Panorama Gazetesi Sayı 9

More documents

Recommendations

Info

06 turizmDünya MirasListesindeTürkiye 2Kariye MüzesiDoğu Roma İmparatorluğudönemindeönemli dini merasimlerdesaray kilisesi veşapeli olarak kullanılan Kariye,Fetih’ten sonra da bir sürekilise işlevi görmeye devametmiş olması sebebiyle önemlibir yapıdır.Kariye, 14. Yüzyılda Logothetes(Hazine Sorumlusu)Theodoros Metokhites tarafındanyapılan iyi korunmuşmozaik ve freskleriyle, DoğuRoma resim sanatının sondöneminin önemli ve güzelörneklerini bir arada barındırmaktadır.Dış nartekste (DoğuRoma bazilika ve kiliselerindegenellikle batı giriş bölümü)Hz. İsa’nın hayatı, iç narteksteise Hz. Meryem’in hayatını anlatanmozaikler ve parekklesionbölümündeki canlı anlatımasahip freskleri ile Hıristiyanteolojisinin önemli sahnelerinibir arada vermektedir.Değerli okuyucularımız,DünyaMiras ListesindeTürkiye‘de bulunanve UNESCOtarafından listeyealınan kültür(el)değerlerimizi tanıtmayadevamediyoruz.Mozaik ve fresklerde tekdüzedesenlerden çok, mimari motiflerve Helenistik özellikler gösterenmanzaraların bulunması, mozaiklerdekiderinlik ve figürlerdekihareketli üslup nedeniyle DoğuRoma resim sanatının en güzelörneklerini teşkil etmekte ve OrtaÇağ’da Rönesans Dönemi’ni haberveren üstün bir sanatsal değer taşımaktadır.Bu nedenle de sanatsalaçıdan tek olma vasfına haizdir.Şehzadeler TürbesiKaynaklarda, ŞehzadelerTürbesi’nin,Sultan III. Murad’ınannesi Nurbanu ValideSultan için, MimarSinan tarafından1580’lerin başında yapıldığı,ancak veba salgınınedeniyle ölen gençşehzadelerin burayagömülmesi nedeniyleValide Sultan’ın, SultanII. Selim’in Türbesi’negömüldüğünden bahsedilmektedir.Sultan III.Murad Türbesi’ne bitişikolan Şehzadeler Türbesi,kubbeli, dıştan sekizgen,içten dört köşeli, zeminialtı köşeli tuğlalarlakaplı, duvarları kesmeküfeki taşından, oldukçasade bir görünümesahiptir. Türbenin ahşapana giriş kapısı, geçmeli,geometrik şekilli, ahşaptançıtalarla süslenmiştir.Türbe içerisindeçini ve hat örnekleribulunmamakla birlikteduvarlarında, 19 yüzyılaait siyah ve beyazrenklerle yapılmış, bitkimotifleri, sepette çiçekler,kurdeleler ile kumaşkıvrımlı kalem işleri ilebezenmiştir.2006 yılında yapılanonarım çalışmalarıkapsamında pencereüstlerindeki kemeralınlıklarında orijinalrumi desenli malakarisüslemeler ile birlikte,sandukaların üzerinde16. yüzyıla ait puşideler,şehzade kaftanları veKabe örtüsü parçalarıortaya çıkartılmıştır.Türbe içerisinde SultanIII. Murad’ın 4 şehzadesive 1 kızı gömülüolup, toplam 5 sandukabulunmaktadır.Büyük Saray Mozaikleri MüzesiDoğu Roma İmparatorluğu dönemindeAyasofya ve Hipodrom’dan sahilekadar uzanan alanda “İmparatorluk Sarayları”yer almaktaydı. İmparator I. Konstantinos(306–337) zamanında görkemlideniz surları tarafından sınırlanan SaraylarBölgesi, yan yana inşa edilmiş, ayrı ancakbirbiriyle bütünleşen avlular, taht salonları,arzhaneler, kiliseler, dua odaları,bahçeler, su kuyuları, kaplıcalardan oluşanbir kompleks şeklindeydi. Yüzyıllar içinde