTelefon : 0370 712 71 72Verilen Hizmetler: Standart Hizmet138

*İsim : Gökçüoğlu KonağıÖzelliği : Konaklama-LokantaKategori : Özel Konaklama TesisiAdres : Bağlar Köyiçi Mevkii SafranboluTelefon : 0370 712 82 53Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Hatice Hanım KonağıÖzelliği : Konaklama-LokantaKategori : Özel Konaklama TesisiAdres : Baba Sultan Mah. Naip Tarla Sok. No:4 SafranboluTelefon : 0370 712 75 45Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Zalifre OtelÖzelliği : Otel-Lokanta(170 Kişilik)Kategori : 3.Yıldızlı Otel- 2.Sınıf LokantaAdres : Barış Mah. Araphacı Sokak SafranboluTelefon : 0370 725 47 18Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Kadıoğlu Şehzade Konağı 1Özelliği : Özel OtelKategori : Konaklama TesisiAdres :Hacı Halil Mah. Mescit Sok. SafranboluTelefon : 0370 725 27 62Faks : 0370 725 27 62Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim :Kadıoğlu Şehzade Konağı 4Özelliği : Özel OtelKategori : Konaklama TesisiAdres :Çavuş Mah. Hasan Dede Sokak SafranboluTelefon : 0370 712 56 57Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Hotel UzÖzelliği : Otel –LokantaKategori : 2 Yıldızlı Otel – 2.Sınıf Lokanta(50 Kişilik)Adres :İnönü Mah. Araphacı Cad. No:5 SafranboluTelefon : 0370 712 41 00Verilen Hizmetler: Standart Hizmet*İsim : Pelenkoğlu OtelÖzelliği : Konaklama TesisiKategori : 3 Yıldızlı Otel (Turizm Yatırım Belgeli)Adres :Yenişehir Mah. Göktürkler Cad. No 10Telefon : 0370 413 22 78Verilen Hizmetler: Standart Hizmet139

*İsimÖzelliği: Cinci Han Otel: Konaklama TesisiKategori : Turizm Kısmi Deneme İşletme BelgeliAdres : Çeşme Mah. Cinci Han Sok. SafranboluTelefon : 0370 712 06 80Faks : 0370 712 06 54Verilen Hizmetler: Standart Hizmet* İsim : Nermin Hanım KonağıÖzelliği : Konaklama TesisiKategori : Deneme İşletme BelgeliAdres : Bağlarbaşı Mah. Köyiçi Sok. No:55 SafranboluTelefon : 0370 712 68 50Verilen Hizmetler: Standart Hizmetler* İsim : Ebrulu KonakÖzelliğiKategori: Konaklama Tesisi: Turizm Otel BelgeliAdres : Babasultan Mah. Hıdırlık Yokuşu SafranboluTelefon : 0370 712 0714Verilen Hizmetler: Standart Hizmetler* İsim : Bağlar Saray OtelÖzelliği: Konaklama TesisiKategori : Turizm İşletme BelgeliAdres : Yenimahalle Sadri Artunç Cad. No:102 SafranboluTelefon : 0370 7255078-7255152Verilen Hizmetler: Standart HizmetlerTablo G. 1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007TESİSİN ADIODASAYISIYATAK GENEL ÖZELLİKLERPelenkoğlu Otel42 83 Turizm işletme Belgeli, 1. Sınıf OtelZalifre Otel(***) 60 126Turizm işletme belgeli, 3 yıldızlı, Yeni yerleşimbölgesinde, yeni bina.Uz Otel (**) 30 65Turizm işletme belgeli, 2 yıldızlı,Yeni yerleşimbölgesinde, yeni bina.Çelik Palas Otel(**) 26 60 Turizm işletme Belgeli,yeni bina,Cinci Hanı11 25 Turizm işletme belgeli.Çarşı bölgesinde1-2-4-7-8. KonakTurizm işletme belgeli EskiKad ıoğlu Şehzade8 Konak 64 155 Safranbolu evlerinin restorasyonu ile oluşturulmuş,KonaklarıÇarşı bölgesindeHatice Hanım1. Konak Turizm işletme belgeli, eski Safranbolu evleri4 Konak 35 90KonaklarırestorasyonuGökçüoğlu Konağı7 16Turizm İşletme belgeli, Eski Safranbolu evi restoresi ileoluşturulmuşPaşa Konağı10 20Turizm İşletme belgeli, Eski Safranbolu evi restoresi ileoluşturulmuşArpacıoğlu Otel Konak 20 60 Turizm BelgeliEski evin rest.ile oluşmuRaşitler Bağ Evi 5 12 Turizm BelgeliEski evin rest.ile oluşmuşEbrulu Konak 2 Konak 23 52 Turizm BelgeliEski evin rest.ile oluşmuşNermin Hanım Konağı 10 33 Turizm BelgeliEski evin rest.ile oluşmuşBağlarsaray Otel 42 120 Yeni Bina Bağlar BölgesindeKaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2007140

Tablo G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007ODATESİSİN ADIYATAK GENEL ÖZELLİKLERSAYISINazar Otel 33 70 1. sınıf otelSelvi Otel 28 48 1. sınıf otelSaray Otel 24 48 1. sınıf otelFerah Palas Otel 12 24 1. sınıf otelAkar Otel 20 30 2. sınıf otelNur Palas 18 40 2. sınıf otelTe pe Palas 10 10 3. sınıf otelT. T.O.K Asmazlar KonağıHavuzlu Konak 11 22Konaklar eski Safranbolu evininCevizli Konak 6 12restorasyonu ile oluşturulmuş,Küçük Konak 6 12Z.K.Ü UygulamalıEski Sa franbolu evinin restorasyonu2 Konak12 24Konukeviile oluşturulmuş.Çarşı bölgesindeGül Evi5 10 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiSelvili Köşk Otelleri 3 Kona k 26 73 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiÇeşmeli Konak19 47 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiAkçe Konak11 28 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiYedekcioğlu Konağı8 23 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşArasna Otel8 24 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiKalafatoğlu Konağı11 25 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşAsmalı Konak Hotel 11 24 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşTurgut Reis Konak Otel9 23 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşAsmazlar Bağ Evi10 32 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşSafir Konak 9 21 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşDeğirmenci Konak 7 18 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşKefci Konağı 11 25 Yeni Bina Bağlar BölgesindeMuratoğlu Konağı 9 20 Eski bir evin restoresi ile oluşmuşSafranbolu Otel 25 65 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaHotel Uslu 18 42 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaOtel Safran 12 25 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaKırımlı Otel 12 26 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaRüya Otel 14 42 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaBastoncu Pansiyon4 14 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiÇakıroğlu Konak10 25 Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı bölgesiSefa Pansiyon 10 22 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaYorgancı Konak 8 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuşİpekyolu Pansiyon 6 17 Çarşı bölgesinde yeni binaYavuzlar Konukevi14 30 Yeni yerleşim bölgesinde yeni binaÇarşı Pansiyon 10 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuşKaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2007Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonuile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Safranbolu Evleri çevreyleuyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk ke nt kültürünün günümüzde yaşamayadevam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binaların birkısmında ısınm a kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla (odun-kömür)olmaktadır. Bin alarda ve tesislerde kullanma suyu olarak şehir şebekesinden alınan sukullanılmaktadır.141

Tablo G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007EV PANSİYONUNUN ADIODASAYISIYATAK GENEL ÖZELLİKLERMehveş Hanım Konağı 8 16 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviTabağ Ahmet Bey Evi 7 18 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviHacı Hüseyinler Evi 3 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviLonca Konukevi 3 8 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviAğa Çeşmesi Evi 6 16 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviAhatlar Evi 6 20 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviPaşa Mustafa Konağı 5 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviDüzce Pansiyon 4 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu eviŞehir Pansiyon 6 16 Çarşı bölgesinde yeni binaAlabekirler Evi 3 9 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviDeligözler Bağ Evi3 6 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviKabakçılar Evi 4 11 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviPalışoğlu Evi 4 10 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviKavuşturucular Konağı 3 6 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviVehbizade Evi 5 15 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviNakipoğlu Evi 3 6 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviKaragözler Evi 3 6 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviDibekönü Konak 10 27 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviÇamlıca Konağı 11 30 Bağlar Bölgesinde Yeni binaYalmanlar Evi 3 7 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviTiftik Pansiyon 3 6 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviCimbek Pansiyon 3 10 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu EviŞahinler Pansiyon 10 25 Kıranköyde Eski Safranbolu EviMutaflar Konağı 7 20 Kıranköyde Eski Safranbolu EviNazar Pansiyon 4 10 Kıranköyde Eski Safranbolu EviYörük Pansiyon 3 7 Yörük Köyünde Eski EvKaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2007Tablo G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2007TESİSİN ADI ODA SAY ISI YATAK SAYISIYENİCEOtel 78 18 35EFLANİSaray Otel 8 18Kervan Otel 4 14Öztürkler Otel 4 10ESKİPAZARBelediye Oteli 1125Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2007Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Karabük’ün bütün komşu illerle ulaşımbağlantısı bulunmaktadır. Güney yönünden Karadeniz ana arterine ve Gerede’den de TEMotoyoluna ve E-5 karayoluna bağlıdır. Karayolu ile ulaşım tüm bölgelere otobüs işletmeleritarafından yapılmaktadır. Demiryolu ile ulaşım ise Zonguldak- Çankırı hattıyla olmaktadır.Karabük’ten geçen demiryolu Çankırı üzerinden Ankara – Kayseri hattına ulaşmaktadır.Karabük’ün Komşu İllere ve Büyük Kentlere Uzaklığı :(km) Ankara Bartın Bolu Çankırı İstan bul Kastamonu ZonguldakKarabük 217 87 132 195 385 125 167142

Karabük’ün İlçelerine Uzaklığı:(km) Safranbolu Eskipazar Yenice Ovacık EflaniKara bük 10 35 30 4748G.4. Turist SayısıTablo G.5 2007 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist SayılarıÜLKE ADI SAYISI ÜLKE ADI SAYISIAB D 975 KANADA 656ALMANYA 3386 KKTC 494AVUSTURALYA 417 LİBYA 2AVUSTURYA 81 LÜBNAN 1AZERBAYCAN 26 LÜKSENBURG 2BELÇİKA 113 MACARİSTAN 3BULGARİSTAN 51 MISIR 7ÇEK CUMHURİYETİ7 NORVEÇ 23ÇİN HALK CUMHURİYETİ 355 PAKİSTAN 5DANİMARKA 56 POLONYA261FİNLANDİYA 29 PORTEKİZ11FRANSA 708 ROMANYA 8GÜNEY KORE 1319 RUSYA 21GÜRCİSTAN 119 S.ARABİSTAN 10HİNDİSTAN 20 SİNGAPUR 24HOLLANDA 205 SLOVAKYA 195IRAK 19 SLOVENYA 71İNGİLTERE 402 SURİYE 9İRAN 41 TAİWAN 709İRLANDA 48 TUNUS 4İSPANYA 332 UKRAYNA 30İSRAİL 493 YENİ ZELANDA 41İSVEÇ 31 YUGOSLAVYA 1İSVİÇRE 65 YUNANİSTAN 444İTALYA 1090 DİĞER 270JAPONYA 7373TOPLAM 21063Kaynak: Karabük İl Turizm Müdürlüğü, 2007G.5. Turizm EkonomisiBölgemiz özellikle Safranbolu, Osmanl ı döneminde en üstün ekonomik ve kültüreldüzeyine ulaşmıştır. İstanbul-Bolu-Amasya-Tokat-Sivas kerva nyolunu Sinop’a bağlayanyol, Gerede-Safranbolu-Kastamonu güzergah ını izlemekteydi. Safranbolu’nun bu yolüzerinde önemli bir konaklama merkezi oluşu, bölgede üretim ve ticaretin gelişimineimkan sağlamış ve hızla zenginleştirmiştir. Şehirde lonca geleneği esas alına n çarşılarkurulmuş, semercilik, demircilik, bakırcılık-kalaycılık, dericilik, yemenicilik önemlimeslekler haline gelmiştir. 1937 yılından itibaren Demir Çelik Fabrikalarının kurulmasıyö re insanının fabrikaya rağbet etmesi ile, üretim, ticaret, tarım ve hayvancılık alanlarındagerileme olmuştur.İli mizde bugün Safranbolu odaklı bir turizm ekonomisinden bahsetmekmü mkündür. Önceleri günübirlik ziyaretler şeklinde başlayan turizm hareketleri, dahasonra hafta sonu gezileri, şehir içi ve çevre turları, doğa aktiviteleri şeklinde birkaç günlük143

konaklamalara dönüşmüştür. Turizm hareketleri ve gelirleri özellikle Mart-Ekim aylarındaartış göstermektedir. Turizm her alanda olduğu gibi özellikle konaklama, yeme-içme,ulaşım ve ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerinde önemli bir gelişme sağlamıştır. Bu durumisdihdam konusunda da iyileştirmeyi beraberinde getirmiştir. Turizm gelirlerinin artması,kentteki restorasyon çalışmalarına da hız katmıştır. Açılan dükkan sayısı hızla artmıştır.Günümüzde el sanatları ürünleri(özellikle iğne oyası, beyaz iş, el örgü işleri), maketçilik,bez dokumalar, çeşitli hediyelik eşyalar, ahşap ürünleri, lokum-şekerleme ürünleri,kurutulmuş gıda ürünleri(ceviz, salep, elma-erik-dut kurusu vb.), kurutulmuş çeşitli şifalıbitkilerin satışı önemli bir yer tutar.G.6. Turizm Çevre İlişkisiTurizm, hem çevreyi etkileyen ve hem de çevreden etkilenen bir harekettir. Bunedenle çevre bilincinin oluşması ve eğitim çok önemlidir. Çünkü çevre ve kültüreldeğerlere zarar veren, koruyan ve geliştiren de insandır. Çevre kirliliği nedenleri olarakdoğal nedenler, teknolojik ve ekonomik gelişmeler, hava kirliliği, yeni imar faaliyetlerisayılabilir. İlimizin Safranbolu İlçesi kültürel mirasın ve çevre dokusunun korunmasıyönünde örnek bir kent olmuştur. Ancak, İlimizin bir sanayi kenti olması nedeniyle havakirliliği çevre sorunları içersinde ilk sırada yer almaktadır. Kentimizde bulunan sayılıdemir çelik tesislerinden Kardemir A.Ş. fabrikasının ve irili ufaklı demir çelik endüstrisifabrikalarının atmosfere verdikleri çeşitli baca gazları, duman, SO 2 azot bileşikleri havakirliliğinin en önemli etmenlerindendir. Özellikle kalorifer kullanımı nedeniyle Safranboluve Karabük İl merkezinde hava kirliliği fazla olmaktadır. İlimizde hava kirliliği ölçümleriaralıks ız yapılmaktadır. Yakıtlardan kaynaklanan kirliliğin önlenmesi için denetimleraralıksız sürdürülmektedir. İlimizde en fazla su kirliliği Araç Çayı ve Filyos Çayı’ndaolmaktadır. Endüstriyel atıklar, kanalizasyon deşarjı, evsel atıklar kirliliği arttıran enönemli etmenlerdir.İlimizin zengin tarihi ve kültürel yapısı, ortaya çıkmamış değerleri nedeni ile kaçakkazı olayları, tarihi eserlerin tahribatı ile karşılaşılmaktadır. Bunun da önlenmesi içinbilinçlenme, eğitim ve denetime bağlıdır.K AYNAKLAR :Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2007144

(H). TARIM ve HAYVANCILIKH.1. Genel Tarımsal YapıİLÇELERTablo H.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi DağılımıYüzölçümü(Ha.)TARIM ALANIMiktar(Ha.)Oran%TAR.DIŞI ARA.Miktar(Ha.)Oran%ÇAYIR VEMERAMiktar(Ha.)Oran%ORMAN VE FUN.Miktar(Ha.)Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 1.129 1,6 57.157 81,2EflaniOran%53.600 26.921 50,2 612 1,1 988 1,8 25.079 46,8Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8Kayna k : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tarım Alanı% 22,4Tarım Dışı Arazi% 4,5Çayır ve Mera% 4,2O rman ve Fundalık% 68,8Grafik H.1 2007 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı OranlarıKaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam yüzölçümünün%22,4’ ünü oluşturmaktadır.Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında yetiştirilen en önemli ürünler baştahububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri, sebze ve baklagillerdir.145

Tablo H.2 2007 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım DurumuTarımsal Araziler(ha.)Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam %Hububat Alanı 2.897 5.567 8.550 1.526 4.582 756 23.878 25,7Nadas Alanı 3.367 5.150 5.500 2.400 4.550 4.000 24.967 26,8Sebze Alanı 186 23 422 210 304 271 1.417 1,5Meyve Alanı 50 8 42 24 156 40 320 0,30Bağ Alanı 57 -- 3 3 76 4 142 0,2Baklagil Ekim Alanı 42 13 41 46 13 3 158 0,2Yem Bitkileri EkimAlanı240 3.054 2.150 1.596 495 105 7.640 8,2Ekimi Yapılm. Krç.Alan3.579 13.108 2.162 955 9.675 5.020 34.499 37,1Toplam Tarım Alanı 10.418 26.922 18.870 6.760 19.851 10.199 93.020Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tablo H.3 2007 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım AlanıEkilişiÜretim Yapılan(Hektar)Sulu Tarım Yapılan AlanıKapama meyve alanı 320Sebze alanı 1.417Bağ alanları 142Yem bitkileri üretim alanı (Yonca-S.mısır) 454Çeltik üretim alanı 42TOPLAM 2.375Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tablo H.4 2007 Yılı Kuru Tarım AlanıKuru Tarım AlanıEkilişi(Hektar)Buğday üretim alanı 16.030Arpa üretim alanı 6.570Yulaf üretim alanı 11Çavdar üretim alanı 16Kaplıca üretim alanı 460Mısır üretim alanı 453Baklagil ekim alanı157Yem Bitkileri ekim alanı (Korunga, Fiğ,Tritikale) 7.482Nadas ve Kullanılmayan Tarım Alanı 24.967Ekim Yapılmayan Kıraç Alan34.499TOPLAM 90.645Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007146

H.2. Tarımsal ÜretimH.2.1. Bitkisel ÜretimH.2.1.1.Tarla Bitkileriİlimizde tarla ziraatı genellikle hububat ekilişi şeklinde yapılmaktadır. Bazıalanlarda kuru fasulye ziraatı yapılmakla beraber, tarla ziraatı olarak baklagil tarımı alanıgeniş değildir.H.2.1.1.1. BuğdaygillerTablo H.5 2007 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı DeğerleriHUBUBAT2007 YILIÜRÜNÜN CİNSİEKİM ALANI(ha)ÜRETİM MİKTARI(ton)VERİM(kg/da)Buğday 16.030 36.201 225,8Arpa 6.570 12.291 187,1Çavdar 15,5 28,3 182,3Yulaf (dane) 10,5 6,9 65,7Kaplıca 460 920 200Tritikale (dane) 296,5 1.033 348,4Mısır (dane) 453 1.061,3 234,3Çeltik 42,3 317,3 750TOPLAMKaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 200723.877,8 51.858, 7Çeltik hariç diğer ürünler kuru tarla ziraatı şeklinde üretilmektedir. Ürünlerçoğunlukla çiftçi tar afından kendi ihtiyacı için kullanılmakta, fazlası ise değirmenlere vedirek tüketiciye pazarlanmaktadır.H. 2.1.1.2. BaklagillerTablo H.6 2007 Yılı Baklagiller E kim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri2007 YILIÜRÜNÜN CİNSİEKİM ALANI ÜRETİM MİKTARI VERİM(ha) (ton) (kg/da)Bakla (kuru) 22,4 22,2 99BAKLAGİLLERNohut 10,4 11,6 111,3Fasulye (kuru) 124,7 137,9 110,6Bezelye 0 0TOPLAM157,5 171,7Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Baklagillerin kuru tarım ziraatı yapılmakta olup, çiftçilerin kendi ihtiyaçlarınıkarşılamakta veya satılmaktadır.147

H.2.1.1.3. Yem BitkileriTablo H.7 2007 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı DeğerleriYEMBİTKİLERİÜRÜNÜNCİNSİ2006 YILIEKİM ALANI(ha)ÜRETİM MİKTARI (ton)VERİM(kg/da)Yonca (yeşil ot+kuru ot) 357,5 2.042,3 571,3Korunga (yeşil ot+kuru ot) 440,5 1.511,4 343,1Fiğ (dane+yeşil ot+kuru ot) 6.609 13.860,8 209,7Mısır (silajlık) 71,5 1.852 2.590,2Mısır (hasıl) 25 79 316Yulaf (yeşil ot+kuru ot) 132,5 437,3 330Burçak (dane) 1 1,2 120Mürdümük (dane) 3 3 100TOPLAM 7.640 19.786,9Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Yem bitkileri üretimi yonca ve korunga da ot üretimi için, fiğde ise ot ve daneüretimi olara k yapılmakta, üretilen yem bitkisini çiftçilerimizin hayvanlarınınbeslenmesinde kaba yem olarak kullanılmaktadır.H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkilerİlimizde endüstri bitkile ri üretimi yaygın değildir. Bostan olarak tabir edilen; mısır,fasulye, ayçiçeği v.b. bitkilerin karışık üretiminin yapıldığı alanlarda üretilen ayçiçeğidışında başka endüstri bitkisi yoktur. Çok az miktarda yapılan üreti m de endüstridekullanılmamaktadır.H.2.1.2. Bahçe BitkileriH.2.1.2.1. Meyve Üretimiİlimizde Meyvecilik genellikle sınır ağacı şeklinde yapılmaktadır. Karabük’ün İlolması ile İl Özel İdare Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı desteklikapama meyve bahçeleri tesis çalışmaları arttırılmıştır. Özellikle ceviz yetiştiriciliği ilgigörmüştür. İlimizde bağcılık özellikle Safranbolu İlçesinde “Safranbolu Çavuş Üzümü” ileyaygın olarak yapılmaktayken floksera zararlısı sebebiyle bağ alanlarında azalma olmuştur.Eski sistem bağ tesislerinin yenilenmesi ve bağ alanlarının genişletilmesi amacıyla yapılançalışmalar devam etmektedir.Çavuş üzümü148

Tablo H.8 2007 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı DeğerleriMEYVELERKapama Meyve BahçesiEkim Alanı(ha)2006ToplamÜretim Mikt.(ton)M.Veren AğaçlarVerim Ortalaması(kg/ağaç)Armut 5,6 512,0 16,4Elma 119,3 1848,4 17,7Kiraz 26,2 714,5 22,0Şeftali 38,0 806,6 21,5Vişne 2,5 241,9 17,0Ceviz 115,1 859,7 19,5Bağ (asma) 141,8 792,4 4,0Diğer 13,3 1917,8TOPLAM 461,8 7.693Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007KapamaŞeftali Bahçesi Bodur ElmaH.2.1.2.2. Sebze ÜretimiKarabük İlinde sebzecilik genellikle küçük aile işletmesi şeklinde yapılmaktadır.Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliği 1993 yılında başlamıştır. 1995 yılında toplam örtüaltıvarlığımız 57.840 m 2 iken Karabük’ün İl olmasından sonra yapılan çalışmalarla İl Özelİdare Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı mali desteği ile “PlastikYüksek Tünel” yapımlarıyla desteklenmiş ve büyük ölçüde gelişme göstermiştir. Şu anda;çiftçimizin kendi imkanlarıyla tesis ettiği alanla birlikte toplam örtü altı alanımız391.387 m2’ dir. 1996 yılından bu yana örtü altı alanı yaklaşık 6 kat artmıştır.Örtü altı tarımında genellikle yılda 2 ürün yetiştirilmektedir. Birinci ürün olarakhıyar başta olmak üzere domates, biber, fasulye, ikinci ürün olarak, ıspanak, marul ve yeşilsoğan tercih edilmektedir.2007 yılında 1.456 ha. sebze alanında 24.321 ton üretim gerçekleşmiştir.149

SeraBiber tarlasıTablo H.9 2007 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri2007ÜRÜNÜN CİNSİ Ekim Alanı(ha)Üretim Mikt.(ton)Verimkg/daLahana (beyaz) 103,2 2.079,2 2.014,7Lahana (karayaprak) 59,6 363,2 609,3Marul (Göbekli)* 86,9 1.316,8 1.516,2Marul (Kıvırcık)* 36,2 371,1 1.025,1Ispanak* 109,2 849,1 777,8Fasülye (taze)* 234,7 2.203,9 939, 2Barbunya fasulye (taze) 94,1 693,8 737,2Sakızkabağı* 10,4 233,7 2.247,1Hıyar* 126,2 3.880,1 3.075,8Patlıcan* 17 323 1.902,2Domates* 181 6.120,9 3.382,1Patates 181 2.855 1.577,3Biber (dolmalık)* 21,7 236,5 1.089,9Biber (Sivri-Çarliston)* 76,6 1.192,2 1.556,9Soğan (Taze)* 26,7 232,1 865,4Diğer 91,6 1.372TOPLAM 1.455,9 24.321,3*Örtü altı üretimi olan ürünlerKaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007S E B Z EH.2.1.2.3. Süs Bitkileriİlimizde süs bitkileri üretim alanları yaygın olarak yapılmamaktadır.H.2.2. Hayvansal Üretim2007 yılı hayvan varlığı 41.120 adet büyük baş, 21.521 adet küçükbaş, 1.496 adettek tırnaklı, 577,014 adet kanatlı hayvan ve 17.728 adet arı kovanından oluşmaktadır.150

H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılıkİlimizdeki büyükbaş hayvan varlılığının yaklaşık %40’ını yerli ırkoluşturmaktadır. Hayvan varlığımızın verim kabiliyetlerini yükseltmek, et ve süt verimiyüksek hayvan ırklarımızın devamlılığını sağlamak için ıslah çalışmalarına önemverilmektedir.Ülkemizde olduğu gibi İlimizde de hayvancılık konusunda bilgi ve teknolojikullanı mı, verimlilik, hayvan sağlığı ve sağlığa uygunluk yönünden istenilen seviyeyegelinememiştir. Bunun nedenlerinden birkaçı, işletmelerin küçük olması, işletmelerdehayvan sayısının düşük olması, üreticilerin eğitim seviyelerinin düşük olması şeklindesıralanabilir.Tablo H.10 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler (2007)İLÇESİ KOOPERATİF UYGULADIĞI PROJEDURUMUADISafranbolu Tokatlı 100 Aile x 2 Baş Süt Sığ. Projesi GerçekleşmiştirEflani Ef-Ko 100 Aile x 2 Baş Süt Sığ. Projesi GerçekleşmiştirYenice Yortanpazarı 100 Aile x 2 Baş Süt Sığ.Projesi Faal DurumdaEskipazar Büyükyayalar 100 Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi Gerçekleşmiştir.Ovacık Doğanlar 100 Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi İnşaat BittiOvacık Kışla 50 Aile X 2 Baş Süt Sığırcılığı Gerçekleşmiştir.Safranbolu Aşağıgüney 50X4 B aş Damızlık Süt Sığırcılığı İnşaat lar bitmiştir.Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007İlimizde 2006 yılında Büyükbaş Hayvansal Et ve Süt Üretiminde;4.930 adet büyükbaş hayvan kesimi yapılmış, 1.113,041 kg. et üretilmiş ve33.137 ton süt üretimi yapılmıştır.H.2.2.2. Küçükbaş HayvancılıkAnadolu merinosu ve Sakız melezi koyun ırklarının dağıtıldığı İlimizdeyetiştiricilerimiz kasaplık toklu besisi şeklinde üretim yapmaktadır. İl TarımMüdürlüğünün uyguladığı projeler ile mevcut koyun ırklarının melezleme yolu ileverimlerinin arttırılmasını hedeflemektedir.Yüksek Komiserler Kurulu Fonundan Finanse edilen Koyunculuk Projesikapsamında Ovacık İlçemizde toplam 20 fayda sahibi çiftçimize 20 (19+1)şer adet olmaküzere toplam 400 adet koyun dağıtımı yapılmıştır.Toplam proje bedeli 97.162,00 YTL olup% 10 faizli 5 yıl ödemelidir.2006 yılında Saanen Teke dağıtımı projesi uygulanmıştır. İlimizde bulunan yerliırk kıl keçilerinin üstün verimli ırk olan Saanen sütçü ırk tekeler (erkek) ile melezlenmesiamaçlanmıştır. Bu proje kapsamında; Ovacık'a 18 adet, Yenice'ye 6 adet ve Eskipazar'a 4adet olmak üzere kıl keçisi sürüsü sahiplerine bedeli genel bütçeden karşılanmak üzerebedelsiz olarak dağıtılmıştır. 2007 yılından itibaren Saanen teke dağıtılacak işletmekalmadığından projede değişiklik yapılarak, yerine merinos koyunculuğu geliştirme projesiuygulanmış, 41 adet merinos ırkı koç alınarak Eflani, Eskipazar, Safranbolu İlçelerinde 10’ar, Ovacık İlçesinde 11 işletmeye bedelsiz olarak dağıtımı yapılmıştır. Proje 5 yıluygulanacaktır.İlimizde 2006 yılında küçükbaş hayvancılık et ve süt üretiminde; 1251 adet küçükbaşhayvan kesimi yapılmış, 23.300 kg. et üretilmiş ve 742 ton süt üretimi yapılmıştır.151

H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)İlimizde kanatlı işletme sayısı 25 adettir. Bunlardan etlik kümes işletme sayısı 22adet, yumurtacı işletme sayısı 1 adettir. Etlik kümes sayısı 26 adet, yumurtacı kümessayısı 3 adet olup ilimizdeki toplam kümes sayısı 29 adettir. Ayrıca 1 adet tavukkuluçkahanesi, 1 adet hindi kuluçkahanesi olmak üzere 2 adet kuluçkahane mevcuttur.Karabük İlinde 2006 yılında tavuk sayısı 341.969 adet olup, 39.795,020 adet yumurtaüretimi yapılmıştır.H.2.2.4. Su ÜrünleriTablo H.11 2007 Yılı Su Ürünleri ÜretimiİLÇE ADI TESİSİN ADI KAPASİTESİ SON DURUMUMerkez REMZİ YILMAZ-KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl FaalMerkezMUSTAFA YILMAZ--KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl FaalEskipazar ÇETİÖREN SU ÜRÜNLERİ 10 ton/yıl FaalS.Bolu OVA SU ÜRÜNLERİ20 ton/yıl FaalYenice MUZAFFER BİÇEN ALABALIK YTŞ. TES. 2,5 ton /yıl FaalKaynak: K arabük İl Tarım MüdürlüğüKarabük İlinde 2006 yılında alabalık sayısı 44.000 adet olup, üretilen balık etimiktarı 8. 800 kg.’dır.H.2.2.5. Kürk Hayvancılığıİlimizde kürk hayvanı yetiştiriciliği yapılmamaktadır.H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböceği Yetiştiriciliğiİlimizde 86.050 koloni kapasitesi olmasına rağmen 17.728 arılı kovan mevcuttur.Karabük İlimizde 2006 yılında 17.728 adet kovan olup, 64.730 kg. bal üretimiyapılmıştır.152

