Aytek Sever - Moto Perpetuo I

Aytek Sever 

MOTO PERPETUO 

I

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek lisans 

öğrenimini Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. Çeşitli alt 

kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka, Omega adlı şiir 

toplamlarının yanı sıra, R. W. Emerson (Yaşamın İdaresi), H. D. Thoreau 

(Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), W. Whitman (Ben, Jack Engle; 

Çimen Yaprakları; Benliğimin Şarkısı), W. Kandinsky (Sesler), R. Tagore 

(Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı; Kadim Düşünceler), D. H. Lawrence (İnsanlar 

ve Öteki Yaratıklar), G. Stein (Nesneler; Odalar) çevirileri vardır.


MOTO PERPETUO 

I

Moto Perpetuo - I 


Kapak Resmi: 

‘Düşünen Filozof’ (‘İç Mekânda Tobit ve Anna’ ?) 

RHL-van Rijn (Rembrandt van Rijn ?), c.1632 

1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Ekim 2020 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. 

Her hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla 

basılamaz, kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir 

mecra veya internet sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için 

lütfen kaynak gösteriniz. 

www.isaretatesi.com 

isaretatesi@gmail.com

Give me the secret history of 

that sanctuary you call yourself. 

-R. W. Emerson-

İÇİNDEKİLER 

Ü b é r 

Silah Zoruyla Tao …………………………………………………… 17 

Standby ………………………………………………………………. 19 

Örtünmek ……………………………………………………………. 20 

Mimik ………………………………………………………………… 21 

Eşikten ………………………………………………………………... 22 

Avaz …………………………………………………………………... 23 

Pnömatik ……………………………………………………………... 24 

Asa ……………………………………………………………………. 25 

Gizli Gündem ………………………………………………………... 26 

İmler …………………………………………………………………... 27 

Kangren ………………………………………………………………. 28 

Zor …………………………………………………………………….. 30 

İştah …………………………………………………………………… 33 

Damar ………………………………………………………………… 34 

Satır - II ……………………………………………………………….. 36 

Tuzak …………………………………………………………………. 38 

Teknik Arıza …………………………………………………………. 40 

Deney …………………………………………………………………. 41 

Sıra …………………………………………………………………….. 43 

Uyuşma ……………………………………………………………….. 44

Etkinleşme ……………………………………………………………. 45 

Doygun ……………………………………………………………….. 46 

İksir ………………………………………………………………….... 47 

Amor Fati …………………………………………………………….. 48 

Ayrıcalıklı Müsrif ……………………………………………………. 49 

Siyah Çeyrek Daire ve Kırmızı Şeritler ……………………………. 50 

Nelere Tâbi …………………………………………………………… 51 

Proun ………………………………………………………………….. 52 

Koful …………………………………………………………………... 53 

Matematik …………………………………………………………….. 54 

Tutuşmuş ……………………………………………………………... 55 

Çizgiler ………………………………………………………………... 57 

Taşlaştırma ………………………………………………………….... 58 

Soyut …………………………………………………………………... 59 

Bukalemun …………………………………………………………… 60 

Yeti ……………………………………………………………………. 61 

Yanan Mum ………………………………………………………….. 62 

Bir Nevi Kübizm …………………………………………………….. 64 

Homeostasis - II ……………………………………………………… 65 

Nitimur in Vetitum ………………………………………………….. 66 

Hareket ……………………………………………………………….. 67 

Tuning Up …………………………………………………………… 68 

Dolaysız ……………………………………………………………… 70 

Yazıt …………………………………………………………………... 71

Å u r å 

Ateş …………………………………………………………………… 76 

Çapraz Bağ …………………………………………………………... 77 

Mezar ………………………………………………………………… 78 

Gözlem ……………………………………………………………….. 79 

Müzik Bilgisi ………………………………………………………… 80 

Düşüş ………………………………………………………………… 81 

Yanılsama vs. Yanlış ………………………………………………... 82 

Akış …………………………………………………………………… 83 

Heykel ………………………………………………………………... 84 

Majör Menzil ………………………………………………………… 85 

İkinci Gün ……………………………………………………………. 86 

Odak ………………………………………………………………….. 87 

Adres …………………………………………………………………. 88 

Canlandırmak ………………………………………………………... 89 

Uyum …………………………………………………………………. 90 

Naif ……………………………………………………………………. 92 

Açık Seçik …………………………………………………………….. 93 

Bedenin Aurası ………………………………………………………. 94 

Castorp Koltuğu ……………………………………………………... 96 

Şifrelerle Yaşamak …………………………………………………… 97 

İşlemler ve Sonuç ……………………………………………………. 98 

Varlık Bilgisi …………………………………………………………. 99

Eylemin Aurası ……………………………………………………... 100 

Noktürn ……………………………………………………………... 101 

Malzeme …………………………………………………………….. 103 

Bellek Resmi ………………………………………………………… 104 

O Şey - I ……………………………………………………………... 105 

O Şey - II …………………………………………………………….. 106 

Asosyal - I …………………………………………………………… 107 

Asosyal - II ………………………………………………………….. 108 

Kara Ayin …………………………………………………………… 110 

Açlık …………………………………………………………………. 112 

Armoniyi Sınamak …………………………………………………. 114 

Vibrato ………………………………………………………………. 116 

Takıntı ………………………………………………………………. 117 

Değişmeyen ………………………………………………………… 119 

Mağara ………………………………………………………………. 120 

Bilgi ………………………………………………………………….. 122


ÜBÉR 

15


16


SİLAH ZORUYLA TAO 

(YA DA "TANRIM, SAÇMALAYAMIYORUM!") 

Israrla soluduğum acı şekiller. Cebimden pat diye 

çıkardığım elin mistik vitiligosu. Beri yanımda saksı, 

geçmeyen dürtü. – Dünya benim dönüşüme hazır mı? 

Şu vazo soğuk sağduyu. Kilimde, yoklanmış dipler 

matematiği. Su birikintisine havayı kaskatı bir yoldan 

sürüyorum: tepkisel yüzey ıslığı. 

Şu Everest fotoğrafı benim dünyaya vantuz oluşumun 

izidir. Yer mozaiğinde tarihin formülleri. Çalkalayın şekilleri, 

kozmik varlığa biçilen zorlu şekilleri… 

Ta ki magma olsun hipopotam! Baktığı yeri kaosla 

kavuruyor gözbebeği. – Çivi çakılıyor başka yerin dokusuna. 

Sonsuzun delilini steril gerçekliğe kodladıkça, işte, çoktan 

delik deşik oldum bile! En iyi bildiğim yerden bir ucube 

geçiyor ulu orta. 

Neydi mekân, yerçekimi? Bulunduğum yeri geri getir 

bana, ey başdönmesi! Ta ki milyar yıllık Big Bang yankılarıyla 

gıdıklanayım. 

17


İçim gidiyor yekpare beyazlığa. Fifth Avenue kâğıt gibi 

yırtılıyor boydan boya: ardında iç organlar. 

Buyruğunu ilan etmiş elektrik pilonunu görmezden 

geliyorum. Anahtarlarımın şıkırtısı Buddha’yı ağacın altından 

kaçırdı kaçıracak. – Eşikte durmak ne fena; tam tahterevalli 

varoluş noktasında! 

Karanlıkta merdivenin sonuna pırıltılarla yürümek yiyip 

bitiriyor beni. Karıncalanıyor elim ayağım. 

Terliklerimi ayağımdan çıkaracağım ânın dipsiz kuyusu 

çağırıyor gövdemi. 

O halde tüm kıtalar doğrulasın beni! Geliyorum! Parlak 

buluşlarla geliyorum. Tanrım, saçmalayamıyorum! Zamanı 

bükebildiğimi gösterip duruyorum. Kimse görmüyor ama 

herkesten çok buradayım. 

Boşuna değil varlığımla kapladığım uzayın kokusu. 

Boşuna değil maden ocaklarına uzattığım elektrikli uç. 

Yoksam bile, ürpererek kendimi bulabiliyorum. 

18


STANDBY 

Biraz daha zaman gerek. Durmak, beklemek zorunda. 

Atalete alıştırıyor kendini, beklemeyi bilmek gerek. 

Eylemsizlik de ustalık gerektirir. 

Eli kolu bağlı. Hiç kimse verili koşulları değiştiremez. 

Bağlamın dokusu alttan alta yayılır. Dış halkalarda neler olup 

bitiyor da iç halkalara aksedecek? – Baştan sona, verili 

koşullarda, neyin nasıl yapılmadığı önemli. 

Biraz daha zaman gerek. Eylemsizlik de bir sanat. – 

Büyük deneyim böyle beklenir. Eylemin heyecanı uzuvlara 

hangi elektrikli akşam göklerinin altında dolacak? 

Şaşırın onun kendini büsbütün kapatmış halde nasıl bu 

kadar uzun süre kalabildiğine: Onun mutlak kilidi, yalnızca bir 

dizi zirvenin ilkiyle açılabilir. 

19


ÖRTÜNMEK 

Kemiklerim görünüyor, iç organlarım. Bana bir örtü 

gerek. Tenim işe yaramıyor. Tenim yırtık; yırtık olmadığı 

yerde şeffaf. Bana beni örtecek bir çarşaf gerek. 

İç değil, yüzey olmalıyım. Mantar tıpa gibi yüzeyde 

kalmalıyım. 

Kaplanmanın bir yolunu bulmak zorundayım. 

Kemiklerim görünüyor, iç organlarım. İçim dışarı sızıyor, 

dışarısı içime. 

Tüm dikkatimi vererek, hummalı bir çabayla, beni 

kaplayacak örtünün ipliğini eğirmeye uğraşıyorum. 

Yeri geliyor, arabanın camından sıradağları takip etmeye 

koşulluyorum kendimi, yeri geliyor, ipe boncuk dizme veya 

ambalajdan boyayı kürdanla kazıma gibi oyalayıcı işlere 

kendimi kaptırıyorum. – Beni örtecek doku, eğer 

becerebilirsem, belki de mi-sol-fa’yı bir tam ölçüye 

yayabilmemden gelecek. 

20


MİMİK 

Taşı saran hava onun tüm bombelerinde aşkın. Dönüş 

halinde bir taş. 

Suda kıpırtı ve kavis. Bulutta dürtü. Ormanın aynası. 

Sicim gibi geçiyor kuytudan ses; ıslak bir tutuşma. 

Turluyor her şey kendi biçimini. Servinin sivri tepesinde 

manyetik odak. 

Ovanın düzlüğünde menziller; göğün yükseğinde saat 

beş güneşini tutan derinlik. 

Düşen elma. Islık. Yoğun toprak, adım başı çınlayan 

zaman. 

Müzik, müzik, müzik! Armoninin sütünü sağmayı 

sürdürmek için her an tekrarlanması gereken iç mimik! 

21


EŞİKTEN 

Eşikteydi. 

Düştü düşecekti. 

İttirdim. 

Düşmedi. 

Zorladım, direndi. 

Uca dayanmıştı. 

Öylece bıraktım. 

Taraçaya çıktım sonra, karşımda geniş bir manzara: Nefesimi 

tuttum, hem de öyle uzun tuttum ki, aşılmaz engelin etrafından 

dolanıp en uç noktada dokunuverdim ötenin bağrına. 

22


AVAZ 

Yükselt sesini, bağır, ortalığı inlet. 

Duy, duyur. – Yetti mi? 

Sus, öyle kal, soluğunu dinle. 

Bekle. – Om: Yokla ciğerini, karnını. Kabart sırtını. 

Kendi çekirdeğinden dön geri, derinden yüksel, eşiği aş, 

kalıbından taşarak haykır avaz avaz: Ötesini düşünme, bir ses 

kuşağı yaz yükseklere! 

23


PNÖMATİK 

Okuyor, karşı kıyının siluetini nefes nefese okuyor. Dura 

dura, aksayarak. Soluyor; takılmalar taranan aralıkları geçersiz 

kıldıkça yeniden soluyor: inişli çıkışlı, dönüp tekrarlayarak, 

boğuk boğuk. 

Nefes nefese okuyor. Suyun öte yakasını tüm kütlesiyle 

kaskatı duyuyor: nefesinin vardığı uçta düşünceyi kurutana 

dek, yamaçta can damarı. 

Okuyor, yokluyor. Soluğu kesiliyor – ve dünya bomboş. 