oluşan tesseralarıyla, beyaz mermer fonyıkılan, yanan Saraylar kompleksi uzun kısımlarında "balıkpulu" tekniği uygulanmasıylayıllar toprak altında kalmıştır.ve mermer parçaları arasına "OpusEdinburg St. Andrews Üniversitesi Vermikülatum" tarzındaki tasvirler yerleştirilmesiyletarafından, Sultan Ahmed Camii Külliyesiönem taşımaktadır. Özellikleiçinde yer alan Arasta Çarşısı’nda yapılan mozaiklerde işlenen konuların günlük hayat,kapsamlı kazılarda, güneybatıda “Büyükdoğa ve mitolojiden alınan tasvirlerdenSaray” olarak tanımlanan yapının bir oluşması, dinsel içerik taşımaması sebebi ilebölümü saptanmıştır. H. Baxter (1935–1938) döneminin mevcut mozaik işlemelerindenve D.T. Rice (1951–1954) başkanlığında farklılık göstermesi açısından önemlidir.yürütülen kazılarda büyük peristilli bir avlu, Çağının önde gelen ustalarının başkanlığında,avluyla aynı eksende oturmuş apsisli birbirçok usta sanatçının birlikte çalışmasısalon ve bunların etrafında toplanmış çeşitli ile oluşturulmuş Büyük Saray Mozaiklerindenyapılarla birlikte muhteşem mozaikler ortayagünümüze ulaşan parçalarda; doksançıkarılmıştır.konu, yüzelli kadar insan ve hayvan figürüBüyük Saray Mozaikleri Müzesi'nde yer almaktadır. Büyük Saray Mozaikleri,sergilenen eserler 450-550 yılları arasına hem sanatsal, hem de sahne betimlenmesitarihlenen, ortalama 5 mm. boyutlarında açısından çok zengin olmasıyla, dünyadakireçtaşı, pişmiş toprak ve renkli taşlardan tek olma vasfına sahiptir.SultanIII. Mehmed TürbesiSultan III. MehmedTürbesi, padişahın1603 yılında vefat etmesiüzerine, oğlu Sultan I.Ahmed tarafından 1608yılında Mimar DalgıçAhmed Ağa’ya yaptırılmıştır.Türbe dıştanmermer kaplı, 8 köşeli veçift kubbeli olup, ortadabüyük bir mekân vegiriş tarafına bitişik ikikısımdan oluşmaktadır.Türbeye girişi sağlayanrevaklı kısmın yantaraflarında yıldız, çiçekve manzara resimleriyapılmış olup, bu özelliğiile dönemin klasik süslemeunsurları dışında birüslup sergilemektedir.Türbe içinde pencerelerüç sıra hâlinde, alt sıradapencere ve dolaplarınarası 17. yüzyıl başına aitİznik çinileri ile süslüdür.Alt sıra pencereler üzerinde,lacivert üzerine,beyazla yazılmış çinikuşağı bulunmaktadır.Çini süslemeler dışındakikısımlar kalemişisüslemeleri ile bezelidir.Yapının iki yanına dahasonraları sultan kızlarıiçin bölümler ilaveedilmiştir. Türbenindışında Bab-ı HümayunCaddesine bakan taraftatarih kitabesi yazılmıştır.Türbe içerisinde SultanIII. Mehmed, SultanI. Ahmed’in annesiHandan Sultan, SultanI. Ahmed’in şehzadelerive kızları, SultanIII. Murad’ın kızı AyşeSultan ile diğer şehzadelerlebirlikte toplam 26sanduka bulunmaktadır.FethiyeMüzesiDoğu Roma İmparatorluğuDöneminde yapılan Pammakaristos(Pek Çok Mutlu) Manastırı’nınkilisesidir. İki binadan oluşanPammakaristos Kilisesi, 1261’deLatin egemenliğinin son bulmasındansonra eski kilisenin kalıntılarıüzerine yeniden yaptırılmış vekuzey bölümünde yer alan bölümüHz. Meryem’e adanmıştır. DoğuRoma İmparatoru VIII. Michael Palailogos’unyeğeni