H.3. Organik Tarımİlimizde organik tarım faaliyeti Safranbolu İlçesinde safran üretim alanlarındauygulanmaktadır. Ancak kayıt dışı olarak özellikle İl ve İlçe merkezlerine uzak yüksekkesimlerdeki köylerimizde hiçbir ilaçlama yapılmaksızın meyve ve sebze üretimiyapılmaktadır.SafranH.4. Tarımsal İşletmelerH.4.1. Kamu İşletmeleriİlimizde tarımsal faaliyet gösteren kamu işletmesi mevcut değildir.H.4.2. Özel İşletmelerTablo H.12 2007 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleriİşletmenin AdıKapasitesi (ton/yıl)Oylum Süt 3600KarNur Süt 3600Etab Süt 4700Safran Süt 4000TOPLAM 15,900Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Tablo H.13 2007 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleriİşletmenin AdıKapasitesi (ton/yıl)Kaşet et ve et ürünleri imalatı-Safranbolu 200.000 kg Sucuk 35.000 kg PastırmaÖzkasapoğlu Sucuk İmalathanesi -Safranbolu 180.000 kgGüven Besi Et Mamülleri -Karabük116.000 kgGerçekc i Et ve Et ürünleri - Karabük60.000 kgKaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007153

H.5. Tarımsal FaaliyetlerH.5.1. Pestisit KullanımıTablo H.14 2007 Yılı İlaç Tüketimleri (1999-2006)İLAÇ GRUBU( kg-lt. )2007 YILIİNSEKTİSİTLER2.432FUNGİSİTLER 6.136HERBİSİTLER 2.395RODENDİSİT VEMOLLUSİSİTLERAKARİSİTLER 13NEMATOSİT VEFUMİGANTLARKIŞLIK VEYAZLIK YAĞLARDİĞERLERİ0TOPLAM 10.982,00Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007600H.5.2. Gübre KullanımıTablo H.15İLÇELER2007 Yılı Ticari Gübre TüketimiMİKTAR (ton)A.SÜLFAT %21 36.439C.A.N 94.200A.Nitrat %33 64.670ÜRE 32.950T.S.P. 10.600NSP 8.000D.A.P 13.00020.20.0 98.62120.20.0+ ZN 16.80015.15.15 8TOPLAM (TON) 375.288Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007H.5.3. Toprak KullanımıTarımsal faaliyetlerde toprak kaybını engellemek üzere İl Tarım Müdürlüğünceeğitim çalışmaları kapsamında tarla günleri, çiftçi toplantıları, çiftçi kursları ve çiftçiinceleme gezileri düzenlenmiştir.KAYN AKLAR :Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007154

(I).MADENCİLİKI.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal MalzemelerJeolojik yapının bir sonucu olarak ülkemiz önemli sayıda maden çeşitliliğine sahipve maden kaynakları yönünden zengin bir ülkedir. Özellikle bor, mermer, toryum, trona,zeolit,pomza, selestit gibi madenlerde ülkemiz önemli rezervlere sahiptir. Ayrıca krom,manyezit, feldspat, barit, kil, kömür, altın ve gümüş rezervleri yönünden de dünyasıralamasında yer almaktadır.Alt ınAlünitAntimuanTablo I.1 Türkiye’nin Maden Potansiyeli, 2006Tablo ITTÜRKİYE'NİN MADNSİYE340* Metal Au (Görünür rezerv)4.000.000 % 7.54 K 2 O106.306 Metal SbAs beat 29.646.379Değişik lif boylarında, lif yüzdesi %4'ün üzerindeAs faltitBakır74.370.000 AID: 2876-5536 Kcal/kg2.279.210 Metal CuBarit 35.001.304 % 71-99 BaSO 4Bentonit 250.543.000 Sondaj+dök üm+ağartmaBitümlü Şist1.641.381.000 Or. AID 541-1390 Kcal/kgBo ksit87.375.000 % 55 Al 2 O 3 (25.667.000 metal Al)Bor 1.805.709.953 % 24.4-35 B 2 O 3Civa3.820 Metal HgÇinko 2.294.479 Metal ZnDemir 149.925.000 % 55 Fe (82.458.750 t. Metal Fe)Diatomit 44.224.029İyi kaliteDisten 3.840.000 % 21-52 A 2 IO3Dolomit15.887.160.000 % 15 MgO ve üzeriFeldspat239.305.500 Albit ve OrtoklazFosfat 70.500.000 % 19 P 2 O 5Fluorit 2.538.000 % 40-80 CaF 2Grafit90.000 2-17 CGümüş6.062 Metal AgKaolen 89.063.770 % 15-37 Al 2 O 3Kaya Tuzu5.733.708.017 % 88.5 üzeri NaCl içerikli (200.000.000 tonu göl rezervi)Kil (Ser+Ref)354.362.650 Seramik+Refrakter kiliKrom 25.931.373 % 20 üzeri Cr 2 O 3Kurşun860.387 Metal PbKuvars Kumu 1.307.414.250 % 90 üzeri SiO 2Kuvarsit2.270.287.821 % 90 üzeri SiO2Kükürt626.000 % 32 SLinyit7.964.982.000 AID: 868-5000 Kcal/kgLületaşı(sandık) 1.483.000 iyi , orta kaliteManganez 4.560.000 % 34.54 Mn (Metal Mn içeriği 1.576.000Manyezit111.368.020 % 41-48 MgOMermer 5.161 milyon m 3 Toplam potansiyel rezerv (13.933 milyon ton )155

PerlitPomzaProfillitSepiyolitSodyum Sülfat5.690.027.600 Değişik genişleme oranlarında(m 3 ) 1.479.556.876 İyi kalite6.644.000 Seramik+refrakter+çimento13.546.450 % 50 üzeri Sepiyolit içerikli16.536.000 % 81 NaSO 4 (1.304.000 tonu göl rezerviStrosiyum 665.082 % 72 Üzeri SrSO 4TalkTaşkömürü482.736 İyi kalite1.126.548.000 İyi kaliteToryum 380.000 % 0,24 ThO 2Trona233.317.680 % 56 üzeri tronaUranyum 9.137 % 0.50-0.1 U 3 O 3VolframZeolitZımpara36.719 Metal W19.923.750 Klinopitilotit+Höylandik3.725.082 İyi kaliteKaynak: MTA Genel MüdürlüğüI.1.1. Sanayi Madenleriİlimiz Safranbolu, Eflani, Eskipazar ve Yenice İlçelerinde önemli mermer yataklarıbulu nmaktadır. Karabük İli sınırları dahilinde bulunan ve İl Özel İdaresince GSM Ruhsatıverilen mermer ocakları listesi:Ruhsa t Sahibi:Adresi:-Interstone Granit ve Mermer Pazarlama A.Ş. Alören Köyü İndere Mevkii-Safranbolu-Karmonsan Ltd. Şti. Yazıköyü Akyazı Mevkii-Safranbolu-Muhammed Ali KAR ASUYazıköy Mevkii-Safranbolu-Dört-El Mad. San.İnş. Tic. Ltd.Şti.Yamaç Köyü-Yenice-Altıntaş Mermer San.Tic.A.Ş.Esence Köyü-Eflani-Alkan Madencilik Mermer San. Tic.Ltd.Şti.Yağlıca Köyü Sarıgazellik Mevkii-Eflani-Zağfiran Mad. Taah. Tic. Ltd.Şti.Yazıköy-Safranbolu-K-M Madencilik San.Dış Tic.Ltd.Şti. Adiller Köyü Bölme Mahallesi-Eskipazar-K-M Madencilik San.Dış Tic.Ltd.Şti.Sallar Köyü-EskipazarI.1.2. Metalik Madenlerİlimizde metalik maden bulunmamaktadır.I.1.3. Enerji Madenleriİlimizde enerji madenleri bulunmamaktadır.I.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal MalzemelerKarabük İli sınırları dahilinde bulunan ve İl Özel İdaresince GSM Ruhsatı VerilenTaş Ocakları Listesi:156

Ruhsat sahibi:-KARDEMİR A.Ş.-Uğur İnşaat Turizm San.Tic.Ltd.Şti.-KARDEMİR A.Ş.Adresi:Pelitören Köyü Eğriyolbaşı Mevkii-SafranboluYazıkavak Köyü Köyüstü Mevkii-EskipazarGökbel Köyü Balıkısık Mevkii-Yenice-Karayolları 15.Bölge Müdürlüğü-Kastamonu Yukarıdana Köyü Çamtarla Mevkii-Eskipazar-Safrantaş Madencilik Tic.Ltd.Şti.Paşaköy Mevkii-Eflaniİlimiz dahilindeki kum-çakıl ocaklarıRuhsat sahibi:-DemirkapılarSatılmış DEMİRKAPILI-Osman MUTLU-Yılmaz KumMehmet YILMAZ-GüzayDoğan OKUMUŞ-Saka İnşaatAlper Tolga SAKA-Orhan ESEN-Yüksel YAZICI-Sunay YAKA-Sunay YAKA-Zağfiran Madencilik TaşımacılıkTurizm İnç.Taah.San.Ltd.Şti.-Kumtaş Kum Çakıl San.Tic.Ltd.Şti.-Güzay İnşaat San.Tic.Ltd.Şti.Adresi:Karaçalılık Mevkii-EskipazarDavutobası Köyü Gazlıoğlu Mevkii-SafranboluKızılcaören Köyü Orman Mevkii-KarabükYukarıkızılcaören Köyü TaşsavakBurnu Mevkii-KarabükKadıbükü Köyü Aşağıçay Mevkii-SafranboluBoyalı Köyü-OvacıkBayındır Köyü-EskipazarHamamlı Köyü İsmetpaşa Mahallesi-EskipazarKadıbükü Köyü Aşağıçay Ada Mevkii-Safranboluİsmetpaşa Mahallesi Büyükdüz MevkiiYeniceAbdullar Köyü Saitler Mahallesi MevkiOvacıkI.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin ÖzellikleriKaradeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, birincizamandan kuvaternere kadar değişik yaşlarda pek çok litolojik birim gözlenmektedir.Bölgede temel birimleri oluşturan, paleozoyik yaşlı formasyonlar batıda, kuzeyde vedoğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen mezozoyik yaşlıbirimler, inaltı formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olaraktemsil edişmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlıformasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri engenç birimleri oluşturur. Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar,ana çatısı Alp Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.157

Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yerkaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır. VI. Jeolojikzamanda (kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (kalker tabaka) alanı oluşmuştur.Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip plato yüzeylerini yarmasıylaoluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışındaçakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşıbulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır.I.3. Cevher ZenginleştirmeKonu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine EtkileriKonu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla YapılanRehabilitasyon ÇalışmalarıKonu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.K AYNAKLAR :Karabük İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği, 2006MTA Genel Müdürlüğü, 2006Karabük İl Özel İdaresi, 2006158

(J) . ENERJİJ.1. Birincil Enerji KaynaklarıJ.1.1. Taşkömürüİlimiz sınırlarında taşkömürü rezervi bulunmamaktadır.J.1.2. Linyitİlimiz sınırlarında linyit rezervi bulunmamaktadır.J.1.3. Asfaltitİlimiz sınırlarında asfaltit rezervi bulunmamaktadır.J.1.4. Bitümlü Şistİlimiz sınırlarında bitümlü şist rezervi bulunmamaktadır.J.1.5. Hampetrolİlimiz sınırlarında hampetrol rezervi bulunmamaktadır.J.1.6. Doğalgazİl sınırlarımızda doğalgaz kullanılmamakta, doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)İlimiz sınırlarında uranyum ve toryum rezervi bulunmamaktadır.J.1.8. OrmanTablo J.1 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü ÜretimiÜRÜN ÇEŞİTİBirimi 2007Tomruk m 3 76.074Maden Direk m 3 208Sanayi Odunu m 3 9.706ÜretilenEnd.Odun.Kağıtlık Odun m 3 25.217Lif Yonga m 3 14.990Toplam End.Odun m 3 106.485Yakacak Odun Ster 13.112Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007159

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün 2007 Yılında Ürettiği Emvaller;Tomruk : 16809m 3Te l Direk: 6m 3Maden Direk : 2270m 3Sanayi Odunu : 54m 3Kağıtlık Odun : 10891m 3Lif-yonga : 3204 m 3Sırık : 19m 33Endüstriyel O dun Toplamı : 33253mYakacak Odun : 353 SterKarabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2007 yılında; 70.400 m 3 tomruk, 75m 3 3tel direk, 3.231 m made n direk, 1.941 m 3 sanayi odunu, 49.869 m 3 kağıtlık odun,2.1695 m 3 lif yonga odunu, 4.676 ster yakacak odun ve 35 m 3 sırık üretilmiştir.Dünya Ormancılık Örgütü (FAO)’ nın, dünya üzerinde belirlediği “MutlakKorunması Gereken Alanlar” içinde 100 sıcak noktadan 9’u Türkiye’de bulunmaktadır.Bunlardan biri de Yenice ormanlarıdır. Bunun nedeni; bu ormanlarda tropik bölgelerdışında, dünyada pek az ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yapanhayvanının bir arada yaşamakta olduğudur.Şekil J.1. Yenice OrmanlarıKaynak: http://www.wwf.org.tr160

J.1.9. Hidrolikİlimiz, Merkez İlçe, Salmanlar Köyü, Yalnızca Mahallesi, Filyos Çayında EkberTopal Enerji Üretim Ltd. Şti. tarafından regülatör ve hidroelektrik enerji santrali kurulmasıplanlanmakta olup, 13.01.2006 tarih ve 2006/2 nolu karar ile “ÇED Gerekli Değildir”kararı verilmiştir.Filyos Havzası, Batı Karadeniz Bölgesinde yer almakta olup, Türkiye’nin en fazlataşkına maruz kalan bölgesindedir. Havzadaki taşkınların önlenmesi amacıyla FilyosHavzası Taşkın Koruma Projesi hazırlanmıştır.J.1.10 Jeotermal• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışıSarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunundışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısukaynağı daha vardır.• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su,İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlakbulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasındanbaşlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları,ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. suçıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olan ı üstbasamaktadır.J.1.11. Güneşİlimizde, güneş enerjisinden konutlarda güneş kollektörleri şeklindefaydalanılmaktadır.Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü çalışma sınırları içerisinde yer alan ormanköylerinde, ısınmada kömürün yanında yoğun olarak odun kullanıldığı, odunların legal veillegal olarak ormandan temin edildiği; ayrıca çamaşır, bulaşık vb. su ısıtmak için ailebaşınayıllık ortalama 8 ster odun tüketildiğinden İlimiz Merkez, Eflani, Eskipazar, Ovacıkve Yenice İlçelerine bağlı toplam 206 adet orman köyünde “Güneş Enerjisi ile Su IsıtmaSistemi Projesi” planlanmaktadır. Orman köylüsünün güneş enerjisi kullanmayabaşlamasıyla odun tüketimiyle birlikte ormana olan baskı da azalacaktır.J.1.12. Rüzgarİlimizde rüzgar enerjisinden yararlanılmaya yönelik bir çalışma bulunmamaktadır.J.1.13. Biyokütleİlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.J.2. İkincil Enerji KaynaklarıJ.2.1. Termik Enerjiİlimizde termik enerji santralı bulunmamaktadır.161

J.2.2. Hidrolik Enerjiİlimizde hidrolik santral bulunmamaktadır.J.2.3. Nükleer Enerjiİlimizde nükleer enerji santralı bulunmamaktadır.J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimiİlimizde rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle enerji üretimleri yapılmamaktadır.J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere DağılımıTablo ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalarİlimizde enerji kayıplarının azaltılması için mevcut şebekeler devamlı bakım veonarımdan geçirilmekte, eskiyen şebekeler yenilenmektedir. Özellikle İl genelinde,karayolu refüj aydınlatmaları 00.00 itibari ile belirli bir oranda söndürülerek enerjitasarrufu yapılmaktadır. Kaçak elektrikle bir program dahilinde mücadele edilmekte, kaçakkullanım sistem üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indirilmeye çalışılmaktadır.K aynaklar :Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2007162

(K). SANAYİ ve TEKNOLOJİK.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen EtkenlerCumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir ekonomik yapılanmanın oluşturulmasıamacıyla ülke genelinde sanayileşme atılımlarının gerçekleştirilmesi temel hedef olarakalınmıştır. Nitekim daha Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ünönderliğinde toplanan 1. İzmir İktisat Kongresi, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ekonomisiyasetinin esasını ve uygulama yöntemlerini belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk on yılındahedeflenen sanayileşme çabalarında çeşitli önlemler alınarak saptanan yöntemleruygulanmaya konmuştur.Devletçi ekonomi model Türkiye’de 17 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe girenbirinci beş yıllık kalkınma planı ile birlikte uygulamaya konmuştur. Belirlenen bu hedeflerçerçevesinde 10 Kasım 1936 tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın kurulması içinİngiliz Hükümeti ile 2,5 milyon sterlinlik bir kredi anlaşması imzalanmıştır. Bu tesislerintemeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılmıştır.Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika planlanırken serbest şartlardaoluşabilecek Karabük şehir planı yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar buplana uyulmuştur. Bu nedenle Karabük, Cumhuriyetin devletçilik siyaseti çerçevesindesıfırdan başlayan planlı ilk ve tek sanayi kenti olmuştur. Bu özellikler, günümüzdeYenişehir Mahallesi, fabrika ve istasyon çevresinde bir bütün olarak yaşamaktadır.Denetimsiz olarak “serbest girişimin” teşvik edilmesiyle Demir Çelik Fabrikasının ürettiğikütük demiri, inşaat demirine çeviren özel haddehanelerin şehrin ortasında olmasıylakentin yerleşim yapısı çarpık bir biçime dönüşmüştür. 1963-1970 yılları arasında kent,hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. İstasyon veAnkara Caddeleri üzerinde apartmanlaşma bu dönemde başlamıştır.Karabük, 1970’lerden itibaren önemini yitirmeye başlamıştır. İyice zenginleyenKarabük sermayesi daha iyi bir sosyal yaşam için İstanbul ve diğer büyük kentlerekaymaya başlamıştır. İskend erun Demir Çelik’in gerek inşaatı gerekse faaliyete başlamadöneminde artık bir okul haline gelmiş olan Karabük Demir-Çelik, kentin kültürel yapısınıoluşturan bir çok yetişmiş elemanını İskenderun’a vermiş; bu süreç içinde 1980 yılınagelindiğinde Karabük her açıdan eskiyi anımsatmayacak ölçüde hızlı bir biçimde kabukdeğiştirme süreci içine girmiştir. Daha önce Türkiye Demir Çelik Sanayi ve piyasanınkalbi sayılan kent, İsdemir ve Erdemir’in kuruluşları, sayısız özel sektör tesislerininİskenderun, İzmir, Denizli ve İstanbul’da faaliyete geçmesiyle bu önemini kaybetmiştir.Günümüzde Karabük özelleştirilmiş bir demir ve çelik fabrikasının ve git gidecılızlaşan istihdam olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir sanayi kentidir.K.2. Genel Anlamda Sanayi GruplandırılmasıKüçük Sanayi SitesiKarabük ilinde kurulmuş olan 7 adet Küçük Sanayi Sitesinde 1070 işyeri vardır. Busanayi sitelerinden 3 adedi merkez ilçede olup, 4 adedi ise diğer ilçelerdedir. 7 adet küçüksanayi sitesinden 4 adedi bitmiş olup, biten sanayi sitelerinde 672 işyeri vardır. Buişyerlerinde konfeksiyon imalat atölyeleri, metal eşya ve makine imalathaneleri, ormanürünleri ile ilgili imalathaneler (parke, kapı, pencere imalathaneleri, araba bakım servislerivs. gibi) işyerleri vardır. Bu işyerlerinde 3000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.163

SıraNoTablo K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2007)ÜnvanıBüyüklük(m 2 )Durumu İşyeriSayısıİstihdam1 Karabük Küçük Sanayi Sitesi 26500 Faal 188 666 542 Karabük Bağ-Essan Küçük Sanayi Sitesi 28650 Faal 250 1050 643 Karabük Yeni Küçük Sanayi Sitesi 12627 Faal 161 270 534 Safranbolu Küçük Sanayi Sitesi 166000 İnşaat 328 -- --5 Yenice Küçük Sanayi Sitesi 11200 Faal 73 122 616 Eskipazar Küçük Sanayi Sitesi --- İnşaat 50 -- --7 Eflani Küçük Sanayi Sitesi --- İnşaat 20 -- --Kaynak: Karabük İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü, 2007Organize Sanayi BölgeleriDoluluk Or.(%)94 KO 90160 No’su ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ve İl Özelİdaresi, Karabük Belediyesi ve Ticaret ve Sanayi Odası’ndan oluşan Müteşebbis Heyetinöncülüğünde kamulaştırma, Etüt Proje Mühendislik hizmetleri tamamlanarak yapımısürdürülen Organize Sanayi Bölgesi 50 sanayi parseli ile sosyal ve idari tesislerdenoluşmaktadır. Karabük Organize Sanayi Bölgesi; 7,5 km.’lik yol, içme ve kullanma suyuterfi hattı ve şebekesi, kanalizasyon ve yağmur suyu drenaj hatları, su deposu, kuyular,trafo merkezi, telefon santral binası ve şebekesi, elektrik enerji nakil hattı ve bölge içielektrik şebekesi ile bölgeyi Ankara-Karabük İl yoluna bağlayan bağlantı yolu datamamlanarak bölgemiz yatırımcılarının hizmetine hazır hale getirilmiştir.Tablo K.2 Organize Sanayi Parsel Durumu, 2007Parsel Tipi Adet Arsa Tahsisi Yapılan FirmalarA (5.000) 20 Firma SektörüB (7.500) 11 Çelikoğlu Hadd.San.Tic.A.Ş. Demir ÇelikC (10.000) 10 Şendemir Tic.San.A.Ş. Soğuk ÇekmeD (15.000) 4 Gerboy Tekstil Tic.San.A.Ş. TekstilE (20.000) 3 Yerlikaya İnş.Ltd.Şti.Çelik Konstrüksiyon.F (30.000) 2 Aygünsan D.Ç.Tic.Ltd.Şti.Demir ÇelikTOPLAM 50 Panger Giyim San.Ti c.A.Ş. TekstilKargisan Giyim Sanayi A. Ş. TekstilForm Tasarım Uyg. Dök.San. Dö kümEmeksan Çelik Kon t.A.Ş. Çelik Konstrüks iyon.Safranbolu Cam Mo zaik A.Ş. Dış CepheSafran Süt Ürünleri Gıda (Kaşar Peyn iri)Güven Besi Sanayi Gıda (Sucuk İma latı)Yükseller Ker. Mob. Doğ.Ltd.Şt Mobilya İmlatıSaf-Çel Çelik San.Tic.Ltd.Şti.Soğuk ÇekmeKılınç D.Ç. Sanayi Ltd.Şti. Demir ÇelikVe-Ca Dış TicaretDemir ÇelikArma İnt.Deri Teks.Mam.Ltd.Şt.TekstilÜç Nisan A.Ş.GıdaAcar HaddecilikDemir ÇelikAkşahin Metal Mak.İml.San.Soğuk ÇekmeAyan D.Ç.İnş.Nak.San.Tic.Ltd.ŞtiSoğuk ÇekmeYazıcı D.Ç. Sanayi A.Ş.Demir ÇelikKaptan D.Ç.Demir ÇelikAzmet HaddecilikDemir ÇelikErdeks Yapı Malz. San. Ve Tic. Ltd. Şti. İnşaatDerya Mağzası-Mısra GiyimTekstilKaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007164

K.3. Sanayinin İlçelere Göre DağılımıK.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam DurumuK.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji KullanımıBu bölümler ile ilgili bilgiler Tablo K.3-14’te verilmiştir.Tablo K.3 Demir-Ç elik Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler (2007) (Sicak Haddecilik )ŞirketinÜretimKuruluKapasiteÜretim(ton/yıl) İstihdamAdıYeri Konusu (ton/yıl)(adet)Azdem Karabük Sıcak Demir Hadde. 22.200 - Faaliyeti Yok.Alper Karabük Sıcak Demir Hadde. 3.600 600 13AcarKarabükSıcak Demir Hadde. 1.500 Faaliyeti YokAtasanKarabükSıcak Demir Hadde. 90.554 56.837 57AygünsanKarabükSıcak-Soğuk Hadde. 146.829 30.000 446BaşaranKarabükSıcak Demir Hadde. 38.551 46.750 Çift Vardiya 87BoskayKarabükSıcak Demir Hadde. 75.114 67.990 47BesaKarabükSıcak Demir Hadde. 10.000 9.400 43BeşbaşlarKarabükSıcak Demir Hadde. 26.496 - Faaliyeti YokÇağ-ÇelikKarabükSıcak Demir Hadde. 100.000 97.723 147ÇelsantaşKarabükSıcak Demir Hadde. 92.160 96.225 137Çaprazoğlu KarabükSıcak Demir Hadde. 92.160 65.890 47Çelikkoğlu KarabükSıcak-Soğuk Hadde. 59.218 26.148 163Çıkrıkçıoğlu KarabükSıcak Demir Hadde. 48.000 44.000 27ErhallarKarabükSıcak Demir Hadde. 80.640 62.127 41EmasKarabükSıcak Demir Hadde. 20.772 200 13GüvenKarabükSıcak Demir Hadde. 35.000 - Faaliyeti YokturIşık ÇelikKarabükSıcak Demir Hadde. 46.080 24.000 46KardemirKarabükSıcak Demir Hadde. 1.145.000 1.029.486 3129KaptanKarabükSıcak Demir Hadde. 71.000 83.560 Çift Vardiya 110KılınçKarabükSıcak Demir Hadde. 5.000 3.679 29MescierKarabükSıcak Demir Hadde. 69.120 91.756 101Nomtaş Karabük Köşebent Demiri 65.557 64.489 64Kayıkçı Karabük Sıcak Demir Hadde. 24.805 23.780 39Serhat Karabük Sıcak Demir Hadde. 24.960 7.300 38Saka Karabük Sıcak Demir Hadde. 48.000 26.751 112S.Y.M. Karabük Sıcak Demir Hadde. 77.477 7.078 48Safran Karabük Sıcak Demir Hadde. 33.239 28.000 16YeşilyurtKarabük Sıcak Demir Hadde. 43.296 36.116 43Yolbulan Karabük Sıcak Demir Hadde 40.320 42.804 64Şahin D.Ç Karabük Sıcak Demir Hadde 2.926 2.796 15Özçelik Metal Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 19498 5442 35Özyılmaz S.Bo lu Sıcak Demir Hadde 736 736 11Yamanlar S.Bo lu Sıcak Demir Had de 52.100 3Türkay Metal S.Bolu Ocak-Izgara 1500000 795000 38Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007165

Tablo K.4 Demır Çelık Sektöründe Faalıyette Bul unan İşletmeler, 2007 ( Soğuk Çekme-Transmısyon,Tel,Çıvı)ŞirketinAdıYeriÜretimKonusuKuruluKapasite(ton/yıl)Üretim(ton/yıl)İstihdam(adet)Aygünsan Karabük Soğuk Çekme 146.829 30.000 48Çelikkoğlu Karabük Soğuk Çekme 59.218 26.148 47Kayıkçı Karabük Soğuk Çekme 24.805 23.780 39Saka Karabük Soğuk Çekme 48.000 26.751 112Murat Karabük Soğuk Çekme 1.200 120 3Çiftarslan Karabük Soğuk Çekme 1.800 1.200 8Özkaya S.Bolu Soğuk Çekme 5.060 1.700 9Safçel S.Bolu Soğuk Çekme 9.872 5.037 22Aygürsan S.Bolu Soğuk Çekme 532 93 2Kerse S.Bolu Soğuk Çekme 3.831 1.393 13Adalılar Karabük Tel ve Transmisyon 1.210 697 5Akşahin Karabük Soğuk Çekme 9.192 2.050 10Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007Tablo K.5 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler (2007)Kurulu ÜretimŞirketin AdıÜretim Kapasite (adet/yıl) İstihdamYeri Konusu (adet/yıl)(a det)Gürmen S.Bolu Tekstil 1.140.000 475.000 581Yavuz S.Bolu Tekstil 2.500.000 2.841.504 137Saygın Karabük Tekstil 384.513 393.377 190Kargisan Karabük Tekstil 180.000 126.000 185Ata Karabük Tekstil 700.000 Faaliyeti Yok Faaliyeti YokKalemler Karabük Çorap 550.000 397.888 l 82Sunlight E.Pazar Tekstil 1.944.663 Faaliyeti Yok Faaliyeti YokAymen S.bolu Tekstil 12.615.715 519.058 93Öz-Müge Yenice Bayan İş Önlüğü 650.000 650.000 35Emteks Yenice Tekstil 485.500 15Özenir Karabük Tekstil 8.000 6.500 15Demirler Karabük Tekstil 30.000 6.000 13Satex Karabük Tekstil 18.000 12.000 2Panger Karabük Tekstil 21.240.000 1.090.622 175Köşem Karabük Tekstil 120.000 50.000 10Sporteks Karabük Tekstil 54.000 45.000 8Burak Karabük Tekstil 1.814.000 105.874 8Seda Karabük Tekstil 40.000 40.000 7Birlik Karabük Tekstil 360.000 330.000 14Yücel Karabük Eşarp Üretimi 300.000 32.980 1Ar-Ser Karabük Tekstil 36.000 5.000 3Yücesoy Karabük Tekstil 30.000 156.000 18Tek-Stil Karabük Tekstil 60.000 20.000 11Efkay Karabük Tekstil 247.913 60.000 19Orsa Deri S.bolu Deri 650.000 96.000 46Senem Karabük Tekstil 230.000 184.000 62Safran Dericilik S.bolu Tekstil 139.200 Faaliyeti yok 3SimgeTekstil Yenice Tekstil 200.000 60.000 58Vilya Deri Kürk San. S.bolu Deri 42.000 3.541 32İ.C.E. Deri San. S.bolu Deri 150.000 125.000 45Eksper Deri ve tekstil S.bolu Tekstil 100.000 80.000 44Taha KonfeksiyonS.bolu Konfeksiyon 120.000 80.000 16Gonca TekstilKarabükKonfeksiyon 240.000 140.000 19Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2007166