Burnu, ciğerleri, ve havayı vücudunda dolaştıran tüm 

uzuvlarıyla solunum yolu ona hep, gerçekliğin doğru 

yorumunu ve delili sağlayagelmiştir. 

Aykırı bir sessizlikle araştırıyor etrafı. – Hapşırıyor. 

(Ateş çizgisi. Mistik hat. Hedef. Düğüm. Cevher. Geçit. Yoğun 

madde. Kor.) 

Soluyor, okuyor, soluğunu tutuyor, – menzili yeniden 

sıcak görüyor. 

24


ASA 

Bıldırcını bengi hızda düşündü. Boşluğa yatırdı 

rakamları. Metali ışıkla sınadı, eşyayı dış halkalardan geçirdi. 

Duvara dokundu, tınladı. Ateşi aynada gördü; tütsünün 

dumanını sessizliğe kapattı; saniyelerin ritmiyle oynayıp, taşı, 

suyu, ahşabı elektriğe kaçırdı. 

Elinde kararlılıkla tuttuğu, boşlukta manyetik gizemler 

uyandıran bir asa vardı. 

25


GİZLİ GÜNDEM 

Masalar içi ışık denizi; camın göbeğinde masmavi çağ. 

Metal gönderde mutlak zirve, bayrakta mega rüzgâr, bulutta 

lacivert elektrik. – Saniyelik bir la-sol-fa-mi’yi on saniyeye 

yayarken helak oluyor dev orkestra. 

Çığırından çıkmış çarkları makul bir hıza yavaşlatmak 

için mi bu abartılı çaba? 

26


İMLER 

Alışık olduğu yerden ayrılıp geldi buraya. Bu yeni yer, 

düzlüğün kıyısında, tümsekler arasından uzanan ıssız vadinin 

başlangıcında, koruluğun berisindeki çanaksı bir alan. 

Sessizliğe ve durgunluğa kulak kabartmış, çadırını bu 

kuytuya kuracak. 

Havada ve toprakta akşamın boğuk, derin heyecanını ve 

belli bir iç uğultuyu duymayı umuyor. Durumun ve 

dakikaların erişilmiş yalınlığını korumaya çalışarak 

malzemeye eğilmiş, çadırıyla uğraşıyor. 

Yönünü belirleme derdinde: Neye göre konumlanmalı? 

Bölge, onun tini üzerine giydireceği kütle. – Ya da eğer 

bu kütle bir kapsa, kendisi o kabın içereceği bengisu olmalı. 

Maddeyle ve biçimlerle çalışmayı bilmiyor mu? 

Uygulama noktaları arıyor kendine: destekler, oluklar, denge 

ve direnç merkezleri. 

Nasıl ki bazen tuhaf bir başdönmesiyle göğün cezbesine 

kapılıp, boşlukta, yükseklerde elektrikli kovuklar aramaya 

başlarsa, – şimdi de benliğine bir dayanak yakalamak için 

etrafta alelâde imler arıyor. 

27


KANGREN 

Elim kangren – ama göremiyorum bu kangreni. 

Elimi görebiliyorum, elimin içine içine bakıyorum, 

kangreni göremiyorum. Ama kangrenden şüphem yok, onu 

göremesem de varlığına dair bilgi bende mevcut, hatta 

neredeyse tüm bilincim o bilgiden ibaret. Yani kangren, 

göremesem de yaşadığım, içinden geçtiğim bir olgu. 

Ama, madem elimi görüyorum ve madem kangrenden 

eminim, o halde elimle beraber kangreni de görebilmeliyim! 

Böyle düşünmekten kendimi alamıyorum. 

Asıl mesele de burada: Elimin kangrenini, arada bir engel 

olduğundan göremiyorum. Elimi gördüğümde orada olmayan 

engel, elimin kangrenini görmeye çalıştığımda orada. 

Tam bir muamma olan engelin ardını mutlaka 

görmeliyim. Bu nasıl olacak? Belki de bakışlarımı engelin 

üzerinden aşırmam gerek. Ama daha engelin ne olduğundan 

emin değilken bu nasıl olabilir? Diyelim ki emin oldum, engeli 

aşmak için bakışlarıma nasıl kavis çizdirebilirim? Bakışlarımın 

tüm kontrolü bende olsaydı, belki bunu yapabilir, engelin 

28


ardını görebilirdim. Peki ama o zaman da kangrenin yer 

değiştirmeyeceği ne malum? Belki de kangreni göremiyor 

olmam onun oynaklığındandır. – O halde yok saysam 

kangrenimi? Ama yok olmadığını gayet iyi biliyorum, kangren 

benim bizzat yaşadığım, deneyimlediğim bir olgu, ve dediğim 

gibi, tüm bilincim bundan ibaret. Hatta korkarım ki, 

kangrenimi yok saymamla kendimi yok saymam arasında 

hiçbir fark olmayabilir. 

Belki de kangrenimi görebilmek için bakış kırılmaları 

yaratmalıyım. 

Belki de sürekli açı değiştirerek bakmalıyım. 

Belki de kaçamak bakmalıyım: Yanlışlamasına, sanki 

göreceğim yokmuş da görüyormuşum gibi. Belki de 

gözbebeğimle değil, gözümün ucuyla, hatta gözümün akıyla 

bakmalıyım. 

Ya kangren sadece elimde değilse ve beni tüm varlığımla 

içine almış, dıştaki, beni kapsayan türden bir kangren, bir tür 

hiper-kangrense – ve o yüzden göremiyorsam onu elimin 

içinde? 

Bu esrik imge ne zamandan beri kaskatı 

duruyor ezberimde? 

29


ZOR 

İnsan, zorlanır. Karşı konulmaz güçler etki etmektedir 

ona, bir o yana bir bu yana eğilir, bükülür. Tam da birçok güce 

maruz kaldığı için insandır o; ibre bir o yanda bir bu yanda 

sona dayanır. 

Peki ilerler mi insan? Doğrusal bir iyiye gidiş anlamında, 

hayır; ama devam etme, bir epizottan diğerine geçme 

anlamında, evet. Yani kişinin ısrarla izlediği yola dair bir tür 

“geç-geç teorisi” geliştirilebilir, – ya da belki bir tür “sarkaç 

teorisi”: bilgi ile bilgisizlik, soyut ile somut, tin ile ten, duyum 

ile eylem, güç ile güçsüzlük, bağımsızlık ile düşkünlük 

arasında, bir ileri bir geri, salınım. Çünkü insana etki eden 

güçler, ona dayanılmaz bir itim ve çekim uygular. – Olduğu 

yerde kalabilmek mümkün değildir. Menzile varıp orada 

durmak da. Gelişim ve yozlaşma eşzamanlı yürür: Karşıt ama 

karşılıklıdırlar, biri diğerini tüm kaba kuvvetini uygulayarak, 

zorbaca bastırır, öteki de ona aynısını yapar ve böylece 

dengelenirler. 

Peki bireyin değerini belirleyen, onun esnekliği midir? 

Hayır, tam aksine, direnci, katılığıdır! Kişi, tüm o baskın, 

30


dayanılmaz güçlerin tahakkümü altında her şeye rağmen 

bütünlüğünü korumasıyla sınanacaktır. – İnsanın gücü, 

ayağına dünyanın en ağır prangasını takabilmesinde, çıpa atıp 

demirleyebilmesinde, ya da yere sağlam bir kazık 

çakabilmesinde yatar. 

“Geç-geç” kaçınılmazdır; öyle ya da böyle, bir epizottan 

diğerine ilerlenecek, her yoğun aralık kendi aşırılıkları içinde 

yaşanacak, bağlam tümden değişecektir; ama o esnada sıkıca 

korunan bir öz, katı bir çekirdek olmalıdır. İnsan zorlanacak, 

ama direnç gösterecektir. İnsan eğilecek, esnetilecektir, ama 

oradan geri yaylanacaktır. Bilgisizlikle ya da bilgiyle; somutla 

ya da soyutla; tenle ya da tinle; eylemle ya da duyumla; 

güçsüzlükle ya da güçle; bağımsızlıkla ya da düşkünlükle, kişi, 

içinde bulunduğu koşullarda, elindeki malzemeyle, iniş ve 

çıkışlarla aynı şifreli sonucu elde etmenin yollarını aramak, 

bildiği programı dünyaya dayatmak zorundadır. 

Kendine yollar bulmak ve o yolları kaybetmektir insanın 

sanatı. (Boşuna denmemiş, “Büyüklüğü yaratın ve sonra 

tehlikeye atın onu; deha yalnızca o yolla türeyebilir” diye.) 

İster geç-geç, ister sarkaç, ister döngü, ister akış deyin buna, ne 

derseniz deyin. 

Fakat şunu da bilmek gerek: Sıklıkla, bir 

çocuk eğlencesinden ziyade trajik, ölümcül bir 

köşe kapmacayı andıran bu süreç, yer yer 

kendinde öyle bir Araf’ı gizler ki, ona 

ulaşıldığında, karşılaşılan zorlukların 

şiddeti en sona dayanacaktır: navigasyona izin 

31


vermeyen yoksunluk paftaları, karşılığı 

olmayan istem krizleri, açmazın koşulladığı 

kapkara bir standby. – Daha da fenası, bu 

Araf’tan bir felsefe türetmenin mümkün 

olmamasıdır: Buradakiler, felsefenin 

düzeltmesidir. 

32


İŞTAH 

Bulutları soludun. Nefes nefese geçtin yıldızlardan, balon 

gibi şiştin. Acı bir kavisle taradın ufku. Yutmak istedin mağara 

girişini; kuzeyi vahşi bir çığlıkla düşündün; buhar saçtın, 

elektrik saçtın; istedin, dağ zirvesine hınçlandın. Gerindiğinde 

kıtalar çatısını zorlayıp çatlattın. Hücum ettin müzikle, 

kudurmuşçasına koştun boşluğa. 

Madem bunca iştahlısın, – önce güzel bir ad bul iştahına! 

33


DAMAR 

Damar buldum. 

Bir maden damarı; ışıltılar saçıyor. 

Damar buldum, zenginlik, bolluk, güç fışkırıyor. 

Yokladım, kıskaçlarla tuttum onu, sünger gibi sıkıp akıttım 

bengisuyunu. 

Damar buldum. 

İki kere buldum, denedim, oradaydı, üç kere buldum. 

Soğuttum, dondurdum, rüzgâr geçirdim içinden, arıttım, 

parlattım. 

Buldum damarı: İçte, göbekteydi; ilk dokunuş ılıklığıyla 

serin, manyetik bir hattı. Kaynaktı, olanaklar, dirim 

dağarcığının baştan başası, ısrarlı takibin uçta tutuşturduğu 

yama. Kıvılcım, sıçrama, hoplayışı kanın, – hiperbol çizip 

dinen nefes. 

Damar buldum. Bir kere damar, iki kere damar, üç kere, 

dört kere, ben ne kadar denersem o kadar kere. (Belli ki tutmuş 

aşı.) 

34


O halde kullan damarı, vecd madenciliği yap, sınırsız 

cevher çıkart oradan: Aygır çıkart! Heykeller çıkart! 

Panoramalar çıkart! Kadın çıkart! Albatros çıkart! Re minör 

çıkart! Palmiye çıkart! Aklanlar, akabeler çıkart! Uzay suyu 

çıkart! Deliller çıkart! Serin rüzgârlar çıkart, tin dokusu çıkart, 

gök ürperişi çıkart! Kopyala, çıkart da çıkart! – Ta ki 

denenmemiş yüksekliklerden hep alıkoyan görünmez tavan 

zedelensin ve yukarılara sızılabilsin, – yapıcı güç, icat ettiği 

eylemle, bayat bir eylem taklidinin ötesine geçsin! 

35


SATIR - II 

“Oku.” 

ulu bir çığlık 

duyup da bakmazmışçasına –– 

okuyacağım satırı. 

çığlığı 

boşluğun ürperen derinliğinde 

daha çarpıcı kopyalarmışçasına –– 


ufuk çizgisi üzerinde 

ötenin kıvılcımları çakarmışçasına –– 


tenimde zamanın 

can damarını yakalayıp 

devriâlem yaparmışçasına –– 


36


uçların kadim bağlantısını 

mekânda 

aykırı bir mühürle kurarmışçasına –– 


olanın karanlık yankısını 

gece bulutları esrimesiyle aşıp 

önceki duruma döner dönmez –– 

sesli okuyacağım satırı. 

