48 49Olaðanüstü Genel Kurul Yapýldý12 Mart 2005 tarihinde “TMMOB Mimarlar Odasý Mimarlýk Hizmetlerini Uygulama, Tescil <strong>ve</strong> Mesleki Denetim Yönetmeliði’nin 5. Madde abendindeki “mimari iç mekan düzenleme <strong>ve</strong> donanýmý tasarýmý hizmetleri, mimari çevre tasarýmý hizmetleri, kentsel tasarým, koruma amaçlý imarplanlarý <strong>ve</strong> imar planlama çalýþmalarý” ile b bendindeki “ inþaat yönetimi, yapý denetimi” ifadeleri çýkarýlarak TMMOB YK tarafýndan kabuledilmiþtir. Bu karar üzerine, Mimarlar Odasý Merkez Yönetim Kurulu, TMMOB Yönetimine, 30.03. 2005 tarihinde “TMMOB <strong>ve</strong> MÝMARLIK”hakkýnda “Açýk Mektup” yayýmladý. 16.04. 2005 tarihinde de, TMMOB örgütlülüðüne yönelik olarak TMMOB Mimarlar Odasý Yönetim Kurulunun“Açýk Mektubu”na cevaben TMMOB YÖNETÝM KURULU bir bildiri kaleme aldý. Süren tartýþmalarla ilgili yayýmlanmýþ bildirilerewww.mimarlarodasiankara.org adresinden ulaþmak mümkündür. Tartýþma ile ilgili olarak Yavuz Önen'in <strong>ve</strong> Arif Þentek'in deðerlendirme yazýlarýile birlikte 27 Nisan 2005 tarihindeki Mimarlar Odasý Merkez Yönetim Kurulu'nun TMMOB Mimarlar Odasý Birimlerine <strong>ve</strong> TMMOB Üyesi OdaBaþkanlýklarýna göndermiþ olduðu bildiriyi yayýmlýyoruz.TOZ DUMANA KARIÞTIYavuz Önen<strong>Ankara</strong> 02/05 /2005.Mimarlar Odasý 'Mimarlýk Hizmetlerini Uygulama, Tescil <strong>ve</strong> Mesleki Denetim Yönetmeliði'nin TMMOB Yönetim Kurulu'na,Resmi Gazete’de yayýnlanmasý için gönderilmesinden sonra ' mugalata cenk olundu', TMMOB YK'nýn yönetmeliðin5.maddesinden mimarlýk meslek alanýyla ilgili kýsmý çýkarma kararý, Mimarlar Odasý Merkez Yönetim Kurulu'nun bu kararakarþý savaþ ilaný niteliðindeki <strong>ve</strong> aðýr eleþtiri <strong>ve</strong> 12 mart darbesi benzetmesi gibi de bir suçlama içeren mektubu, TMMOBYK'nýn mektuptaki deðerlendirme <strong>ve</strong> suçlamalara karþý disiplin <strong>ve</strong> ceza soruþturmasý baþlatmasýna yol açtý.Tozdan dumandan fermanýn okunamadýðý bir ortamdayýz. Oysa TMMOB YK, yönetmeliði düzeltmek gibi bir müdahale yerine,düzeltilmesi gerektiðine kanaat getirdiði maddeleri iþaret edip, MO'na geri gönderebilir <strong>ve</strong>ya sorunun taraflarýný bir arayagetirebilirdi. Burada usul hatasýndan ziyade esasa dair yani YK üyelerinin mimarlýk meslek alanýný tanýmlama giriþimine dair birsorunun varlýðýný görmek <strong>ve</strong> tespit etmek gerekmektedir. MO YK da, sorun alanýný geniþleten <strong>ve</strong> konuyu en geneldeðerlendirmelerle saptýran bir tarz yerine, mektubunu konuyla sýnýrlý tutabilir, ayrýca yargý yoluna baþvurabilirdi. MO YK'nunikinci mektubuna TMMOB YK'nýn, tarihten bazý sayfalarla TMMOB kimliðini hatýrlatmasýna da gerek yoktu diyedüþünüyorum.