Tablo K.6 Gıda San ayinde Faaliyett e Bulunan İşletmeler (2007)ŞirketinÜretimKonusuKuruluKapasiteÜretim(ton/yıl) İstih.AdıYeri(ton/yıl)(adet)Oylum Karabük Yogurt-Tereyağ-Peynir 400 150 109Kar-Nur S.Bolu Yoğurt-Tereyağ-Kaşar 331350.000 KutuAyran/yıl310.5345.000 KutuAyran/yılSafran Karabük Süt Ürün. 433 205.900 28Etab Eflani Süt Ürün. 124 115 4Karsan Karabük Şeker. 122.400 122.400 10Esko Karabük Şeker. 296.106 18.385 4Karaağaç Karabük Şeker-Helv a-Reçel-Lok.600 200 8İmren S.Bolu Şeker. 365 95 39Özer S.Bolu Şeker-Loku m1.500 kg 300 kg 9Astat S.Bolu Şeker. 130 45 7Safrantat S.Bolu Şeker. 537 264 28Kaşet ( Şeker-A) Karabük Sucuk-Pa 70.5 ton/yıl 20.65 ton/yıl48Özkasapoğlu Karabük Sucuk 180 100 7Kalemler Karabük Yumurta 14.400.000 ad/y ıl 19.319.570 ad/yıl14Bağlar S.Bolu Sa de-Kolalı-Mey. Gazoz 14.274.000 lt./ yıl 132.508 lt/yıl12Akdan E.Pazar Un-Kepek 300 170 6Birlik E.Pazar Un-Kepek 28.800 442 5Akbaşoğlu E.Pazar Un-Kepek 25 ton/gün 10 ton/gün6Mermer E.Pazar Un-Kepek-K ırık18.850 1.388 10Fazilet Un Fab. Eflani Un-Kepek 3.600 2.120 4Dereli S.Bolu Süt Ürün. Bilgi AlınamadıGüven Besi (Eflan) Karabük Sucuk 73 36,5 4Filoğlu E.Pazar M aden Suyu 6.048.000 lt/yıl3.024.000 lt/yıl10Yüksel Ek. Fab. Karabük Ekmek 7850 adet/ yıl 741. 000 adet/ yıl 6Belediye Ekmek Fab Karabük Ekmek 2.225. 000 adet/ yıl 2.216.000 ad/ yıl 20Uğur Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.533.000 ad/ yıl 950.022 ad/ yıl 7Yiğit Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.606.000 ad/ yıl 767.848 ad/ yıl 8Ender Ekmek Fab. Karabük Ekmek 748.800 ad/ yıl 735.800 ad/ yıl 65000 Evler Mer. Ek. Karabük Ekmek 3.000.000 ad/yıl 1.583.000 ad/yıl 9Karadeniz Ek. Fab. Karabük Ekmek - 1.500.000 ad/yıl 10Kervansaray Ek. Fab Karabük Ekmek 562.000 ad/yıl459.287 ad/yıl4Güven Ekmek Fab.Karabük Ekmek 962.000 ad/yıl 886.639 ad/yıl5Demirkı r Ltd. Şti. S.Bolu Toplu Yemek Üretimi 850.000 tabl./ yıl 850.000 tabl./Yıl 48Derya Restaurant Karabük Toplu Yemek Üretimi 766.500 tabl./yıl 514.208 tabl./Yıl 49Doruk Unlu Mamül. Karabük Unlu Mamüller 665 281 3Başak Ekmek Fab. Karabük Ekmek 3.000.000 ad/yıl 1.642.500 ad/yıl 11Güven Pastanesi Karabük Unlu Mamüller 27.5 25,5 11Uğur Yemek Fab. Karabük Toplu Yemek Üretimi 779.130 tabl./yıl 142.000 tabl./Yıl 12Kaynak: Karabük Sanay i ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007Tablo K.7 Makine Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2007Şirketin Adı Yeri ÜretimKonusuKuruluKapasiteÜretim İstih.(adet)Gürbüz Kbük Makine 360 ton/yıl 150 ton/yıl 8Koçsa Kbük Mak-Bijon 800.000adet/yıl Üretim Yoktur 3Kardökmak Kbük Dök. ve Talaşlı İmalat 40.500 ton/yıl 7.352 ton/yıl 275Çağlar Mak. Kbük Makine 3828 ton/yıl 2500 ton/yıl 20Rana D. Çelik Kbük Makine 740 ton/yıl 700 ton/yıl 10Me-Ver D.Ç Kbük Çelik Konst. Hadde İmal. 1.609 ton/yıl 1.000 ton/yıl 60Saylar Hidrolik K.bük Hidrolik Hortum Başlığı 30.000 mt - 2Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2007167

Tablo K.8 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2007Şirketin Adı Yeri ÜretimKuruluÜretim İstih.KonusuKapasite ton/yıl ton/yıl (adet)Gonca Karabük Sentetik DeterjanÇamaşır Suyu2. 5033.5 9( Unı Prime) MarkaRem-Pa Karabük Sentetik Deterjan1.168,92 Sıvı Detejan120 5Çamaşır Suyu( Vipe ) Marka2.203,2 Çamaşır Suyu100ŞahinKarabükSentetik DeterjanÇamaşır Suyu(Glare-Kares) Marka 2.5 1 2Altınbaşak S.bolu Çamaşır Suyu 50.000 10.000 1Akarsu Tic. S.bolu Tablet Naftalin 82 79 5Gersoy Kimya Pul Naftalin360 140 3Orhan Plastik Karabük Poşet-Torba50 45 2Özdemir Pen Karabük Pvc ve aliminyum doğ. 15.000 mtül 13.000mtül 4Şahin Plastik Karabük Poşet Torba 72 12 4Tuğla Plastik Safranbolu Plastik ve Al. Doğrama390.000 adet/yıl- 5AmbalajYıldızlar PVC Safranbolu PVC Doğrama 60.000 m2/yıl60.000 m2/yıl 8Seçkin Pen Karabük PVC 20.700 m 2 /yıl 17.600 m 2 /yıl 21Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007Tablo K.9 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007Şirketin Adı Yeri ÜretimKonusuKuruluKapasiteton/yılÜretimton/yılİstihdam(adet)Karçel Karabük Çelik Konstrük. 20.000 9.900 140Karmonsan Karabük Çelik Konstrük. 15.000 - 3Karkonsan Karabük Çelik Konstrük. 987 300 26Kökoğlu Karabük Çelik Konstrük. 365 365 23Kor-Yak Karabük Çelik Konstrük. 1080 - 20Aygün Makine Safranbolu Çelik Konstrük. 658.4 350 25Kayn ak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007Tablo K.10 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007Şirketin AdıYeriÜretimKonusuKuruluKapasiteton/yılÜretimton/yılİstihdam(adet)Gedikoğlu Karabük Pik - Metal Dök. 1.326 244 4Hacıoğlu Karabük Hafif Metal Dö k60 500 kg/yıl 1Özsa Karabük Pik-Alümin. Dök.1539 300 6Form Tasarım Karabük Pik - Metal Dök. 1680 39 8TOPLAM 19Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007168

Tablo K.11 Orman Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007ÜretimKurulu Üretim İstihdamŞirketin Adı Yeri Konusu Kapasite(adet)Eskipazar Orman E.Pazar Orman Ürün 28.800m 3 /yıl 5028 m 3 /yıl 23Ürün.Akçabey Yenice Orman Ürün. 15. 000m 3 /yıl12.000 m 3 /yıl3Yenorsan Yenice Kapı, Pencere, 10.800 m 3 /yıl5.650 m 3 /yıl18Lambiri MutfakDolabı26.000 m 2 /yıl26.000 m 2 /yılYeşil Yen. Yenice Orman Ürün. 13.600 m 2 /yıl5870 m /yıl6Pa rke Doğ.310.000 m /yılKrestePark e Doğ.33.150 m /yılKresteYorüs Yenice Orman Ürün. 19.940 m 3 /yılKereste3.755 m 3 /yılKontrplak50.000 m 2 /yılParke9.181 m 3 /yılKereste1.525 m 3 yılKontrplak1.081 m 2 /yılParke42Ören Yenice Orman Ürün. 15.000 m 3 /yılKreste30.000 m 2 /yılParke Doğ.6.000 m 2 /yılMobilya7.613 m 3 /yılKreste3.000 m 2 /yılParke Doğ.3.000 m 2 /yılMobilyaMerter K.bük Orman Ürün. 18.720 m 3 /yıl Faal. Yoktur -Çiftçiler K.bük Orman Ürün. 5.000 m 3 /yıl 1.500 m 3 /yıl 6Yılmaz K.bük Orman Ürün. 8.600 m 3 /yıl 1.000 m 3 /yıl 19MED S.bolu Orman Ürün. 1800 m 2 /yıl 1476 m 2 /yıl 5BağdatlıS.bolu Orman Ürün. 1.600 m 3 /yıl 1.590 m 3 /yıl 6Özdemir S.bolu Orman Ürün. 5.400 m 3 /yıl 5.400 m 3 /yıl 6Topaloğlu S.bolu Orman Ürün. 10.955 m 3 /yıl 6.500 m 3 /yıl 17Uğ ur S.bolu Orman Ürün. 5.000 m 3 /yıl 3.000 m 3 /yıl 18Nurta K.bük Orman Ürün. 4.000 m 3 /yıl - 6KuruoğluS.bolu Orman Ürün. - 7Aksoy Mob. S.bolu Mobilya 2.500 m 3 /yıl 2.500 m 3 /yıl 8Kenan TUNCERS.bolu Orman Ürün.32.500 m /yıl 2.500 m 3 /yıl 9Niyazi YILMAZ S.bolu Kereste35.400 m /yıl 1.000 m 3 /yıl 2Sevigen S.bolu Kereste37.200 m /yıl 5.400 m 3 /yıl 18Aksan Yenice Sandalye-Masa-Banyo-LavaboDolabı-Kreste7.560 m 3 /yıl171.000 ad/yıl1.200 m 3 /yıl3.875 ad/yıl3Özsafran Orm.Ürün. Safranbolu Orman Ürünleri 5400 m3/yıl 2500 m3/yıl 9Kaynak: Karabük Sanayi ve T icaret İl Müdürlüğü, 200725Tablo K.12 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2007Şirketin Adı Yeri ÜretimKonusuKuruluKapasiteÜretim İstihdam(adet)İpragaz S.Bolu LPG Tüp Dol. 24.235 ton/yıl 6.500 ton/yıl 17Aygaz S.Bolu LPG Tüp Dol. 30.000 ton/yıl 19.084 ton/yıl 34Pelenkoğlu Karabük Oksijen Tüp 900.000 m 3 /yıl 536.942 m 3 /yıl 6Dol.Çağ Çelik Karabük Oksijen Tüp Dol 93.000 tüp/yıl 24.737 tüp/yıl 5TOPLAM 62Kaynak: Karabük Sa nayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2007169

Tablo K.13 Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faali yette Bulunan İşletmeler, 2007Üretim KuruluÜretim İstihdamŞirketin Adı Yeri Konusu Kapasite(adet)Karçimsa Karabük Çimento 249.360ton/yıl 256.375 ton/yıl 29Çelikkaya Karabük Beton Ele. 18.183.000ad/yıl 7.518.000 ad/yıl 13Güzay S.Bolu Hazır Bet. 103.588 m 3 /yıl 103.588 m 3 /yıl 112Karabük Kum-Çakıl 110.000 m 3 /yıl 40.000 m 3 /yıl 10Yılmaz Beton Karabük Hazır Bet. 147.456 m 3 /yıl 53.000 m 3 /yıl 32Karabük Kum-Çakıl 170.000 m 3 /yıl 90.000 m 3 /yılKaynar Karo Karabük Beton Ele. 1.595.400 ad/yıl 667.891 adet/yıl 1550.000 m/yıl 21407 m/yılFil İnşaat E.Pazar Beton Ele.350. 000 m /yıl 6.000 m 3 /yıl 7Kiraz Karo Karabük Beton Ele. 80.000 m 2 /yıl 59.910 m 2 /yıl 13Safranbolu Cam Moz. S.Bolu Cam Moz. 311.000 m 2 /yıl 118.000 m 2 /yıl 28Güzay Kum Ocak Karabük Kum-Çakıl 50.000 m 3 /yıl Kum 15. 000 m 3 /yıl Kum1060.000 m 3 /yıl Çakıl 25. 000 m 3 /yıl ÇakılMutlu Beton S.Bolu Kum-Çakıl-4.500 m 3 /yıl 1.500 m 3 /yıl 8Hazır BetonKumtaş Kum Çakıl Yenice Kum-Çakıl-HazırKaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007Tablo K.14 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 200737.200 m /yıl 7.200 m 3 /yıl 15ŞirketinÜretim Kurulu Üretim İs tihdamAdıYeriKonusu Kapasite(adet)Şahinler Eflani Römork 100 adet/yıl 75 adet/yıl 5Karçelik Karabük Mutfak Cih. 360 adet/yıl 50 adet/yıl 5Yalçınkaya Karabük Kalorifer Kaz. 5.000 m 2 /yıl 1.500 m 2 /yıl 6Cangül Karabük Dorse 147 adet/yıl 88 adet/yıl 24Ercan Karabük Dorse İmalatı 20 adet/yıl 4 adet/yıl 6Kemsan Karabük Elektrik Mot. 231 adet/yıl 162 adet/yıl 15Kar-Pa Karabük Oto Yed. Par. 30.000 ad/yıl 830 adet/yıl 1Regel Karabük Oto Yed. Par. 360.000ad/yıl 82.500 ad/yıl 5Öner Dor. Karabük Treyler İmalatı 36 adet/yıl 28 adet/yıl 7Azim Damper Karabük Damper-Karoser İma. 24 ad/yıl 8 ad/yıl 5Kaynak: Karabük Sanay i ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2007K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan ÖnlemlerK.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğiİlimizin bir sanayi kenti olması ve Türki ye’nin sayılı demir-çelik tesislerindenKARDEMİR A.Ş.’nin bölgemizde bulunması ve bu fabrikanın bacalarından çıkan gaz,duman, toz vb. m addeler kirliliğe neden olmaktadır. B unun önlenebilmesi içinKARDEMİR A.Ş. çevre yatırımlarına başlamış olup, ilk önce eski Çelikhane Ünitesini terkederek yeni filtrasyon sistemi teknolojisine sahip modern Çelikhane Ünitesinitamamlamıştır. 1999 Haz iran sonunda tam kapasite ile faaliyete geçen Çeli khane,atmosfere çevreye kirletici madde atmayacaktır.K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliğiİlimizde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösterennehirlerimiz Araç Çayı ve Filyos Çayı’dır. Akarsularımızın kirlenmesine yol açanetkenle rin başında teknolojik gelişmeye bağlı olarak endüstriyel tesislerden kaynaklanan170

atıkları n ve atık suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıklar ın hiçbir arıtıma tabitutulmadan direkt ola rak alıcı su ortamına verilmesi gelmektedir. İlimiz s ınırları içerisindebulunan yüzeysel su larımız etrafında kur ulmuş olan endüstriyel tesislerin deşarjlarınındenetimleri ya pılmakta, kirliliğe neden olan kurum, kuruluş ve işletmelere arıtmatesislerini kurm aları ve deşarj izin belgelerini a lmaları için gerekli olan çalışmalarımızdevam etmektedir.K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliğiİlim izde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliğiİlimiz yerleşim alanı içerisinde yer alan sanayii kuruluşlarının gürültü düzeyleriBölüm O.1.1.2 , Tablo O.3’te verilmektedir. İşyeri çalışanlarına tesis içi gürültününyapacağı etkilerden korunmaları doğrultusunda alınması gerekli tedbirler için GürültüKontrol Yönetmeliği çerçevesinde denetim yapılmakta ve kontrol altında tutulmaktadır.K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklarİlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum PlanıKonu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.K AYNAKLAR :Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2007171

(L). ALTYAPI , ULAŞIM ve HABERLEŞMEL.1. AltyapıL.1.1. Temiz Su SistemiKarabük Belediyesi tarafından; İlimiz dahilinde bulunan pik ve asbest borularınsökülerek veya devre dışı bırakılarak PVC,HDPE,Polietilen borular ile yenilenmesiçalışmalarının yapılması,su depolarım ve etrafının temizlenmesi,tel örgü ile kapatılmasıişlerinin plan ve bütçe dahilinde yapılmaktadır.İlimiz Mahallelerinden Küçük Sanayi ile Bağessan Sanayi Sitesi, Şirin evlerMahallesi, Ada tepe Mahallesi, Atatürk Mahallesi, Hürriyet Mahallesi, Aydınlık evler,Hürriyet Caddesi,Kayabaşı Mahallesi,Fevzi Çakmak Mahallesi,Karabük Mahallesi,100 YılMahallesinin tamamı 5000 Evler Mahallesinin bir kısmı Soğuksu Mahallesinin bir kısmı,Yeni Mahallenin bir kısmı PVC ve HDPE,Polietilen borular ile değiştirilmiş olup, Eskiborusu değiştirilmeyen Mahalle ve Abone kalmayacak şekilde çalışmalarımız devametmektedir. İlimiz ve ilçemiz Safranbolu'nun su ihtiyacını karşılamak üzere D.S.İ.tarafından ihalesi yapılıp,halen % 95 tamamlanmış ve 2006 yılında kullanıma verilenkarasu 5000 Evler Mahallemizin tamamı ve 100 Yıl Mahallemizin tamamı ve YeşilMahallemiz ile Kurtuluş Mahallemizin bir kısmı bu sudan kullanmaya başlamış olup,YeniKlor dairesi yapılarak bu suyunda klorlama işlemleri yapılmaktadır. İlimize gelecek olanKarasu 100. Yıl Mahallesi ve 5000 Evler Mahallesine kadar boruları döşenmiş olup,Müteahhit firma tarafından depo yapımlarına başlanmıştır. Karasu projesi çerçevesindeD.S.İ.tarafından defalarca su analizi yaptırılmış olup, Belediyemiz elemanınca daBakteriyolojik ve Kimyasal analizleri yaptırılmıştır. Su Kesintisi yapılacak olanbölgelerimize önceden ilan yapılarak vatandaşlarımızı bilgilendirmeler yapılmaktadır.Arıza ve Başka nedenlerden dolayı su kesintisi olması durumunda şebekeye su verilmedenönce tahliye vanaları açılarak bir müddet akıtıldıktan sonra kullanıma su verilmekteolup,ayrıca dezenfekte için sıvı klor,gaz klor kullanılmaktadır. Şu anda şehrimize 2 yöndensu verildiği için Karasu ve Hamzalar Bölgesinden çift yönlü klorlama yapılmaktadır. Okul,cami, hastane, otel, resmi binalar v.b.yerlerin su depolarının bakımı temizlenmesi vedezenfeksiyonu hakkında ilgili kurumlara yardımcı olunmaktadır.Karabük İlimizin suyu, Karabük Ankara Devlet Karayolunun yaklaşık 10. km.’debulunan Hamzalar mevkiinden temin edilmektedir.Hamzalar mevkiinde Karabük'ümüzün suyunu temin eden 14 adet İçme suyu dikderin kuyuları bulunmaktadır. Su havzasındaki kuyularımız yaklaşık 20 ile 35 m.Derinlikte olup,bu kuyulardan elektronik motopomplar ile su çekmektedir. 14 Adetkuyudan çıkan suyumuz 1000m 3 .lük toplama deposunda toplanmakta ve burada bulunanElektronik ve otomatik Klornatör cihazı ile saatte ortalama 1000 mg. mayi gaz klorverilerek suyumuz dezenfekte edilmektedir. Kullanmış olduğumuz dezenfekte maddesiMayi Gaz Klor olup,400 lt. tanklarla İzmit'ten temin edilmektedir.Toplama deposunda klorlanan suyumuz depo yanında bulunan Terfi Merkezİstasyonundaki 6 adet yatay motopomplarla saniyede 350-400 lt.suyu Q 700 mm.çapındakiçelik borular ile Karabük'e iletilmektedir. Bu ana isale hattından şehrimizin muhtelifyerlerinde bulunan 20 adet içme suyu deposuna kollara ayrılarak su dağıtımıyapılmaktadır.172

Tablo L.1 Mevcut Depo Karakteristikleri, 2007DEPO ADI HACMİ (m 3 ) KK(M) GBK(m)Çoban Tepesi KDM1 1500 408.00 412.00Fevziçakmak KDM2 2500 340.00 340.00Öğle beli KDM3 300 365.00 368.00Çamlık Alt. KDM4 1500 371.22 374.22Çamlık Üst. KDM5 300 410.00 413.00Şirin evler KDM6 800 374.48 378.48Ada tepe KDM6A 1500 396.00 400.00Kurtuluş KDM7 600 352.00 356.00Esen tepe KDM8 1100 393.00 397.00Kapullu KDM9 50 402.00 405.00Küpler KDM10 700 440.00 444.00Kapullu KDM11 450 480.00 484.005000 Ev.Ş.T. KDM12 1350 444.47 448.47Çiçek Mark. KDM13 850 408.22 412.22100 Yıl KDM14 1000 385.00 389.00100 Yıl KDM15 1000 352.00 356.005000 Evi. KDM18 1500 363.00 367.00Bulak KDM19 1500 521.00 525.00Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2007Hamzalar Terfi merkezde toplanan su yatay motopomplar ile 150 m. yüksekliğe ve5000 Evler Terfi merkezine kadar basılmaktadır. İlk olarak yaylacıkta bulunan 1500tonluk depoya su girişi olur,sonra Fevzi çakmak deposuna su girer aynı hattan direkolarak Çamlık alt depo, Kurtuluş, Esentepe, Kapullu alt depo, Öğlebeli, 200 Evler, 100.Yıl alt üst depolar, 5000 Evler Çiçek Market yanı depo ve 5000 Evler Terfi Merkeze sugirişi olur. Çamlık alt depodan üst depoya,Kapullu alt depodan üst depoya, 5000 EvlerTerfi Merkezinden Şahin tepesi ve Bulak deposuna su motopomplarla terfi ettirilir.Ayrıca Hamzalar Terfi Merkezinden Cumayanı Sanayi Sitesi ve Organize Sanayidepolarına su girişi sağlanır.Tablo L.2 Mevcut Pompalar, 2007Hamzalar Yatay Pompalar 7 Adet 250 KWCuma yanı San ayi Sitesi 2 Adet 15 ve 30 KWOrganize Sanayi 2 Adet 160 KWKapullu Terfi Pompaları2 Adet 15 ve 22 KW5000 Evler Terfi Pompaları3 Adet 119 Kw 129 Kw( Kademeli) 125 KwÇamlık Depo Terfi Pompaları alt1 Adet 10 Kw.Çamlık Depo Terfi Pompaları üst1 Adet 15 Kw.Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2007Aylık ortalama toplam elektrik tüketimi 1000 Kw.Toplam Dağıtım Şebekesi uzunluğ u 400 km.civarındadır.Depolarda toplanan İçme suyumuz şebeke borularımız ile sokak ve caddelerimizegelmektedir. Şebeke B orularımızın cinsi Font (Pik) ve PVC, Polietilenborulardır. Şebekeborularından evlerimize abone bağ lantı boruları (demir ve poliet ilen) ile ulaşmaktadır.173

İçme s uyumuz serbest Klor bakiyesi inceleme si günlük olarak takip edilerek, vehaftalık kimyasal ve bakteriyolojik olarak Karabük B elediyesi ve İl Sağlık Müdürlüğüelemanlarınca tahlilleri Karabük Halk Sağlığı Laboratuar Müdürlüğünde yaptırılmaktadır.L.1.2 Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma SistemiKarabük atıksu arıtma tesisi, şehrin 2027 yılına kadar yaklaşık 291.000.000nüfuslu olacağı varsayılarak 916 lt/sn kapasiteye göre İller bankası tarafından iki aşamalıve klasik aktif çamur (biyolojik arıtma tesisi olarak 1994 yılında projelendirilmiştir. Tesis,Yenice İlçesi yolu üzerinde 4.km’ye inşa edilmiştir.Karabük Atıksu Arıtma Tesisinin;a)İşletme Üniteleri:1-Giriş by-pass yapısı2-Kaba ızgara (elle temizlemeli)3-Ana terfi merkezi (2 adet 2. kademe için olmak üzere 4 adet burgulu pompa)4-Debi dağıtım yapısı5-İnce ızgara (mekanik temizlemeli)6-Kum tutucu (2 yollu hareketli köprü üzerinde 2 adet dalgıç pompa)7-Ön çökeltme havuzları (2 adet havuz sıyırıcı köprülü)8-Havalandırma havuzları ( 2 adet havuz ve 8 adet havalandırıcı)9-Son çökeltme debi dağıtım yapısı10-Son çökeltme havuzları (4 adet havuz sıyırıcı köprülü)11-Geri devir terfi merkezi (2 ad et burgulu pompa)12-Çam ur yoğunlaştırma havuzu (1 adet taban sıyırıcı havuz)13-Çamur çürütme havuzları (2 adet havuz ve 4 adet havalandırıcı)14-Belt filtre ünitesi (3 adet belt pres filtre ve pompa ve dozaj tesisatı)b)Yardımcı Üniteleri :1-İdare binası (kontrol pano odası, yönetici, laboratuar, mutfak)2-Atölye ve ambar binası3-Trafo ve MMC binaları (1000 kVA)4-Bekçi kulübesi5-Lojmanlar (kaloriferli 4 adet)6-Derinkuyu ve pompası (1,5 lt/sn içme kullanma suyu)Karabük atıksu arıtma tesisine kanalizasyon suları Yenice yolunu takip ederek Ø1400 4 km.’lik betonarme boru hattı ile gelmektedir. Atıksular tesiste önce giriş by-passyapısına gelmektedir.Arıtma tesisinde atıksular ana giriş terfi merkezinde önce en kaba parçalarıntutulduğu kaba ızgaradan geçer ve daha sonra tesis içerisindeki kısımlar arasındaki akışınkolayca sağlanması için her birinin debisi 350 lt/sn olan burgulu pompalar yardımıyla 7m.’lik bir kot yükseltmesi yapılmaktadır.174

Şekil L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım ŞemasıKaynak: Karabük Belediye Başkanlığı175

Atıksular ana giriş terfi merkezinden debi dağıtım yapısına ve oradan da otomatikolarak kendi kendini temizleyen mekanik ince ızgara ve kum tutucu yapısına gelmektedir.Arıtma tesisinin projesine göre ana kollektör, giriş yapıları ve ana terfi merkezi ile debidağıtım yapısına kadar olan kısım, tesisin 2. aşama kısmına da cevap verecek şekilde inşaedilmiştir. İnce ızgarada su içerisindeki kaba ızgarada tutulamayan daha küçük bir takımmalzemelerin tutulması sağlanır. İnce ızgara, üzerinde tutulan artıkları otomatik olarakkendini temizleyecek ve artıkları kendiliğinden mahaldeki çöp bidonuna aktaracak şekildedizayn edilmiştir.Kum tutucu savaklar ise aşağıya doğru daralan betonarme bir yapı olup, buradangeçen sular içerisindeki kumsu malzemelerin çöktürülmesi sağlanarak buradaki bütün yapıboyunca hareketli köprü üzerindeki dalgıç pompalar yardımıyla kum ve su karışımınındışarı alınması sağlanır. Dışarıya alınan kumlu su, direnfleks yapısından süsülereksularının tekrar sisteme dönmesi, kum vs. malzemelerin de dışarıya alınması sağlanmışolur.Ön çökeltme havuzlarında atıksular içerisindeki ve kum tutucu yapısındatutulamayan inorganik ve bazı organik maddeler granite ile çökeltilerek sudan ayrıştırılırve bu kısımdan sonra en çok çamur arıtımı olmaktadır. Burada tabana çöken çamurteleskobik vanalardan alınarak çamur yoğunlaştırma havuzuna gitmesi sağlanırkennisbeten arıtılmış atıksuyun da oksijen ihtiyacının giderilmesi için havuz üst çevresindekisavaklardan havalandırma havuzlarına gönderilir. Ön çöktürme havuzları giriş boru hatlarıüzerinde birer adet debimetre bulunmaktadır.Tesisin biyolojik arıtma ünitesi olan havalandırma havuzları her biri dikdörtgenprizması şeklindeki iki adet yapıdan oluşup, havuzların her birinde birer adet oksijenmetreve dörder adet havalandırıcı bulunmaktadır. Havalandırıcılar havuzlardaki suyun oksijenihtiyacının istenen seviyede olmasına göre otomatik olarak çalıştırılabilmektedir.Havalandırma havuzlarına ön çöktürme havuzundan, geri devir terfi merkezindeki burgulupompalar ile son çöktürme havuzundan ve süzüntü suyu pompası ile belt filtre ünitesiyıkama ve süzme suları olmak üzere atıksular gelmektedir. Havalandırma havuzlarındaaskıda büyüyen mikroorganizmalar suyun içerisindeki organik maddeleri parçalayarakbeslenmekte ve atıksuyu su ve CO 2 ’ye çevirmek suretiyle arıtma işlemini yapmaktadır.Havalandırma havuzlarında gereken arıtma veriminin sağlanması amacıyla havuziçerisinde faaliyet gösteren mikroorganizma sayısını sabit bir dengede tutmakgerekmektedir. Bunu sağlamak amacıyla son çökeltme havuzunun tabanında çökelen aktifçamur geri devrettirilir. Konvansiyonel aktif çamur sistemlerinde geri devir oranı %25-50oranlarında tutulmaktadır.Atıksular havalandırma havuzlarından sonra son çöktürme debi dağıtım yapısındangeçerek her biri aynı büyüklükte olan dört adet son çöktürme havuzuna gelmektedir.Havuz içerisinde meydana gelen çökelme sonucu tabandaki çamur yoğunluğundaki sularteleskobik vanalardan dışarı alınarak geri devir terfi merkezlerine buradan da burgulupompalarla yaklaşık 3 m. kot yükseltmesi yapılarak kendiliğinden havalandırma havuzlarıgirişine akışı sağlanmaktadır. Son çöktürme havuzlarında arıtılmış su, üs çevredekisavaklardan toplanarak debi dağıtım yapısında birleşip buradan da Filyos nehrine deşarjedilmektedir.Ön çöktürme havuzlarından gelen yoğun çamurlu suların yanına geri devir terfimerkezi tabanında oluşan çamur da alınarak çamur yoğunlaştırma havuzunda daha dayoğunlaştırılıp buradan teleskobik vana ile çamur çürütücü havuzlara alınmaktadır. Çamurçürütme havuzları dikdörtgen şeklinde iki gözlü olup, her birinde ikişer adet havalandırıcıbulunmaktadır. Buradaki havalandırıcıların belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemlerisonunda ürettiği çamurun kek haline gelmesi için belli filtre makinaları bulunmaktadır.Buradaki havalandırıcıların amacı yoğunlaştırılmış çamurun tortulaşma ve çökelmesini176