37


TUZAK 

f. çetin’e 

Caddeden sapıp eve dönüş yoluna girdim. Her gece eve 

giderken yürüdüğüm yol bu. Alışkın olduğum sokaklardan, 

her zamanki evlerin önünden, sokak lambalarının altından 

geçerek, aynı köşebaşlarına, ara sokaklara bakış atarak 

ilerliyorum. Alacakaranlıkta kimseyle karşılaşmıyorum. 

Evimin olduğu sokağa vardığımda, kenara yanaşarak 

yolun kıyısından yürümeye başlıyorum. Çünkü yolun tam 

ortasında, tuhaf şekilde beni çeken, tanımlayamadığım, 

tekinsiz bir alan, bir tür tuzak var, oradan kaçınmam gerek, 

daha önce defalarca yaşayarak gördüm ki, oraya basarsam eve 

dönüş hissimi yitiriyorum. 

Ama bundan nasıl sakınabilirim? Her defasında, ne 

yaparsam yapayım, gösterdiğim direnç ölçüsünde o karanlık 

alana doğru çekilmiyor muyum; ve kıyısından geçme riskini 

alarak ilerleyeyim derken adımımı şaşırıp tam da oraya 

basmıyor muyum? Ardından eve varsam bile, geçersizleşmiş 

bir eve dönüş hissiyle olmuyor mu bu; tüm yanlışlanmışlığıyla 

benim olan bir “kapatılma evi” türetmiyor muyum? 

38


Ve bu akşam da öyle oluyor! Tam da evime varmaya 

ramak kalmışken, gidip aynı noktaya basıyorum ve kaçınılmaz 

kırılmayı yaratıyorum. 

Şimdi siz söyleyin: Bir insan aynı hatayı kaç kere 

yapabilir; ayağının sürçeceğini bile bile neden belanın 

kıyısında gezinir; neden eve dönmeye kafayı takar da, onu her 

defasında bir hatanın yarattığı kırılmayla ikame eder; 

tekrarlanan hatadaki gizemi, nasıl olur da bir defadan diğerine 

zerre kadar tüketemez? 

39


TEKNİK ARIZA 

Ivırı zıvırı yoğun ve durdurulamaz düşüncelerle, bilincin 

zımpara kağıdıyla düşünme humması. Eski bir hatadaki bayat 

karakterin korkunç provasına ışınlayan teneke zaman tüneli. 

Dadanan sinekler, sinek sokmalarına aşırı hassaslık – ve tam o 

hassaslığa göre sinek sokmaları: sinirsel tükeniş; kızarıklık ve 

kabarmalardan köseleye dönen ten. Hergeleye dönen ben. Hep 

çevresinden dolanılan sıradan-eylem becerisi, hep harcanan 

normalleşme refleksleri. Uğursuz bir kopya olarak gezinen 

tinsel doğru-sıralanış katarı: güç başlangıçlarının amansız 

rendesi. Hakkında doğru hüküm verilebilecek biricik şeyin de 

naylon gerçeklikte yiteceğini bilerek yaşamak zorunda olmak. 

Zamanın çarklarıyla, oyuncakmış gibi, ama zevksiz (adult) bir 

hırsla –ileri geri– oynamak, zembereği terse kurup cırtlatmak, 

saatbaşı gongunun vurmaya hazırlanma tıkırtılarını kıyamete 

yormak: – Buna karşılık, daha da beteri, GONG YİNE 

VURMAMAK! 

Nasıl da kolayca kısa devre yapan, copycat bir beyin… 

40


DENEY 

Merdivenden aşağı, bir alt kata inmenin zamanı gelmiş. 

Aşağıdaki oyuna hazırlanırken bozulumdan geçilecek. (Başka 

yolu yok. Seviyeler arasında, özellikle de üstten alta, sorunsuz bir 

geçiş olamıyor.) Duyarlılığımı kısmi felce uğratıp ortalama 

duyarlılığı önceleyen duyarsızlığı elde etmem gerek. 

Oldu mu? – Zevki zehirle bir arada kaynamaya bıraktım. 

Durumun kırk perspektifinde şimdi yeşillenen, şizofren 

kedilerdir. Sıradan bir an, sıradan bir öne eğim: Asitle 

yıkanmış boz kovuğa, güneş vuran kil tableti yerleştirsen ne 

olur? Pembe uyku kaçkınlığından bin pişman, çıkıntılar kendi 

oluklarını bulabilsin diye zemini sarsıp çalkalıyorum. 

(Sorunsuz geçişler olamayacağı daha baştan belliydi.) 

Tayflar var. Zaman kırılmaları. Islak duvar dipleri. 

Göksel köşelikler. Boş içler eşelenip vertigo çarkları 

döndürüledursun. 

Kadim zamanda levhaya kazınan işaretler bilindiğinden 

beri, elin duruşları (örneğin masanın üzerinde, bardağın 

yanında, yumruk yapılmış ya da hafifçe kıvrık olarak) 

dayanılmaz derecede sonsuz. Buna birtakım göstergeler, 

41


sayaçlar, düğmeler, anahtarlar, vanalar takıp kurmak şart. – 

Kurcalanadursunlar. 

Çözümün gerçekleşeceği kimyayı düşünüyorum yoğun 

uzaya. Ayaklarımın kurtulup kurtulup geri yapıştığı çamur, 

benim varlığa bir zaman cup diye bandırıldığımdan kalandır. – 

Beden arınamaz. – Tepede bir antenle gezer kafa, tüm beylik 

şeyler arasında. 

Şimdi, yanıtlamak gerek: Kendinden dışarı sürekli flaşlar 

patlatan biri dünyaya ne yolla ait olabilir? Yaşıyor mudur ki o? 

Yaşamak adına tek bildiği, bir deneyi sürdürmek ve bundan 

kendini alamamak değil midir? 

42


SIRA 

Buluş. Heyecan. Dolaylama. Tohum ve bir sonraki. Soğuk 

soluk. Sınır sıcaklığı. Bordür boyu kendinde. Kule. Ateş. Aşırı 

varlığı dingin bir düşle uyutarak. Edime uyum. Sezginin 

kıyısında nehir – ve en büyük ıskalamadaki kut! 

Hepsi, doğru sırayla: Varlıkların işleyiş mantrasıyla! 

Bedene içgüdüdeki masumiyeti getiren başarıyla! 

43


UYUŞMA 

Üç büyük bulut, ortada boşluk: İçine doğru süzülüyorum 

tatlı bir uyuşmanın. 

Dalga dalga açılan bir şeyler var, bir merkez görüyorum 

ortada, boşlukta, buğular arasında, hatta birden fazla merkez – 

ve onların rastlantılarla tetiklediği kamaşma, sızı, sancı. 

Duyuyorum çınıltıyı, uğultuyu. Bir hat çizip yürüyorum. 

Geometri gizemli dokular üzeredir. Perde perde kalkıyor 

üzerimden lanet. 

Tanımsız bir açlıkla kıvranıyordum; bilmediğim bir 

dürtünün esiriydim. Şimdi, bu uyuşma sayesinde ilk kez yanıt 

verebiliyorum zorlu koşullanmışlığa. Ödülü büyük: Sayısız 

yanlışlanmayı boşa çıkarıyor tek bir onay. 

Yükseğe şans yıldızımı koyuyorum, ürperen tenimle 

elektriği arıyor, – akşam kokuyorum. 

44


ETKİNLEŞME 

Köpükler yükseliyor, üzerimi sarıyor: Uykuluyum, 

hayran, bir hâleyle taçlanmış. 

İçimdeki ateş benden bir çığlık kopardı koparacak. 

Ardıma yaslanıyorum ve olduğum yerde dev ölçeklerde 

koşuyorum. Bakır rengi şafağın önüne duruyorum. 

İçine gömüldüğüm tıss sesi, benim uçsuz bucaksız 

ummana değdiğimdir. 

Üzerimde sayısız mühür var renk vermeyen – ve ben 

birini bile canlandırabilsem, böylesi melezim, buzul, manyetik. 

45


DOYGUN 

Uzuvlarımı boşlukta doğru yaydım: Kuruldu astronomik 

matematik. 

Çünkü uzaya aitim ben, yalnızca uzayda (uzayla) 

anlaşılabilir, duyulabilir, tespit edilebilir, etki edebilirim. 

Ve her daim alaca bir üstzamanda kamufleyim! 

Çınlayana çın. Patırtıya pıt, pat. Tıkırt. 

Tümü, bir bütün halinde çalkalandığında – pelte: 

olanaklarla, geçmiş izleriyle ve oluşlar trafiğiyle derişik. 

Burada (buradan ve bununla) nasıl soluk alınır peki? – 

Suyu ciğerlerine doldurup da nefes alan bir derin dalışçı gibi! 

46


İKSİR 

Örtü kalktı. 

Varlıklar kılıfsız. 

Zamanın dokusuna büründü mekân: biçimler tınısı, – 

devinduyuma maksimum kütle! 

Renkler çılgınca alacalı. Yüzeylerin naylonunu 

kaldırıyorsun, hep yeni bir katman. Yer cilasında, ahşapta, 

bisküvi ambalajında, pirinç vazoda, karanlık ekranda 

dünyalar. 

Nesneler dolaysız – ve durumlar kurgu reaktörü! Her şey 

girdaplarla çevrili! (Sunağa bir bilardo topu ya da şamdan 

yerleştirin, anlarsınız.) 

Yönler, merkezler, enerji kıskacı eğimler ve bakışım, – 

içine cumburlop dalınacak perspektifler: ani akışla edimleri art 

arda, doğru sırayla dizen. 

Çünkü iksir geri dönmüş! Ait olduğu yerde! Burada! 

47


AMOR FATİ 

Etrafımı baloncuk gibi saran hava titreşiyor. Her şey kıvıl 

kıvıl, fokur fokur. 

Isınıyor, soğuyor; ısınıyor, soğuyor. Beden yalın. 

Beden yalın. 

Beden yalın. 

Ten ipek. 

Nefes kuzeye rüzgâr. Akım yoğun. 

Düzen sabit. Eğilim kadim. Alışkanlık yazgı. Eylemler 

büyük kapsamın zorunluluğu. 

Yeni çağı başlattı çünkü şeytan kovma ayini: Çalındı 

davullar, zıplayıp tepindik delice, saçıldı fişekler – hızla 

diniyoruz, bulutta bir kıvılcım yakaladık, anbean büyüyoruz 

kendi kaynağımızla alabildiğine. 

48


AYRICALIKLI MÜSRİF 

Tavana ip ger. Yağdan kızakla geç. Kuma gömül, sihirle 

havalan. Ateşe yelpaze aç, ışıkta şerit kurdele salla, tuza 

süresiz bak, sedef kovuğa çengel sarkıt. Aykırı kıl çakıl 

taşlarını, toz tanelerini; dev lambaları bakıştır. 

İcat et, yap! Hakkını kullan! 

Erdemine güvendiler, sana gecede birkaç saatliğine, tam 

bir yapıp etme yetkisi verdiler! 

49


SİYAH ÇEYREK DAİRE VE KIRMIZI ŞERİTLER 

Moholy-Nagy bu resmi kimin için yapmış? 

Nefes almasını bilenler için. Göz gezdirmenin radarını 

kurmuş olanlar için. Buluş-yitiriş gizemcileri için. Sağırlar için: 

kulaklarının içini duyanlar için. Şekilciler için! Koku yollarını 

izlerken devrik düşünenler, kötü tasarılarla jeodezik kubbe 

kuranlar için. Devinimin atlasına lobutlar koyanlar için. 

Dilsizler için – ve tanıksızlar için, – – yutağında iri bir 

elmasla bekleyenler için! 

50


NELERE TÂBİ 

Büyük bir mıknatısla bekle meydanda. Dırdırcıları kov. 

Pikapı aç, yüksekten albatros geçir: Silinmez bir uçak dumanı 

yaz. Geniş bir çatı kur; maytaplar üşüştür başına, ensende 

koçan kır: Dehanın büklümünü sal suya. Si bemolü heykellere, 

kümülüse ve kuzeybatının en ucuna duyur. 

Sonsuzda taklasını düşün sonlu köprünün. 

Sonra, kaynağını kendinden bir kere daha güçlükle 

aşırdığını gör güç yumağının. 

Yanlış yapama. 

51


PROUN 

Yüzeylerle çalışmayı biliyoruz. Ölç, biç, yerleştir. Yan 

yana getir, hizala. Kes, yapıştır, dokuyu kur. Mozaik, kolaj, 

kompozisyon – – bunları iyi biliyoruz. 