Ýç Mimarlar Odasýnýn yangýna körükle gidercesine kaleme aldýðý mektup da üzerinde durulmaya deðer. Kuruluþ aþamasýndaemek <strong>ve</strong>rmiþ, kurulduktan sonra da yýllarca MO mekanýnda birlikte çalýþmýþ biri olarak, bu odamýzýn yöneticilerine Mimarlara<strong>ve</strong> MO'na <strong>ve</strong>ya yöneticilerine yönelik deðerlendirmelerde daha özenli olmalarýný öneriyorum.Mimarlar Odasý <strong>Ankara</strong> Þubesi Yönetim Kurulu'nun 3 asýl <strong>ve</strong> 5 yedek üyesinin istifasý üzerine,Oda Ana Yönetmeliði'nin 58. <strong>ve</strong> 59. maddeleri uyarýnca olaðanüstü genel kurula gidildi. 26-27Mart 2005 tarihleri arasýnda yapýlan kurulda seçilen yeni Yönetim Kurulu Asýl <strong>ve</strong> YedekÜyeleri þu isimlerden oluþuyor:ASIL ÜYELERAli Ulusoy (Baþkan), Nimet Özgönül ( 2. Baþkan), Yüksel Yeþim Uysal (Sekreter Üye),Mehmet Ali Özgün (Sayman Üye), Ebabekir Özmert (Üye), Kemal Nalbant (Üye),Tezcan Karakuþ Candan (Üye)YEDEK ÜYELERAyþen Bayazýt, Çaðatay Emre Doðan, Erdal Altun, Fatma Cebeci, Özdal Kutlu, Selma Sökmen, Songül ÜzgünBu yazýnýn amacý testi kýrýldýktan sonra yol göstermek <strong>ve</strong>ya akýl <strong>ve</strong>rmek deðildir. Ancak, gerilim ortamý <strong>ve</strong> olaðanüstü haliliþkileri dikkatlerimizi daðýtmakta, enerjimizin boþa harcanmasýna neden olmaktadýr. Yönetim kurullarýnýn birbirlerini suçlayýcýtarzlarýna son <strong>ve</strong>rmeleri gerekir.Tasarýmdan, planlamadan, uygulamadan saf dýþý edildiðimizi; rant ekonomisinin hükmünü sürdürdüðünü;güneþin yokedildiðini; havanýn suyun topraðýn kirletildiðini; özetle insanca yaþama hakkýnýn sürekli ihlal edildiðini;doðal çevreninyaðmalandýðýný <strong>ve</strong> tahrip edildiðini; ekonomik <strong>ve</strong> teknolojik olanaklarýn saðlýksýz yerleþim alanlarýný büyük bir hýzla ürettiðini;küresel piyasa ekonomisinin hegemonyasýný <strong>ve</strong> olumsuz etkilerini; iþsizliðimizi; giderek fakirleþmemizi; mesleki yozlaþmayý;eðitimdeki bozukluklarý sanki görmez olduk. Olan bitene seyirci olduk, duyarsýzlaþtýk sanki. Bizi tüketen parçalayangeliþmelere yol <strong>ve</strong>rmeyelim. Birikimimizi <strong>ve</strong> enerjimizi bir potada eritelim. Odalarýn <strong>ve</strong> Birliðimizin ortamýnda birlikteoluþturduðumuz Ýlerici aydýn <strong>ve</strong> devrimci kimliðimize yukarýda özetle deðindiðim süreçlere karþý mücadele ederek sahipçýkalým, etkin <strong>ve</strong> dayanýþma içinde olmayý baþaralým.Bu geliþmeler sürecinde <strong>Ankara</strong> Þubesi YK, mimarlýk mesleðinin tanýmýný <strong>ve</strong> meslek alanýnýn düzenlenmesini görüþmek