önleyerek akıcılığını sağlamaktır. Belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemleri sonundaürettiği çamurun kek haline gelmesi için belt filtre pres makinaları bulunmaktadır. Buradatoplam 30 m 3 /h kapasitede kek yapabilecek üç adet belt filtre makinası bulunmaktadır.İlimize ana kollektör hattı olarak O 1200-1400 B boru olarak 7100 m O200-1000mm. çapında B boru olarak 259.700 m, O 150 B boru olarak 140.000 m kanalizasyonşebekesi döşenmiştir. Şehrimizin bütün kanalizasyon şebekesi Atıksu Arıtma Tesisineulaşmaktadır. Arıtma Tesisi faal olarak çalışmakta olup çıkan sular su kirliliği yönetmeliğikriterlerine göre uygun olarak arıtma yapmaktadır. Arıtılan temizsu Filyos Çayı’na deşarjedilmektedir.Yağmur suyu şehrimizin engebeli bir arazi konumuna sahip olması nedeni ilemuhtelif derelerde birleşip şehrin içinden geçen Soğanlı Çayı, Araç Çayı ve Filyos Nehrinedeşarj olmaktadır. Şehrin içinde drenaj şebekeleri yapılmış olup bunların da yer yer FilyosÇayına bağlantıları yapılmıştır. Yağmur sularının tekrar kullanımı için tesisimiz mevcutdeğildir. İlimizin kanalizasyon yapımı çalışmaları 1985 yılında İller Bankası GenelMüdürlüğü tarafından projelendirilmiş ve 1996 yılında kanalizasyon yapımınabaşlanılmıştır. 1997 yılı sonu itibari ile kanalizasyon şebekesi %97 oranındatamamlanmıştır. Günümüzde şehir kanalizasyonu iki noktadan geçici olarak FilyosNehrine deşarj edilmektedir. Bu deşarj noktalarından biri Kayabaşı Mahallesininkanalizasyonu olup; Bahattin Gazi Köprüsü yanından deşarj edilmektedir. Bu kanalizasyonyeni yapılacak köprüden askıdan geçerek kollektöre bağlanacaktır. Diğer deşarj noktası isearıtma tesisinin yapılmakta olduğu Kayacık Köyü’nün olduğu yerdir.Kanalizasyon atıklarının arıtılacağı arıtma tesisimiz İller Bankası tarafından ihaleedilmiş olup inşaatına başlanmıştır. Arıtma tesisimiz 2021 yılına kadar olan nüfus artışınagöre projelendirilmiştir. Şu anda Karabük İlimizde atıksu miktarı 311,5 lt/sn.’dir. 2021yılında ise yapılan hesaplara göre 375,00 lt/sn. olacağı düşünülmektedir.L.1.3. Yeşil AlanlarYeşil alanlar kentimizin nefes almasını sağlayan, iklimi dengeleyen, hava kirliliğiniazaltan, gürültüye perde oluşturan ve en önemlisi psikolojik olarak ferahlamamızı sağlayanbiz insanları rahatlatan önemli bir faktördür.Kent bütünü imar planlarında kişi başına 7 m 2 yeşil alan esas alınarak planlamayapılmıştır. Buna göre plan hedefi olan 200000 kişi için 1400000 m 2 yeşil alan planlandığısöylenebilir. Ancak, bunun uygulanması, imar uygulaması ve kamulaştırmalarla orantılıdır.177

L.1.4. Elektrik İletim HatlarıKarabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000)Kaynak: KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002178

L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatlarıİlimizde doğal gaz bulunmamaktadır.L.2. UlaşımL.2.1. KarayollarıL.2.1.1. Karayolları Genelİlimizin komşu İller ile bağlantısı Güney yönünde Karadeniz ana yolu veGerede’den TEM otoyoluna ve E–5 Karayoluna bağlıdır. Kuzeydoğusundan Bartın İline,güneydoğusundan da Kastamonu İline bağlıdır. Batı yönünden Yenice Vadisini izleyen veyapım aşamasında olan yol ile de Yenice İlçemiz üzerinden Zonguldak İline bağlıdır.İlimizden Türkiye’nin bütün İllerine her mevsimde ulaşım sağlanabilir.Tablo L3 Karabük İli 2006 Yılı Devlet Yolları YOGT DeğerleriK.K.No Yolun Adı Km. Otomobil Ort.YükTic.TaşıtOtobüs Kamyon Tır Toplam030-01 K.bük-(S.bolu-Kastamonu) Ayr. 3 22109 241 601 662 111 23724030-01 (K.bük-S.bolu) Ayr.-Kastamonu 6 2646 273 94 626 147 3786030-01 (K.bük-S.bolu) Ayr.-Kastamonu 19 1576 171 82 404 66 2299030-12 Yenice-Gökçebey 21 646 78 1 175 34 934030-12 Karabük-Yenice 33 1093 139 5 243 23 1503750-02 Devrek-Mengen 11 1540 167 134 483 168 2492755-02 (S.bolu-Eflani) Ayr.-Abdipaşa 28 773 73 7 170 80 1103755-02 S.bolu-Eflani 8 1416 125 18 281 94 1934755-02 S.bolu-(Kastamonu-K.bük) Ayr. 6 1513 159 11 303 127 2113755-03 Karabük-Ovacık Ayr. 10 4459 258 156 579 163 5615755-03 Ovacık-Eskipazar Ayr. 25 3043 243 172 568 213 4239755-03 Eskipazar Ayr.-İsmetpaşa 12 2047 179 153 514 204 3097Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2007Türkiye’nin her yeri ile karayolu ulaşımı her mevsimde hiç aksamadanyapılmaktadır. Ayrıca merkezin Safranbolu, Eflani ve Eskipazar ilçeleri ile olan bağlantısıyeterlidir.Karabük İlinin Komşu İl ve İlçelerine Olan Uzaklıkları :Ankara : 217 km Safranbolu : 10 km.İstanbul : 385 km Eskipazar : 35 km.Çankırı : 195 km. Eflani : 48 km.Kastamonu : 125 km. Ovacık : 37 km.Zonguldak : 167 km. Yenice : 30 km.Bolu : 132 km. Bartın : 87 km.179

ASFALT TOPRAK GEÇ.VERMEZ TOPLAMDEVLET YOLU 149 -33 182İL YOLU 178 - - 178TOPLAM 327 - 33 360ASFALT BETONUSATHİ KAPLAMAGEÇİT VERMEZ2006 Yılı Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası (1/25.000)Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, KastamonuL.2.1.2. Ulaşım Planlamasıİlimiz 107.000 nüfusa sahip olup; çevre ilçelerden gelen kişilerle bu sayı 150.000’eulaşmaktadır. Şehir merkezi ve mahallelere çalışan 11 adet özel halk otobüsü, 151 adetminibüs ve 203 adet de taksi ile taşımacılık yapılmaktadır.Yolcu taşıma sistemleri şehirlerarası otobüs seferleri ile yapılmaktadır. Ulaşımağının y anlış planlanması s onucu hava, su ve toprak kirliliği gibi olumsuzluklaryaşanmaktad ır . İlimizden yurdumuzu n her köşesine her mevsimde ulaşım mümkündür.İlimizde Ankara ve İstanbul’a sefer yapan 3 firma (Ulusoy Turizm, Güven Turizm veMetro Turiz m ) bulunmaktadır. Toplu taşım acılık en fazla belediye otobüsleri, minibüs vetaksiler ile yapılmaktadır. İlimiz otobüs terminali günümüz koşullarında yetersiz olduğuiçin yıkılarak yeni bir otobüs terminali yapımı tamamlanmışve hizmete girmiştir.İlçelerimizden Yenice’nin yolu yapım aşamasında olup; Ovacık İlçemizin de yolununb akıma ihtiyacı vardır.180

L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleriİlimizde kent içi taşımacılıkta kullanılan 11 adet özel halk otobüsü, 6 adet belediyeotobüsü, 151 adet ticari minibüs, ilçelere ve köylere çalışan toplam 181 adet minibüs ilegerçekleşmektedir.İlimiz sınırları içersinde taşımacılıkta minibüs, belediye otobüslerikullanılmaktadır. İlimizin yerleşim alanının kısalığı nedeniyle istediğiniz yere çok kısa birsürede ulaşabilirsiniz. Toplu taşıma hizmetleri hava kirliliğini ve akaryakıt tüketiminiazaltması, ucuz olması gibi sebeplerden dolayı tercih edilmektedir. Toplu taşımda yıllıkolarak tüketilen yakıtların cins ve miktarları hakkında bilgi bulunmamaktadır.Tablo L.4 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton Km Değerleri (2007 Yılı)TAŞIT – km. YOLCU – km. TON – km.PL.NO İLLER Devlet Yolu Devlet Yolu Devlet Yolu18 ÇANKIRI 269447 980627 87139137 KASTAMONU 373501 1157742 101510967 ZONGULDAK 332914 926153 70375474 BARTIN 97641 254895 18073278 KARABÜK 234616 768974 610921Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, KastamonuL.2.1.4. Kent İçi Yollarİlimiz kent içi yolları imar planlarına göre yapılmış olup; şehir merkezindeki trafikarterinin fazla olduğu yollar tek yönlü olarak kullanılmaktadır.Şehir Merkezinde bulunan yollarımızın bakımları yapılmakta, büyük çoğunluğundatrafiğe yol verilmek suretiyle ulaşım hızlanmış olup, trafik kazalarının en az düzeyeindirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.L.2.1.5. Araç SayılarıUlaşımı sağlayan ve yük taşımacılığı olarak kullanılan araçlar kamyon, kamyonet,otobüs , minibüs ve otomobiller olarak karşımıza çıkmaktadır.Tablo L.5 İlimizde 2007 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaşıtlarYIL ARACIN CİNSİ ARAÇ SAYISIOtomobil 22268Minibüs 1811Otobüs 508Kamyon 19312007 Traktör 4646Kamyonet 4641Motosiklet 2132Çekici 727DiğerToplam182840492Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2007181

L.2.2. DemiryollarıL.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler1934 yılında devlet demiryolları tarafından İlimizde ilk kez demiryolu hattınınaçılmasıyla bir istasyon kurulmuş, 13 hanelik Öğlebeli Köyünün bir mahallesi olanKarabük adı bu istasyona verilmiştir. Böylece devlet demiryolları haritasında Karabük adıilk kez resmen yer almış, çeltik tarlasından endüstri kentine doğru geçiş süreci başlamıştır.Kentimiz sınırları içerisinde 107.5 km.’lik demiryolu hattı bulunmaktadır. Bu hat boyuncaiki Gar Müdürlüğü, dokuz istasyon şefliği yer almaktadır. Bunların dışında; demiryolu ileseyahat eden yolcuların rahatı ve güvenliği için, demiryollarına ait tesislerin bakım, onarımve korunması amacıyla Depo Müdürlüğü, Ambar Müdürlüğü, Yol Atölye Müdürlüğü,Haberleşme Şefliği, Kısım Hekimliği, TMİ Başdispeçerliği, Kısım 234 Şefliği, Kısım 241Şefliği, Koruma ve Güvenlik Şefliği gibi birimler hizmet vermektedir.İlimizde banliyö treni bulunmadığı için şehir içi yolcu taşımacılığıyapılmamaktadır. Demiryolu taşımacılığı dizel makineler ile yapıldığından, kara nakilaraçlarının egzozlarında n çıkan gazlar hava kirliliğine neden olmaktadır.İlimizde çalışa n yük ve yolcu trenlerini çeken makinalarda motorinkullanılmaktadır.Karabük İlinin Çevre İl ve İlç elerine ve Olan Demiryolu Uzaklıkları(Karabük Gardan adı geçen gar ve istasyonlara olan uzaklıklar) :Karabü k Gar’dan-Çankırı : (294+342)-(102+255) =192.087 kmKarabü k Gar’dan-Kurşunlu : (294+342)-(169+678) =124.664 kmKarabük Gar’dan-AtkaracalarKarabük Gar’dan-Çerkeş: (294+342)-(188+409): (294+342)-(205+861)=105.933 km=088.481 kmKarabük Gar’dan-Orta İlçesi : (294+342)-(244+514) =049.828 kmKarabük Gar’dan-Eskipazar : (294+342)-(254+259) =040.083 kmKarabük Gar’dan-Zonguldak : (415+190)-(294+342) =120.848 kmKarabük Gar’dan-Çaycuma : (369+348)-(294+342) =075.006 kmKarabük Gar’dan-Gökçebey : (353+482)-(294+342) =059.140 kmL.2.2.2. Taşımacılıkta DemiryollarıKarabük-Zonguldak arası karşılıklı trenler:Yolcu treni sayısı : 4 çift (ayrıca haftada üç gün Ankara-Zong. arası1 tren)Yük treni sayısı : 4 çiftKarabük-Çankırı arası çalışan tren sayısı:Yolcu treni sayısı : 5 çift (ayrıca haftada üç gün Ankara-Zong. arası1 tren)Yük tren sayısı : 5 çiftKarabük-Ülkü arasında çalışan tren sayısı:Yük treni ve manevra dizisi olarak : 4 çift182

2007 Y ılı Karabük-Zonguldak arasında çalışan trenler ve bu trenlerin Karabük’e geliş vegidiş saatleri ile tren bazında çalıştığı yolcu sayılarıTren Karabük’e Yolcu Tren Karabük’ten YolcuN o: Geliş Saati: Sayısı: No: Gidiş Saati: Sayısı:21818 00:18 5880 21817 05:46 1273222601 10:49 63168 22604 07:20 5873722611 12:37 69704 22608 12:40 9297522603 16:47 87587 22612 16:18 7296622605 20:55 63634 22610 18:35 34251TOPLAM 289973 271661L.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaşımacılığıL.2.3.1. LimanlarKardemir A.Ş. ile DLH arasında yapılan sözleşmeye göre, Kardemir A.Ş.tarafından yap-iş-devlet modeline göre yapılacak olan Filyos Limanı 25.000.000 Ton/yılkapasiteli olacaktır. ÇED Raporunun alınmış, avan ve mühendislik çalışmalarıtamamlanmış, kara ve taş ocağı sondajları yapılmış olup, deniz sondajına başlanmıştır.İmar planı ve tadilat çalışmaları devam etmektedir. Projeye katılacak olan yerli ve yabancıfirmalarla temasların devam ettiği, diğer taraftan liman sahasında kurulacak olan elektriksantralı için firmalarla görüşmelerin yapıldığı belirtilmektedir.L.2.3.2. Taşımacılıkİlimizin kıyı bağlantısı yoktur.L.2.4. Havayollarıİlimizde havaalanı bulunmamaktadır.L.3. HaberleşmeKarabük İl genelinde ;Yer altı kablo oranı : %63Havai kablo oranı: %37L.4. İlin Plan DurumuBakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihaleedilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre DüzeniPlanı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi BilgiTeknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.Ortak Girişimine ihale edilmiş ve çalışmalara başlanılmıştır. Bölüm ile ilgili belirtilenalanlar hakkında bilgi bulunmamaktadır.183

L.5. İldeki Baz İstasyonlarıİlimiz sınırları içerisinde kurulu bulunan 10 kHz-60 GHz Frekans Bandında ÇalışanSabit Telekomünikasyon Cihazlarından Kati Onay verilenler ;*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.Kurtuluş Mah. Kurtuluş Cad. Güngör Sok. No:12 Karabük*FM 89 Elekt. San. Tic. A.Ş.Kayabaşı Yaylacık Mah. Karabük*Cine 5 Filmcilik ve Yap. A.Ş.Merkez/Karabük* Yeni Dünya İletişim A.Ş.Kayabaşı Merkez / Karabük* Huzur Radyo ve TV A.Ş.Kayaba şı Merkez / Karabük* Kar Medya Yay. Tic. A.Ş.Karabük Batı TV*Satel Sabah Prod. A.Ş.Kayabaşı Merkez / Karabük*Göktuğ Eletronik Yay. A.Ş.Kayabaşı Merkez / Karabük*DTV Haber ve Görsel Yay. A.Ş.Kayabaşı Merkez / Karabük* Teleon Rek. Film. San. Tic. A.Ş.Starmax TV Kayabaşı-Merkez / Karabük* Karadeniz TV Yay. A.Ş.Kanal 78 Kayabaşı Merkez / Karabük* Eksen Dağ.Paz.ve Dış Tic. A.Ş.Show T V Kayabaşı Merkez / Karabük* Star TV Hizmetleri A.Ş.Star TV Kayabaşı Merkez / Karabük*Seza TV Hab. Yap. A.Ş.Seza FM Kayabaşı Yaylacık Mevkii / Karabük* Bizim Radyo TV Yay. Tic. A.Ş.BRTV Kayabaşı Mevkii / Karabük*Yeni Yay. Prod.Tel.San.Tic.A.Ş.Yeni TV Kayabaşı Merkez / Karabük* Samanyolu Yay. A.Ş.STV Kayabaşı Merkez / Karabük* Samanyolu Yay. Hiz. A.Ş.Burç FM Kayabaşı Merkez / Karabük*Kanal 6 Radyo ve TV Yay. Tic. A.Ş.Kanal 6 Kayabaşı Merkez / Karabük*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.Kılavuzlar Köyü Kayabaşı Mevkii 8. Pafta 1851 Parsel / Karabük*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii Merkez / Karabük* Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük* Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.184

Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük*Telsim Mobil Telekom Hizm. A.Ş.Gerede Karabük Kavşağı Kesişim Noktası / Karabük*Telsim Mobil Telekom Hzm A.Ş.Kurbantepe Mevkii Eski Radyo Ver. Yanı 12. Ada 2. parsel Eskipazar / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Karabük Şehir Stdaı (Dr.Necmettin Şehyoğlu) / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Yenimahalle Sadri Artunç Cad. Safranbolu TT Binası / Karabük*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.Karabük İl Telekom Müd. Kılıçarslan Cad. / Karabük*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.Sadri Artunç Cad. Belediye İş Merkezi Safranbolu / Karabük*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.100. Yıl Mah. Güven Apt. No:84 / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.Yenişehir Mah. Karabük İl Spor Müdürlüğü / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.Bayırmah. Gökalp Cad. Çelik Apt. No:26 / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A. Ş.İkiyüzevler Alparslan Cad. Şirinevler Camii / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.Safranbolu TT Binası / Karabük*Aycell Haber. ve Paz. Hiz. A.Ş.Yıldız Tepesi TRT Telsim Turkcell Kuleleri Yanı / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.5000 Evler Su Deposu / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.Esentepe Mah. Merkez Camii Üstü No: 38 / Karabük*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.Safranbolu Belediye Mezarlığı / Karabük*Yapım TV Programcılık A.Ş.NTV Kayabaşı Merkez / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.TV Vericileri Demir Çelik Üstü / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.5000 Evler Mah. Merkez Su Deposu yanı / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.Karakırıklar Mah. Yenice / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A. Ş.İmamköy Berberler Mevkii Belediye TV Vericileri / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.Safranbolu TT Binası / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.PTT Cad. No:21 / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.Safranbolu Mezarlık Mevkii Safranbolu / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.Türktelekom Karabük Başmüdürlüğü / Karabük*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.185

İkiyüzevler Orhangazi Cad. Çavuşoğlu Apt. No:7/11 Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Karşıyaka Sit. A/Blok 9. Yol No:70 Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Elmalı Bahçe Cumayanı Köyü Yolu / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Karakırıklar Kuran Kursu Yanı / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Kurbantepe Eski Radyo Vericileri Eskipazar / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Öğlebeli Mah. Bahçelievler Cad. / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Üç Çamlık Mezarlığı Su Deposu Yanı / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Kurşunluk Mevkii Bayındır Köyü / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Esentepe Mevkii Ana Su Deposu Yanı / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Akmeşe Mevkii Balıklar Kayası / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Çevrikköprü Mevkii Köşeler / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Karıt Köyü Girişi Karşısındaki Tarla Safranbolu / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.R/L İstasyonu / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Tabaklar Mah. Eflani / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Su Deposu Yanı Ovacuma/ Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Kısıktepe TV Vericicleri Üstü Mermer Mah. / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Keten Yukarıçiftlik Köyü / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Merkez Mah. Çırakla Köyü / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Hürriyet cad. No:100 Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Aile Mezarlığı Safranbolu / Karabük*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.Karabük TT / Karabük*Bizim Radyo TV yay. Tic. A.Ş.Hürriyet Cad. Aydın Han No:104 Kat:4 Karabük*Eko TV Yay. A.Ş.CNN Türk TV Kayabaşı Merkez / Karabük*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Zalifre Otel Barış Mah. Araphacı Sok. Kıranköy No:17 Safranbolu/KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Hürriyet Cad. No:155 Şahinler İş Merkezi KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.186

Fevzi Çakmak Cad. No:43 KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Bulak Köyü Mezarlık Yanı Safranbolu/KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Kayabaşı mevkii Doğruyol Mevkii Gürmen Karşısı Bostanbükü/KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Ankara Cad. Köprübaşı Camii Yanı No:85 KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Keltepe TRT Vericileri Sipahiler Köyü Orman İşl. Karşısı Belen Köyü Üstü/KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Eskipazar Yolu Hanköy Mevkii Turkcell Kule Yanı/KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Kurtuluş Mah. Yeni Sanayi Bölgesi Kadıoğlu Madencilik KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Bayırmahalle İstasyon Cad. Şafak Sok. No:13 Kapullu KARABÜK*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.Tokatlı Esentepe Mah. Kırmızı Topraklı Mevkii Safranbolu/KARABÜKKAYNAKLAR :Karabük İl Emniyet Müdürlüğü,2007Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2007Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2007Karabük İl Çevre Durum Raporu,2007KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002187

(M) . YERLEŞİM ALANLARI ve NÜFUSM.1. Kentsel ve Kırsal Planlamaİmar planına esas teşkil eden ilk jeolojik etüd 1963 yılında yapılmış, 1980 yılındarevize edilen imar planında heyelan bölgelerinde gösterilen Yeşilmahalle ve KurtuluşMahallesinde heyelan sınırlarının kesin tespiti istenmiş, 1983 yılında imar planına esasteşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir.Doğal Afet Konusu ve Şehircilikle İlgili Rapor :-İller Bankası Genel Müdürlüğü İmar Planlama Dairesi Başkanlığı’nca 1983 yılında imarplanına esas teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir. 1988 yılında yine İllerBankası tarafından “Bir Kısım Yapı Yasaklı Alana Ait Jeolojik Etüd Raporu tanzimedilmiştir. İmar planının hazırlanmasına esas teşkil eden bu raporda arazi kullanımı dörtana gruba ayrılmıştır.1-Yapılaşmaya Elverişsiz Alanlar :Aktif ve potansiyel heyelan alanları olup, iskan dışı bırakılması istenmiştir.2-Sondaj yapılması önerilen ve ayrıntılı etüd gerektiren alanlar3-Koşullu yerleşime açılabilecek alanlar; 1983 tarihli raporda kısıtlama getirilenalanların bir bölümü için, tedbirlerle kullanım koşulu getirilmiştir.4-Yapı Yasaklı Alanlar :Topoğrafik eğimi fazla olan sahalar ki önemli bölümü iskan edilmiş bulunan busahalarla bir tehlike görülmemektedir. Mevcut yapıların muhafaza edilmesi, yeniyapılaşmaya müsaade edilmemesi önerisi getirilmiştir. Fakat, bununla beraber raporda“ genelde uygunluk sondajla saptanırsa yapılaşma mümkün olabilir” denilmektedir.Kentin imar planı içinde kalan sahalarında yapılan ayrıntılı jeolojik araştırmalarsonucunda elde edilen yerüstü ve yer altı verileri değerlendirilerek arazi sınıflamasıyapılmıştır. Genel olarak arazi kullanımı 1. Örtü birimler ve 2. Temel birimler olarak ikikümede toplanmıştır.Örtü Birimleri: Ana birimlerin üzerini örten nebati toprak tabakası, alüvyon sahalar,yamaç molozu ve yapay dolgulardan oluşur. Temel Birimler: Karabük formasyonu olarakadlandırılan dayanımı iyi pekişmiş silttaşı, kiltaşı ve marn ardalanmasından oluşmuştur.Kentin, imar planının düzenlenmesinde şehircilikle ilgili jeolojik raporlar dikkatealınmış, afet konusunda tavsiyelere uyularak koşullu arazi kullanımı ve sakıncalı alanlartariflenmiştir. Bunlar; Yapılaşmaya Elverişli Olmayan Alanlar: Aktif heyelanlı sahalar ilemuhtemel heyelanlı sahalar olup kesin yapı yasaklı alanlardır. Ayrıntılı Etüt GerektirenAlanlar: Bu sahaların kullanılabilmesi için, sondajlı-jeoteknik araştırmaların yapılacakalanlardır. Koşullu Yerleşime Açılacak Alanlar: Bu sahaların kullanımında, sondajlı temeletütlerin yapılması şartı getirilmiştir. Yapı Yasaklı Alanlar: Bu sahalardaki mevcutkonutların olduğu gibi korunarak, yeniden yapılaşmaya izin verilmeyen alanlar olaraktespit edilmiştir.M.1.1. Kentsel AlanlarM.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna EtkileriKarabük İl merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 280 m. olmasına rağmen kentmerkezinde 400 m.’yi bulan mahalleler, kent civarında 2000 m.’yi bulan yükseltiler188

ulunmaktadır. Karab ük İli, Bolu-Kastamonu karayolu üzerine kurulmuştur. Kenttopografyası kentin gelişimini engelleyecek niteliktedir. Şehri üçe bölen kuzeydoğuyönünden gelen Araç Çayı ile güneydoğudan gelen Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşanve güneybatıya devam eden Yenice Çayı doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrindüzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek, düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır.Kentin içinden geçen en önemli su kaynağı Yenice Çayı olup Araç ve Soğanlı Çayı ilebirleşerek Kayabaşı Mahallesinin altında Yenice Çayı adını alır. Araç Çayı kuzeydoğudaSafranbolu, Soğanlı Çayı da güneydoğudan Ovacık İlçesi yönünden gelerek batıya doğruuzanan Yenice Çayını oluşturur. Bu çayların iki kol şeklinde birleşerek geniş yayılımlı biralan (düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerindekalmasına sebep olmuştur. Ancak kent yerleşimi için sürekli artan nüfusa bu alüvyonaldüzlükler de yeterli olmamıştır. Yeterli düzlük ve az eğimli alan bulunamaması nedeniyleşehir engebeli sahalara kurulmuş olup mahalleler arasında dereler ve yukarıda adı geçençaylar bulunmaktadır.Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde uygun yerbulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerineyerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve cankayıplarını arttıracaktır.Kısmen Karadeniz ikliminin özellikleri görülen Karabük, kıyıdan içeride kaldığı için,Karadeniz'in nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleridaha ağır basmaktadır. Ancak İç Anadolu'da olduğu gibi şiddetli kış soğukları ile kurakyaz sıcakları görülmez.Batı Karadeniz bölgesi Türkiye'nin en önde gelen heyelan alanlarından birisidir.Özellikle 1985 ve 1998 yıllarında Karabük, Kastamonu, Zonguldak ve Sinop illerinikapsayan geniş bir bölgede seri ve bölgesel yayılımlı heyelanlar meydana gelmiştir. Sözkonusu heyelan olayları sonucu gerek konutlar, gerekse alt yapıda önemli hasarlaroluşmuştur.Türkiye topraklarının %96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle KuzeyAnadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay HattıKarabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bubölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmetpaşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında7.2 şiddetinde Tosya-Ladik depremi olmuş, 25.000 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 cankaybı olmuştur. 1944 yılında ise 7.2 şiddetinde Bolu-Gerede depremi olmuş ve Karabükİlinde en büyük hasarı bu deprem vermiştir. Bu depremde, 20.865 yıkık ağır hasar ve 3.959can kaybı olmuştur. Ayrıca, Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-Safranbolu-Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Karabük İl Merkezi 1.DereceDeprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır.M.1.1.2. Kentsel Büyüme DeseniKarabük İli çevresi az eğimli ve engebeli olup, etrafındaki tepeler vadilerlebirbirinden ayrılmıştır. Yerleşik alan genel olarak düz olan kesimlerde yağ lekesi şeklindegelişme göstermiştir. Düşük eğimlerde yer alan kullanım alanları, gelişme alanlarınınazalması sonucu meyilli alanlara da atlamıştır. Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir vefabrika planlanırken serbest şartlarda oluşabilecek Karabük şehir planı da yabancı biruzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1937-1970 yılları arasındakent b üyük bir hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir.1995 yılında İl olması ile demir sektöründen tekstil ve tarım sektörüne doğru ilgi artmayabaşlamıştır.189