Şimdi, aynı yüzey becerilerini üçüncü boyuta doğru 

(üçüncü boyutu bir yanal yüz gibi alıp ilişkileri matematiksel 

doğrulukla kurarcasına) yaymayı bilmek gerek: Soyuttan 

somuta, düşünceden uygulamaya – yoğun gerçeklik içinde 

eylemenin dolaylı kurallarıyla ilerlemek. 

52


KOFUL 

Kofulları vardır günün. Boşluklar. Saatler akarken 

rastlarsınız. 

Kaçılabilir mi bundan? – Koful, kofuldur. 

Etrafını bir çeperle sarsanız, kofuldur. Suya batırıp 

çıkarsanız, kofuldur. Ateşe tutsanız, kofuldur. Işığa ya da 

karanlığa koysanız, kofuldur. 

Örtseniz de kofuldur, açıkta bıraksanız da. Üzerini 

boyasanız da kofuldur, yağlasanız da. Elektrik çarptırsanız da 

kofuldur, radyasyona maruz bıraksanız da. 

Vakumlamaya kalksanız daha da kofuldur, hem de 

kofulötesi koful! 

Bazı parçacıklar, kıymıklar, artıklar vardır, 

ayıklanabilirler; ama kofulu ayıklayamazsınız. Kofullarla 

yaşanılır. – Yazı da kofullarla yazılır: Harcına koful gider. 

Ayıklamaya kalkmayın sakın: Kendinizi ayıklar, kofulu 

ayıklayamazsınız! 

53


MATEMATİK 

Hesap kitap yapabilirsiniz, ölçümlere, sayılara bel 

bağlayabilirsiniz. Cetveller, tablolar, formüller, denklemler 

iyidir, hoştur. İşlemler oyalar insanı; ince ayarlar peşinde 

koşarsınız. 

Her şeyi önceden hesaplıyorsunuz, öyle mi? Siz bilirsiniz. 

Şeylere sayısal yaklaşın, tamam. Edimlere, duyuma, deneyime 

değer biçin. Öncelikler ve sıralamalar ölçeklerle ilerleyecek 

demek. Siz bilirsiniz. 

Size matematikle ilgili fikrimi söyleyeyim öyleyse: 

Matematik sizi köşeye sıkıştırandır! 

“Matematiğiniz batıl; kanatlanamamışların yalancı simyası: 

Tutmayacak, ters tepecek, gene kanatsız kalacaksınız. Dil-matematik 

değil, şey-matematik gerek size: kanatlanmışların, hem kanatlar hem 

kanıtlar üzerinden, somut bir döngü başarısıyla ilerleyen uygulamalı 

kalkülüsü!” 

54


TUTUŞMUŞ 

Her saniye çınıltı, her göz göze geliş kıvılcım, her istek 

ateş. Ateş! Her duyum tam isabet, her soluk derinlik, her adım 

açılış, her dönüş perspektif. 

Direnç altın! 

Her tasarı ikon, her edim buluş! 

Bulut: evreka! 

Yön: evreka! 

Sus: evreka! 

Bellek: evreka! 

Yol kenarı: evreka! 

Duramamak: evreka! 

Göl: evreka! 

Akçaağaç: evreka! 

Kule: evreka! 

Karga: evreka! 

Ahşapta leke: evreka! 

55


Si bemol: evreka! 

– – Ta ki sistem çökene dek, ıskalanan biricik evrekayla! 

56


ÇİZGİLER 

57


TAŞLAŞTIRMA 

Tüm kütleler taştır. (Çünkü taşlaştırılabilirler.) Her şey 

taştır. 

Masa taştır. 

Saksı taştır. 

Saksının içindeki toprak taştır. 

Bitki taştır. 

Duvar taştır. 

Ağacın bombeli gövdesi taştır. 

Yağmur taştır. 

Yolun kenarından akan yağmur suyu taştır. 

Hava taştır. 

Lamba taştır. 

Taş heykel taştır. 

Taş olan her şey taştır. 

Her şeyin tüm varlık hacmiyle kaskatı doldurulması 

gerek: Her şey taştır. 

58


SOYUT 

Onu düzgünlüğü içinden yudumluyorum. Kırık değil: 

Yudumluyorum. Kıvrımlar üzerinden yudumluyorum. 

Rüzgârla yudumluyorum, huzmelerle yudumluyorum. 

Uçuşan tüycüklerle yudumluyorum. Tayflara göre 

yudumluyorum. Beni görmediler, yudumluyorum: Yaban 

doğada tek başıma, uzayda kızıl saçlı, – yudumluyorum. 

Sudan çıktım, büyüdüm, onu devasa bir solukla, 

gözbebeğimdeki ezelî bakış mührü uyansın diye 

yudumluyorum. 

59


BUKALEMUN 

Biri, turuncuyla kırmızı arasında gezinip kızıla kayıyor, 

diğeri, maviyle yeşil arasında gezinip turkuaz kalıyor. Bir 

başkası tutuşacak gibi, öteki sönmek üzere. – Tutuşan 

tutuşsun, sönen sönsün. Sararan isterse safran sarısı olsun, 

kararan isterse katran karası olsun. 

Kim neye, hangi renge yakınsa o olsun: Herkes ait 

olabileceği dünyaya tüm varlığıyla kamufle olsun. 

60


YETİ 

Baktığı yeri yakıyordu gözleriniz, nesnelere tunç bir ışık 

düşürüyordunuz, parlak bir gölge – ve etrafına gizli bir hâle. 

Sıcacık yanıt veriyordu göbekteki kör nokta; buğuyla, kum 

kokusuyla, güçlü ilintilerle, ânın soru işaretiyle bakıyordunuz. 

Ensenizdeki soğuk ter damlası ve metalik ürperti, büyünün 

kanıtıydı. Etiyle kemiğiyle bakıyordunuz; yaşam fışkırıyordu 

gördüklerinizden; görünenlerin birbiri ardına tutkuyla 

sıralanışları kozmik bir gizemdi. 

Peki ne oldu, sizi ne dürttü de ters, aykırı, sapa yerlere 

kaymaya başladı bakışlarınız, – gözlerinizdeki yetiyi olmadık 

yerlere uygulamaya kalktınız? 

Siz, çıplak gözle Satürn’ün halkalarını görebilenler! – 

Yanlış yere baktınız, kanınız kurudu, birdenbire aynada 

uğursuz bir masktı yüzünüz! 

61


YANAN MUM 

Varlık nedir? Bir duvardır o, duvardaki kovuk – ve 

kovuğun içinde yanan mum. 

“Unut onu,” diyorlar hemen, “yok o, yanlış biliyorsun, 

öyle değil” diyorlar. Sen onu daha bir saniye önce tam da öyle 

görmüşken. Bakın şunlara! Hem de senin gibi, tabula rasayı en 

zorlu koşullarda zurnayla, kemençeyle, dümbelekle bile 

resmedebilmiş birine! 

Anlamadıkları şu ki, senin varlığa dair görüşünde her 

zaman bir doğruluk payı var. Çünkü bugüne dek sayısız 

darboğazdan geçtin, geçebildin, ve kanıtları da kendinle 

taşıdın. Varlık senin onu nasıl gördüğündür. – Çölde ateş 

yutarak bile susuzluğunu gidermiştin; vecde gelip, gece yarısı 

kapalı gözlerle Ay’ın görünmeyen yüzünü görebilmiştin! 

(Sonra, kendini tümden kapatıp sıfırı sıfırdan keşfetmiştin. 

Baltanı her savurduğunda devrilmişti devlerden biri. Yetki 

senindi; tangosuz, bandoneonsuz ve kilisesiz daha güzel bir 

Arjantin kuruyordun. Şeyler zamanda yüzerken kendilerine 

doğru derinleşiyordu. Ebediyen Duino Şatosu’ndaydı Rilke; 

62


başını çevirmiş, duvara doğru bakıyordu. Kovukta yanıyordu 

mum.) 

Varlık duvardır, duvardaki kovuk – ve kovuğun içinde 

yanan mum. 

63


BİR NEVİ KÜBİZM 

Sade bir görüntü. 

Peki ne diye bunca yoğunlaştırma, bütün bu yüzey 

ilişkileri, biçimler geometrisi, kütle zamansızlığı, bunca şekil 

dili, durum, yumrular, – o an orada, orada olduğundan bile 

fazla oluş? 

Bengi varlığın, kendime numunelik bir kopyasını 

alabilmem için! 

64


HOMEOSTASIS - II 

Bu durum, – çaldığın enstrumanı bırakamamakla, 

zorunluluklara kafa tutup hazzı delice yaşamakla, varlığın 

görünen biçimlerini işleyip zamanı müziğe dönüştürmekle 

ilgilidir. 

Bu durum, – kopuk kopuk deneyim epizotlarını birbirine 

kaynaştıracak harcı, eldeki etkisiz malzemelerden ne yapıp 

edip türetmekle ilgilidir. 

Bu durum, – gizli, örtük, dolaylı yollarla ve 

yanlışlamasına yöntemlerle en olmadık anlarda devreyi kurup 

flaşı patlatmakla ilgilidir. 

Bu durum, – yokluğu evreni altüst edebilecek delili, 

çığırından çıkmış bir görüş yetisiyle sonsuz kere yakalayıp 

gene de yatışmamakla ilgilidir. 

65


NITIMUR IN VETITUM 

Kafasının içinde büyük bir sessizlik yaratamayanlara – 

müzik dinlemek yasaklanmalı. 

Ufukta özgün lekeler bulamayanlara – güneşe çıkıp 

ilerlemek yasaklanmalı. 

Uzaya tenin elektrikliğiyle doğamayanlara – durmadan 

eylemek yasaklanmalı. 

Zamanı sonsuz ekonomi içinde tanımamış olanlara – 

istemek yasaklanmalı. 

66


HAREKET 

Taşın durum dili: günbatımı renkleriyle, yekpare 

Parthenon. Kentin uzantısına dağarcık ateşi; yanıt ve kanıt 

olarak algılanan bir ufuk çıkışı. Görsel mühürler! 

Denizlere dek, ormanların içinden koşarak. Yamaçlarda 

hep koro uğultuları. Taş ocaklarında forum görkemi. Raylar 

boyu akan meşale aydınlığı; dipten yürüyen kararlı su. 

Maddenin hep can damarı. Devinimdeki koku silueti, ses 

kabuğu. Havada hep genişlik, kabaran tavan, yüksek 

serbestlik. 

Tüm kavislerde, gidişatın her hattında devamlılık; 

başlangıçlara menzil; her manevranın karnında irade; her 

bölgenin yuvasında kaynaklar, öteler. 

Denizlere açılmayı, bakir yelkenleri düşlemek. 

Gidiş şimdi, – ataletin tam zıttı: tekerleğin ivmesi – – fizik 

kurallarını hiçe sayıp uzun süre sürtünmesiz dönen tekerlek! 

67


TUNING UP 

İşitsel denemeler. Boşluğa saldığım accent aigu, 

beklediğim ses eğrisi. 

Yine boşluğa yürümek: içine içine, dosdoğru, sessizliğe 

hassas, her yanı kolaçan ederek. 

Eşyanın genel hatlarına, biçimlere kulak kabartmak. 

Aykırılıktan sakınırken, her çıtırtıda, tıkırtıda dalgalanmalar 

bulmak: desibeli abartan tinsel amplifikatörü kapatamamak! 

Mekânın, bir ara, erişilmezcesine sentetik oluşu: 

kıpırtısızlık, maddenin zorlu katılığı. Arpejin deneyime alanlar 

açmasını beklerken – ses yoksunlukları, pekişen tekinsizlik. 

(Uğursuz accent grave.) 

Madde: kütle, yığın. 

Madde: kütle, yığın. 

Madde: kütle, yığın. (Belki de ölümadde.) 

“Hah, geldi şef. Baştan al. Sus, mutlak sus, komutu bekle. Tut 

nefesini; gözbebeğine yürüsün sol anahtarı, renklensin ton, tremolo, 

intro. 

68


Ve şimdi bir daha dene. Madde: Yine kütle, yine yığın – ama bu 

defa üzerinde o parlak yansı, beliren kayıp tını!” 

69


DOLAYSIZ 

El kadar bir alanın ışığını parlatmak için yaşıyor herkes! 