üzerebir tartýþma ortamýnýn yeniden örgütlenmesi gerektiðini görüþtü. Toplantýda bu süreci örgütlemekle görevli bir komisyonoluþturuldu. Bu toplantý sonrasýnda Þube yönetim kurulu'nun isteði üzerine MO'nýn Kayseri'deki MYK toplantýsýna YK üyesiM. Ali Özgün <strong>ve</strong> Yavuz Önen katýldý. Soruna dair görüþ <strong>ve</strong> öneriler dile getirildi. Bu toplantýdan sonra da Þube Baþkanýmýz AliUlusoy'un da<strong>ve</strong>ti üzerine þube yönetim kurulunun oluþturduðu komisyon toplantýsý gerçekleþti. Ali Ulusoy, Sait Kozacýoðlu,Ýmran Karaman, Süalp Güreþçioðlu, M.Ali Özgün, Yavuz Önen'den oluþan komisyon, iki gün sürecek <strong>ve</strong> Meslek Tanýmý,Mimarlar Odasý, <strong>ve</strong> TMMOB baþlýklý üç atölye çalýþmasýnýn yapýlacaðý bir etkinlik önerdi. Mimarlar Odasý ortamýndaki birikimlebirlikte bu çalýþma sonuçlarý yeni açýlýmlara ýþýk tutacaktýr.Meslek tanýmlarý <strong>ve</strong> pratiklerine, adýnda mimarlýk olan ortak bir alana, <strong>ve</strong> de Birliðimiz ortamýna kalýcý <strong>ve</strong> doðru çözümlereulaþabilmenin etkili yolu bu tür bilimsel çalýþmalardýr. Krizi aþmanýn yolu, mimarlýk mesleðine iliþkin bilgi <strong>ve</strong> iletiþim eksikliðinigidermek ilgili odalarla <strong>ve</strong> TMMOB ortamýyla paylaþmaktýr. Bu görev daha ziyade mimarlara <strong>ve</strong> tüm þubeleriyle MO'sýnadüþmektedir.
5051MÝMARLAR ODASI TMMOB ÝLÝÞKÝLERÝ VEMESLEK ALANININ BELÝRLENMESÝ ÜZERÝNEArif ÞentekMimarlar Odasý ile TMMOB arasýnda son günlerde yaþanankarþýlýklý açýk mektuplaþma “kriz”i, ne yazýk ki bunca yýllýkdeneyime karþýn, içinde bulunduðumuz koþullarý, yaþanansorunlarý yorumlamakta <strong>ve</strong> çözüm üretmede yetersizkalýnabildiðini gösteriyor.Nedense öngördüðümüz projelerin gerçekleþmesi için sadecemevzuatta bir dayanak edinmenin yeteceði gibi “sosyolojik” bir yanýlgýiçinde olabiliyoruz. Hatta bu, yanýlgýdan da öte, kendi çapýnda bir“toplumsal histeri” halini alabiliyor.TMMOB MÝMARLAR ODASI'NDANzorunlu bir açýklama…Belki üslup tanýdýk olduðu <strong>ve</strong> bildiðim bir söylemi dillendirdiðiiçin, katýlmamakla birlikte, Mimarlar Odasý metni bana yabancýgelmedi. Ama TMMOB'nin yanýt metni, sanýrým örgüt tarihindebir ilki oluþturuyor.“Mektuplar”, yazýlmalarýndaki amacýn tam tersine, yeni, gereksiz<strong>ve</strong> yararsýz tartýþmalarý baþlatacak mahiyette. Özetle söylemekgerekirse, “maksadýný aþan ifade” tarzý, sanki özellikle seçilmiþ.