Sanayileşme ile birlikte çalışma hayatı da Demir-Çelik Tesisleri ve yan kuruluşlarıekseninde gelişmiştir. Ayrıca demir ticareti, nakliyecilik ve orman işçiliği de önemliistihdam sahaları olmuştur. Hızlı nüfus artışıyla birlikte İlde yoğun bir konut talebi ortayaçıkmış, Türkiye'nin ilk toplu konut projesi olan 5000 Evler İşçi Yapı Kooperatifi Sitesi1969 yılında oluşturularak, konut ihtiyacı karşılanmaya çalışılmıştır. Konut alanında ayrıcaDemir Çelik Fabrikası, Yenişehir Mahallesini oluşturmuş ve büyük bir ihtiyaç uzun süreiçinde peyderpey karşılanmıştır. Yerleşim açısından iki ayrı kümelenmeden bahsedebiliriz.Bunlardan ilki kentin ilk gelişme döneminde ortaya çıkan ve bugün şehir merkezini teşkileden kısımlardır. Kısmen gecekondularla çevrilmiş bu bölümde yerleşim düzenli değildir.İkinci kısım ise kooperatifleşme sonucu oluşan ve Demir-Çelik Fabrikasının yaptırdığıkonut alanlarını kapsayan nispeten düzenli bir yapılaşmanın görüldüğü bölgedir.M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme AlanlarıKarabük İli, yerleşim alanı içinden geçen çayların etrafına yayılmıştır. Şehirdoğusunda Tepedağ, kuzeyinde Tekirdağ, güneyinde Aladağ, kuzeybatısında Karakaya,güneybatısında Karadağ ve Keltepe dağlarının şehre bakan eteklerine kurulmuştur. Şehrebakan etek ve yamaçlardaki sırtlar arasındaki vadiler dik şevler oluşturmaktadır. Bu dikşevler ve aşırı eğimli araziler aynı zamanda kent yerleşiminin olduğu alanlardır. Bu yüzdençoğunlukla kent yerleşimini sınırlamaktadır. Karabük yerleşimi topografya engelinetakıldığı için yeni kurulmakta olan Organize Sanayi Bölgesi ve daha önce kurulan BüyükSanayi Sitesi, Karabük’ün 10 km. güneydoğusuna yerleştirilmiştir. Yer sorunundan dolayıküçük sanayi sitelerinin bir kısmı şehir içinde bir kısmı da şehir dışında düzensiz olarakyer almaktadır.Karabük Demir Çelik İşletmelerinin kurulması sonucu Türkiye’nin çeşitli illerindenİlimize gelen vatandaşların buraya yerleşmesi ile kozmopolit bir yapıya sahip bir olmuş veher geçen gün sanayinin gelişmesiyle birlikte gerek köyden şehre, gerekse dış göç alımınedeni ile her geçen gün nüfusu artış gösteren bir yerleşim alanı hüviyetine bürünmüştür.Nüfus arttıkça konut talebi artmış üretilen konutlar ihtiyaca cevap vermekte zorluklaryaşamıştır. Bunun sonucu da kentimizin düzensiz ve çarpık kentleşmesi sonucunudoğurmuştur. Ev, arsa ve bunun gibi gayrimenkul fiyatları da her geçen gün hızlaartmaktadır.Karabük İli yerleşime uygunluk haritası Şekil M.2’de verilmiştir.Yerleşime Uygun Alanlarİl merkezinde arazi yapısı düzgün, sel afeti riski bulunmayan, taşıma güçleri açısındansorun olmayıp eğimi % 0-10 arası az eğimli yamaç ve düzlükler, eğimi % 10-20 arasındadeğişen yamaçlar yerleşime uygun alan olarak belirlenmiştir. Kampüs-100.Yıl, 5000 Evler,Yeşil-Kurtuluş ve Öğlebeli Mahallelerinin % 0-20 arasında eğime sahip alanlar ileYayla cık ve Kayabaşı Mahallelerinin % 20-40 eğime sahip kuzey kısımları yerleşimeuygun yerlerdir.Önlemli Yerleşilebilir AlanlarDik yamaçlardaki heyelanlı sahaların iskana açılması uygun olmayıp, Kartaltepe Mahallesicivarındaki eğimli arazinin yüzeydeki çakıllı yüzey malzemenin kazınması şartıyla iskanaaçılmasında sakınca görülmemektedir. Kampüs-100.Yıl Mahallesi Araç Çayı çevresi, 5000Evler Mahallesi Bulak ve Armeşe Dereleri çevresi, Kurtuluş Mahallesinin Araç Çayı taşkınBölgesi alanı ve Karabükköyü, Kemiklidere Mevkii ile Fevzi Çakmak Mahallesinin % 20-40 eğime sahip alanları önlemli yerleşilebilir alanlardır.190

M.1.1.4. Kentsel Alanlarda YoğunlukŞekil M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2007Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2007Karabük’te nüfus, pek çok örneğinde olduğu gibi merkez mahallelerdeyoğunlaşmaktadır. Örnek olarak Bayır mahalle, Şirinevler mahallesi, Yeşil mahalle, 5000evler ve 100.yıl mahalleleri gibi, imar planının tam uygulanıp gerekli hizmetleringötürüldüğü mahallelerde konut ve nüfus yoğunluğu fazladır. Kayabaşı, Fevzi Çakmak,Karabük, Öğlebeli,Soğuksu vb diğer mahallelerse nispeten orta yoğunlukta alanlar olarakdeğerlendirilebilir. Kayabaşının arka kısımları (Belen), 5000 evler Bulak tarlaları,Kılavuzlar, Kapullu bölgeleri ise gelişme konut alanları olup, bu kısımlarda nüfusyoğunluğu yok denecek kadar azdır. Kentsel alanlardaki nüfus yoğunluğunun mahalle vesemtlere göre dağılımı hakkında, yeni yapılmakta olan nüfus sayımının kesinleşmesindensonra veriler netlik kazanacaktır.M.1.1.5. Kentsel Yenileme AlanlarıDoğal veya Arkeolojik Sit alanı bulunmayan kentsel alan içinde yalnızca Yenişehirmahallesi Kentsel ve III derece doğal Sit alanı bulunmaktadır. 55 ha.lık alanı kapsayan Sitalanı için Koruma İmar Planları yapılmış olup, Ankara Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKoruma Kurulunun 15.05.1996 tarih ve 4595 sayılı kararı ile tastik edilerek yürürlüğegirmiştir.191

Karabük İli Yerleşime Uygunluk Haritası (1/25.000)Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı192

Karabük Belediyesi sınırları içinde bulunan ve halihazırda yoğun gecekondu işgalialtında bulunan 7,3 ha.’lık alan üzerinde gecekondu sahiplerine konut yapımı yolu ileKentsel Dönüşüm gerçekleştirilmesi amacıyla (Cevizlidere mevkii) T.C.BaşbakanlıkToplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Karabük Belediye Başkanlığı arasındaki protokole bağlıolarak 832 konut, 1 okul, 1 cami, 2 ticaret merkezi ve katlı otopark yapımına başlanmıştır.Ayrıca, Kayacık köyü Çayan mevkiinde (Fatih mahallesi) Belediyeye ait 6,8 ha. araziüzerinde Alt Gelir ve Yoksul Gurubuna ait konut üretmek maksadıyla Kentsel Dönüşümprojesi gerçekleştirilmiş olup bu kapsamda 476 konut, 1 ilkokul, 1 cami, 1 kütüphane, 1 işmerkezi yapılmaktadır. Yunus Emre mahallesinde mülkiyeti Hazineye ait 12,8 ha alandaÖğrenci evi, sosyal tesisi ve açık spor alanlarından oluşan bir projenin de uygulamasınabaşlanmıştır. Farklı mahallelerde kentsel yenileme maksadıyla proje üretme çalışmaları dadevam etmektedir.M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi“Sanayi ve Teknoloji” konu başlığı altında incelenmiştir.M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli AlanlarKonu ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir.M.1.2. Kırsal AlanlarM.1.2.1 Kırsal Yerleşme DeseniKarabük İli kırsal alan kullanımı ;Tarım Alanı %22,4Çayır ve Mera %4,2Tarım Dışı Arazi %4,5Orman ve Fundalık %68,8M.1.2.2. Arazi MülkiyetiKentte büyük araziler tahsisli kamu arazileridir. Büyük arazi sahibi kuruluşlararasında Kardemir A.Ş., DDY. ve Orman İşletmesi gelmektedir.M.2. Alt YapıBu konu ile ilgili bilgiler “Ulaşım ve Altyapı” başlığı altında incelenmiştir.M.3. Binalar ve Yapı ÇeşitleriM.3.1. Kamu BinalarıŞehri üçe bölen kuzey doğu yönünden gelen Araç Çayı ile güney doğudan gelenSoğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan ve güneybatıya devam eden Yenice Çayıdoğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerekdüzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır. Çayların birleşerek geniş yayılımlı bir alan(düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerindekalmasına sebep olmuştur. Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerindeuygun yer bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine193

yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve cankayıplarını arttıracaktır.M.3.2. OkullarTablo M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2007Kamu Derslik GenelİLÇE KURUM ADI Ş/K Özel Sayısı Top.Merkez Cumayanı İlköğretim Okulu Köy Kamu 15 370Merkez Kapullu Vali Nafiz Kayalı İÖO Köy Kamu 18 329Merkez Anayasa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 1078Merkez Aydınlıkevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 7 442Merkez Besbınevler Ömer Lütfi Özaytaç İÖ Şehir Kamu 8 359Merkez Beşbinevler Şh.Cevdet Çay İÖO Şehir Kamu 10 272Merkez Celık Is İlköğretim OkuluŞehir Kamu 8 436M erkez Cumhuriyet İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 149Merkez Çamkent İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 407Merkez Demır Çelık 50.Yıl İÖO Şehir Kamu 8 201Merkez Demır Celık İlköğretim Okulu Şehir Kamu 5 357Merkez Esentepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 603Merkez Fatih İlköğretim Okulu Şehir Kamu 2 71Merkez Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 682Merkez Gazi Mustafa Kemal İÖO Şehir Kamu 12 603Merkez Kartaltepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu 11 333Merkez Kayabası İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 591Merkez Kazım Karabekir İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 237Merkez Kurtulus İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 457Merkez Kurtuluş Namık Kemal İÖO Şehir Kamu 6 324Merkez Mehmet Akif İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 386Merkez Merkez Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 10 415Merkez Mimar Sinan İlköğretim Okulu Şehir Kamu 7 536Merkez Öglebelı Şehit Nazif Topsakal İÖO Şehir Kamu 11 260Merkez Sırınevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 571Merkez Şehit Adem Yavru İÖOŞehir Kamu 12 714Merkez Şehit Mehmet Dinçel İÖO Şehir Kamu 20 1124Merkez Şehit Nurettin Seki İÖO Şehir Kamu 16 353Merkez Yenısehır İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 607Merkez Yenisehir Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 829Merkez Yunus Emre İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 605Merkez TED Karabük Koleji Vakfı Özel İÖO Şehir Özel 9 140Eflani Şehit Yaşar Semerci İÖO Köy Kamu 8 164Eflani Atatürk İlköğretim OkuluŞehir Kamu 16 430Eflani Şehit Ali Şen Korkut İÖOŞehir Kamu 16 394Eflani Avni Akyol Yatılı İlköğ. Bölge Okulu Şehir Kamu 12 115Eskipazar Hanköy Yörük Üçevler İÖO Köy Kamu 8 112Eskipazar Gazi İlköğretim Okulu Köy Kamu 8 115Eskipazar Şehit İsa Eken İÖO Şehir Kamu 8 165Eskipazar Şehit Cafer Demirhan İÖO Şehir Kamu 8 159Eskipazar E.pazar 60.Yıl Vali Nafiz Kayalı İÖO Şehir Kamu 15 776Eskipazar 100 Yil Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Şehir Kamu 14 175Ovacık Şehit Cemalettin Karagözoğlu İÖO Şehir Kamu 11 214Okul BünyesindeÖğr. Kap.194

S.bolu Yazıköy İlköğretim Okulu Köy Kamu 9 122S.bolu Ovacuma İlköğretim Okulu Belde Kamu 15 446S.bolu Bostanbükü İlköğretim Okulu Köy Kamu 10 244S.bolu Konarı Şehit Halil Gözlemeci İÖO Köy Kamu 8 146S.bolu Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu Şehir Kamu 20 632S.bolu Şehit Mustafa Arık İÖO Şehir Kamu 8 96S.bolu Emek İlköğretim Okulu Şehir Kamu 12 510S.bolu Mısakı Milli İlköğretim Okulu Şehir Kamu 18 408S.bolu Bağlar Şehit Atilla Bodur İÖO Şehir Kamu 10 558S.bolu Harmanlar 60.yıl İÖO Şehir Kamu 6 236S.bolu Kırkılle İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 114S.bolu Kalealtı İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 360S.bolu Mustafa Antepoğlu İÖO Şehir Kamu 8 174S.bolu Zatı Agar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 738 (12 Derslik)TahsisliS.bolu Altın Safran İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 323S.bolu Özel Karabük Safran İÖO Köy Özel 18 321Yenice Akmanlar İlköğretim Okulu Köy Kamu 2 51Yenice Yamac 2 İlköğretim Okulu Köy Kamu 2 15Yenice Yamaç Yukarı Mah.İÖO Köy Kamu 2 13Yenice Değirmenyanı İlköğretim Okulu Köy Kamu 2 40Yenice Şirinköy İlköğretim Okulu Köy Kamu 8 282Yenice Saray Köyü İlköğretim Okulu Köy Kamu 8 127Yenice Güney İlköğretim Okulu Köy Kamu 9 143Yenice Yortan Pazarı İÖO Belde Kamu 18 369Yenice Satuk Balikisik İÖO Köy Kamu 9 169Yenice Özal Mah İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 158Yenice Ülkü İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 658Yenice Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 230Yenice Kalaycılar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 4 165Yenice İsmetpaşa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 189İLKÖĞRETİM İL GENEL TOPLA M802 25697Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2007Tablo M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2007Kamu Derslik Genel Okul BünyesindeİLÇE KURUM ADI Ş/K Ö zel SayısıTop. Öğr. Kap.Merkez Demirçelik Lisesi Şehir Kamu 21 624Merkez Fevzi Cakmak Lisesi Şehir Kamu 18 387Merkez Karabük Cumhuriyet Lisesi Şehir Kamu 24 503Merkez Mustafa Yazıcı Lisesi Şehir Kamu 18 362Merkez 75.Yıl Karabük Anadolu Lisesi Şehir Kamu 23 618Merkez Kıymet ve Mustafa Yazıcı Anadolu Lisesi Şehir Kamu 5 114 TahsisliMerkez Vakıfbank Zübeyde Hanım Anadolu Lisesi Şehir Kamu 24 505Merkez Karabük Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir Kamu 24 330 96Merkez Karabük Mehmet Vergili Fen Lisesi Şehir Kamu 10 133 42Merkez Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi Şehir Kamu 19 490Karabük Anadolu Tek. Lisesi, Anadolu MeslekMerkez Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek LisesiŞehir Kamu 24 1006Merkez İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İ.H.L. Şehir Kamu 23 530 200Merkez Merkez Sağlık Meslek Lisesi Şehir Kamu 6 135Merkez Ticaret Meslek Lisesi ve Anadolu Ti c.M.lis Şehir Kamu 18 588Merkez Ted Karabük Koleji Vakfı Özel Lisesi Şehir Özel 18 86Eflani Eflani İMKB Çok Programlı Lisesi Şehir Kamu 12 207195

Eskipazar Eskipazar Anadolu Lisesi ŞehirKamu 13 133Eskipazar Eskipazar Çok Proğramlı Lise Şehir K amu 21 382 75Ovacık Ovacık Şehit Mustafa Kızılkaya Lisesi Şehir K amu 4 51Ovacık Ovacık Spor Lisesi ŞehirKamu 13 72 200Safranbolu Safranbolu Lisesi Şehir K amu 56 576Safranbolu Safranbolu Anadolu Lisesi ŞehirKamu 15 328Safranbolu Safranbolu Fatih Anadolu Lisesi Şehir K amu 10 153 TahsisliSafranbolu Safranbolu İmkb An.Güz.Sanatlar Lisesi Şehir K amu 10 143 144Safranbolu Safranbolu Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir K amu 2 60 TahsisliSafranbolu Anadolu Meslek Ve Kız Meslek Lisesi ŞehirKamu 8 228SafranboluSafranbolu Anadolu Teknik Lisesi Ve EndüstriMeslek LisesiŞehirKamu 9 256Safranbolu Safranbolu İmam Hatip Lisesi Şehir K amu 5 64SafranboluSafranbolu Ovacuma Türk TelekomÇok ProgramlıLisesiBelde Kamu 7 83Safranbolu Safranbolu Sağlık Meslek Lisesi Şehir K amu 8 160Safranbolu Safranbolu Ticaret Meslek Lisesi ŞehirKamu 5 230 TahsisliYenice Yortan Pazarı Lisesi BeldeKamu 14 120Yenice Yenice Anadolu Lisesi ŞehirKamu 12 147Yenice Yenice Çok Programlı Lisesi ŞehirKamu 28 538 100ORTAÖĞRETİM İL GENEL TOPLAM 527 10342Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2007Karabü k’te Bulunan Karabük Üniversit esi’ne Bağlı Mevcut YükseköğretimKurumları1-Karabük Teknik Eğitim Fakü ltesiBölümTa blo M.3 Karabük Teknik Eğitim Fakültesi 2007-2008 Eğitim-Öğ retim Yılı Programlara GöreÖğrenci SayılarıÖğrenci SayısıMetal Öğretmenliği Programı 238Metal Eğitimi Bölümü Metal Öğretmenliği Programı II. öğretim 167Döküm Öğretmenliği Programı 130Otomotiv Öğretmenliği Programı 177Makine Eğitimi BölümüOtomotiv Öğretmenliği Programı II. öğreti m 100Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği Programı214Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmen liği Programı II.öğ retim 103Tesisat Öğretmenliği Programı 170Tesisat Öğretmenliği Programı II. öğretim83Talaşlı Üretim Öğretim Programı 129Talaşlı Üretim Öğretim Programı II. öğretim--Elektronik ve Bilgisayar Bilgisayar Öğretmenliği Programı 78Eğitimi Bölümü Elektronik Öğretmenliği Programı Açık (ş u an öğ.yok)Mobilya ve Dekorasyon Mobilya Öğretmenliği Programı 140Eğitimi BölümüEğitim BilimleriBölümüYapı Eğitimi Bölümü Yağı Eğitimi Programı Açık (şu an öğ.yok)TOPLAM1729Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2007196

Akademik Personel Sayısı :Öğretim Üyesi : 41Öğretim Görevlisi : 12Araştırma Görevlisi : 13Okutman : --Toplam : 66İdari Personel Sayısı :Fakülte Sekreteri ŞefGenel İdari H izmetler: 1: 1: 16Yardımcı Hizmetler Teknik Hizmetler Koruma ve Güvenlik Şefi: 7: 6: 1Koruma güvenlik Görevlisi : 13Toplam : 452-Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasa rım FakültesiFethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, Safranbolu Devlet Hastanesibahçesi içerisinde eski Safranbolu Frengi Hastanesi binasında ve Milli Eğitim Bakanlığı veZonguldak Karaelmas Üniversitesi Rektörlüğü arasında yapılan bir protokol ile 01.07.2003tarihinden itibaren 10 yıl süre ile tahsis edilen Safranbolu İMKB Anadolu Güzel SanatlarLisesi binasında eğitim-öğretimini sürdürmektedir.Tablo M.4 Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi 2007-2008 Eğitim-Öğretim YılıBölümlere Göre Öğrenci SayılarıBölüm veya Program Adı Erkek Bayan ToplamMimarlık 88 50 138Resim 8 715TOPLAM 153Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2007Akademik Personel Sayısı :Öğretim Üyesi : 5Öğretim Görevlisi : 5Araştırma Görevlisi : 3Toplam : 13İdari Personel Sayısı :Fakülte Sekreteri : 1Genel İdari Hizmetler : 4Yardımcı Hizmetler : 5Teknik Hizmetler : 1Kor.Güvenlik Görev. : 8T oplam: 19197

3-Fen-Edebiyat FakültesiFakülte binası 14 de rslik, 13 laboratuar (fizik, kimya, bilgisayar), 20 öğretimelemanıodası, 6 idari personel odası, 1 kantin, 1 yemekhane, 1 konferans salonu, 1kütüphane, 1 çok amaçlısalon olmak üzere toplam 6000 m 2 kapalı alandan oluşmaktadır.Öğrenci Sayısı: 61Bölüm: Erkek Bayan ToplamFizik 12 18 30Kim ya 13 18 31Akademik Personel Sa yısı :Öğretim Üyesi : 5Öğretim Görevlisi : --Toplam : 5İdari Personel Sayısı:Fakülte Sekreteri : 1Genel İdari Hizmetler : 1Yardımcı Hizmetler : 1Teknik Hizmetler : --Koruma Güvenlik Görevlisi : 34-Mühendislik Fakültesi:Akademik Personel Sayısı :Öğretim Üyesi : 1Öğretim Görevlisi : --Toplam: 15-Fen Bilimleri Enstitüsü:Bölüm veye Program Adı : Erkek: Bayan: Toplam:Makine Eğitimi Enstitü Anabilim Dalı 57 3 60Metal Eğitimi Enstitü Anabilim Dalı 34 1 35Mobilya ve Dekorasyon Eğ. Ens.Anabilim Dalı 20 2 22TOPLAM 117Akademik Personel Sayısı :Öğretim Üyesi : 2Öğretim Görevlisi : --Toplam : 26-Sosyal Bilimler Enstitü sü: Açık, fakat öğretim üyesi, idari personel ve öğrencisi yok.7-Safranbolu Meslek Yük sekokuluSafranbolu Meslek Yüksekokulu Osmanlı Yapı Sanatının en güzel örneklerini veEski Türk Kent Dokusunu günümüze kadar koruyabilmiş, Dünya Miras Kenti olanSafranbolu’da 05.01.1992 tarihinde Belediyeye ait olan bir binada eğitim-öğretime198

aşlamıştır. Başlangıçta Hacettepe Üniversitesi Zonguldak Mühendislik Fakültesi’ne bağlıolarak faaliyetini sürdüren yüksekokul, 11.07.1992 tarihinde 3837 sayılı kanunla kurulanKaraelmas Üniversitesi’ne bağlanmıştır.a)b)Safranbolu Meslek Yüksekokulu’ndaki Mevcut Bölümler:Teknik Programlar Bölümüa. Restorasyonb. Geleneksel El Sanatlarıc. Tekstild. Mobilya ve Dekorasyonİktisadi ve İdari Programlar Bölümüe. Turizm Otel İşletmeciliğif. Turiz m rehberliğig. Muhasebeh. İşletmecilikTablo M.5 Safranbolu Meslek Yüksekokulu 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Öğrenci SayılarıBölüm veya Program Adı Erkek Bayan ToplamTurizm ve Otel İşletmeciliği 138 129 267Turizm ve Otel İşletmeciliği II. öğretim137 122 259Muhasebe 131 68 199Muhasebe II. öğretim 96 76 172Restorasyon 53 85 138Restorasyon II. öğretim 33 112 145Turizm Rehberliği 71 140 211Turizm Rehberliği II. öğretim 57 132 189Geleneksel El Sanatları 3 121 124Geleneksel El Sanatları II. öğretim 16 108 124İşletme 128 81 209Tekstil 10 140 150Mobilya ve Dekorasyon 109 4 113TOPLAM 2300Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2007Akademik Personel Sayısı :Öğretim Üyesi : 4Öğretim Görevlisi : 15Okutman : 5Uzman : 1Toplam : 25İdari Personel Say ısı :Yüksekokul Sekrete ri : 1Şef : 2Genel İdari Hizmetler : 3Yardımcı Hizmetler : 8Teknik Hizmetler : 5Koruma ve Güv. Şefi : 1Kor.Güvenlik Görev. : 14Toplam : 34199

8-Karabük Meslek YüksekokuluYükseköğretim Kurulunun, 09.11.2001 tarih 25936 sayılı yazısı ile açılan ZKÜKarabük Meslek Yüksekokulu 2002–2003 eğitim-öğretim yılında öğrenci alarakfaaliyetine başlamıştır. Karabük Meslek Yüksekokulu Temmuz–2005 ayında TeknikEğitim Fakültesi’nin boşalttığı 100. Yıl Mahallesindeki binaya taşınmış olup, eğitimöğretim faaliyetine burada devam etmektedir.Karabük Meslek Yüksekokulu’ndaki Mevcut Bölümler :a) Teknik Programlar Bölümüi. Bilgisayar Teknolojisi ve Programlamaj. İklimlendirme ve Soğutmak. Bilgisayar Destekli Tasarıml. Makinem. Otomotivn. Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama (II.Ö)o. Endüstriyel Elektronik (II.Ö)p. Elektrik (II.Ö)q. Döküm (II.Ö)r. Makine Resim Konstrüksi yon (II.Ö)s. Makine (II.Ö)b)İktisadi ve İdari Programlar Bölümüt. Muhasebe (II.Ö)Tablo M.6 Karabük Meslek Yüksekokulu 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Bölümlere GöreÖğrenci SayılarıBölüm veya Program Adı Erkek Bayan ToplamBilgisayar Teknoloji ve Programlama 76 29 105Makine 105 2 107İklimlendirme ve Soğutma 74 4 78Otomotiv 86 -- 86Elektrik 72 -- 72Bilgisayar Teknoloji ve Programlama II. öğretim 73 19 92Makine Programı normal II. öğretim 96 3 99Makine Programı meteb II. ö ğretim3 -- 3Bilgisayarlı Muhasebe ve Ve rgi Uyg. II. öğretim -- -- --642Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2007Akademik Personel SayısıÖğretim Üyesi : 4Öğretim Görevlisi : 9Toplam : 13İdari Personel SayısıYüksekokul Sekreter i : 1Genel İdari Hizmetler : 5Yardımcı Hizmetler : 3Teknik Hizmetler : 4Kor.Güvenlik G örev. : 8Toplam : 21200

9-Karabük Sağlık Yüksekokulu12.09.1996 tarihinde Bakanlar Kurulunun almış olduğu 96/8655 sayılı kararınaistinaden Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Rektörünün müracaatı Yükseköğretimkurumunun 26.02.1997 tarih ve 32/92 sayılı yazısı ile Sağlık Yüksekokulu HemşirelikBölümü açılmıştır. Ancak Karabük Sağlık Yüksekokulu öğretim üyesi bulunamamasınedeniyle açılamamıştır.Karabük Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu’ndaki Mevcut Bölümler:Hemşirelik Bölümü (halen açık- öğrencisi yok)Akademik ve İdari Personeli bulunmamaktadır.Karabük’te Bulunan Yükseköğretim Öğrenci Yurtları1-Kredi Yurtlar Kurumuna ait Teknik Eğitim Fakültesi Kampusu’na birleşik 220 kız, 220erkek olmak üzere toplam 440 kapasiteli öğrenci yurdu bulunmaktadır.2-Karabük ve Safranbolu’da yaklaşık 3000 öğrenci barındıran çeşitli tiplerde özel yurt vepansiyonlar bulunmaktadır.M.3.3. Hastaneler ve Sağlık TesisleriKonu ile ilgili ayrıntılı bilgi R.1.1. bölümünde verilmiştir.M.3.4. Sosyal ve Kültürel TesislerKarabük İlinde sosyal amaçlı olarak 2 kapalı sinema, 1 stadyum, spor tesisleri(Merkez spor salonu, 100. Yılı spor salonu, Onur fut bol sahası, semt ve ilçe sahaları)bulunmaktadır. Kültür yönüyle sahip olduğu tesisler içerisinde Belediye Kütüphanesi ve İlHalk Kütüphanesi, Halk Eğitim Merkezi, eğitim öğretim dalında hizmet veren ZonguldakKaraelmas Üniversitesi Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Safranbolu MeslekYüksekokulu ve Karabük Sağlık Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır. Ayrıca, Safranboluİlçemizde Bakanlığımızca yapılan 2 katlı İlçe Halk Kütüphane Müdürlüğü ile Yenice,Eskipazar,Ovacık, Eflani ve Safranbolu İlçemize bağlı Ovacuma Beldesinde Kütüphanebulunmaktadır.M.3.5. Endüstriyel YapılarKarabük İli yerleşim alanı içerisinde endüstri alanında hizmet veren tesis ve yapılar“Sanayi ve Teknoloji” başlığı altında verilmiştir.M .3.6. G öçer ve Hareketli BarınaklarKonu başlığı altında İl içerisinde yerleşim bulunmamaktadır.M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer YapılarKonu ile ilgilibir bilgi bulunmamaktadır.201

M.3.8. Bürolar ve Dükkanlarİlimiz merkezde 9.511 ticarethane, işyeri bulunmaktadır.M.3.9. Kırsal Alanda YapılaşmaKarabük İlinde, eski ve düzensiz konut alanları bir çok yerde çok katlı ve düzenlikonut yapılarıyla iç içedir. Yenişehir ve Şirinevler Mahallelerinde beş katlı dahil çok katlıyapılar ve tek katlı planlı lojman alanları yer almaktadır. Hazine arazisi üzerindeplanlanarak yapılan 5000 Evler, büyük ölçekte plan koşullarına uygun olarak ve gereklidonanımı sağlanarak gerçekleşmiştir. Merkez mahallelerde daha fazla olmak üzere tümyerleşme ölçeğinde çok katlı konut yapılaşması çoğalmıştır.Karabük’te plan özellikleri bakımından modern şehircilik modeline uyan yerleşmeünitesi Yenişehir Mahallesi, Kardemir Sosyal tesisleriyle lojmanlarının yer aldığı biryerleşme sahasıdır. Yerleşme planı içinde yeterince yer ayrılmış, mimari estetiğe dikkatedilmiş, cadde ve sokak şebekesi son derece dikkatli planlanmıştır. Karabük’te yerleşmedüzeni içinde farklı plan özellikleri gösteren yerleşme ünitelerine bakıldığında farklılıklarlakarşılaşılır. Cadde ve sokakları plansız, dolambaçlı, yoğun yapılaşmanın olduğu, mimariestetiğin olmadığı yerleşmeler de Karabük’te bulunmaktadır.M.3.10. Yerel Mimari ÖzelliklerKent içerisinde geleneksel konut türleri yerini yeni teknolojiyle inşa edilenkonutlara bırakmıştır. Eski konutlarda düzensiz olan ıslak hacimler betonarme olarak yeniinşaaedilen yapılarda düzenli bir şekilde gerçekleşmektedir.Safranbolu İlçesi sahip olduğu tarihi mimarinin yoğunlaştığı Çarşı kesimi ve yeniyapılaşmadaki yoğunlaşmadaki mimari özellikler ile farklılık gösterir.M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel MateryallerBina yapımında yöreye özgü kullanılan yapı malzemesi hakkında bilgibulunmamaktadır.M.4. Sosyo-Ekonomik YapıM.4.1. İş Alanları ve İşsizlikTablo M.7 2007 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan SayılarıSEKTÖR İŞYERİ ERKEK KADIN TOPLAMSAYISIHizmet 132 3198 893 4091Sanayi 155 88391201 10040Tarım 1 22 -- 22Toplam 288 12059 1630 14153Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2007202

Tablo M.8 2007 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı SayısıKİŞİSEL DURUMU ERKEK KADINTOPLAMNORMAL 3301 847 4148ÖZÜRLÜ 291 64 355ESKİ HÜKÜMLÜ 66 2 68TERÖR MAĞDURU 3 --- 3TOPLAM 3661 913 4574Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2007Tablo M.9 2007 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Kayıtlı İşsiz SayısıKİŞİSEL DURUMU ERKEK KADIN TOPLAMNORMAL 2877 821 3678ÖZÜRLÜ 254 62 316ESKİ HÜKÜMLÜ 52 2 54TERÖR MAĞDURU 3 --- 3TOPLAM 3186 885 4071Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2007Tablo M.10 2007 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Grupları ve Öğrenim Durumlarına Göre DağılımıOk ur YazarOlmayanOkur YazarİlköğretimOrtaö ğretim(Lise vede ngi)ÖnlisansLisansYüksekLisansE K E K E K E K E K E K E KBilinmeyen -- -- -- -- -- -- 1 1 -- -- -- -- -- --Siahlı KuvvetlerdeÇalışanlar-- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- --Kanun Yapıcılar Üst -- -- -- -- 1 -- 1 -- -- 1 4 -- -- --Düzey Yön.ve Müd.Profesyonel Meslek -- -- -- -- 4 1 55 64 32 39 47 40 1 --MensuplarıYrd. Profesyonel-- -- -- -- 8 3 270 56 146 46 24 12 -- --Meslek MensuplarıBüro ve Müşteri Hiz. -- -- 1 -- 6 4 178 120 32 65 9 12 -- 1Çalışan ElemanlarHizmet ve Satış -- 1 -- 3 77 10 47 29 6 11 1 1 -- --ElemanlarıNitelikli Tarım, Hayv -- -- 1 -- 4 0 2 -- 1 -- -- -- -- --Avcılık, Orm. Ve SuÜrün. ÇalışanlarıSanatkarlar ve İlgili İşl. 1 -- 1 -- 147 12 161 -- 11 -- 3 -- -- --ÇalışanlarTesis ve Makine Oper. -- -- 3 1 183 43 109 9 11 -- -- -- -- --Ve MontajcılarıNitelik Gerektirmeyen6 6 25 12 1125 214 412 61 25 6 4 1 -- --İşlerde ÇalışanlarTOPLAM 7 7 31 16 1555 287 1236 340 264 168 92 65 1 1Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2007203