Evet, herkes, tüm şehir bunun hizmetine koşulmuş, 

bunun için çalışıyor: oturanlar, ayağa kalkanlar, yürüyenler, 

koşturanlar, durup bakınanlar, merdiven inip çıkanlar, öteberi 

taşıyanlar, yükünü bırakanlar, tökezleyenler, düşüp kalkanlar, 

yerinden fırlayanlar. Kısacası türlü duruşlar, hareketler, 

tavırlar ve davranışlarla, kalabalıklar. 

Ve onların bir oraya bir buraya hareket ettikçe arada 

bıraktığı boşluklarda, kütleler arasındaki kuytuda, el kadar 

alanda çoğalıyor ışık; yoğunlaşıyor, göz kamaştırıyor. 

Çünkü başkahraman uyanıyor, gözlerini ovuşturuyor, 

dünyaya bakıyor: Güce susamış irade, kabuğundan çıkar 

çıkmaz, bengi varlığı dolaysız görmek istiyor. 

70


YAZIT 

DÖNGÜLER BEDEN TARAFINDAN KAYDEDİLİYOR. 

BİLİNÇ DEVRE DIŞI. DÜŞÜNCE ÇÖLLERİNE 

GÖTÜREN DE BEDENİN ISRARI. DÜŞÜNCE İÇİN 

ETRAFTA BİR YUDUM SU YOKKEN BEDEN HÂLÂ 

GÜDÜMLÜ. BEDEN AYGIT DEĞİL, DÜŞÜNCE AYGIT. 

YOLCULUK KOMUTUDUR DÜŞÜNCE. AMAÇ VE 

GEREKÇELER BEDENDE, O YÖNLENDİRİYOR: BİLGİSİ 

VAR AMA PAYLAŞMIYOR. KAYNAKLARA 

ULAŞABİLİYOR, DEĞERLENDİRMELER YAPIYOR, 

KARARI VERİYOR, KOŞULLUYOR: AÇIKLAMA YOK. 

BU ANLAMDA, "MENZİL" DAHİ BİLİNİYOR 

OLABİLİR. BİR ZAMANLAR DEFALARCA KEZ 

TANINIP ÖĞRENİLMİŞ OLABİLİR. DÖNGÜ SONSUZ 

KERE KAYDEDİLMİŞ OLABİLİR. BU BİLGİ, 

İÇGÜDÜDE. İÇGÜDÜ BU BİLGİNİN TA KENDİSİ. 

YENİDEN ÜRETİM İÇİN KAYNAKLAR VE MALZEME 

SINIRSIZ: BUNLARI ZAMAN SUNUYOR. BEDENİN 

ŞANSI, SONSUZLUKLA TEMAS ETMİŞ OLMASI. 

KÖKENİNİ BU TEMASTAN ALAN VE SICAKLIĞI 

TAŞIYAN İÇGÜDÜ TÜM DÖNGÜLER BOYUNCA 

KORUYUP KOLLAR, YÜRÜTÜR, YÖNLENDİRİR. 

71


EYLEM VE DENEYİMİN SONSUZLUK GÜVENCESİ 

BURADA YATAR, ARADAKİ BAĞ KOPARILAMAZ. 

HER AN HER KOŞULDA İSTEDİĞİMİZİ YAPMAKTA, 

BİLDİĞİMİZİ OKUMAKTA SERBESTİZ, ELİMİZDEN 

BAŞKA TÜRLÜSÜ ZATEN GELMEZ. DÖNGÜYE OLAN 

TUTKUNLUK BOŞUNA DEĞİL. SONSUZ KERE 

SINANMIŞ VE SAĞLAMA ALINMIŞTIR BU. 

MÜHÜRLÜYÜZ. 

72


73


ÅURÅ 

74


75


ATEŞ 

“Ateşim ki buradayım. Şu anda, burada. Siz geçip 

giderken; ben gelip geçerken. Ateşim ki yanıyorum, sıcağım; 

ateşim ki parlıyorum, ışığım; ateşim ki oynağım, bir yokum bir 

varım; ateşim ki, gelip geçici varlığımla tümden Zamanım. 

“Bulunduğum kovukta evrenle çevrelenmiş, yoğun, o 

denli varım ki, uzanıp bana dokunamaz, beni tutamaz, 

bendeki zamanı yakalayamazsınız ama yine de başımda durur, 

benden kolay kolay ayrılamazsınız: Öyle zorludur bende 

aura.” 

76


ÇAPRAZ BAĞ 

Ortalama bir haz çarşafını nihayet bir köşesinden tutup 

gerebildiğinde –ancak ve ancak o zaman– yakalayabiliyor 

yüksekte tepetaklak dönen varlık çarkını. 

Oysa o âna dek yazıtsız, müziksiz, sunaksız – ezbere 

yürümüştü ayin. Eylemdeki büyüsüzlüğün yarattığı büyük 

farkı görememişti. 

Bilincini koca bir blok halinde çarka endeksliyor, yeni 

kaynaklardan beslenerek zamanın yakın ufkuna kestirme bir 

köprü uzatıyor. 

77


MEZAR 

Yorgun mu? Yorgun. Düşüyor mu? Düşüyor. – Düşsün. 

Bırakın düştüğü yerde kalsın. Durdukça gömülüyor mu oranın 

içine? Gömülüyor. Kendi haline bırakın, orası onun döşeğidir. 

İnce bir ip gerili yukarıda, üzerinde. Zorlasa, yattığı 

yerden erişebileceği mesafede. Bir kerameti var o ipin. Uzanıp 

tutar mı onu? Uzanmıyor. Yerinden doğrulmuyor. 

Belli belirsiz müzikler geziniyor havada. Kulak verir mi 

notalara? – Vermeyecek. Müziği sonunda işlemez hale getiren 

yoğun yollardan geçerek varmıştı buraya, bu uca. – Cırt cırt, 

hırs hırs, tıkır tıkır, tak tuk sesleriyle oyalanıyor. Ritim bile 

değil bu. 

Ölü taklidi mi yapıyor? Bırakın, yapsın. Ölü değil nasılsa. 

Yaşıyor: Ölüm provası yapıyor gibi de dursa, bu yeşilli 

kızıllı, loş, nemli, boğuk ama insan-sıcağı kuytudan, o, ölümü 

de yaşamı da aldatıp, eninde sonunda ölümün tam zıttı bir 

bebekleşme doğuracaktır. 

78


GÖZLEM 

Bulutların arkasında ilerleyen dolunayı gördük. 

Düzlüğe çıktık. Teleskopu kurduk. Doğru merceği 

bulduk, temizleyip taktık. Gerekli açı ayarlarını yaptık. Bir 

tabure çektik, oturduk. Vizöre doğru eğilip bedenin belirli bir 

duruşundan güç alarak bakmaya başladık. 

Kayan bulutların hızını da hesaba katarak odağı derece 

derece, milim milim oynatırken, gözlediğimiz ender açıklıkta – 

ama sadece ve sadece metalik renkler ve yankılarla karışan o 

yeterine geniş açıklıkta– dolunayın görünmesini sabırla 

bekliyoruz. 

79


MÜZİK BİLGİSİ 

“Sesleri tanırım. Geniş bir yelpaze üzerinden araştırdım 

tizi, pesi. Nota bilgim iyidir. Armoni, ritim, kompozisyon vb. – 

hepsini bilirim. Enstrumanlara da hâkimim; ister yaylılar, ister 

nefesliler, ister vurmalılar olsun, icradaki tekniği ve etkileri 

öğrendim, özümsedim. Duyarlılığa, anlatıya, biçime, akışa dair 

geniş bir dağarcığım var. Mekteplisiyim bu işin.” 

Böyle söylüyor. Buraya kadar her şey gayet bilimsel. 

Ama sonra, “Yalnız, ben müziği karnımla dinlerim” 

diyor ve koca bir şişe suyu kafasına dikip lıkır lıkır içiyor. 

Sadece dinlemekle kalmayıp karnıyla müzik de yaptığına 

göre, şişedeki suyun ne olduğunu yine ona sormak gerek. 

80


DÜŞÜŞ 

Ne kadar yüksekte sürçerse ayağınız ve yolunuzu 

şaşırırsanız, o kadar uzun olur düşüşünüz. 

Çünkü gidilecek yol çoktur aşağıya doğru, düştükçe 

düşersiniz, sonu gelmez. 

Alçaldıkça alçalmak. Ve aşağıların tüm havasızlığına, 

ışıksızlığına, rüzgârsızlığına kat kat boğulmak. 

Evet, içiniz kararacak. Çünkü bu siz değilsiniz. Düşmek 

böyle bir şeydi: Başka olmaya, ne değilseniz tümden o olmaya 

zorlandınız; sizde ne varsa tersine de işleyebildiğini gördünüz, 

yanlışlandınız. Yokluk aynasından yansıdınız: “Bu sensin” 

dediler. 

Ne cevap verebilirdiniz? Büsbütün bıraktınız kendinizi, 

düşüşün gereği yerine gelsin istediniz: “İnsan düşerken, 

düşmelidir” dediniz. 

Dibi aradınız, – en yükseklerden düşen biri uzun bir 

düşüşün sonunda neyi ararsa. – Dibe vardınız: Bir süperelastik 

trambolin! İtiş gücü roket gibi, yaylanıldığı saniye gözlerde 

eşsiz zekâ pırıltıları, kanda tutuşma, uzuvlara dolan karakter… 

81


YANILSAMA vs. YANLIŞ 

"Yanılsamanın da bir kuralı var." 

adamım sen andy kaufman hakkında şarkı yapan ismini şu an 

hatırlayamadığım r.e.m’in solisti “man on the moon” diyorsun 

şarkıda ikide bir andy’ye gönderme yapıyorsun diyorsun ki 

andy kaufman in the wrestling match yeah yeah yeah yeah if 

you believed they put a man on the moon if you believe there 

is nothing up his sleeve then nothing is cool falan filan yahu 

arkadaş insan o göndermeleri yaparken şarkıya gerekli 

açıklamaları bir şekilde iliştirir millet biliyor mu ki andy 

kaufman kimmiş neciymiş ne iş yaparmış onu bırak şarkının 

onun hakkında olduğu bile neredeyse belli değil adamın adı 

soyadı tek bir yerde geçiyor sen kalk tüm güldürü şovunu 

insanların yanılsamalar arasında yaşayıp gerçeklik konusunda 

sürekli bir tereddüt ve aldanmaca içinde bulunuyor olması 

üzerine kuran bir adam hakkında şarkı yap onu çoğunluğu 

andy kaufman ne ayaktır bilmeyen insanlara yıllarca vır vır 

dinlet üstüne bir de o şarkı gayet popüler olsun ağzı biraz laf 

yapan herkes bu şarkıda sistem eleştirisi mistem eleştirisi var 

diye tırı vırı etsin olacak iş mi r.e.m.’in solisti olan maykıl 

bilmemne ne adamsın gerekli kamusal hassasiyeti göstermeyip 

andy kaufman gibi bir yanılsama sanatçısı hakkında şarkınla 

kitlesel olarak sebep olduğun yanlışın farkında mısın 

82


AKIŞ 

Boşlukları dolduruyor. Olaylar örgüsüne ihtiyacı var: 

Örüyor. Seçimler; ardı ardına seçimler. Her hücreye bir 

deneyim. Zaman âtıl bırakılamaz. Gerekçeli ya da gerekçesiz, 

çalışılır, işlenir. Beden, edimler makinesidir. Üret, uygula; 

doğaçla, dayat. Erki, nasıl kullanacağını bilemesen de harca: 

nasıl olsa harcanacağı için, harcanmaya mecbur olduğu için, 

durgun kalamayıp bir yerlere mutlaka akın edeceği için. 

Çünkü zaman âtıl bırakılamaz. 

Michelangelo Musa’sının sakal lüleleri gibi, ardı ardına, 

ısrarla uygulanan, soluk aldırmazca tekrarlanan ve bir türlü 

durdurulamayan, bekletilemeyen o şeyle kapla zamanı: 

Karanlık fokurduyor, evrensel bir boydan boya yırtılma 

bekleniyor, – sana düşeni yap, ilerleyen akışın dokusunu 

gergin tut. 

83


HEYKEL 

Oturuyorsun, ama her an ayağa fırlayıp harekete geçecek 

gibisin. Kasların gergin, damarların şişkin. Kalın bir kitap 

tutuyorsun elinde, kolun kıvrık, kitabı koltukaltında gövdene 

yaslamışsın. 