Örgütlerin, kurullarýn, “öfkeye yenik düþme” <strong>ve</strong>ya “aðzýna gelenisöyleme” gibi bir lüksü olamaz. Örgütsel yazýþmalar, kim kimibastýrýr kabilinden, konuyla yakýndan <strong>ve</strong>ya uzaktan ilgili herbildiðinizi yazacaðýnýz metinler olmamalý. Hele bilgisayarda“kopyala-yapýþtýr” marifetiyle, uzun uzun alýntýlar yaparakyazýlacak metinler, kiþisel tatminin ötesine geçmeyebiliyor.Mimarlar Odasý (MYK) <strong>ve</strong> TMMOB Yönetim Kurulu adýnayazýlan metinler, uzun yýllara dayanan iliþkilerde bugün korunmasýgereken düzeyin maalesef gerisinde kalmaktadýr.TMMOB ile iliþkileri sürdürmekteki güçlüðü, TMMOB'ninbugünün pratiðine yanýt <strong>ve</strong>rmeyen yapýsýndan gelen sýkýntýlarýyakýndan yaþadým, biliyorum. Son kez, Kaya Gü<strong>ve</strong>nç'in baþkanlýðýdöneminde, her türlü sýkýntýya karþýn, zaman zaman kiþiseltahammülümüzün sýnýrlarýný zorlasa da Mimarlar Odasý ileTMMOB arasýndaki diyaloðu koruduk. Bu konuda Ali Ulusoy'unsabýrlý, yapýcý, olumlu katkýlarýný takdirle anýyorum.“Sol” yanýmýzdaki bütün politik <strong>ve</strong> örgütsel sýkýntýlar TMMOBdüzeyinde de kendini gösteriyor. Hepsi mühendis de olsa, farklýmeslek alanlarýndan, farklý örgütlerden, farklý tutumlarlagelenlerin karar oluþturmaktaki maddi güçlüðünü de ayrýcadikkate almak gerekiyor. Ama bunu “<strong>ve</strong>rili durum” olarak görme,çalýþmalarýnýzý bu gerçeklere uygun yöntemlerle sürdürmektenbaþka seçeneðiniz yok þu anda.TMMOB'siz bir Mimarlar Odasý düþüncesine saygým var. Böylebir farklý örgütlenme, herhalde artýk “vatan hainliði” ile eþtutulamaz. Ama bunu geliþtirmenin, gerçekleþtirmenin yolu genegeniþ bir diyalogtan <strong>ve</strong> sabýrlý iliþkilerden geçiyor. Böyle bir“köktenci” çözüm için de, bir zamanlarýn gözde terminolojisi ilesöylersek, “en geniþ mutabakatý” saðlamak gerekiyor.Eðer iþler, “ucundan kan damlayan kalemlerle” yazýlacakmektuplarla çözülebilseydi çok kolay olurdu. Toplumsal yaþam,gerçek tespitlere dayalý, uzun <strong>ve</strong> sabýrlý iliþkileri, canlý diyaloglarýgerektiriyor. Bu süreçler tükenmeden yazýlacak “ayrýlýk” <strong>ve</strong>ya“küskünlük” mektuplarý yerini bulmuyor.Özellikle 90 sonrasý Mimarlar Odasýnda, yaþadýðýmýz pek saðlýklýolmayan farklý bir “yasa”, “yönetmelik” düþkünlüðü var.Toplumsal dayanaðý saðlam olmasa da, <strong>ve</strong>ya “çaktýrmadankarambolden” de geçse, iki satýr bir yönetmelik <strong>ve</strong>ya bir yasa ileiþlerin düzelebileceðine koþullanýyor bazý meslektaþlarýmýz.Belki yeniden tartýþma açýlmasýnda fayda vardýr; “Mimarlýk Yasasý”nýntartýþýldýðý Ürgüp Genel Kurulunda yaklaþýk 800-900 kiþilik genelkuruldan 4 kiþi, olumsuz deðil de olumlu oy <strong>ve</strong>rseydi <strong>ve</strong> yasa taslaðýkabul edilseydi ne olacaktý? Daha sonra Uludað'da aþaðý yukarý aynýmetin kabul edildi, ne oldu?Ama anlaþýlan sonuçtan <strong>ve</strong> sonuca varmak için sürdürülecekçalýþmalardan