M.4.2. GöçlerGöç, ağırlıklı olarak çevre il ve ilçelerden gerçekleşmiştir. Göçlerin başlıca kaynağıÇankırı İlidir. Yaklaşık toplam göçlerin üçte biri bu ilden gelmektedir. Zonguldak İli kırsalalanlardan gelen göç ise %27.1 oranındadır. Üçüncü sırayı Kastamonu, dördüncü sırayı isekarışık olarak Karadeniz illeri almaktadır. Bazı mahallelerde %100 oranında tek göçkaynağının yerleştiği görülmekteyse de gerçekte göçle gelenler mekansal bir ayırımyapmamakta, yer seçimini daha çok ekonomik nedenler şekillendirmektedir. Karabük’tesanayileşme ile başlayan göç, şehirleşmeyle biten bir son ucu doğurmuştur. Özellikle yakınçevreden Karabük’e katılan nüfus, kırsal potansiyelle olan bağı kesmemektedir. Yani yıliçinde mevsimlik göç hareketi görülmektedir. Özellikle 1955 yılından sonra Karabük’tegöç yoluyla nüfuslanma süreci hızla devam etmiştir. 1955’ te Karabük’te nüfusun %74’üerkek iken 1960’ta %60’a gerilemiştir. Bu durum önceleri çalışmak amacıyla Karabüknüfusuna katılanların daha sonra ailelerini getirerek Karabük nüfusuna dahil ettirmesiyleilişkilidir. Bu yıllardan sonra Karabük’e yönelen göçün nitelik ve geliş amacı çeşitlenerekşehrin farklı fonksiyonlarının gelişimine zemin hazırlamıştır.İlimizde gerçekleşen göç sayıları ile ilgili tam bir bilgi bulunmamaktadır.M.4.3. Göç ebe İşçiler (Mevsimlik)Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet DağılımıTablo M.11 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği (2007 Yılı)AKTİF TAŞINMAZLARADET YÜZÖLÇÜMÜkm 2Dev.Hük.ve Tas. Altınd a 114 873.699,41İlişikli 300 1. 089.928,75Tescilli 11.279 630.450.954,58Kaynak: Defterdarlık Milli Em lak Müdürlüğü, 2007Tablo M.12 Karabük İli İlçelere Gö re Taş ınmaz İstatistiği (2007 Yılı)DEV.HÜK.VE TAS.TESCİLLİİLİŞİKLİALTINDAİLÇE Adet Yüzölçümü Adet Yüzölçümü Adet Yüzölçümü2km2km k m 2Merkez 95 586.066,92 5.067 525.311.119,17 45 295.072,28Eflani -- -- 237 238. 373.500,84 ----Eskipazar 4 200.071,65 1324 343.794.226,72 ----Ovacık 3 10.125 ,50 83 645.539,06 ----Safranbolu 2 48.375,00 2.761 498.792.593,16 196367.430,00Yenice 10 29.060,34 1807 23. 533.675,63 59427.426,47Genel114 873.699,41 11.279 630.450.654,58 300 1.089.928,75ToplamKaynak: Defterdarlık Milli Em lak Müdürlüğü, 2007M.4.5. Konut Yapım SüreçleriTOKİ Cevizlide re , TOKİ Mavişehir , Kooperatifler ve Yap-sat müteahhitliği gibişekillerde konut ihtiyacı karşılanmaktadır.204

M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme BölgeleriKonu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel EtkileriM.5.1. Görüntü KirliliğiKarabük Belediyesi tarafından kötü görünümlü yapılar için , 17-11-2005 tarih ve 13nolu Belediye Meclis kararı ile güzelleştirme çalışmaları yapılmaktadır.M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonuBinalarda gürültü sorunun çözümü için inşaat aşamasında gerekli önlemleralınmaktadır.M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonlarıİlimizde havaalanı bulunmamaktadır.M.5.4. Ticari ve Endüstriyel GürültüKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.M.5.5. Kentsel AtıklarKonu başlığı “Atıklar” bölümünde incelenmiştir.M.5.6. Binalarda Isı YalıtımıBinaların inşaat aşamasında Isı Yalıtımı Yönetmeliği gereğince gerekli uygulamalaryapılmaktadır.M.6. NüfusM.6.1 Nüfusun Yı llara Göre Değ işimiYıllara Göre Nüfus Dağılımı140000120000100000800006000040000MerkezEflaniEskipazarOvacıkSafranboluYenice2000001985 1990 2000 2007Şekil M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2007)Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007205

Tablo M.13 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2007)SAYIM YILI TOPLAM1985 236.3911990 243.7721997 227.0932000 225.1022007 218.463Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007İlçesiTablo M.14 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2007)1985 Nüfusu 1990 Nüfusu 2000 Nüfusu 2007 NüfusuŞehir Köy Şehir KöyŞehir Köy Şehir KöyMerkez94818 18308 105373 17988 100749 16055 105159 13925Eflani 3062 17083 2894 14372 3897 8373 2506 7086Eskipazar 7280 16332 8272 14414 8457 7908 7357 5860Ovacık 1111 7176 1451 5648 1728 3727 819 2588Safranbolu 22404 19374 24351 18464 31697 15560 38334 11487Yenice 8477 20966 9840 20705 11228 15723 9897 13445Toplam 137152 99239 152181 91591 157756 67346 164072 54391Genel Top. 236391 243772 225102 218463Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre DağılımıTablo M.15 Karabük İli 2007 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre DağılımıYAŞ GRUBU ERKEK KADIN TOPLAM0-46729 6290 130195-9 7949 7403 1535210-14 8371 7823 1619415-19 8683 8399 1708220-24 11298 80101930825-29 8820 84781729830-34 7951 83741632535-39 7871 8103 1597440-44 7368 7802 1517045-49 6974 7494 1446850-54 6814 7070 1388455-59 5896 5863 1175960-64 4497 4789 928665-69 3537 4306 784370-74 3275 3466 674175-79 2053 3052 510580-84 1022 1697 271985-89 229 403 63290+ 92 212 304TOPLAM 109429 109034 218463Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007206

M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus YoğunluklarıTablo M.16 2007 Y ılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus YoğunluğuToplam Şehir Nüfusu Köy NüfusuİlçelerYüzölç. NüfusToplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın (km 2 ) Yoğun.Merkez 119084 60066 59018 105159 53105 52054 13925 6961 6964 760 157Eflani 9592 4497 5095 2506 1216 1290 7086 3281 3805 587 16E.Pazar 13217 6507 6710 7357 3653 3704 5860 2854 3006 740 18Ovacık 3407 1733 1674 819 461 358 2588 1272 1316 402 8S.bolu 49821 25312 24509 38334 19640 18694 11487 5672 5815 1.000 49Yenice 23342 11314 12028 9897 4792 5105 13445 6522 6923 620 37Toplam 218463 109429 109034 164072 82867 81205 54391 26562 27829 4.109 4Kaynak: Karabük İl Nüfus Müd ürlüğü, 2007İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2007)140000120000100000800006000040000200000Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu YeniceŞehir 105159 2506 7357 81938334 9897Köy 13925 7086 5860 258811487 13445Toplam 119084 9592 13217 340749821 23342Şekil M.3 2007 Yılı İlçeler e Göre Nüfus DağılımıKaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007M.6.4. Nüfus Değişim OranlarıKarabük’te 1950 yılında giderek gelişen çeşitli fonksiyonlara bağlı olarak (ticaret,nakliye, genel hizmetler vb.) nüfus miktarı artmıştır. 1955 nüfusu, 1950 yılı nüfusu ilekıyaslandığında merkez nüfusunun %59,7, kır nüfusunun ise %19.6 gibi çok yüksek birnispette arttığı görülmekte dir. 1960’ta merkez nüfusu % 101.2 , 1960-65 sayım dönemindemerke z nüfusu %46.9, 1965-70 döneminde merkez nüfusu %40.7, kır nüfusu %1.2oranında artmıştır. 1970-75 döneminde ise Karabük şehir merkezi nüfusunun artış hızındabir yavaşlama görülmektedir. Buna göre şehir merkezi nüfusu %6.4 oranında artmıştır. Kırnüfusunda ise artış hızı yükselerek %20.9 oranında artış kaydedilmiştir. 1975-80dönemind e Karabük nüfusunun gerek merkez gerekse kır nüfusu bakımından arttığıgörülm ektedir. Şehir nüfusu 1985’te %21.6, kır nüfusu ise %0.6 oranında artmıştır. 1985-90 dön eminde şehir nüfusu %11.1 oranında arttığı, kır nüfusunun ise %62.3 gibi çokyüksek bir oranda azaldığı dikkati çekmektedir.207

2007 Yılı Karabük İli Nüfus Artış Hızı (%)-13,39-2,951,95-21,835,43-19,24-37,54Merkez Eflani E.Pazar Ovacık S.bolu Yenice ToplamŞekil M.4 2007 Yılı Nüfus Artış HızıKaynak: Karabük İl Nüfus MüdürlüğüTablo M.17 2000 ve 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,Yıllık Nüfus Artış Hızı (%)2000 2007 Nüfus Artış Hızı (‰)İLÇEToplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir KöyMerkez 116.804 100.749 16.055 119084 105159 13925 1,95 4,38 -13,27Eflani 12.270 3.897 8.373 9592 2506 7086 -21,83 -35,69 -15,37E.Pazar 16.365 8.457 7.908 13217 7357 5860 -19,24 -13,01 -25,90Ovacık 5.455 1.728 3.727 3407 819 2588 -37,54 -52,60 -30,56S.bolu 47.257 31.697 15.560 49821 38334 11487 5,43-26,1820,94Yenice 26.951 11.228 15.723 23342 9897 13445 -13,39 -11,85 -14,49Toplam 225.102 157.756 67.246 218463 164072 54391 -2,95 4,00 -19,12Kaynak:Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007KAYNAKLAR :Karabük Belediye Başkanlığı,2007Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2007Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü,2007Karabük Üniversitesi, 2007Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2007Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2007208

(N). ATIKLAREndüstrileşme, nüfus artışı, kentleşme, atık yönetiminin çeşitlenmesi, tüketimalışkanlığının artması gibi gelişmeler ile dünyamızın sahip olduğu enerji, hammadde gibidoğal kaynakların kıtlığı ve kullanılmasında maximum ekonominin sağlanmasımecburiyeti; atık yönetimi konusunu teknik, ekonomik ve sosyal disiplinler ile çok yönlüilişkiler içerisinde olan önemli bir faaliyet dalı olarak ortaya çıkarmıştır. Atık yönetimikonusu, muhtelif atıkları geriye kazanmak, verimliliği artırmak, maliyeti azaltmak ve çevrekirliliğini önlemesi yönü ile ülkemiz için de önem arz etmektedir.Atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde bertarafı çok önemlidir.Zararlı atıkların gelişmiş teknolojiye bağlı olarak yeniden kazanılması, iyileştirilmesikısmen mümkün olmamakla beraber, ülkemizde bu yönde yeterli bilimsel ve teknolojikuygulamalar yapılamamaktadır.N.1. Evsel Katı AtıklarEvsel Katı Atık Miktarı :İnsanların sanayi, ticaret, sosya l hizmetler ve buna benzer alanlarda, evlerdekifaaliyetler sonucu ortaya çıkan sıvı ve gaz olmayan atıklar katı atıklar sınıfına girer. Doğalkaynak ların kıtlığı ve tükenebilir kaynaklar olması geri kazanımları gündeme getirmiştir.Uygun değerlendirme ve geri kazanım yöntemlerinin tespiti için katı atıkların miktarlarınınbelirlenmesi, sınıflandırılması ve özelliklerinin bilinmesi gerekmektedir.Karabük Belediye BaşkanlığıN üfus: 104.000Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı 1,5 kg/günToplanan Katı At ık Miktarı 110 ton/günSafranbolu Belediy e BaşkanlığıNüfus: 32.000Kişi Başına Üretilen Katı Atık MiktarıToplanan Katı Atık MiktarıEkipman Durumu1,5 kg/gün50 ton/gün2 adet 10 m 3 ve 3 adet 6 m 3 çöp kamyonu,1 adet tıbbi atık aracı, 1 adet açık kamyonYenice Belediye BaşkanlığıNüfus: 11.300Kişi Başına Üretilen Katı Atık MiktarıToplanan Katı Atık MiktarıEkipman Durumu1,87 kg/gün20,5 ton/gün2 adet çöp toplama aracı, 1 adet kamyon209

Eflani Belediye BaşkanlığıNüfus: 3.900Kişi Başına Üretilen Katı Atık MiktarıToplanan Katı Atık MiktarıEkipman Durumu1,28 kg/gün5 ton/gün1 ad.çöp arabası, 1 ad. İş makinası,1 ad. traktörOvacık Belediye BaşkanlığıNüfus: 1,728Kişi Başına Üretilen Katı Atık MiktarıToplanan Katı Atık MiktarıEkipman Durumu0,7 kg/gün1,5 ton/gün1 adet traktör (4 ton)Eskipazar Belediye BaşkanlığıNüfus: 8.457Kişi Başına Üretilen Katı Atık MiktarıToplanan Katı Atık MiktarıEkipman Durumu1,2 kg/gün8,5 ton gün1 adet traktörN.2. Tehlikeli Atıklarİlimizde tehlikeli atık üretilmemektedir.N.3. Özel AtıklarÖzel atıklar sınıfına sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar, akaryakıtistasyonlarından kaynaklanan atıklar, radyoaktif atıklar vb. atıklar girmektedir.Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan patolojik ve patolojik olmayan enfekte atıklarile kesici-delici özelliğe sahip malzemelerin atıkları tıbbi atıklar sınıfına girer. Tıbbiatıkların evsel atıklardan ayrı toplanması, taşınması ve bertaraf edilmesi gerekmektedir.Radyoaktif maddelerden kaynaklanan radyoaktif atıklar hava cereyanı ile beslenmeyolu ve absorbsiyon yolu ile canlılara etki etmekte, canlıların metabolizmalarını olumsuzyönde etkilemektedir. Radyasyon canlı hücrelerin erken ve geç bölünmesine ya da hiçbölünmemesine sebep olmaktadır.Akaryakıt istasyonları ve sanayi kuruluşlarından kaynaklanan atıklar sıvı yağlar,asitler vb. atıklardır. Yağlar ve asitler deşarj edildikleri ortama ve deşarj şekline bağlıolarak insan ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyen atıklardır.210

N.3.1. Tıbbi AtıklarTablo N.1 İlimizdeki Resmi Sağlık Kuruluşlarına Ait 2007 Yılı Tıbbı Atık MiktarlarıİLÇELER SAĞLIK KURUMU Yıllık Tıbbi Atık Miktarı (kg)Karabük Devlet Hastanesi 14163,00Şirinevler Devlet Hastanesi 45933,00Karabük Doğum ve Çocuk Bakımevi 33548,00Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi 5526,00Verem Savaş Dispanseri 250,001 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 542,00MERKEZ 2 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 911,003 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 511,004 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 426,755 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 390,006 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 679,007 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 272,508 Nolu Merkez Sağlık Ocağı 554,00Kapullu Merkez Sağlık Ocağı 435,00Cumayanı Merkez Sağlık Ocağı 240,001 Nolu AÇS ve AP Merkezi 449,002 Nolu AÇS ve AP Merkezi 417,50Safranbolu Devlet Hastanesi 10285,001 Nolu Sağlık Ocağı 277,352 Nolu Sağlık Ocağı 58,403 Nolu Sağlık Ocağı 269,00SAFRANBOLU 4 Nolu Sağlık Ocağı 189,00Yazıköy Sağlık Ocağı 43,00Bostanbükü Sağlık Ocağı 530,00Ovacuma Sağlık Ocağı 125,00AÇS ve AP MerkeziYenice Devlet Hastanesi Baştabibliği292,501591,001 Nolu Sağlık Ocağı 154,00YENİCE 2 Nolu Sağlık Ocağı 478,00Çengeller Sağlık Ocağı 156,00Eskipazar Devlet Hastanesi 2400,00ESKİPAZAR Merkez Sağlık Ocağı 800,00EFLANİ Merkez Sağlık Ocağı 480,00OVACIK Merkez Sağlık Ocağı 225,00TOPLAM 123.601,00Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü, 2007211

Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atık türleri8’e ayrılmıştır. Bir sağlık kuruluşundan kaynaklanan at ık türleri, orada yürütülen tıbbifaaliyetlerin türüne bağlıdır. Bu nedenle aşağıda verilen atık türlerinin birkaçının veyah epsinin üretimi, sağlık kuruluşlarında yürütülen faaliyetlere bağlı olarak değişir. Patolojik,enfekte, kesiciler, farmakolojik atıklar ve konteynerler, tıbbi atık kategorisine girerler veyakılmaları gereklidir.Hastane atık türleri :A. Genel Atık1- Ofis Atıkları2- Yemek Atıkları3- Ambalaj Atıkları4- KülB. Patalojik Atıklar1- İnsan Dokuları2- Organlar3- Vücut Parçaları4- Hayvan Kadavraları5- Kan ve Kan ÜrünleriC. Radyoaktif Atıklar1- Katı2- Sıvı3- GazD. Enfekte Atıklar1- Laboratuvar Kültürleri ve Stoklar2- Cerrahi Atıklar3- Otopsi Atıkları4- Hasta Atıkları (karantina bölümünden)5- Bandaj, gazlı vs.6- Enfeksiyonlu hastalarla temas etmiş pamuk, gazlı bez, bandaj, eldiven vs.E. Kesicilerİğne, enjektör, neşter, kesilmiş camlar ve yaralanmalara neden olacak her türlükesici ve delici aletF. Farmakolojik AtıklarKullanım tarihi geçmiş ve/veya kısmen kullanılmış serum, ilaç, iğne ve kimyasallarG. Basınçlı KonteynerlerH. Kimyasal Atıklar1- Laboratuvar ve deney atıkları2- Dezenfektanlar3- Temizlik malzemeleri212

N.3.2. Atık YağlarTablo N.2 2007 Yılı İlimizdeki Atık Yağ MiktarlarıMüşteri Adı Müşteri Tipi Teslim YeriMiktar(lt.)Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 3.874Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri Lafarge Aslan Çimento 2.379Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri Akçansa Büyükçekmece Fab. 1.805Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 3.920Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 3.356Az im Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 1.064Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 2.837Mf.İtimat Oto İsmail -Karabük Araç Servisleri İzaydaş 177Otoşen Ltd. Şti. İsuzu Servisi-Karabük Araç Servisleri İzaydaş 177Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri İzaydaş 2.303İsmail Erke Bmc Yetk.Ser. -Karabük Araç Servisleri İzaydaş 175M f.Ha r un Gündüz Eflani-Karabük Araç Servisleri İzaydaş 404İsmail Erke Bmc Yetk.Ser. –Karabük Araç Servisleri İzaydaş 172Mf.İtimat Oto İsmail-Karabük Araç Servisleri İzaydaş 172Sadık Ünal New Holland Trakmak Yetk.Ser.-K.bük Araç Servisleri İzaydaş 129Yurtsever Otom. Hyundai Yetk.Ser. -Karabük Araç Servisleri İzaydaş 344Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri Bursa Çimento 2.227Azim Otomotiv İnşaat Turizm Tic.Karabük Araç Servisleri Bursa Çimento 1.061Mf.Harun Gündüz –Eflani/-Karabük Araç Servisleri Bursa Çimento 326Ne w Holland Trakmak Hüseyin Karakaş-K.bük Araç Servisleri Bursa Çimento 775Otoşen Ltd. Şti. İsuzu Servisi-Karabük Araç Servisleri Bursa Çimento 163Yurtsever Otom. Hyundai Yetk.Ser. -Karabük Araç Servisleri Bursa Çimento 326Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlarİlimizde bitkisel atık yağların kontrolütoplanması çalışmalarına başlanmıştır.N.3.4. Pil ve Akülerİlimizde bu tür atıklar ayrı olarak toplanmamaktadır.yönetmeliği gereğince bitkisel atık yağlarınN.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küllerİlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.N.3.6. Tarama Çamurlarıİlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklarİlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlarİlimizde bu tür atıkların geri kazanımları yapılmamaktadır.213

N.4. Diğer AtıklarN.4.1. Ambalaj Atıklarıİlimizde ambalaj üretimi yapılmamaktadır.İlimizde 200 m 2 ’den büyük işletmeler:Süsler Halı Mobilya, Rosa (Gürcan Unlu mamulleri), Nergizler Giyim, Barbaros Giyim,Güven Pastanesi, Şahinler Zücaciye ,Kippa Ltd.Şti, Ded e Konfeksiyon, Ertaş Market,İstanbul Pide, Aygaz Natıroğlu, Azme n Tic., Renkal Tic., Coşar Mobilya, Sevser Mobilya,Diricanlar Yapı Malzemeleri, Seval M obilya, Soykan Mobilya, İdeal Ayakkabı, BİM A. Ş.,Derya Restaurant, Eral yapı Malz., Özmar Et Gıda Pazar ı, Kuryap İnş. Turizm, SelvilerHalı Mobilya, Elezz Pide Keba p, Koyunlu Mobilya, Koyunluı Center, Tansaş, ŞenayMobilya, Dereli Mobilya, Kip Yazıcı Konfeksiyon, Sofra, Portakal Giyim, ÇağdaşPazarlama, Gündoğdu Mobilya, Tavus Mobilya, Esen Tic., Nokta Süpermarket, SateksSpor Malz., Taç Konsept Mağ ., Bellek Çelik Kapı, Uluso y Nur İpek, Işık Ltd. Şti., ÖzerMağazaları, Hayırlı Mağaza, Subaşı Giyim, Pazaristan, Doğtaş Mobilya, Güngör Ticaret,Adım Spor Giyim, Paris Çeyiz, Yataş Home, Karadeniz perde, İsmet Market,Abdullahoğlu Kırtasiye, Çarşı Market, Mill enium Home, tekin Tic., Erhallar Kol. Şti.,Bacılar Tekstil, Güneşler Mobilya, Karabük Sümerbank, Şeker A Besicilik, Özcanpastanesi, Mutlu Zücaciye, Karçez Ltd.Şti., Sevde market, Gönen Çeyiz, SarıkayaZüccaciye, İGS Karabük, Bursa Ayakkabı D ünyası, Sinem Giyim, Buket Kundura, NecatiHome, Lütuf Market, Gürkan Triko, Eko-Mar, Güneş Süpermarket, Binbir Çeşit Alışverişmerkezi, Başak Süpermarket, Carrefoursa, Nur Market.N.4.2. Hayvan Kadavralarıİlimizde bu tür atıkları oluşturan tesisler bulunmamaktadır.N.4.3. Mezbaha Atıklarıİlimizde Karabük Belediyesi mezbahasında yıllık 96000 kg. atık oluşmakta olup, butür atıkların geri kazanımı yapılmamaktadır.N.5. Atık YönetimiN.6. Katı Atıkların Miktar ve KompozisyonuN.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve AktarmaMerkezleriİlimizde katı atıklar, kaynağında ayrı toplanmamaktadır.N.8. Atıkların Bertaraf YöntemleriN.8.1. Katı Atıkların Depolanmasıİlimizde atıkların toplandığı Çöp Deponi Sahası Karabük Belediyesi’ne ait olup, busaha şehir merkezinin 5 km. dışında bulunan en yakın yerleşim merkezine 2 km.uzaklıktadır. Bir adet Çöp Deponi Sahası bulunmaktadır. Atıkların toplanması esnasında214

görevli personel elinden azami gayreti göstermekte ve atıkların insan sağlığına ve çevreyezarar vermeyecek şekilde toplamaya çalışmaktadır. Tıbbi atıklar ve evsel atıklarıntoplandığı araçların temizliği ve bakımları imkanlar doğrultusunda azami gayretgösterilmek koşulu ile yapılmaktadır.İlimizde düzensiz depolama yapılmaktadır. Ancak, Karabük İli Merkez İlçeAşağıkızılcaören Köyü Yenimahalle mevkiinde belirlenen alana düzenli katı atık depolamasahası ihalesi yapılmış olup, çalışmalar devam etmektedir.N.8.2. Atıkların Yakılmasıİlimizde yakma tesisleri bulunmamaktadır.N.8.3. Kompostİlimizde kompost tesisi bulunmamaktadır.N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve DeğerlendirmesiAtıklar, içerisindeki bir kısım maddelerin geri kazanılması, hammaddekaynaklarının korunması, gelir elde edilmesi ve çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılmasıyönünden önemlidir. Katı atıkların bertarafında bazı tekrar kullanılabilir ve gerikazanılabilir maddelerin geri kazanılması mümkündür. Böylece tabi kaynakların korunarakuzaklaştırılacak katı atık miktarlarının azaltılması gerçekleştirilmiş olur. Dünyada katıatıkların bertarafında yaygın olarak yakma, kompostlama, düzenli depolama ve gerikazanma metotları kullanılmaktadır.İlimizde oluşan atıklar, çöp deponi sahamızda müteahhit firma tarafındanayıklanmakta, geri dönüşümü mümkün olan atıklar (cam, plastik, kağıt) çeşitli şekillerdedeğerle ndirilmektedir. Bu işlemler ilkel metodlar kullanılarak yapılmaktadır. Kağıttoplama işlemi Karabük Belediyesi tarafından yapılmakta olup, toplanan kağıtlardepolanmakta ve SEKA Kağıt Fabrikalarına satılmaktadır. Geri kazanılan atık miktarı ileilgili bilgi bulunmamaktadır.N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki EtkileriAtıkların, tekniğine uygun olarak uzaklaştırılmamaları, plansız biriktirilmesi vedepolanması toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemekte; yüzeysel ve yer altı sularına,toprağa ve havaya olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır.İlimizde atıklar yerleşim merkezinden, yer altı içme suyundan uzak bir sahadatoplanmakta olup; yaz aylarında haşere ve sinekler ile mücadele amacı ile ilaçlamayapılmaktadır. Atık alanında çöpten kaynaklanan metan gazı patlaması gibi herhangi birpatlama ya da yangın olayı olmamıştır. Atık işi ile uğraşan kişilerde herhangi bir işhastalığına rastlanmamıştır.KAYNAKLAR :Belediyeler,2007Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2007215

(O). GÜRÜLTÜ ve TİTREŞİMO.1 GürültüGürültü, insan ve çevresi üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren istenmeyen vehoşa gitmeyen seslerdir. Şehirlerimizdeki nüfus artışı, buna bağlı olarak çarpık kentleşme,taşıma araçlarının sayısındaki artış, trafik yoğunluğu, teknolojik faaliyetler, endüstribölgele rinin oturma alanlarına yakın olması gürültüyü ciddi bir çevre ve sağlık problemihalinegetirmiştir.Gürültü, gelişigüzel yapılı ve birbiri ile uyumlu bir tonal özellik göstermeyenkarmaşık ses süzenidir. Ses basınç düzeylerinin birimi desibel (dB)’dir. dB, insan kulağınıne n çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandığı bir ses birimidir.Frekans ise ses dalgalarının birim zamandaki titreşim sayısıdır ve birimi Hertz (Hz.)’dir.Gürültü kirliliği; insan üzerinde fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen,işitmesağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, iş performansını azaltan,çevrenin hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli bir çevrekirliliğidir.O.1.1 Gürültü KaynaklarıO.1.1.1 Trafik GürültüsüKarayolu taşıma araçlarının sayılarındaki artış ve buna bağlı olarak trafikyoğunluğunun artması ile trafik gürültüsünün şiddeti de artmıştır. 01.07.2005 tarih ve25862 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel GürültününDeğerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre Karayolu Çevresel Gürültü SınırDeğerleri Tablo O.1’de verilmiştir.AlanlarTablo O.1 Karayolu Çevresel Gürültü Sınır DeğerleriYenilenmiş/OnarılmışyollarMevcut yollarKaynak: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi YönetmeliğiO.1.1.2. Endüstri GürültüsüL gündüz(dBA) (dBA) (dBA)L gece (dBA)Kırsal alanlar 55 45 60 50Tablo O.2 Endüstriyel Tesisler İçin Çevresel Gürültü Sınır DeğerleriAlanlar L gündüz (dBA) L gece ( dBA)Endüstriyel alanlar (sanayi bölgeleri) 70 60Endüstriyel ve yerleşimin birlikte olduğu alanlar (ağırlıklı endüstriyel) 68 58Endüstriyel ve yerleşimin birlikte olduğu alanlar (ağırlıklı yerleşim) 65 55Kırsal alanlar ve yerleşim alanları 60 50Kaynak: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi YönetmeliğiL geceL gündüzGürültüye duyarlı alanlar (eğitim, kültür ve sağlıkalanları), yazlık yerleşim alanları ve kamp yerleri 60 50 65 55Yerleşim alanları 63 53 68 58İş alanları ve yerleşim alanları 65 55 70 60Endüstriyel alanlar 67 57 72 62216