Bir hatip havası var sende, sanki birazdan yerinden 

kalkıp bir şeyler söyleyeceksin. Elindeki kitaptan mı 

konuşacaksın? Bir kanunlar kitabı mı o, büyü kitabı mı, kutsal 

kitap mı? Öbür elinin işaret parmağı, hitaba hazır olduğunu 

gösterircesine yarı kalkık; belki de söz almak üzeresin. 

Cevap ver: Savaşçı mısın, bilge mi? Eğer bilgeysen, bunca 

güçlü bir beden niye? Savaşçıysan, neden konuşmaya hazır bir 

sır sahibi gibisin? Yanıbaşındaki kayada saplı duran kılıç niye, 

boynundaki tılsım niye? 

Eyleme mi, düşünceye mi yakın olduğun o kadar belirsiz 

ki… Geçiş halinde donup kalmış yüzünde, dönüp duran bir 

girdap. Tuhaf bir şehvetin ikilemi sinmiş üzerine; sendeki zekâ 

pırıltılarını ve öteler istemini bize karanlık buluşların ve 

kozmik korkuların imasıyla bildiriyorsun. 

Karar ver: Gözlerinde hangi iradenin şimşeği çaksın? 

84


MAJÖR MENZİL 

Suda yarımada boyunca ağır ağır ilerledi tekne. Küçük 

koyların, iskelelerin önünden süzüldü, durmadı, hiçbirine 

yanaşmadı. Âdeta hiçe saydı yamaçları, kayalıkları: Ne eğim, 

ne bakı, ne ışık, ne gölge, – hiçbiri topoğrafyada miti, tutkuyu, 

paradigmayı, müzik dürtüsünü uyandıramadı. 

Kaptan tek başınaydı; bir an bile tereddüt etmedi, 

rotasından şaşmadı. Ezbere gidiyordu belki ama yolundan 

şaşmayışı gene de başlı başına bir marifet sayılırdı. İlerledi, 

doğruca ilerledi. 

Şimdi, teknenin yarımadanın burnunu dönüp körfeze 

giriş yaparken çizdiği esrarlı kavis ve sergilediği tuhaf hız 

değişimi, kaptanın, hareketi ta en başından beri tamamen 

bilinçli bir şekilde majör bir menzile göre ayarlamış olduğunu 

ve geminin körfeze en doğru şekilde giriş yaptığını, – miti, 

tutkuyu, paradigmayı, dürtüyü uyandırdığını hissettiriyor. 

Alassio! 

85


İKİNCİ GÜN 

Şarap emziği. Üç fırtlık. Üç fırtı da alman şart. Mecbur 

olmasan söylemezdim. Üç fırt. – Hem de sırtında kabarttığın 

kirpi dikenlerinle, cebinde ejderhanla, karnında boğulup 

kalmış reaktörünle sen büsbütün tıkanıp kalmışken, bir 

sıkımlık canınla arızalı gurultular çıkarıp dururken. 

Şarap emziği, üç fırtlık. – Üç hakkın var: Bakalım açıktaki 

kayalık adanın üzerinde dün akşamki renklerin zirve ânını 

tekrarlayabilecek misin? 

86


ODAK 

An olarak adlandırılan bu geçişsizlik hücresi: yoğun bir 

deneyim aralığını diğerinden ayıran sınırda uzun süre boşluğu 

düşündüren takılıp kalma. 

Duraklama, tüm adımları önceden düşünürken adım 

atamama. 

Olduğu yerde saymaya mecburken, bir ileriden beriye, 

bir beriden ileriye, biri soldan biri sağdan, biri sarı biri yeşil, iki 

manyetik kuşak ilerletme; bu tutumun yakıcılığıyla gerilimi 

tırmandırmaktan çekinmeme; odakta kalmanın büyük 

tehlikesi: yalnızca içinde olduğumda kendimi var hissettiğim 

ışıltılı, ılık, gizemli dünyanın dışında kalmışken, kendimi 

yoğun ve gerilimli bir yoldan o dünyaya geri getirmek için 

ısrarlı, inatçı, takıntılı denemelerim – – 

87


ADRES 

Sen, kentin caddelerinden sonu gelmez bir 

kovalamacayla, tuhaf bir kurban psikolojisiyle ve hayvansal 

panikle, âdeta bir sürek avı kaçışıyla nefes nefese geçtiğin 

sırada, ötekilerle köşe kapmaca oynadığını, belanın kıyısında 

dehşetin karanlığıyla yarıştığını ve kaçıp uzaklaşma güdüsüne 

esir olduğunu en iyi bilenler –senin gizli tanıkların– belki de 

sırf şaşırıp tökezlemen için, ikide bir ardından bağırıyorlardı: 

“Beynin süngere dönmüş, ayakların birbirine dolanıyor, kaç 

kaçabilirsen!” 

O gizli tanıklar, senin kaçışını görüyorlar ama gerekçeni 

bilmiyorlardı. Yoksa, haykırmakta haklıydılar. 

Şimdi, kentin öbür ucuna varıp, dörtduvarın ardında 

sessiz bir odada seni bekleyen buz mavisi aydınlığın içine 

kurulmuşsun; ve zamanın bu elverişli cebinde durgunluktan, 

sessizlikten, salt ısı olan bir bellekten güç alıyor, buraya 

çıkmanı sağlayan olaylar silsilesini derin bir dürtüyle yeniden 

düşündükçe, beyninin sıcacık, kanlı canlı, kıvıl kıvıl olduğu 

(sünger olmadığı!) durum rengini, uzayın genel elektriğini 

yakalıyorsun. 

Aşkınlığın adresi daha baştan bildirilmişti sana, doğru 

çıktı. 

88


CANLANDIRMAK 

Ölü bir görünüm kesiti. 

Bu dokuyu nasıl canlandırabilirsin? 

Eski iksirlerden bir karışım hazırla, şimdi hemen şuraya, 

boşluğa, gece karanlığında kümbetin cephesindeki yeşil ışıklı 

kovuğa – vur, şırınga et, – irkildiğini gör oranın! 

89


UYUM 

D. Mekler’i anarak 

Bileti almak, havaalanına gitmek ve uçağa binmek kadar 

basit olması gereken kıtalararası yolculuk, tatil amaçlı olduğu 

halde onun için tam bir çalkantıya dönüştü. 

Yeni yere uyum, aşamalı ve rasyonel bir süreçle değil, 

düpedüz hastalanmakla oldu. 

Bilindik, hafif, yaygın türden bir hastalık değildi söz 

konusu olan. Bedenin tuhaf birtakım tepkileriyle çeşitli 

belirtiler bünyeyi esir aldı ve bunun, hastalık süresi boyunca 

derinlere işleyen yıpratıcı etkileri oldu. 

Hastalık çokboyutluydu, bir tür sendromdu. Baş 

dönmeleri, denge yitimi, mide bulantıları ve ağrı sızılara eşlik 

eden uykusuzluk ve takatsizliklerden çok daha fenası, zihin 

bulanıklığı, bellek ve algı bozuklukları, ruhsal 

düzensizliklerdi. 

Bünyenin tüm bu kargaşası kısa sürede, spazmlara, 

şiddetli sancılara ve sonu kan tükürmeye kadar varan titreme 

ve öksürük nöbetlerine dönüştü. 

90


Ama demek ki onun yeni yere uyum sağlaması için bu 

gerekiyordu ki, kan tükürünce kendinden geçti, ardından 

yatıştı, toparlanmaya başladı. 

Aniden beliren tanımsız hastalığın bedeni terk edişi de 

bir anda oldu. Peki, madem sonunda her şey kolayca normale 

dönecekti, yolculuğun neden öyle çalkantılı, uyumun neden 

öyle hastalıklı olması gerekmişti? 

Başka türlü nasıl olsundu: Kolay mıydı duyargalarını bir 

göğün yükseklerinden ve toprağın derinlerinden söküp, ağır 

ağır, yeni bir göğün yükseğine, toprağın derinine uzatmak; az 

şey miydi, göz kapaklarının içine, karanlığın ucunda varacağı 

ulu çınarın siluetini istemek; basit bir tınıyı tinin açılış notası 

gibi duyduğunda, ayağa fırlayıp yumruğunu savurarak tüm 

kıtaları müziğe çağırmayı beklemek? 

91


NAİF 

“Monty Python? Just heard the name. Never been quite 

interested in it, nor cared to learn about it. – Vasily Grossman? 

Totally irrelevant to me: do I need to apologize for that? – Why, being 

so fond of classical music, have I never particularly liked the opera? I 

simply have no taste for human voice. – Max Weber’e neden mi hiç 

değinmiyorum? Neden mi Lacan’ı veya örneğin Blanchot’yu 

anmıyorum? Nietzsche’yi baştan sona döne döne okudum da ‘Güç 

İstenci’ni bir kez olsun neden mi elime almadım? – Canım istemedi, 

evet. Basbayağı öyle. 

“Evet, kanona pek bağlı olduğum söylenemez, hatta cahil bile 

sayılırım, savunulacak tarafım yok, beni ciddiye almamakta 

serbestsiniz. 

“Bilmem ne anlama gelir ama daha başından beri ben yalnızca 

temmuz göğünde saat beş güneşine yakın, pul kadar bir alanın 

manyetiğini, renkli pırıltıları ve ona benzer birtakım şeyleri canlı 

tutmayı umursadım, başka bir şeyi değil." 

92


AÇIK SEÇİK 

Karşıda yan yana iki yeşil tepecik; aralarındaki küçük 

vadide iki kavak ve birkaç hanelik mezra. 

Yine karşıda, beride, yamaçtaki büyük kaya ve tek kavak. 

Vadideki iki kavak ve mezradansa, büyük kaya ve tek 

kavağa doğru yönelen açık seçik tavır. 

93


BEDENİN AURASI 

Alnım açık, saçlarım seyrekmiş; bunu bilmiyordum. 

(Şimdi siz profilden çekilmiş bir fotoğrafımı gösterip yorum 

yaparken bile alnımın ne anlamda, ne kadar açık, saçlarımın ne 

şekilde, ne kadar seyrek olduğunu anlamıyorum; fotoğrafı 

gördüğüm halde kendimi sizin yorumladığınız gibi 

yorumlayamıyorum.) 

Başka bir zaman, sırtımın hafiften kamburluğu hakkında 

da yorum yapmıştınız. Şimdi ayna karşısında yarıçıplağım, 

kendime bakıyorum ve dedikleriniz bana hiçbir şey ifade 

etmiyor. (Ve kendimi yadırgıyorum da diyemem.) 

Sözgelimi, ten kokumu da asla bilemeyeceğim. Sesimin 

dışarıdan nasıl duyulduğunu bana ses kayıtları 

anlatamayacak. Kim bilir bakışlarım, mimiklerim, tavırlarım 

nasıldır? Bunu kamera kayıtlarıyla bile bilemeyeceğim. 

İçinde olduğum beden bu demek ki. Ben sadece dışarıya 

bir şeylerin yansıdığını biliyorum, o kadar. Ama iç taraftayım 

ben – ve dışarı yansıyan o şeyler olmadığımı iyi biliyorum. – 

Her halükârda kendime dair iki taraflı bir bilincim yok. 

94


Yine de tüm bu bilmezlik hali, benim ben olarak, aniden 

gözümü dikip tuhaf bir kararlılıkla yusyuvarlak, turuncu bir 

lambaya bakmama; sineklerin vızıldadığı bir avlu köşesinde 

yarı trans durumuna geçmeme; gecenin bir yarısı ıssız bir 

sokakta mavi bir duvarın önünden nefes nefese koşmama 

engel değil. 

95


CASTORP KOLTUĞU 

Bu koltukları ne kadar da rahat yapmışlar böyle… İçine 

gömülüyor insan. Yumuşacık. Kendiliğinden yerleşiyorsun, 

elini kolunu nereye koyacağını düşünmüyorsun. Tasarımıyla 

ve malzemesiyle sarıyor bedeni. Öyleyken, ısıtıyor, ama 

terletmiyor da. Kılıfı temiz ve kokusuz, kumaşının hoş bir 

dokusu var, yastıkları pamuk gibi. 

Büsbütün gevşedim. Biraz da şöyle döneyim. Bacağımı 

şöyle kıvırayım, kolumu şöyle koyayım. Başımı şöyle eğeyim. 

Hepsi ayrı bir hoş… Uykum geliyor sanki. Gövdemde tatlı bir 

uyuşma. Cenin pozisyonuna kıvrılacağım neredeyse. Kedi 

olsam mırıldardım şu an. 