çok, konuyu en hararetli bir þekilde tartýþmanýn, heleyasa <strong>ve</strong> yönetmelik önerisi haline getirdiðimiz metinleri tartýþmanýndayanýlmaz çekiciliðine kaptýrýyoruz kendimizi. “Kendi kanunumuzukendimiz yaparýz” demek kulaða hoþ geliyor, ama kanun öyle kanunolmuyor ki?Son TMMOB ile olan tartýþmalý, mektuplaþmalý durumuna, kendisýnýrlarý içinde tutarak konuya daha dar bir açýdan bakmaya çalýþýrsak:Uygulamada mimarlarýn yetkili olacaðý alanlarýn sýnýrlarýný belirleyecekbir mevzuat oluþturmak istiyoruz. Eðer bu sýnýr tespiti baþka meslekleride ilgilendiriyorsa, bu mesleklerin uygulama alanlarýný dasýnýrlandýrýyorsa, hele hele onlarýn alanlarýndan bize kaymalar varsa<strong>ve</strong>ya öyle yorumlanabiliyorsa, onlarla “mutabakat” saðlanmadangetirilecek mevzuat doðal olarak tepkiyle karþýlanacaktýr.Burada üzerinde durulacak olan ikinci önemli bir nokta da, yaþananpratiðin, yani “<strong>ve</strong>rili durum”un böyle bir yetki alaný belirlemesini haklýçýkarýp çýkarmadýðý olmalý. Eðer gerçekten mimarlardan baþka hiçkimse o alanlarda çalýþacak bilgi <strong>ve</strong> beceriye sahip deðilse iþimiz çokdaha kolay olurdu. Ama tersini düþündüðümüzde, yani o iþleri yapmakiçin illa da “mimar” olmak gerekmiyorsa, bunun tersini mevzuatlazorunlu duruma getirmenin faydadan çok zararý olacaktýr.Ayrýca kýsa vadede, “yaptýðýmýz iþ, ürküttüðümüz de<strong>ve</strong>ye deðiyor mu”diye bakmakta da yarar var. Örneðin, “þehir plancýlýðý” alanýnda yetki,yürürlükteki ayrý bir mevzuat gereði farklý bir ruhsata tâbi tutulmuþsa,bizim “bütün mimarlar þehir plancýlýðý da yapar” dememizin pratikte birgeçerliliði olamaz. Ayný þekilde, özellikle sýnýrlý sayýdaki resmi iþlerindýþýnda, bugün için yasal bir yetki sahipliðini dahi gerektirmeyen içmimarlýk hizmetlerinin mimarlar tarafýndan yapýlmasýný öngörmenin defazla bir yararý yok.Megalomani düzeyine varmadýkça, her mesleðin kendi etkinlik alanýnýgeniþletmek istemesini doðal karþýlamak gerekir. UIA belgelerindemimarlýk için yapýlan meslek alaný tanýmlarý da böyle geniþ birçerçe<strong>ve</strong>yi kapsýyor.Ama mimarlarýn bu geniþ alanlarda gerçekleþen üretim içindekibelirleyiciliklerini, bu alanlarýn gerçekten “yetkilisi” olduklarýný, yani“meþruiyet”lerini öncelikle hayatýn içinde kanýtlamýþ olmalarý gerekmezmi?Mevzuatýn ötesinde, hayatýn kendi gerçeklerinden kaynaklanan böylebir yetki geniþlemesi, eðitimden, meslek içi eðitimden de geçen,sabýrla <strong>ve</strong> özenle izlenecek bambaþka bir yol haritasýný gerektiriyor.