Michael GlabasDucas Tarchainotes tarafından 1292– 1294 yılları arasında yeniden onarılanyapıya, 1315 yılında karısı Maria’nıntalimatları ile kilisenin sağtarafına Hz. İsa’ya adanan küçük birek kilise (parekklesion) yaptırılmıştır.Mezar şapeli olan bu ek kilisedeMaria ve Michael’in mezarlarıbulunmaktadır. Yapı fetihten sonrakadın manastırı olarak kullanılmış,1455 yılında Havarium Kilisesi’ndençıkan Patrikhane buraya taşınmış ve1586 yılına kadar yapı Patrikhaneolarak kullanılmaya devam etmiştir.Osmanlı döneminde Sultan III.Murad (1574–1595) kiliseyi camiyeçevirmiş ve o sırada yapılan Azerbaycanve Gürcistan seferlerininanısına “Fethiye” adını vermiştir.Camiye çevrilen yapıda sarayın mimarıDalgıç Ahmet Ağa tarafındanbazı değişiklikler yapılmış, doğuyönünde mihrap için kubbeli yeniyapı inşa edilmiş, ana kapı yanınaminare eklenmiştir. 1640 yılındakiBalatkapı yangınında Fethiye Camibüyük zarar görmüş, daha sonraonarılmıştır. Yapı 1845 – 1846yılları arasında Sultan Abdülmecid(1839-1861) zamanında da onarımgörmüştür. 1938 yılında yenidenyaptırılan restorasyonlar sonrasındaparekklesion bölümü müzeolarak, ana yapı ise cami olarakişlev görmeye devam etmektedir.1949’da Amerikan Bizans Enstitüsütarafından mozaik araştırması verestorasyon çalışmaları yapılmıştır.Ek kilise (Parekklesion), kapalıYunan Haçı planlıdır. Bir narteksive bir galerisi (Naos) vardır. Naosbölümü 2.30 m. çapında bir kubbeile örtülmüştür. Yapının altındabir krypta (gömü odası) vardır.Narteksin üstünü de pencereli ikikubbe örtmektedir.Güney cepheyi süsleyen tuğlamimari bant üzerinde yer alan yazışeridinde “Protostratos MichaelGlabas Ducas Tarchainotes tarafındanyaptırıldı” yazısı yer almaktadır.Aynı cephede Şair Philes’in birşiiri mermer silme üzerine yazılıdır.Parekklesionun kubbe veduvarları 14. yy mozaikleri ilesüslenmiştir. Apsiste Hz. İsa, Hz.Meryem ve Vaftizci Yahya’danoluşan Deesis, kubbenin ortasındaHz. İsa, iç dilimlerde 12 Tevrat peygamberleri,tonozlarda ise Azizlerve Vaftiz sahnesi tasvir edilmiştir.Bu mozaiklerde “Son Dönem DoğuRoma Resim Sanatı Üslubu” kendinigöstermektedir.Sultan I. Mustafave Sultan İbrahimTürbesi (Vaftizhane)Günümüzde SultanI. Mustafa veSultan İbrahim Türbesiolarak kullanılan yapıAyasofya’nın güney batıyönünde en önemli ekyapılarından biri olan,vaftizhane kısmıdır.Yapı dıştan 4 köşe, içtenise köşelerde eksedralarile sekizgen planlı olup,üstü kasnaksız kubbe ileörtülüdür. Ayasofya ilearasında küçük bir avluvardır. Doğuda apsis,batıda narteksi olanyapının köşelerine nişleryerleştirilmiştir. Fetihtensonra Ayasofya’nınkandil yağları deposuolarak kullanılmış, dahasonra Sultan I. Mustafa’nın1639’da anidenölmesiyle türbeye çevrilmiş,1648 yılında vefateden Sultan İbrahimde buraya defnedilmiştir.Türbe içerisindeSultan I. Mustafa,Sultan İbrahim, SultanI. Ahmed’in kızları,Sultan IV. Murad’ın kızıKaya Sultan, Sultan II.Ahmed’in şehzadeleri,kızları ile bazı hanedanmensupları gömülüolup, toplam 19 sandukabulunmaktadır.