İçine doğru gömüldüğüm bu sakin kovuk, bedenim, 

tensel varlığım, doğal işlevlerim için ve bünyemin özgün tınısı 

için, muammalarla dolu zaman tik tak ilerledikçe, bakalım ne 

kadar daha derinleşecek… 

96


ŞİFRELERLE YAŞAMAK 

icat ederek 

Kanın pıhtılaşmış. Terse çevir pedalı, – yani, terse 

çeviriyordun, düze çevir. Hafızanı yitirmişsin. En basitinden 

bir dürtü gerek sana – işlenmemiş, yabanıl bir dürtü. Düş 

peşine dürtünün, henüz olmayan dürtünün, boşluğa koş. 

Eşelemen, didik didik etmen gerek boşluğu. Karanlıkta 

kendini tanı. Sözgelimi teyelle konturlarını, işaretle kendini: 

Fonksiyondur bu da. Kıytırık eylemden de konuşur 

matematik. Matematik = İspat. İspat = Varoluş. Varoluş = 

Çirkin. – Pat!! – Çünkü amaç sırf lambayı yakmaktı; öyle 

olunca, adi ampulün patlamasıyla yanlışlandın. 

Başa döndük. – Neydi? Dürtü gerek sana. Sokağın 

köşesinde gece renklerini kurcala: Dürtü geliyor mu ne? Israrla 

kurcala, her saniye bir birim, evet – ama, ah, ölçek keşke bu 

kadar sonsuzlamasına mistik olmasa… 

97


İŞLEMLER VE SONUÇ 

Bir sürü işlem yaptım. Birbiri ardına, hepsi şifreli, 

muamma. 

Sırf seslerinden söz edeyim. Birinden tıkırt sesi çıktı. 

Birinden, çıt. Biri güm etti, biri dum. – Çıtırt; zırrr; tak tak 

tırrak tak; gırç gırç. – Tırss. Dan. Bip. (Bunlara karşılık gelen 

duyumları, edimleri söylemeyeceğim. Yalnızca şunu bilin: 

İşlemdi her biri.) 

Önceden sonraya, bir geçiş denedim. 

Bir şeyleri doğru yapmış olmalıyım ki, işleri yoluna 

koyduğumu gösteren bir çınlama doluyor kulaklarıma: odada 

ortamın derinliğine yerleşirken duyduğum zaman ısısı; 

türettiğim düşünce fragmanlarında tılsımlı imler; kızarık 

tenim; öteler teleskopunu gelecek ibresinin gösterdiği yöne 

çevirişim… 

98


VARLIK BİLGİSİ 

Zamanı durdurduk. 

Her şeyi şu an sıfırdan başlatıyoruz. 

Neredeyiz? – Hava soğuk. (Bu, bir bilgi.) Dışarıda, açık 

havadayız. (Bu da bir bilgi.) Etraf karanlık. Parktayız. (Başka 

bilgiler.) Ortalık tenha. Rüzgâr esiyor. Bir takım hışırtılar hariç 

etraf sessiz. Ağaçlar ve çalılıklar var; parkın patikaları süs 

havuzlarının kıyısından ve lambaların, bankların önünden 

çeşitli yönlerde uzanıyor. (Bunlar ve başka başka bir sürü 

bilgiler, somut veriler.) 

Peki ama şimdi çeşitli bilgilerle varolan bunlar, başka bir 

an, tam da aynı mantıkla (zamanı durdurup yeniden 

başlattığımızda) – yok da olamaz mıydı? Ya da, madem 

zamanı durdurup her şeyi sıfırdan başlattık ve somut bilgilere 

dair köklü bir ikilemden geçiyoruz – – varlığı mı seçeceğiz 

yokluğu mu? 

Ayrımı yapabilmemiz için tek bir şey gerek: varlıkların 

genel bağlamına ait kapsayıcı deneyim programımızın 

epistemolojisine doğru kanal açan anlık bilgi sarhoşluğu! 

99


EYLEMİN AURASI 

– Yarın için otobüs biletini aldın mı? Bugün o işi 

halletmen gerek. 

– Birazdan gidip yazıhaneden alacağım. 

– Ne gerek var? İnternetten hallet. 

– İnternet işleri bana zor geliyor. 

– Nesi zor yahu, internet daha kestirme değil mi? Uzanıp 

yandaki rafa şu bibloyu koymak gibi bir şey. 

– Kestirme mi? Ben bibloyu o rafa koyacak olsam duvara 

tırmanır, tavandan başaşağı sarkar, öyle koyardım. 

– Nasıl yani? Anlamadım hiç! O neymiş öyle? 

– Bibloyu rafa doğrudan koymak bana ölüm gibi geliyor. 

Ancak kendi usulümle olunca işin bir zamanı oluyor, öteki 

türlüsü öyle değil, boğucu. 

– Peki. Yazıhaneye gideceksin yani? 

– Evet, madem bilet alacağım, yani bir yolculuk söz 

konusu, daha en baştan ona göre olan, bana nefes aldıracak 

yolu tutmak isterim. 

100


NOKTÜRN 

Hava karardı. Kentin ışıkları yandı. 

Trafik aktı caddelerde. Koşturdu insanlar. Pek çoğu evine 

döndü. Saatler ilerledikçe yatıştı etraf. 

Tüm gün evlerine kapanmış olanlar dışarıya çıkmaya 

hazırlandı. 

Geceyi kalbinden yakalamak istiyordu onlar. İçlerinde bir 

garip ateş, karanlığı yakıp kavurmayı arzuladılar. 

Yalnızgezerdiler: Dışarı çıktılar, havayı ve kenti araştırdılar. 

Rüzgâr esiyordu, renkler capcanlıydı sokaklarda. 

Köşebaşları tavuskuşu renklerine, nebulalara bulanmış gibiydi; 

zencefil ve kış kokuyordu kuytular. 

Gece bir kuyuysa eğer, dibinde yakut görüyordu onlar. 

Bir dağ ise, ucunda krater. – Güneyde fosforlu ormanlar. 

Ama bu yetmedi onlara; zaman ilerledikçe geceyi daha 

da geceleştirmek istediler: Nabza sır, bilgiye zirve, maddeye 

oyun, yönlere menzil aradılar; kadınları, binaları, heykelleri, 

nehirleri, ağaçları yüceltip göklere çıkardılar; karanlığı kat kat 

çoğaltarak ve bunda ölçü tanımayarak, dolunayda bile mutlak 

101


dolunay görüp, derin nefesle soluyacakları ebedî ânı 

hazırladılar. 

102


MALZEME 

Günün yoğun saati, yoğun ev. 

Yoğun solunan hava; akıl çeldirici detaylar, korkunç bir 

dikkat, ürpertici odaklar. 

Duvarın boyasındaki gözenekler. 

Kitabın kıvrık sayfaları. 

Duvarda yamuk duran resim. 

Sehpanın metal ayağındaki yansıma. 

Ahşap tepside bardak lekesi. 

Vazodaki çatlak. 

Uyuyan kedinin altında terse kıvrılmış battaniye. 

Hepsi en yoğun, en zorlu ve yakıcı halleriyle – bana 

düşünecek malzeme! 

103


BELLEK RESMİ 

O resim. O küçük resim. 

Mavi bir resimdi: Her tarafı mavinin tonları. 

Bir çocuk kitabı veya çizgi roman resmiydi, ya biri ya 

diğeri. 

Yüksekçe bir noktadan kasabaya bakılıyor. Gökyüzü 

mavi, çatılar koyu mavi; uzak tepe kopkoyu mavi, ufuk hepten 

lacivert. Bir kule var, tepesinde turuncu ışığı yanan, o da 

neredeyse kapkara, – ama mavi, kara-mavi. 

Mavi bir resimdi. Bakıyordum bu resme. 

Çocuktum. 

Suskun, soluk soluğa, benim ben olduğum evreni ısıtarak 

bakıyordum: İçine girdiğim resimdi bu, – içine içine 

bakabildiğim. 

104


O ŞEY - I 

kül tablası. 

her şey gibi 

o şey de 

bir yerde durur 

–– ve o yeri doldurmayı 

arar. 

105


O ŞEY - II 

sürahinin 

kulbu. 

bir şey 

sadece o şey 

olabilecekken 

–– kulbun 

her şey olup 

kendi olamayışı. 

106


ASOSYAL - I 

Yandaki yolcu beni lafa tutuyor. Tanımadığım yaşlıca bir 

adam. Oysa trenin hareket etmesiyle, pencereden dışarı 

bakacak, senfoniyi dinlemeye başlayacaktım. 

Acaba birtakım susma taktikleri işe yarar mı? Acaba 

diyaloğu kilitleyebilir miyim? Saniye hesabı yapıyorum, 

umarım bu defaki suskunluk işe yarayacak. 

Ama adam konuşmaya devam ediyor. Ona ayak 

uydurmak zorunda olmak ölüm gibi. 

Kıvranıyorum, dokuz doğuruyorum: Ardımda taze bir 

esrime rezervi getiriyor olmasaydım, koşullara uyabilmek 

adına bu denli eğilip bükülmem gerekmeyecekti. 

107


ASOSYAL - II 

Trende, ortasında masa olan dörtlü koltuklardayım. 

Yanımdaki koltuk boş; karşımdaki ikili koltuklardan biri boş, 

diğerinde otuzbeşlik bir kadın. 

Uyuyor kadın, gözleri kapalı. Uzaktan yüzünü 

inceliyorum. 

Alnında, sol kaşının üzerinde sivilcemsi pütürler var. Sağ 

kaşında, kaşı ikiye bölen, küçük bir dikiş izi. Alnının 

bombesinde yağlı ten parlaklığı. 

Tren sarsıldıkça yanakları titriyor. 

Sol alt göz kapağına bir kirpik düşmüş. 

Burun deliklerinin etrafında ve elmacık kemiklerinin 

üzerinde kılcal damar kızarıklıkları. Ağzı aralık uyuyor; dişleri 

ve dudakları biraz biçimsiz. Tıpkı yüzünün genel hatları ve 

kafasının şekli gibi. 

Ama kıvırcık, gür saçlarının çarpıcı bir canlılığı var ve sırf 

o yüzden, cildinin solukluğuna ve yorgun yüz ifadesine 

rağmen kadının gene de hayli çekici olduğu söylenebilir. 

Tüm kısıtlılıklardan bağışık ve tanıksız olmanın 

avantajını kullanarak bakmaya devam ettiğim her saniye, 

108


görüşümün bileşenleri arasındaki makası tehlikeli bir şekilde 

açtığımın, incelemeyi bırakmak zorunda olduğumun 

farkındayım: Kaynıyor ezelden ebede varlığı kaplayan şehvet; 

kabarıyor canlı maddenin sancılı yüzey muamması; gözümde 

âdeta güneşe bakmaktan kalmış mor bir nokta – ve o noktada 

kapkara yokluk… 

109


KARA AYİN 

Derisine çengel geçirip sırtından tavana astım onu. 

Debelendi, ama çengel daha da derine batınca kaskatı durdu. 

Ben vazgeçmedim. Kollarını ve bacaklarını bileklerinden 

bağlayıp gerdim; omuz başlarına, ellerine, ayaklarına 

kıskaçlar, mandallar taktım. Ağa düşmüş bir sinek gibi asılı 

duruyordu. İnliyor, uluyor, tuhaf sesler çıkarıyordu. 

Devam ettim. Baldırlarına, kaba etlerine iğneler batırdım. 

Derisine çizikler attım bıçakla. Çığlıklar atıyor, sarsılıyordu, 

ama hâlâ kendindeydi, acıya dayanabilmişti. 

Sonra bir hamlede karnını yardım. Avazı çıktığı kadar 

bağırdı, sustu. Yüzüne bakmadım bile. Yarıktan boşanan kanı 

izledim. 

Sesi soluğu çıkmıyordu, sınırsız bir acı çekiyor olmalıydı. 

Ya da tümden hissizleşmişti. Bilinci açık mıydı kapalı mı? 

Aslında baştan beri amacım, acı çektirerek onu kendine 

getirmekti. Ama işe yaramamıştı. Öylece durduk. Akıyordu 

kan. Ölüydü teni. 