“Mimarlar Odasý, bu süreçte TMMOB'ye karþý tarihsel sorumluluðunudaha etkin olarak yerine getirmek <strong>ve</strong> tüm Odalardan daha fazlaemeðimiz, katkýmýz <strong>ve</strong> ortak anýlarýmýz olan bu kuruluþun“mesleklere piyasa yaratma” <strong>ve</strong> “iþ ortamlarýný üleþme” örgütü deðil,ayrý mesleklerin birbirleriyle ülke <strong>ve</strong> toplum çýkarýnadayanýþma <strong>ve</strong> iþbirliðini güçlendirecekleri bir“ortak sorumluluklar kültürü”nün demokratik kurumu olmasýyönündeki çabalarýný artarak sürdürecektir...”Genel Kurul kararýmýzla Resmi Gazete'de yayýmlanmasý için TMMOB'ye sunduðumuz “ Mimarlýk HizmetleriniUygulama, Tescil <strong>ve</strong> Mesleki Denetim Yönetmeliði”mizdeki “ mimarlýk” tanýmýný “ daraltarak deðiþtiren” yönetimkurulu kararýna iliþkin 16 Nisan 2005 tarih <strong>ve</strong> 582 sayýlý TMMOB yazýsý; söz konusu deðiþtirme kararýný bilimsel,kültürel <strong>ve</strong> hukuksal “ gerekçeleri”yle deðil, “ TMMOB Yöneticilerinin Düþünsel Kimlikleri”yle savunmaktadýr.Oysa Mimarlar Odasý, ayný düþünceleri de gözeterek mimarlýk tanýmýný “ küresel dayatmalara uygun” þekle getirenTMMOB Yönetim Kurulu kararýna karþý çýkmaktadýr.Mimarlarýn, “ mimarlýðýn toplumsal, kentsel <strong>ve</strong> çevresel yükümlülüklerine baðlý sanatsal <strong>ve</strong> mesleki sorumlulukalanlarýný” yok sayan TMMOB Yönetim Kurulu üyelerine karþý uygarlýk, insanlýk <strong>ve</strong> evrensel mesleki deðerlerindenkaynaklanan tepkilerini “ dar meslekçi anlayýþ” olarak suçlayan bu yöneticiler, aldýklarý kararýn “ devrimcigelenekler”le üretildiðini kanýtlamak isterlerken de ideolojik açmazlara düþtüklerinin belli ki farkýnda bile deðiller…TEPKÝMÝZ TMMOB'YE DEÐÝL, “YÖNETÝCÝLERÝNE”DÝRYine Mimarlar Odasý'nýn “ mimarlýk tanýmýný daraltan” TMMOB Yönetim Kurulu kararýna karþý tepkisinde özenlealtýný çizdiði <strong>ve</strong> bu eleþtirinin TMMOB'nin kurumsal kimliðine deðil “ kararý alan yöneticilere” yönelik olduðunun daýsrarla “ gizlenmesi” ise esef <strong>ve</strong>ricidir.Bu konudaki hassasiyetimizi vurgulayan açýklamalarýmýza raðmen, Odamýzýn kuruluþundan bu yana gönül <strong>ve</strong> destek<strong>ve</strong>rdiði TMMOB'ye “ saldýrdýðý” þeklindeki ifadeler öncelikle “ içtensizliðin” kanýtý; alýnan kararýn “ savunulamaz”olduðunun göstergesi <strong>ve</strong> bu nedenle zor durumda kalýnan durumdan çýkýþ yolu aranýrken talihsiz bir þekilde yeðlenen“ dar söylemli taraftar siyasetinin” doruktaki örneðidir.Bu nedenle söz konusu yazýyý, “ TMMOB'nin düþünsel birikimleri, bilimsel <strong>ve</strong> kurumsal saygýnlýðý, mimarlýk <strong>ve</strong>mühendisliðin düþünsel zenginliði <strong>ve</strong> ülkemizin aydýn <strong>ve</strong> ilerici güçlerinin tarihsel sorumluluklarý” açýsýndankabul edilemez bir tutum <strong>ve</strong> anlayýþ olarak görmekteyiz.