O.1.1.3 İnşaat Gürültüsüİnşaat çalışmalarında ağır makinalar ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilen çeşitliyapım işleri (bina, yol vs.) süreklilik göstermez ancak önemli derecede rahatsızlık verengürültü kaynağını oluşturur. İnşaat yapımında kullanılan araç ve makinaların yaydığıgürültüler; makinaların tipleri, büyüklükleri, motor tiplerine bağlı olarak çeşitlilik gösterir.İnşaatlarda gürültüye sebep olan unsurlar en aza indirgenmelidir.0.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan GürültülerTablo O.3 İç Mekan Gürültü Düzeyi Sınır DeğerleriKullanım Alanı L eq Zaman Dilimi (h)(dBA)Kültürel Tesis Tiyatro salonları 30 SürekliAlanları Sinema salonları 30 SürekliKonser salonları 25 SürekliKonferans salonları 30 SürekliSağlıkTesis Yataklı tedavi kurum ve kurumları, 35 SürekliAlanlarıdispanser, poliklinik, bakım ve huzur evlerive benzeri.Dinlenme ve tedavi odaları 25 SürekliEğitimOkullarda derslikler, okul öncesi binaların içi,Ders sırasındaTesisleriAlanlarılaboratuarlar, özel eğitim tesisleri, özürlüler 35tesisler ve benzeri.Spor salonu, yemekhane 55 Faaliyet süresinceOkul öncesi yatak odaları 30 Uyku sırasındaTurizm Otel, motel, tatil köyü, pansiyon ve benzeri 30 Uyku sırasındaYerleşme yatak odasıAlanları Konaklama tesislerindeki restoran 35 Yemek süresinceSit Alanları Arkeolojik, doğal, kentsel, tarihi ve benzeri. 55 SürekliTicari Yapılar Büyük ofis35 Çalışma sırasındaToplantı salonları 35 Çalışma sırasındaBüyük daktilo veya bilgisayar odaları 60 Çalışma sırasındaOyun odaları 60 Oyun süresinceÖzel büro (uygulamalı) 50 Çalışma süresinceGenel büro (hesap, yazı bölmeleri) 60 Çalışma süresinceİş merkezleri, dükkanlar ve benzeri. 60 Çalışma süresinceTicari depolama 45 Faaliyet süresinceLokantalar 45 Çalışma süresinceKamu Kurum Ofisler 45 Çalışma süresinceKuruluşları Laboratuvarlar 45 Çalışma süresinceToplantı salonları 35 Çalışma süresinceBilgisayar odaları 45 Çalışma süresinceSpor Alanları Spor salonları ve yüzme havuzları 55 Faaliyet süresinceKonut Alanları Yatak odaları (şehir içinde) 40 Gece süresin ceYatak odaları (şehir dışında) 35 Gece süresinceOturma odaları (şehir içinde) 55 Gündüz-akşam süresinceOturma odaları (şehir dışı) 40 Gündüz-akşam süresinceOturma odaları (şehir kenarı) 45 Gü ndüz-akşam süresinceServis bölümleri (mutfak) (şehir içi, dışı ve 60 Faaliyet süresinceşehir kenarı)Kaynak: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği217

O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan GürültüKarabük İlimizde havaalanı bulunmadığından böyle bir gürültü kaynağı yoktur.O.1.2. Gürültü ile MücadeleGürültü kaynakları sorun çözümü ile ilgili proje bulunmamaktadır.O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan EtkileriO.1.3.1 Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan EtkileriYerleşim alanlarında gürültü kaynaklarının fazla etki meydana getirmemesi içingürültünün yayıldığı çevrede bazı tedbirlerin al ınması gerekmektedir. Özellikle trafikgürültüsünün azaltılmasında yerleşim yerlerinin seçilmesi, yollarda ve yol kenarlarındaalınması gereken önlemler ile binaların yola uzaklığı ve yola göre yüksekliği, yol ve binaarasındaki çevrede ağaçlık bir alanın bulunması büyük önem taşımaktadır.Nüfus yoğunluğunun artması, plansız kentleşme sonucu yeni yerleşim yerlerinintarım ve orman alanlarına yapılanması ekolojik dengenin bozulmasına yol açmaktadır.Kentlerin genişlemesi ile hastane, okul, çeşitli eğitim merkezleri gibi yapılar şehir içindeyer alarak gürültüye maruz kalmaktadır. Bu gibi yerler ve konut alanları için imarplanlarında Gürültü Kontrol Yönetmeliği esasları içerisinde gerekli tedbirlerin alınmasıgerekmektedir. Gürültünün cadde kenarındaki yerleşim yerini fazla etkilememesi içintampon bölge oluşturulması mevzuatlarda belirtilmiştir.O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan EtkileriGürültü kaynaklarına ekonomik bağımlılık özellikle sanayii kuruluşları gibialanlarda çalışankişilerdegörülmektedir. Gürültünün etkisiyle meydana gelenkonsantrasyon azalması, uyku düzensizliği gibi olumsuzluklar neticesinde çalışmaya karşıisteksizlik oluşmakta ve iş verimi düşmektedir.O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan EtkileriO.1.4.1 Fiziksel Etkileriİşitme sisteminde; gürültülü ort amlarda kalma süresi, gürültünün sürekli veyakesintili olması gibi nedenlerle kişilerde meydana gelen geçici veya kalıcı etkiler fizikseletkilerdir. Geçici etkilerin en çok karşılaşılanı duyma yorulması olarak bilinen işitmeduyarlılığındaki geçici kayıptır. Etkilenimin fazla oldu ğu ve işitme sisteminin eskiözelliklerine kavuşmadan tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda kalıcı işitme kaybıolmaktadır.O.1.4.2. Fizyolojik Etkileriİnsan vücudu ani ve yüksek seslere karşı otomatik olarak tepki göstermektedir.Gürültü kaynaklı fizyolojik etkiler; dolaşım bozuklukl arı, kan basıncında artış, kalpatışlarında değişiklik, solunumda hızlanma, kas gerilmeleri, stres ve ani refleksler gibietkiler başta gelmektedir.218

O.1.4.3. Psikolojik EtkileriSinir sistemi üzerinde meydana gelen olumsuz etkilerdir. Yorgunluk, uykubozukluğu, tedirginlik, davranış bozukluğu gibi etkiler meydana gelir.O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileriİşyerlerinde, evlerde ve çeşitli aktiviteler sırasında maruz kalınan gürültününinsanların performansları üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bunlar; iş verimliliği veüretkenlik, işitilen seslerin algılanması ve anlaşılması, konsantrasyon vb. üzerindemeydana gelen etkilerdir.O.2. Titreşimİl merkezinde ve ilçelerinde titreşim kaynakları ile ilgili bir çalışmabulunmamaktadır.KAYNAKLAR :Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği219

(P) . AFETLERP.1. Doğal AfetlerP.1.1. DepremlerKarabük İli 1938,1943, 1944, 1945, 1999 yıllarında oluşan depremlerin tesirindekalmıştır. Kuzey Anadolu Fay Hattı Karabük şehir merkezine 55 km. uzaktabulunmaktadır. Ayrıca Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-Safranbolu-Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Kuzey Anadolu Fay Hattı, Bolu-Geredeilçesinden başlayıp, Karabük İl sınırında Eskipazar İlçesi İsmetpaşa mevkiinden,Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında 7.2 şiddetindeTosya-Ladik depremi meydana gelmiş, 25.000 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can kaybıolmuştur. Özellikle 1944 yılında meydana gelen 7.2 şiddetinde Bolu-Çerkeş depremiİlimizi etkilemiş, büyük çaplı toprak kaymalarına; 20.865 yıkık ağır hasara ve 3959 cankaybına mal olmuştur.Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1000000)Kaynak: Karabük Belediye BaşkanlığıKarabük İl Merkezi, 1.Derece Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Karabükİlinin hemen kuzeyinden geçen ve tersiyer çökellerini çizgisel olarak sınırlayan KarabükFayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. Ancak bu fay şu an aktif değildir.220

Şekil P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu; C- Bugünkü aşınma ile fayizinin konumu ( Saner vd., 1980).Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı ,2005Tablo P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2007)YERLEŞİM YERİDEPREM BÖLGESİKarabük Merkez 1Eflani 1Safranbolu 1Eskipazar 1Yenice 1Ovacık 1Ovacuma Beldesi 2Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2007P.1.2. Heyelanlar ve ÇığlarYenice İlçesi ve Yortanpazarı Beldesi, kış ve bahar aylarında, yağışın fazla olması,dik eğimlerin bulunması, yeraltı su seviyesinin yükselmesi, orman ve bitki örtüsününtahribine, toprağın içindeki tutucu kuvvetlerinin azalmasına ve de topoğrafik ve jeolojikkoşullar heyelana neden olmaktadır. 1998 yılında İlimizde etkili olan sel afeti sonrasıözellikle Yenice ve Safranbolu İlçeleri ile Karabük Merkezinde heyelanlar meydanagelmiştir. Yenice İlçesi ve köyleri, Safranbolu İlçesi Ovacuma yöresi ve İl MerkezindeAtatürk Mahallesi bu alanda özellikle dikkat edilmesi gereken bölgelerdir.P.1.3. Sellerİlimiz ve ilçelerinde irili ufaklı birçok akarsu bulunmaktadır. Bunlardan Araç Çayı,Soğanlı Çayı, Ovaçay, Eskipazar Çayı, Eflani Deresi ve Filyos Çayı zaman zamantaşkınlara ve sel baskınlarına neden olmaktadır. Toprak yapısı ve yerleşim alanlarınındüzensizliği sel afeti etkisinin fazla hissedilmesine neden olmaktadır. Özellikle 1998yılında Batı Karadeniz Bölgesinde yaşanan sel afeti ilimizde çok etkili olmuş ve büyükzarara yol açmıştır.2002 yılında TEFER projesi ile taşkınlara neden olan akarsularda ıslah ve tahkimatçalışmaları yapılmış, dere yatakları ıslah edilmiş ve tıkanmalara karşı mevcut köprülerdeiyileştirme ve ek köprü inşaatları yapılmıştır.221

P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınlarıİlimizin %65’i orman ve dağlarla kaplıdır. Bu nedenle sık sık orman ve otlakyangınları meydana gelmekte olup, son üç yıllık istatistik rapor aşağıda belirtilmiştir.Büyük yangınlar olarak, Karabük merkezde 10.05.2003 tarihinde Karabük MerkezÇamlık mevkiinde meydana gelen yangında 45 hektar, 27.08.2003 tarihinde Safranboluİlçesi Yolbaşı-Değirmencik Köyü mevkiinde 45 hektar, 29.08.2003 tarihinde Karabük İliKapaklı Köyünde 500 hektar orman alanı yanmıştır.P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin EtkileriKarabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2007 yılında böcek zararına karşıkimyasal ve mekanik mücadele yapılmış olup; kar, fırtına, böcek zararı olmak üzeretoplam 84469 m 3 hasılat meydana gelmiştir.Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü tarafından meydana gelen böcek zararlılarınakarşı kimyasal mücadele yapılmaktadır.Tablo P.2 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne Göre MücadeleFaaliyetleriPROGRAMGERÇEKLEŞMEZARARLI ADIToplamProjeAdediToplamProjeAlanı(Ha)ToplamProjeTutarı(Ytl)ToplamProjeAdediToplamProjeAlanı(Ha)ToplamProje Tutarı(Ytl)UygulamaSonucu (%)Çam Kese Böceği - - - - - - -Göknar KabukBöceği14 4.075,0 55.965,00 14 4.073,5 36.110,0 100TOPLAM 14 4.075,0 55.965,00 14 4.073,5 36.110,0 100Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Tablo P.3 2007 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları Mücadele Yöntemine GöreFaaliyetleriFaaliyetin TürüPROGRAMAlan (Ha) Tutar (YTL) Alan (Ha)GERÇEKLEŞMETutar(YTL)Kimyasal Mücadele4.075,0 55.965,00 4.073,5 36.110,0Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007222

İşletmeŞefliğiTablo P.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2007 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat CetveliOlağanüstü Hasılatın Çeşidi ve Eta Miktarları ( m 3 )Yangın Fırtına Böcek Mantar DiğerKar Zararı Yol ve TesisZararı ZararıZararı Zararı ZararlarTop.Zarar( m 3 )m 3Sterm 3Sterm 3Sterm 3Sterm 3Ste rm3rStem3rStem3Bakraz 2.912 1.5774.489Balıkısık 290 364 49 703Camiyanı 259 1.902 594 52 2.807Çitdere 5.366 368 6.440 2.615 14.789Göktepe 228 117 166 511KarakayaKavaklıKayadibiKızılkayaSarıot4.040 897 5.510 4.938 4.025 189 19.599305 1.299 2.714 410 4.728131 509 331 9712.597 1.869 3.765 3.671 11.9021 .240 4.199 5.439Şimşirdere 223 610 1.329 243 2.405YeniceYaylacıkTOPLAM169 636 2.095 2.900181 1152964.040 1.197 0 19.747 0 11.976 0 27.184 7.395 0 71.539Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007P.1.6. Fırtınalarİlimizde afet vasfında herhangi bir fırtına olayı gerçekleşmemiştir.P.2. Diğer AfetlerP.2.1. Radyoaktif Maddelerİlimizde radyoaktif madde ölçümleri yapılmamaktadır. İlimizde konu ile ilgiliolarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ölçümler yapmaktadır.P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklarİlimizin denize sınırı bulunmamaktadır.223

P.2.3. Tehlikeli Maddelerİlimizde halk sağlığına zarar verecek bir olay olmamıştır.P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleriİlim izde afetlerin etkileri ve yardım tedbirleri Bayındırl ık ve İskan İl Müdürlüğüncehazırlanan Afet Acil Yardım Planında kapsam lı olarakbelirtilmi ştir.Ayrıcaİl SivilSavunma Müdürlüğünce hazırlanan Sivil Savunma Planı ve İl Afet Rehberinde olası afettürlerinde yapılacak çalışma lar ve görevliler tespit edilmiştir.Bu kapsamda, İ l Kurtarmave Yardım Komitesi, Kriz Merkezi,İl Afet Bürosu veAc il Yardım Hizmet Grupları oluştu rularak gö revlendirmeleri yapılmıştır.İlimizde geçmiş y ıllarda yaşanan afetler ve etkileri ile yaşanması muhtemel afetlereilişkin öngörüler şunlardır :Tablo P.5 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2007)AFET / OLAY TÜRÜETKİLENEBİLECEKOLAN YERLEŞİMBÖLGESİETKİLENEBİLECEKOLAN YOLLARALINA N VEALINMAKTAOLAN TEDBİRLERSel BaskınıMerkezKarabük-AnkaraKarayoluTEFER Projesi kapsamındadere ıslah çalışmalarıyapıldı.DepremMerkez ve öncelikle5000 Evler Mahallesi,100.Yıl MahallesiKarabük-AnkaraKarayolu-CildikısıkTüneli,Karabük-YeniceKarayolu ve Demiryolu-Heyelan Atatürk Mahallesi -Çok sayıda ev boşaltılmış veafetkonutları yapılarakburada iskanlarısağlanmıştır.Kaya DüşmesiMerkezKarabük-YeniceKarayolu-Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2007P.3.1. Sivil Savunma Birimleriİlimizde, 6 kişiden oluşan eğitimli Sivil Savunma Arama Kurtarma Ekibi ve toplam9 serviste 449 Sivil Savunma Mükellefi mevcuttur. Ayrıca İl Acil Kurtarma ve YardımEkibinde 108 Personel afetlerde İlimiz ve İlçeleri ile komşu il ve ilçelerde meydana gelenafetlerde görev yapmaktadır.İl Sivil Savunma Müdürlüğünce, olası afetlere karşı yıllık eğitim ve tatbikatprogram ları uygulanmakta, düzenlenen halk eğitimleri ile afetlere karşı alınacak tedbirlerkonusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda İl SivilSavunma Müdürlüğünce 2007 yılı içerisinde, 1 Afete Hazırlık Eğitimi,, 29 konferans, 4daire ve müessese eğitimi gerçekleştirilmiştir. İl Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Ekibi,224

İl Sağlık Müdürlüğü Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi ve Belediye İtfaiye Müdürlüğü ile 1Tahliye,Sedye, İple Yaralı İndirme ve yangın Tatbikatı yapmıştır.Ayrıca olası bir afet durumuna karşı Destek İllerle (22 İl) Karşılıklı Yardımlaşmave İşbirliği Protokolleri yapılmış, İlimiz ve İlçelerinde riskli yerler tespit edilmiş,helikop ter pistleri, geçici iskan yerleri, ek mezarlık yerleri ve enkaz döküm yerleribelirlenmiştir.P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleriİlimizde yangın kontrol ve önleme tedbirleri 12.06.2002 tarih ve 2002/4390 sayılı“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerinin uygulanmasınayardımcı olarak ve 23.08.1985 tarih ve 18851 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İtfaiyeTeşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümleridoğrultusunda verilen yetkilerin uygulanması ile yapılmaktadır. İlimizde meydana gelenyangınlar ise yanan cismin nitelik ve miktarı ile mevcut ortam şartlarına göredeğerlendirilmekte, müdahale tarzı ve şekli tespit edilerek müdahale edilmektedir.Personele bu durumlara hazır tutulmak üzere eğitim yaptırılmaktadır.P.3.3. İlkyardım Servisleriİl Sivil Savunma Müdürlüğünce kurulan ilkyardım servisinde 42 mükellefmevcuttur. Ayrıca planlamaya tabi kurum ve kuruluşların ilkyardımservisleri mevcut olup,herhangi bir afette ilkyardım hizmetlerini yürütmekle görevlidir.P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanıAfete uğramış olan kişilerden konut yapılması gereken afetzedelere uzun süreligeçici iskan yardımı yapılabilir. Bu yardım;Kiralarını karşılamak için nakdi yardım,Vasıflı kış şarlarına uygun çadır,Çeşitli resmi binalarda barınma ,Resmi tesislerde barındırma ,gibi alternatifleri kapsar, genelde depremlerde uygulanır. Daimi iskan, yardımı haksahiplerine yeni konut ve işyeri yapımı ile orta hasarlı binaların onarım ve takviyesiniyapar. Daimi iskan yardımı için hasar tespit ve jeolojik etüt sonucu yıkılan veya ağır hasarauğrayan veya muhtemel afete uğrayabilecek kişiler 7269’a göre afetzede olarak hak sahibikabul edilmesi ile borçlanması gerekir.Bu hak sahipleri sayısı dikkate alınılarak yapılacak binalar için yeni yer seçimi, buyerin tahsisi veya kamulaştırılması, harita ve planının yapılması gerekir. Belirlenen haksahiplerine E.Y.Y veya ihale yöntemi ile konut ve işyerleri yapılır, ya da yaptırılır. Yeniyerleşim yeri afet bölgesine yakın fakat afet riski taşımayan bölgelerden seçilir.P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin AlınanTedbirlerTehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre gerekli tedbirler alınmaktadır.225

P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel KazalarAfetler ve büyük endüstri kazaların meydana gelmesi durumunda faaliyetegeçirilecek olan İl Kriz Merkezince konuya ilişkin planlama ve hazırlıklar doğrultusundabaşta can ve mal kaybının en aza indirilmesi olmak üzere haberleşme, ulaşım, kurtarma,ilkyardım ve sosyal yardım konularında İl Sivil Savunma Müdürlüğünce gerekli çalışmalaryapılacaktır.KAYNAKLAR :Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2007Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2007226

(R). SAĞLIK ve ÇEVRER.1. Temel Sağlık HizmetleriR.1.1. Sağlık Kurumlarının DağılımıKarabük Merkez İlçe1-Karabük Devlet Hastanesi2-Şirinevler Devlet Hastanesi3-Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi4-Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi5-Özel Vatan Hastanesi6-Verem Savaş Dispanseri7-Halk Sağlığı Laboratuvarı8-1 Nolu Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Merkezi9-2 Nolu Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Merkezi10-Hayat Tıp Merkezi11-Şifa Polikliniği12-1,2,3,4,5,6,7,8 Nolu Merkez Sağlık Ocakları13-Cumayanı Köyü Sağlık Ocağı14-Kapullu Köyü Sağlık OcağıSafranbolu İlçesi1-Safranbolu Devlet Hastanesi2-1 No’lu Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Merkezi3-Safranbolu Tıp Merkezi4-1,2,3,4 No’lu Sağlık Ocakları5-Bostanbükü Sağlık Ocağı6-Yazıköy Sağlık Ocağı7-Ovacuma Sağlık OcağıYenice İlçesi1-Yenice Devlet Hastanesi2-1,2 No’lu Sağlık Ocakları3-Çengeller Sağlık OcağıEskipazar İlçesi1-Eskipazar Devlet Hastanesi2-Merkez Sağlık OcağıEflani İlçesi1-Merkez Sağlık OcağıOvacık İlçesi1- Merkez Sağlık Ocağı227

Sağlık Evleri:Bağlı Olduğu Sağlık Oc ağı:Kurtuluş Sağlık Evi 2 Nolu Sağlık Ocağı-KarabükFevzi Çakmak Sağlık Evi 3 Nolu Sağlık Ocağı-KarabükÖğlebeli Sağlık Evi 6 Nolu Sağlık Ocağı-KarabükBulak Köyü Sağlık Evi8 Nolu Sağlık Ocağı-KarabükKahyalar Sağlık Evi5 Nolu Sağlık Ocağı-KarabükMermer Sağlık EviHanköy Sağlık EviKışla Sağlık EviPelitcik Sağlık EviMerkez Sağlık Ocağı-EskipazarMerkez Sağlık Ocağı-EskipazarMerkez Sağlık Ocağı-OvacıkMerkez Sağlık Ocağı-OvacıkToprakcuma Sağlık EviYazıköy Sağlık OcağıKonarı Sağlık EviYazıköy Sağlık OcağıYamaç Sağlık Evi1 Nolu Sağlık Ocağı-YeniceYeniköy Sağlık Evi1 Nolu Sağlık Ocağı-YeniceSatuk Sağlık Evi2 Nolu Sağlık Ocağı-YeniceGüney sağlık Evi2 Nolu Sağlık Ocağı-YeniceŞirinköy Sağlık EviÇengeller Sağlık OcağıMüftüler Sağlık EviMerkez Sağlık Ocağı-EflaniPınarözü Sağlık EviMerkez Sağlık Ocağı-EflaniÇerçiler Sağlık Evi3 Nolu Sağlık OcağıAşağıkapullu Sağlık Evi Kapullu Sağlık OcağıKılavuzlar Sağlık Evi4 Nolu Merkez Sağlık OcağıYukarı Tokatlı Sağlık Evi 3 Nolu Sağlık Ocağı-SafranboluAşağı Tokatlı Sağlık EviHamamlı Sağlık EviSafranboluEskipazarR.1.2. Bulaşıcı HastalıklarTablo R.1 Tespit Edilen Bildirimi Zorunlu Hastalıklar (2007)EntamoebaHistolyticaGiardiaİntestinalisHepatit A Hepatit B Hepatit C Kabakulak250 31 4 1 6 102Cryptosporidium sp Kalaazar KuduzŞüp.IsırıkAkut Kanlı Brusellozİshal9 0 580 1 2 20Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007Akut HemorojikAteş(KKKA)228

Tablo R.2 2007 Yılı Karabük İli Merkez İlçe Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKMerkez İlçeKanlıshalA.İBrusellaHepatit AH ep atit BHepatit CKabakulakkzamıKıK ızam ıkç ıküpŞrıkKuduzIsıereGonŞarbonSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAK 9 11 14ŞUBAT 15 8 18MART 1 26 14 22NİSAN 9 14 15 2MAYIS 5 27 25 6HAZİRAN 1 14 23 34 9TEMMUZ 5 24 32 6AĞUSTOS 34 29 4EYLÜL 24 21 3EKİM 32 15 1KASIM 22 13ARALIK 15 12TOPLAM 1 1 83 248250 31Kaynak: Kar abük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007Tablo R.3 2007 Yılı Karabük İli Safranbolu İlçesi Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKSafranboluİlçesiıKanlshalA.İBrusellaHepatit AHepatit BHepatit CKabakulakıkzamKıkçıkzamıKıŞüpkKuduzIsırıreoneGŞarbonSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAK 1 15 8ŞUBAT 7 5MART 10 5NİSAN 1 4MAYIS 1 4 13HAZİRAN 3 12TEMMUZ 1 1 16AĞUSTOS 18EYLÜ L14EKİM 20KASIM 11ARALIK20TOP LAM 1 31 134Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007Tablo R.4 2007 Yılı Karabük İli Eskipaz ar İlçesi Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKEskipazarİlçesiKanlıshalA.İBrusellaHepatit AHepatit BHepatit CKabakulakKızamıkıkçıkKızamKuduz ŞüpIs ırıkereGonbonŞarSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAK 1ŞUBAT 4MART 2NİSAN 1MAYIS 1 1 2HAZİRAN 1 3 4TEMMUZ 5AĞUSTOS 1 11EYLÜL 6EKİM 5KASIM 6ARALIK 6TOPLAM 1 2 4 53Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007229

Tablo R.5 2007 Yılı Karabük İli Yenice İlçesi Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKYeniceİlçesiA.KanlıİshalBrusellaHepatit AHepatit BHepatit CKabakulakKızamıkKızamıkçıkKuduz ŞüpIsırıkGonereŞarbonSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAK 2ŞUBAT 2 4MART 5NİSAN 1 3MAYIS 2 3HAZİRAN 3 5TEMMUZ 1 3 10AĞUSTOS 5EYLÜL 3EKİM 9KASIM 5ARALIK 8TOPLAM 1 1 3 9 60Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007Tablo R.6 2007 Yılı Karabük İli Eflani İlçesi Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKEflaniİlçesiA.KanlıİshalBrusellaHepatit AHepatit BHepatit CKabakulakKızamıkKızamıkçıkKuduz ŞüpIsırıkGonereŞarbonSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAK 2ŞUBAT 0MART 1NİSAN 1MAYIS 3HAZİRAN 5TEMMUZ 1 7AĞUSTOS 7EYLÜL 5EKİM 8KASIM 7ARALIK 8 3TOPLAM 8 1 49Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007Tablo R.7 2007 Yılı Karabük İli Ovacık İlçesi Aylara Göre Hastalık DağılımıKARABÜKOvacıkİlçesiA.KanlıİshalBrusellaHepatit AHepatit BHepatit CKabakulakKızamıkKızamıkçıkKuduz ŞüpIsırıkGonereŞarbonSifilizEntamoebahistoylticGiardiaintestinaltisOCAKŞUBAT 1MARTNİSAN 1MAYISHAZİRAN 6TEMMUZ 4AĞUSTOS 2EYLÜL 3EKİM 2KASIM 4ARALIKTOPLAM 23Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007230

R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Sularıİlimizde merkez ve ilçelerde köylerde dahil olmaküzere123 İçme veKullanmaşebeke suyu, 261 halk kuyuları, 406 kay nak su yu, 162 sarnıç, 14 nehir dere, 1 su havuzu ve3 adet göl bulunmaktadır.İlim iz sınırları içerisinde içme ve kullanma suları ile ilgili olarak Halk SağlığıLaboratuarı Müdürlüğü ne ulaştırılmak üzere Pazartesi, Salı v e Çarşamba günleri sunumunesi alın arak incelemeye gönderilmektedir. Bulaşıcı hastalık veya salgın görülmeihtimalleri sö z konusu olduğ u zamanlarda An kara Refik Saydam Hıfzısıhha MerkeziBaşkanlığına gönderilmek suretiyle de analizi yaptırılmaktadır. Bütün bu çalışmalar tü mMerkez Sağlı k Ocakları, İlçe Belediye Başkanlıklar ı, Karabük Belediye Başkanlığı ve İlçeSağlık Grup Başkanlıkla rı ile işbirliği içerisinde bu çalışmalar yürütülmektedir. Klorlamaiş lemleri belediye buluna n yerlerde ilgili Belediye Başkanlı ğı elemanlarınca yapılmaktadır.Analiz sonuçları hakkında İl Halk Sağlığı Laboratuarı Müdürlüğü tarafındanMüdürlüğümüze gönderilmekte ve Gıda ve Çevre Kontrol Şube Müdürlüğü tarafındandosyalanmaktadır. 2007 Yılı içerisinde İlimiz merkezinde ve ilçelerinde bulunan okullarda,hastanelerde bulunan depoların dezenfeksiyonu ve klorlama işlemleri yapılmıştır. Şehirmerkezi ilçe merkezlerinde ve köylerdeki şebeke sularına ait depolarda dezenfeksiyonişlem i ve klorlama yapılmış olup, çalışmalar deva m edilmekt edir.Tablo R.8 2007 Yılı Su AnalizSonuçlarıBAKTERİYOLOJIK SUANALİZLERİKİMYASAL SUANALİZLERİTOPLAMUYGUN3234 175 3409UYGUNDEĞİL 653 37 690TOPLAM3887 212 4099Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007R.1 .2 .2. Denizlerİlimizin denize sınırı bulunmadığı için denizler ile ilgili olarak yapılan herhangi birçalışma mevcut değildir.R.1.2.3. Zoonoz HastalıklarTablo R.9 Kuduzla Mücadele Çalışmaları (2007)Temasa MaruzKa lanKişi SayısıKuduz Şüpheli Temas Sonrası Profilaksi2 D oz Aşı Uygulanan3 Doz AşıKişi Sayısı Uygulanan KişiSayısı5 Doz Aşı Uygulanan KişiSayısı580 82 173 325Kuduz Şüphe li Temasa Neden Olan Hayvanların Türlerine Göre DağılımıKöpek Sayısı Kedi Sayısı Vahşi Hayvan Sayısı Diğer414 149 107Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007231

Tablo R.10 Karabük İlinde 2007 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik HastalıklarHastalığın AdıHastalığa Tutulan SayısıÖlen SayısıKuduz 0 0Brusellosis 2 0Leptospirosis 0 0Anthrax 0 0Salmonellosis 0 0Tüberkülosis 46 0Uyuz 93 0Chlamydiosis 0 0Listeriosis 0 0Q Humması 0 0Sıtma 0 0Toxoplazma 0 0Distamatosis 0 0Kalaazar 0 0Trichomoniosis 0 0Leishmaniosis 0 0Teniasis 15 0Ascaridiosis 39 0Trişiniosis 0 0KKA 20 0Tuleremi 0 0Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007R.1.3. Gıda Hijyeniİl genelinde buluna n gıda üretim yerleri ve gıda satış ve toplu tüketim yerlerinindenetim ve kontrolleri, İl Tarım Müdürlüğü ve Belediye Başkanlıkları ekiplerinceyapılmaktadır.R.1.4. Aşılama ÇalışmalarıTablo R.11 2007 Yılı Aşı ÇalışmalarıAŞININ CİNSİHEDEF NÜFUS AŞILANAN ÇOCUK AŞILAMA ORANIBAKANLIKSAYISIDBT I + OPV 1(Difteri-Boğmaca-Tetanoz) 2944 2664 %90DBT II + OPV22944 2647( Difteri-Boğmaca-Tetanoz)% 90DBT III + OPV329442639(Difteri-Boğmaca-Tetanoz)% 90HİB 1HİB 22944 26372944 22582944 2056HİB 3% 70MMR2944 2513(Kızamık, kızam ıkcık,kabakulak)% 85BCG (Verem)HEPATİT-B I2944 27372944 28872944 2670HEPATİT-B II % 90HEPATİT-B IIITT 2 +Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007294429772944 2040% 88% 77% 93% 98% 101% 69232