Ama elimden bıçağı bıraktığım an, mucizevi şekilde 

karnındaki yarıktan parlak bir ışık saçılmaya başladığını, 

110


teninin ağıtsı tınılarla fosforlu renklere büründüğünü gördüm: 

Seansa başlamadan önce ona içirdiğim iksir geç de olsa etkisini 

göstermiş olacak ki, bir anda bağları, iğneleri, kıskaçları 

üzerinden attı, çengelden aşağı tık diye inip iki ayağının 

üzerine kondu. 

Göz göze geldik: Saf dirimin mutlak pırıltısıyla 

bakıyordu sonsuzdan. 

111


AÇLIK 

Sıradan bir gün; akşam olmuş, evimdeyim. 

Peki neden böyle sıradan bir günde ve akşamda, evine 

dönmüş birinin rahatlığı içinde değilim? Yaşantımla ilgili bu 

kadar büyüklenen, ama bir o kadar da doyurulamayan ve beni 

her an zorlayan şey nedir? 

Örneğin koridordan geçip mutfağa doğru gidiyorum: 

Nedir bu sırada koridorun yer karolarına, mutfak fayanslarına 

derin bir nefesle yürüttüğüm ateş? – Pencereden bakıyorum: 

Nedir ufukta fokurdattığım kan, buluttaki zorlu elektrik? 

Etrafımda bir tur dönüyorum: Ahşabın cilasından hangi 

deli yansımayı kaçırıyorum, – manyetiğim hangi şaşkın 

bilimdir, – pusulamın gösterdiği sonsuz, nasıl esrik bir 

matematik? 

Eylemler hep yüklü. Benim için en zoru, bulunduğum 

yerde olmaktır. (Neydi amor fati?) Delili görmek için 

gereksindiğim paralaks, sancıdır. Her şeyi onaylayan büyük 

soluğu tutturacağım diye her an soluk soluğayım: Bir rüzgâr ki 

bu, yelken patlatır. 

Şimdi bir düşünce pırıltısı yakalasam, onu yanlış bir 

teoriye doğru genişletirim. Sıradan bir feminen detayı, 

112


sorgusuz sualsiz bengi dişiye tamamlayıveririm. Dışarı çıkmak 

ve gezinmek istesem, daha kapının önünde, ya tavaf ya 

Himalaya tırmanışı beklerim. Bir sanat yapıtı karşıma gelse, 

örneğin müziğin armonisinde veya bir resmin renk 

geçişlerinde, takıntım odur ki hem en yüksek haz yıldızını hem 

vahyi bulmayı denerim. 

İşte yine koşuyorum boşluğa doğru son hız. Yine çılgın 

bir hevesle dolu, yine sonsuz derecede aç. 

Çünkü tinin büyük midesini bir defada dolduracak dev 

lokmayı bulup yutamadım – ve obur tin onu doyuramadığım 

her saniye bana açlığını duyuracak. 

113


ARMONİYİ SINAMAK 

mu? 

(Radyoda müzik çalar.) 

– Konçertonun bu pasajındaki şu armoni, sence doğru 

– “Doğru” mu? Ne anlamda soruyorsun bunu? 

Müzikolojik bir açıklama bekleme benden. 

– Biliyorum. Sorduğum soru armoninin sahici olup 

olmadığıyla ilgili. Bu notalar sence gerçek mi? 

– Pekâlâ, istersen bunu sınayabiliriz. Ama kontrolü 

tamamen bana bırakman gerek. 

– Elbette. Otoritene güvendiğimden sana başvurdum 

zaten. 

– O halde deneyelim. 

– Pasajı yeniden dinlemeye ihtiyacın var mı? 

– Yok, armoni aklımda. Yapıtı iyi biliyorum; o armoniyi 

ezberime kazımıştım bir zaman. 

– Herhangi bir hazırlığa ihtiyacın yok mu? 

114


– Hazırlık mı? Hazırım ya! Tutkuma ve enerjime 

dayanarak gelmedin mi bana? Çarklarım fırıl fırıl dönüyor. 

– Tamam, sana güveniyorum. Bildiğin yöntemi uygula. 

Notaları kendi usulünle tekrarlayarak sınayacaksın sanırım. 

– Haklısın, “tekrarlar” önemlidir. İzninle, uygulamaya 

başlıyorum. 

(Balkona çıkar ve oradan konuşmaya devam eder. 

Mırıldanmakta, âdeta kendi kendine konuşmaktadır. Binanın ardında 

kalan ormana ve tepelere doğru bakar.) 

Şimdi… ormanın ilerisinde… şu taraftaki şu tepelerden 

birinde… boz bir yamaç olacak… hah, şuradaki… o yamaçta, o 

yamacın ortalarında… sağa doğru… kayalık alandan 

akabeye… hafiften içeriye göçük şu kütle boyunca… yeşilin 

üzerinden… evet, şu taraftan şu tarafa… şöyle… yay çizerek… 

armoniyi oradan ilerleterek… saniyelik hızla… hah, evet… 

(Gülümseyerek, içeri doğru seslenir.) 

Tamam, notalar doğru, armoni gerçek! 

115


VİBRATO 

Mutlak bir sakınganlıkla geçirdi günü. Kendisini 

ilgilendirmediğini düşündüğü birçok mekândan, kişiden, 

deneyimden uzak durdu. Koruduğu, üzerine titrediği şey veya 

şeyler her neyse, onu veya onları korumak için insanlarla 

neredeyse tüm temas noktalarından kaçındı, kendine ördüğü 

kozanın içinde kaldı. 

Peki ama gecenin bir yarısı, içeride rahatsız olabileceği 

bir canlı müzik performansı olduğunu farkettiği ve o nedenle 

yanından koşar adım geçtiği bardan üç saniyeliğine tiz, bayağı 

bir kadın vokali vibratosu duyduysa ve sakınamadıysa, ne 

yapacaktı? Kaçtı, ama kaçarken duydu. Kulaklarının üstüne 

oturacak değildi ya! 

Şimdi otele, odasına dönüyor, kendine ördüğü kozanın 

içini tüm dünyayı saran tiz vibrato kaplamış – ve o, bununla 

ne yapacağını kesinlikle bilmiyor. 

116


TAKINTI 

Yamaç ve bulut. 

Görebildin mi? – Göremedin. 

Tekrar dene. 


Görebildin mi? 

Göremedin, ama görmek istediğin her neydiyse onu 

göremedin. 

Biraz yürü, ara ver, tekrar dene. 


Neyi gördün, neyi göremedin? 

Zaman geçiyor, güneş batacak, dikkat et. 


On dakikadır deniyorsun. 

* * * 

117


Yamaç ve bulut. – Hâlâ göremedin. Sayısız tekrar oldu. 

Şimdi, her seferinde ne gördüysen onları üst üste koy, yamaca 

ve buluta karşı tartıya vur. 

Onca denemeyle ancak bu bir birimlik tortuyu mu elde 

edebildin? 

118


DEĞİŞMEYEN 

“Burası bir Monte Carlo olabilirdi” diyor. “Mesela şu 

koy. Biraz yatırımla doğru alan düzenlemesi yapılsa, ne kadar 

cazip bir turistik merkez olurdu” diyor. Haklı belki. Ama 

sonuç olarak burası bir Monte Carlo değil. “Sonra, mesela şu 

taraftaki kayalar burada olsa, buradaki iskele de o tarafta olsa” 

diyor. Kendince haklı belki. Ama kayalardan ve iskeleden söz 

ettiği sırada garip bir şekilde öfkeli. 

Sanırım kayalığa ve iskeleye laf ederken asıl öfkelendiği, 

onların konumunun olması gerektiği gibi olmayışı değil de, 

düşünce yoluyla o an tam onun istediği gibi olamayışı. 

Düşünüyor, ama düşünmekle değiştiremiyor: Kayalık 

ileride, iskele beride, gerekli yatırımlar yapılmamış, – burası 

bir Monte Carlo değil. 

(Aslında hoş bir deniz kıyısı burası; kayalık var, iskele 

var, açıkta coşkulu dalgalar var ve tüm bunlara hoş bir seyir 

taraçasından bakıyoruz; ama sanırım o şu an burada olmakla 

ilgilenmiyor: Yaşadığı dünya ve düşündüğü dünya arasındaki 

kapanmaz açıklıkta bulmuş olmalı takıntılı ruh habitatını.) 

119


MAĞARA 

Sarkıt ve dikitlerle dolu bir mağarada ilerliyoruz, 

maddenin ve suyun zamanla olan oyununu müthiş bir 

çarpıcılıkla sergileyen galerilerden geçiyoruz. 

Hayran olmamak elde değil. Her dönemeçte, her odacıkta 

türlü türlü şekiller, insanı apayrı hayrete düşüren özgün 

oluşumlar karşımıza çıkıyor. Demirli mineraller, limonit, 

azurit ve malakitin taşa verdiği kırmızı, sarı, mavi ve yeşil 

renkler, mermerimsi, bal rengi dalgalanmalar ve ebruyu 

andıran dokular bir yana, yapay aydınlatma lambalarının 

marifetiyle hem yüzeyler daha da parlamış, hem de gölgeler 

belirginleşmiş ve sonuçta tanımı imkânsız, rengârenk bir 

cümbüş ortaya çıkmış. 

İşte, damlataşlar, soğan sarkıtlar. İşte, inciler, havuzlar, 

kristaller. İşte, yapraksı kıvrımlar, dalgalı çarşaflar; işte, fil 

ayağı; işte, makarna. 

Sular her yanda şıpır şıpır. Her ses yankı yapıyor. 

Bir dönemeçten daha geçiyoruz, yeni bir ilginçlik. Bir 

odacığa daha bakıyoruz, çılgınca aydınlanmış bir başka 

120


heybetli kütle. Ardı arkası kesilmiyor, soluk soluğa ilerlemeye 

devam ediyoruz. 

Köşeyi dönüyoruz, yeni bir kovuk. Pasparlak, eğri büğrü, 

capcanlı bir yığın daha: Sonunda kendimi tutamayıp, “İşte bu, 

hiper varlık!” diyorum. 

Bu sözcükleri bana söyleten dürtü nedir bilmiyorum, 

ama hemen ardından içimde tuhaf bir ikinci ses yankılanıyor: 

“Peki, madem hiper olan bu, bir sonraki ne olacak?” 

121


BİLGİ 

“Ateşi bulduğunuzda kan damarda lav gibi akmaya başlar ve 

nihai yangını çıkarmamanız için müthiş derecede kıvrak olmanız 

gerekir.” 

Yukarıda yazılı cümleden onda gizli olan 

bilgiyi nasıl okuyabilirim? Şunu demek 

istiyorum: Bu cümledeki bilgiyi, okumak 

yoluyla nasıl elde edebilirim? Cümle, içerdiği 

bilgiyi bana doğrudan veriyor mu? Bir başka 

deyişle, onu içeriyor mu? Eğer içeriyorsa, o 

bilgiyi cümlenin neresinde bulacağım? Yani 

bilgi cümlenin belli bir yerinde, örneğin 

“ateş” ile “kan” arasında veya “lav” ile 

“yangın” arasında bir yerlerde mi? Ya da o 

bilgi, tüm cümlede mi mevcut; yani ne eksik ne 

fazla olacak şekilde, cümlenin tamamıyla mı 

örtüşüyor? O halde cümleyi, hiç kesintiye 

uğratmadan, bir solukta mı okumak gerek? Peki, 

tamam, ama cümlenin ölçüsü ne? O ölçüye göre 

olan soluk ne kadar olmalı? Veya nasıl bir 

hıza karşılık gelmeli cümle, ne hızda 

okunmalı? Doğru ölçüye göre, doğru hızda 

122


okunduğunda, bilgi cümleyle eşzamanlı mı 

belirecek? Peki, ya biz bunu yaparken birtakım 

öngörülemeyen engeller okumayı aksatırsa ve o 

aksaklık cümleye geri alınamaz bir şekilde 

işlerse, bilgiyi sonsuza dek perdelerse? O 

zaman cümlenin bilgiyi içerdiğini bize kim 

garanti edecek? Belki de cümleden bilgiyi 

deşifre etmek için boş yere çabalayıp 

duruyoruz. 

Buldum! Bilgiyi içermesi gereken, cümle değil, benim! 

Yazılı cümle, bende bilgi sımsıcakken karşıma gelmeli; bilgiyi 

sözcüklerin içinden tutuşturarak geçirmeliyim ve bunu 

yaparken tıpkı cümlede söylendiği üzere, damarda kan lav gibi 

aktığı sırada müthiş derecede kıvrak hareket etmeliyim! 

123


124

Aytek Sever - Moto Perpetuo I

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?