R.1.5. Bebek ÖlümleriBebek Ölüm Nedenleri: Kalp solunum yetmezliği,Sepsis,Dolaşım yetmezliği,Prematüre,Solunum yetmezliği, Asfiksi,İnce bağırsak konjenita yokluğu arteri.2007 Yılı bebek ölüm hızı; Binde 9,6.Tablo R.12 2007 Yılı Bebek ÖlümleriBEBEK ÖLÜMLERİNİNYAŞ VE CİNSE DAĞILIMISAYI0-7 Gün Erkek 40-7 Gün Kadın 88-28 Gün Erkek 18-28 Gün Kadın 129-364 Gün Erkek 229-364 Gün Kadın 3Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007R.1.6. Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre DağılımıTablo R.13 2003-2006 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre DağılımıBÜTÜN ÖLENLERİNYAŞ VE CİNSE DAĞILIMISAYI0-7 Gün Erkek40-7 Gün Kadın 88-28 Gün Erkek 18-28 Gün Kadın 129-364 Gün Erkek 229-364 Gün Kadın 31-4 yaş Erkek01-4 yaş Kadın 05-9 yaş Erkek15-9 yaş Kadın 010-14yaş Erkek 010-14 yaş Kadın 015-24 yaş Erkek 015-24 yaş Kadın 125-44 yaş Erkek 1625-44 yaş Kadın 1545-49 yaş Erkek 1245-49 yaş Kadın 750-64 yaş Erkek 10650-64 yaş Kadın 3965-69 yaş Erkek 5365-69 yaş Kadın 4370-74yaş Erkek 7070-74yaş Kadın 7475-79yaş Erkek 9475-79yaş Kadın 8780+ yaş Erkek 10880+ yaş Kadın 165TOPLAM ÖLEN ERKEK 467TOPLAM ÖLEN KADIN443TOPLAM ÖLENLER ( KADIN + ERKEK)910Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2007233

R.1.7. Aile Planlaması Çalışmalarıİl Sağlık Müdürlüğü tarafından İlimiz genelinde İl genelinde Aile Planlamasıçalışmalarında kullanılan yöntemler etkili bir şekilde sürdürülmektedir. İlimizde bulunanDoğum ve Çocuk Hastanesi , AÇS-AP merkezleri, Sağlık Ocakları 1 -2-3-4-5-6-7-8-9Nolu MSO , Cumayanı SO, Kapullu SO, Safranbolu ilçemizde 1-2-3-4 Nolu MSO ,Yazıköy SO, Ovacuma SO, Bostanbükü SO ve AÇS-AP Merkezi , Yenice ilçemizde 1-2Nolu MSO ve Çengeller SO, Eflani MSO, Ovacık MSO, Eskipazar Merkez SağlıkOcaklarında Aile Planlaması uygulamaları yapılmakta ve danışmanlık hizmetleriverilmektedir.Sağlık ocaklarında her 3 aylık dönemler halinde hizmet içi eğitimler yapılmakta,tutulan raporlar İl sağlık Müdürlüğünce Sağlık Bakanlığı AÇS-AP Genel Müdürlüğünegönderilmektedir. Üreme Sağlığı Eğitim Merkezinde de tüm sağlık çalışanlarına Aileplanlaması yöntemleri hakkında hizmet içi eğitim yapılmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetleribünyesinde er ve erbaşlara yılda 4 kez Aile Planlaması ve üreme sağlığı konularında,Üreme Sağlığı Eğitimi almış personeller tarafından eğitim verilmektedir.R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık RiskleriR.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriHava kirlenmesi genel anlamda sanayi kuruluşlarından meydana gelenemisyonların yeteri kadar önlem alınmadan atmosfere bırakılması, konutlarda yakılan fosilyakıtlardan ortaya çıkan partikül, duman, is, kükürt, azotoksitler ve hidrokarbonlar, ulaşımaraçlarından kaynaklanan egzos gazlarının atmosfere verilmesi, ayrıca taşıtlardankaynaklanan, yolların ve açık alanların tozlanmasından oluşmaktadır.Hava kirliliğinin çevre üzerindeki etkileri global, bölgesel ve mahalli ölçektemeydana gelmektedir. Global ölçekte CO artışının yol açtığı sera etkisi, ozon tabakasınındelinmesi gibi etkileri atmosfer ve dolayısıyla yeryüzünde önemli ölçüde klimatolojikdeğişmelere yol açacağı yapılan modelleme çalışmaları ile ortaya konmuştur. Bölgeselölçekte asit yağmurları ormanların tahribatı ve göllerin asitlenmesi neticesinde ekolojikdengenin bozulmasına yol açmaktadır. Mahalli ölçekte ise SO2, partikül madde, CO, ozon,NOx gibi hava kirletici; insan sağlığı, bitkiler, yapı ve malzemeler üzerinde olumsuzetkiler meydana getirmektedir. Atmosferde bulunan hava içerisindeki bileşiklerin canlılarınyaşaması için belirli sınırlar içinde olması gerekmektedir. Bu sınırların normalden fazladeğişmesi yaşam sürecini etkiler.Karbonmonoksit (CO): İnsan sağlığı için zehir bulundurmakta, kandaki hemoglobinve vücuttaki oksijen miktarının değişmesiyle ilgilidir.Hidrokarbonlar (HC): Göz ve kulaklarda rahatsızlıklar oluşturur, kanser riskibulundurur ve koku yapar.Azotoksitler (NOx, NO, NO2) : Canlılar için zehirdir. NOx’in suyla bileşimi NitrikAsidi oluşturur. Diğer egzos ürünleri gibi göz ve kulak rahatsızlıkları yapar. Sinirsistemlerini etkiler, duman ve asit oluşturur.Kurşun (Pb) : Canlılar için zehirdir. Kanı zehirler ve sinir sistemini bozar.R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriSu kullanımı; birincil kullanım (içme, yiyecek içecekleri hazırlanması, yıkanma vetemizlik), ikincil kulanım (ev ve fabrikalarda atıkların uzaklaştırılması, sanayi suyugerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların söndürülmesi vb. uygulamalar) veüçüncül kullanım (doğal suların balıkçılık, denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama234

ve enerji için kullanımı) olmak üzere üç başlıkta incelenir. Her üç kullanım biçimiyle de suto plum sağlığı açısından önemlidir. Nitekim, içme ve kullanma suyu sorununu çözememişolan ülkeler de görülen her dört hastalıktan birisi suyla bulaşan hastalıktır.İçme ve kullanma suyunun doğrudan doğadan alınıp, toplumun kullanımınasunulması en kolay ve ekonomik olanıdır. Ancak; sanayileşme, kentleşme, uygarlıkdüzeyinin artması gibi etkenler bir yandan ihtiyaç duyulan su miktarını arttırırken, öteyandan da su kaynaklarının kirliliğini arttırmakta, kullanılabilir kaynakları azaltmakta veyaburadan alınacak suyun arıtma işlemlerini zorunlu ve kompleks hale getirmekte ve suarıtım maliyetleri her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, kaynağından alınan suyun arıtılmasıyeterli olmamakta, kullanıcının aldığı musluğa kadar güvenli ve temiz bir şekildeulaştırılması gerekmektedir ki; bu diğer bir maliyet öğesi olmaktadır. Kentlerin içmekullanmasuyu kaynaklarını besleyen havzalarda yerleşme ve yapılaşma engellenmeli,mevcut yapılaşmalarda kaldırılmalıdır.Dünyanın ekolojik dengesinin korunması ve doğal yaşamın devamında, sukaynaklarının çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca, kıt olan kullanılabilir su kaynakları, bukaynaklardaki kirlenme nedeniyle, daha da yetersiz hale gelmekte ve toplumlara içme vekullanm a suyu sağlanmasında sıkıntı çekilmektedir. Kirletilmiş doğal sulardankaynaklanan her türlü hastalık ve etkilenimler artmaya devam etmekte ve doğal yaşam hergün yok olmaktadır. Su kaynakları kirliliğine neden olan etmenlerin başında ev, tarım,hayvancılık ve sanayi atıkları gelmektedir. Ayrıca erozyon gibi çevresel faktörler ile doğalafet vb. doğa olayları da su kaynaklarının kirlenmesinde etkili olabilmektedir. Bunlardan,evsel atıklar, hayvan kesim yerleri ve sanayi kuruluşları gibi noktasal kirlilik kaynaklarınıkontrol altına almak daha kolaydır. Buna karşılık, tarımda kullanılan kimyasal gübreler,pestisitler ve erozyon gibi yaygın kaynaklardan gelen kirlilikleri kontrol altına almak dahada zordur.R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriBirey ve toplumun sağlıklı olabilmesi için insan ve hayvan atıklarınınzararsızlaştırılmadan çevreye verilmemesi gerekir. İnsan ve hayvan atıklarınınkanalizasyon sistemleri ile yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması yeterli değildir.Kanalizasyon arıtımı sağlayacak (teknoloji, personel ve örgütleme) sistem bütünüdür. Bubütünlük sağlanamaz ise, kanalizasyon sorunlarının çoğalmasına yol açarak çok dahabüyük bir tehlike kaynağı haline gelmesini sağlar. Kırsal kesimde, insan ve hayvan atıkları,önemli bir çevre sağlığı sorunu olmayı sürdürmekte ve en önemli biyolojik kirlenmekaynağı olma özelliği korumaktadır. Su ve besin kirliliğinin temel kaynağı bu tür atıklardır.İnsan ve hayvan atıklarının zararsızlaştırılması ile ilgili alt yapı yetersizliği nedeniyle, birçok bulaşıcı hastalığın varlığı sürmektedir.R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine EtkileriAkustik kirlilik de denilen gürültü; gelişmiş ülkelerde kişisel ve toplumsal yaşakalitesindeki göstergesi durumundadır. Bir çevre sorunu olarak ele alındığında önceliklegürültünün insan ve toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek en yüksek düzeylerin(gürültü ölçüt limitlerini) ortaya konması, daha sonra incelenen çevredeki mevcut gürültükoşularının ölçüm ve tahmin yöntemleri ile belirlenmesi ve bunlara bağlı olarak dagürültünün bir sistem içinde kontrol altına alınması çalışmalarının yapılmasıgerekmektedir. Gürültünün insanı etkileme oranı; maruz kalma süresi ile çok yakındanilişkilidir. Ayrıca sesin cinsi, ortam, alıcının psikolojik yapısı, eğitimi, yaşı, vb. değerlerdeetkilidir. Ancak genellikle ses seviyesi 35-40 dB’e ulaştığında insanlar gürültüden şikayetetmeye başlarlar. Gürültüye uzun süre maruziyetin, kalp atışlarında, kan basıncında,235

solunumda, göz bebeğinde değişiklik yarattığı, kandaki ürik asit ve lipid seviyelerinietkilediği belirlenmiştir. Yapılan araştırmalarda, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalaninsanlarda, özellikle gürültü ile birlikte vibrasyon veya CO gibi zehirleyici maddelere demaruzkalındığında (bileşik etki) kan basıncının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gürültü,peptik ülser oranını da yükseltmektedir.Gürültü önleme konusunda, sesi emme ve yansıtma özelliklerinden dolayı,bitkilerin özellikle de ağaçların etkili bir rolü vardır. Havaalanı ve otoyolların çevresindeyeşil kuşak oluşturulduğunda, sadece hava kirliliği değil gürültüde büyük ölçüdeazalmaktadır. Cadde ve yolların kenarına kısa bitkiler (ağaçlar) kullanılarak yeşillendirmeyapıldığında gürültü önemli oranda azaltılabilmektedir. Aynı şekilde, iki yol arasına çalıağaç karışımı dikim yapıldığında iki taraftan gelen trafik sesi bitkiler tarafındanyutulmaktadır.R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileriİnsanlar yüzyıllarca çevreyi denetim altına almak çabası içerisinde olmuşlardır.Ancak günümüzde ürün alma, yaşam standardı, yerleşme vb. açılardan akıl almazolanaklara kavuşurken çevre üzerindeki etkisi geometrik olarak artmış kendi varlığınıtehlikeye düşürür duruma gelmiştir.Böcekler ürün ve yiyeceklerin boyut, verim, depolama ve pazarlama kalitesiniazaltırken aynı zamanda hastalık taşıyıcı vektörler olarak da etkilerler. Böceklerinöldürülmesi amacıyla bir dizi kimyasal geliştirilmiştir.Pestisitler çevremizi amaçsız, sınırsız neredeyse kontrolsüz olarak açılan birkaçtoksik kimyasal grubundan birisidir. Bunlar toksik ve biyositli maddelerdir. Yani canlılarıöldürmek üzere kullanılan maddelerdir. Her türlü pestisitin bu özelliğinin göz önünealınması doğal yaşamla ilgili değerlendirmelerde bunun anımsanması gerekir. Pestisitlerhemen hemen her türlü çevresel öğede bulunmaktadır. Havada, suda, toprakta, yağmurda,karda, buzda yer alır ve yüzeysel sularda siste bulunabilmektedir. Dünyadaki bütüncanlılar, bitkiler, hayvanlar pestisitlerden etkilenir. ABD’deki bir yasada pestisitlerden“ekonomik zehirler” olarak tanımlanmaktadır. Pestisitler olarak kullanılan ilk maddelerarsenik ve kükürttür. Daha sonra botanik kökenli maddeler söz gelimi nikotin kullanılmayabaşlanılmıştır. Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlarda yapraklarda ve yüzeydekalan pestisitlerden etkilenebilmektedir. Ağaç ve asmaların altındaki çürümüş yaprak v.b.de bulaşma nedenleri arasındadır. Bu işçilerin havadan püskürtme, yerden püskürtmeuygulamaları nedeniylede büyük miktarda etki altında kalmaları mümkündür.Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiştirildiğialanlara yakın yaşayanlarda mesleki olmayan etkilenimle karşılaşırlar. Pestisitlerinbaşlangıç uygulama bölgesinde bir mil veya daha fazla uzaklığa taşınabilmektedir. Metilbromür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa işlemekte ve buradayaşayanların etkilenmesine neden olabilmektedir. Kaliforniya’da gladıola bahçeleriningazlanması sırada meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerininorada taşınması gerekmiştir.Pestisitlerin deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktusdanalınabilmektedir. Ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir.Mesleki etkileri sanıldığının aksine büyük oranda solunum yolu ile değil deri yolu ileolmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstüsatılanlar büyük oranda solunum yolu ile etkilenmektedirler.Böcek kağıtları da aynı şekildesolunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır.Pestisitlerin kanser yapıcı etkisi nedeniyle yasaklanması giderek artmaktadır.Burada iki sorun bulunmaktadır:236

1. Kanserojenik bir pestisitin kullanıma devam edilmesi,2. Hatalı olarak kanserojenik olduğu düşünülerek kullanımdan çekilen pestisitin diğerbir kanserojenik devreye girmesine yol açılabilmesi.R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunmaİyonizan ve non-iyonizan radyasyonun neden olduğu çeşitli sağlık sorunları vardır.İyonizan radyasyonun kansere neden olduğu kanıtlanmıştır. Ozon tabakasını delinmesinebağlı olarak Ultraviyole (UV) radyasyonun neden olduğu sağlık sorunlarında artış,teknolojinin hızla ilerlemesi ile kullanılan iletişim araçları, elektrikli araçların yaydığı veyüksek gerilim hatalarına bağlı ortaya çıkan elektromanyetik radyasyondan etkilenimdeher geçen gün artış olmaktadır. Radyasyon ile etkili bir mücadele yapılabilmesi için;sorunun boyutu, kötüleşme ya da yayılma eğilimi olup olmadığı, sağlık ve çevre üzerindekiolumsuz etkilerin doğası ve boyutları, çözümün teknik fizibilite ve uygulanabilirliği, etkinmüdahale çıktılarının karşılığında sağlanacak sağlık ve çevre yararlarının bilinmesi gerekir.İyonizan ve non-iyonizan radyasyon ölçme değerlendirme ve izleme sistemi kurulmalıdır.Non-iyonizan radyasyon ile ilgili personelin eğitimi yapılamalı ve halkı bilgilendirmekamacı ile eğitim etkinlikleri düzenlenmelidir.Geliştirilmesi Gereken Eylemler:1. Değişik ortamlarda insanların iyonizan ve non-iyonizan radyasyonlarla karşılaşmalarınıengelleyecek yasal düzenlemeler yapılmalı ve bunların uygulaması konusunda halkbilinçli hale getirilmelidir.2. Elektromanyetik radyasyondan etkilenimi en aza indirmek üzere, ürün ve mamulmadde (bilgisayar, mobil telefonlar vb. araçlar için) standartları hazırlanmalıdır.3. Elektromanyetik radyasyondan etkilenim düzeyleri belirlenmelidir. Bu nedenle ölçümedayalı saha araştırmaları yapılmalıdır. Şehir planlaması sırasında Yüksek GerilimHatlarından belirli uzaklıklarda yapılaşmaya izin verilmesi sağlanmalıdır.4. Her düzeydeki nükleer atığın güvenli depolanması ve yok edilmesi sağlanmalı bukonudaki yasal düzenlemelere uyulması için sıkı bir denetim uygulanmalıdır.5. Güneşten gelen Ultraviyole ışınlardan korunması konusunda halk bilinçlendirilmelidir.Yapay Ultraviyole uygulamaları denetlenmeli, hekim önerisi ve denetimi olmaksızınbu gibi uygulamalar engellenmelidir.6. Yetkisiz kişilerin radyoaktif materyale ulaşması engellenmelidir.7. Kişilerin ve toplumun, evlerden, topraktan, sudan ve havadan radon maruziyetiniönleyici önlemler alınmalı, bunlar yasal düzenlemelerle desteklenmelidir. Radonkirliliği tehlikesi yüksek olan bölgelerde, bireylerin kendi radon izlemesi yapmasıözendirilerek, bu amaçla radon emici cihazların ölçümünün yapılabileceği merkezlerinkurulması sağlanmalıdır. Ulusal veya bölgesel çalışmalar aracılığıyla veri eksikliğiveya yetersizliği olan bölgelerde sürekli olarak izlenmelidir. Konu ile ilgili olarakyeterli bir risk iletişim ağı kurulmalı ve toplum bireylerinin konuya duyarlılığıarttırılmalıdır.8. Yukarıda bahsedilen konularda halkı bilgilendirme ve bilinçlendirme programlarıyürütülmelidir.R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı ÜzerineEtkileriKonu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.KAYNAKLAR :Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2007237

(S). ÇEVRE EĞİTİMİS.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi İle İlgili FaaliyetleriÇevre bilincinin geliştirilmesi, çevreye duyarlı, olumlu, kalıcı davranışlarınkazandırılması, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve çevre sorunlarınınçözümünde bireylerin aktif katılımlarının sağlanması ve buna paralel olarak kamukurumlarının ve gönüllü kuruluşların faaliyetleri önem taşımaktadır.İlimizde; Çevre ve Orman Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında “ÇevreEğitimi” konularında yapılacak çalışmalara ilişkin işbirliği protokolü çerçevesinde;ilköğretim kurumlarına yönelik olarak çevrenin önemi, orman, bitki ve hayvanvarlıklarının korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve olumlu tüketim alışkanlıklarınınkazandırılması konularında görsel materyal destekli ve konu anlatımlı eğitim çalışmalarıyapılmaktadır.İl Çevre ve Orman Müdürü Ahmet IŞIK ve Çevre Yönetimi ve ÇED ŞubeMüdürlüğü yetkili elemanları tarafından, Anadolu Öğretmen Lisesinde Karabük’te havakirliliği ve alınan önlemler; küresel ısınma, hava kirliliğinin smog etkisi hakkındaöğrencilere bilgi verildi.238

Müdürlüğümüz tarafından, Safranbolu Anadolu Lisesi "Yeşili Koruma Kulübü"katılımı ile "Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri" konularında sunum ve ardındansinevizyon gösterimi yapıldı.Isınmadan kaynaklanan hava kirliliğini önlemek amacıyla İlimiz Merkez veSafranbolu İlçesindeki ateşçi ve site yöneticilerine 01-02 Kasım 2007 tarihlerinde eğitimverilmiştir. Ayrıca İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağılı ilköğretim ve ortaöğretimkurumlarında çalışan ateşçilere uygun yakma teknikleri konusunda eğitim verildi.Tıbbi atıklara ilişkin sağlık, güvenlik ve çevre konularındaki duyarlılığı geliştirmekamacıyla İl Müdürlüğümüz tarafından eğitim programı düzenlendiğini" belirtti. Yereleğitim programında Yüksek Çevre Mühendisi Ahmet KOLKIRAN tarafından katılımcılarabilgi verildikten sonra, eğitim sonunda katılımcılar ölçme değerlendirme sınavına tabitutuldu.239

21 Mart Dünya Ormancılık Günü etkinlikleri çerçevesinde hafta boyunca çeşitlietkinlikler düzenlenerek, öğrencilerle birlikte ağaç bayramı düzenlendi ve ilköğretimkurumlarına yönelik eğitim çalışmaları yapıldı.240

Orman haftası etkinlikleri çerçevesinde Bostanbükü İlköğretim Okulundaöğrencilerle birlikte fidan dikimi yapıldı. İl Çevre ve Orman Müdürü Ahmet IŞIK,fidandikimi hakkında öğrencilere bilgi verdikten sonra öğrenciler ve öğretmenlerle birlikteokulda fidan dikimi yapıldı.241

Esentepe İlköğretim Okulunda “Ormanlarımız ve Çevre Kirliliği” konularındaeğitim çalışması yapıldı. Orman haftası etkinlikleri çerçevesinde, öğrencilere sinevizyondestekli ve konu anlatımlı eğitim çalışması uygulandı.242

İl Müdürlüğümüzce; Karabük Valiliği bahçesinde “Geleceğimiz İçin FidanDikelim” kampanyası gerçekleştirildi. Halkımıza ücretsiz olarak 15.000 adet akasya, fıstıkçamı, akçaağaç, ceviz, badem fidanı dağıtımı yapıldı.05 Haziran 2007 Dünya Çevre Günü ve Çevre Haftası Etkinlikleri çerçevesinde;*Dünya Çevre Günü ve Haftası etkinlikleri çerçevesinde yapılan şiir, resimyarışmalarında dereceye giren öğrencilere ve bu öğrencileri yetiştiren öğretmenlere, EnÇevreci Sanayi Kuruluşuna, En Çevreci Okula, En Güzel Bahçe ve En Güzel Balkonyarışmasında dereceye girenlere Valilik Toplantı salonunda plaket ve hediyeleri verildi.243

*”Hava Kirliliği ve Kazan Yakma Teknikleri Konulu Panel” düzenlendi. Panelde, İlMüdürü Ahmet IŞIK, hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri ve Çevre Yasasıhakkında bilgi verdi.*Yenişehir İÖO, izci öğretmen ve öğrencileri ile birlikte Yenice Kanyonunda yürüyüşdüzenlendi. Yürüyüş sonrasında öğrencilerle birlikte Yenice Kent Orman Parkında piknikyapıldı.244

*Yenişehir İÖO, Çamkent İÖO, TED Koleji İÖO ve İmam Hatip Lisesi öğrencilerininkatılımı ile Çamlık Orman Parkında "Çevre Temizliği ve Piknik" gerçekleştirildi. Buradakiprogramın ardından Esentepe İlköğretim Okulunda Çevre Eğitimi kapsamında hava, su,toprak ve gürültü kirliliği; küresel ısınma, çevre kirliliğinin önlenmesinde alınabilecektedbirler hakkında öğrencilere bilgi verildi.S.2. Çevre ile İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve FaaliyetleriS.2.1. Çevre VakıflarıKarabük Çevre Koruma Vakfı, yönetim kurulu ve mütevelli heyeti kararı ile05.05.2005 tarihinde kapatılmıştır.S.2.2. Çevre DernekleriÇevre Koruma Derneği 1995 yılında kurulmuş olup, Zonguldak Çevre KorumaDerneğinin şubesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Çevre Koruma Derneğininamaçları arasında çevre bilincinin yerleştirilmesi, çevrenin korunması, toplumun yeşil birçevrede yaşaması yer almaktadır.Karabük Çevre Derneği, 2007 yılında kurulmuş olup, çevre değerlerinin korunması,çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik proje çalışmaları ve çeşitli etkinliklerdebulunmaktadır.S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlarİlimizde çevreyle ilgili federasyonlar bulunmamaktadır.KAYNAKLAR :Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2007245

(T). ÇEVRE YÖNETİMİ ve PLANLAMAT.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın ÖnlenmesiÇevre kirliliği ve çevresel tahribatın önlenmesi için İlimizde çeşitli faaliyetlersürdürülmektedir. Hava kirliliği İlimizde önemli bir çevre sorununu teşkil etmektedir. Bukirliliğin başlıca kaynakları; ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar, sanayide kullanılan yakıtlar,motorlu taşıtların egzos gazlarıdır.Hava kirliliğinin önlenmesinde İl Mahalli Çevre Kurul Kararı ile ısınmadakullanılacak yerli ve ithal kömürle, kömür özellikleri, kömür satışı yapacak gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken kurallar, tüketicinin uyması gereken kurallar, yakma sistemleri vekömürlerin tüketimi esnasında yapılacak denetimlerle ilgili esaslar belirlenmiştir.İlimiz sınırları içinde su kirliliğine neden olan sanayi tesisleri, yerleşim birimleri,akaryakıt istasyonları, mandıralar gibi kirliliğe neden olan tüm unsurlar tespit edilmekte,gerekli tedbirleri almaları konusunda uyarılmaktadır. Deşarj izin başvurularıdeğerlendirilmeye alınarak eksikliklerini tamamlayan kuruluşlara deşarj izinleriverilmektedir.İlimiz ve İlçelerinde katı atık depoları vahşi depolama tabir ettiğimiz düzensizdepolama şeklinde yapılmaktadır. İlimize bağlı İlçe ve belde belediyeleri düzenlidepolamaya geçmek için uyarılmış, bu konuda gerekli dökümanlar ve bilgiler aktarılmıştır.T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,Korunması ve GeliştirilmesiEkonomik gelişmenin temel amacı insanların refah ve konfor seviyesiniyükseltmektir. Havası, suyu, toprağı ve doğal yaşamı tahrip olmuş, dengesiz kullanımlaverimliliğini yitirmiş bir ortamın istenilen ekonomik devamlılığını sağlaması mümkündeğildir.İlimizde fidan dikimi yapılarak ağaçlandırmaya hız verilmekte, böylece hemçevrenin güzelleşmesine katkıda bulunulmakta hem de erozyonun önlenmesineçalışılmaktadır.İlimizde doğal kaynaklarımızdan olan güneş enerjisinden bazı konutlardakullanılmaktadır. Ekonomik bir doğal kaynak olan güneş enerjisinden daha fazlafaydalanılması gerekmektedir.T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin, Sonuçlarının Çevrenin TaşımaKapasitesini Aşmayacak Biçimde PlanlanmasıPlanlı bir kalkınma ve ekonomik büyümeyi gerçekleştirirken insan faaliyetleri iledoğal çevrenin bileşenleri arasında iyi ilişkiler kurulmalıdır. Gerek kalkınmanın gereksekaynakları kullanmanın tahrip edici bir şekilde değil, devamlılığı sağlayacak bir anlayışiçerisinde ele alınması ve yönetilmesi gereklidir.T.4. Çevrenin İnsan-Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun SağlanmasıÇevre kirlenmesi sosyal, teknolojik ve global olmak üzere değişik boyutlarasahiptir. Çevre kirliliği genellikle fiziksel ağırlıklı olarak ele alınmaktadır. İnsan çevreetkilenmesinin bir diğer yönü psikolojik boyuttur.246

Günümüzde insan-çevre ilişkisine yeni bir boyut kazandırılarak “Görsel Kirlilik”kavramı ortaya çıkmıştır. Görsel kirlilik; çevresel tüm çirkinlikleri içine alır; özelliklekentlerdeki mimarlık ve şehircilik eserlerinin insan ile uyumsuzluğundan, kentsel yeşilalanlar ın standart ölçütlerin altında kalmasından, tarihi ve kültürel değerlerinkorunamaması nedeni ile betonlaşmanın içinde kalmasından ve diğer çevreyeuyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır.Fiziksel kirlenme insanların biyolojik yaşamını etkilerken, görsel boyuttakikirlenme insanları psikolojik olarak etkilemektedir. İlimizde mümkün olduğunca yeşil alançalışmalarına destek vermekteyiz.T.5. Çevreye Duyarlı Arazi Kullanım PlanlamasıYapay ve doğal çevre süreçleri arasında bir etkileşim söz konusudur. Bu etkileşimuyum içerisinde olursa her iki çevre de bundan olumlu yönde etkilenecektir. Ekolojikönemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanların, tabi güzellikleringelecek nesillere ulaşm ası sağlanmalıdır. İlimizde artan konut sonucu arazilerin en uygunşekilde kullanılması konusunda gerekli çalışmalar yapılmaktadır.T.6 Çevresel Etki DeğerlendirmesiTablo T.1 2007 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler ListesiFaaliyetin MevkiiVarsaKoordinatıFaaliyet SahibiKarabük OSB --- VE-CA DışTic.A.Ş.KararFaaliyet Konusu TarihiKarar Noİndüksiyon Ocağı 2007/831.10.2007Safranbolu KuzyakaKöseler Köyü--- Kalemler Gıda San.Tic. Ltd.Şti.Tavuk Çiftliği 2007/926.12.2007Yenice İlçesi Kayaarkası --- Aksu Mad. San. ve Regülatör ve HES 2007/6Mevkii Elek. Üretim A.Ş. 06.07.2007Merkez İlçe Filyos ÇayıÜzeri--- Ekber Topal EnerjiÜretim Ltd. Şti.Regülatör ve HES 2007/506.07.2007Karabük Belediyesi AtıksuArıtma Tesisi--- Karabük Belediyesi Arıtma Tesisi 2007/702.08.2007Yenice İlçesi KayadibiMevkii--- Aksu Madencilik Kum çakıl ocağı 2007/821.08.2007Eskipazar İlçesi OrtaköyTaşlıtepe--- Karayolları 15.Bölge MüdürlüğüTaş Ocağı 2007/424.05.2007Safranbolu İlçesi Yazıköy --- Şeker A Besihane 2007/2Çevrik Mevkii 06.02.2007Karabük İli Kurtuluş Mah. --- Çaprazoğlu Haddehane 2007/3Haddehane 19.03.2007Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007KAYNAKLAR :Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2007247

KAYNAKÇA :Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 2003Karabük Belediye Başkanlığı, 2005Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2007Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2007Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2007Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2007Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Elektronik Bilgi İşlem Mrk.Şb.Müd., 2007Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2006Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2007Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2007DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2007Karabükİl Özel İdaresi Genel Sekreterliği, 2006MTA Genel Müdürlüğü, 2006Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2007Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2007Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2007KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002Karabük Belediye Başkanlığı,2007Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2007Karabükİl Milli Eğitim Müdürlüğü,2007Karabük Üniversitesi, 2007Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2007Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2007Belediyeler,2007Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2007Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi YönetmeliğiKarabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2007Karabükİl Çevre Durum Raporu, 2006248