turizm07İstanbul’un Müzeleri: Türkve İslam Eserleri MüzesiTarihi Yarımada’da Hipodrom’dayer alan Türk ve İslamEserleri Müzesi, Türk ve İslamsanatı eserlerini topluca kapsayan ilkTürk müzesi. Aynı zamanda Osmanlıİmparatorluğu Dönemi’nde açılan sonmüze olma özelliği taşıyan Türk veİslam Eserleri Müzesi, yerli ve yabancıturistleri kendine çekmeye devamediyor. Cumhuriyet’in ilanından sonra,Türk ve İslâm Eserleri Müzesi adınıalan “Evkâf-ı İslâmiye” (İslâm VakıflarıMüzesi) ilk kez 1914 yılında Süleymaniyeİmaret Binası’nda ziyarete açıldı.Müze daha sonra, 15. yüzyılsonunda inşa edilen ve Kanuni SultanSüleyman döneminde tamir edilipsadrazam sarayı olarak kullanılmaküzere İbrahim Paşa’ya tahsis edilenİbrahim Paşa Sarayı’na taşındı.Türk ve İslam Eserleri Müzesidünyanın en zengin İslam sanatı koleksiyonunasahiptir- Konya AlâeddinCamii’nde keşfedilen, burada AnadoluSelçuklu alanında sergilenen ve dünyadabaşka hiçbir yerde olmayan büyükoranlarda korunmuş 9 tane Selçukluhalısı var. Yünden yapılan organik malzemenin800 yıl gibi bir süre zarfındakorunması bir mucize. Böylesine eşsizbir mekânın dünyada herhangi biryerde bulunma olasılığı yok.Ziyaretçiler müzede sadece Selçuklu,Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti’nideğil İslam Tarihi içinde yer alan Emevi,Abbasi, Endülüs, Fatımiler, Memlukler,İlhanlı, Timur, Memluk, Safavive Eyyubiler dönemine ait eserlerigörme imkânına sahipler.Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ndehalı, el yazmaları, ahşap, taş, cam-maden-seramikeserler, MukaddesEmanetler ve etnografya bölümleri bulunuyor.Müzenin ikinci katında bulunanodaları gezerken sergilenen İslamdevletlerine ait eserlerinin üzerinizdebıraktığı etki geçmeden kendinizi önceMukaddes Emanetler bölümündedaha sonra 800 yıllık Selçuklu halılarınınsergilendiği odada buluyorsunuz.Divanhane kısmını da gezdikten sonraburadan merdivenlerle birinci kattabulunan etnografya alanını gezebilirsiniz.Müzenin girişinde aynı zamandaHipodrom kalıntılarını görüp fotoğrafçekebileceğiniz bir alan da mevcut.Müzede yer alan MukaddesEmanetler bölümünde PeygamberEfendimizin Kadem-i Saadet olaraktanınan ayak izi ve Sakal-ı Şerif olarakbilinen sakal telleri ile maden, cam veseramik eserleri sergileniyor. Buradaayrıca Hz. Osman’a ve Hz. Ali’ye aitolduğu rivayet edilen Kur’an- ı Kerimve ayrıca ilk Türkçe Kur’an-ı Kerimmeali de müzede sergileniyor.19. yüzyılda İstanbul etnografyasınıanlatan kalıcı sergide mekân canlandırmalarıve silikon eserler bulunuyor. Bubölümde 320 orijinal eser ilk defa sergileniyor.Kahve, hamam, kadın giyimi,konak yaşamı, hattat, karagöz ve Kapalıçarşıgibi konulara ilişkin ait kapsamlıkoleksiyonları sergileniyor. Etnografyabölümünde sergilenen orijinal eserlerdenözellikle “İstanbul Manzara-iUmumiyesi” yazan ipek hereke halısı,Hidayet Gülen’in “Karagöz” koleksiyonu,Osman Hamdi’nin bir tablosundaçizdiği kıyafet ve başka bir tablosundafonda kullanıldığı cüz muhafızı mutlakagörülmesi gerekenlerden.Yerli turistlerin kendi tarihlerinidaha iyi öğrenebilmeleri; yabancı turistlerinise kültürümüzü ve dini inancımızıdaha iyi anlamaları adına müzeninmutlaka ziyaret edilmesi gerekiyor.Nemrut Dağı(Adıyaman - Kahta)Adıyaman’ın Kahta İlçesi’nde 2150metre yüksekliğindeki Nemrut Dağıyamaçlarında hükümdarlık yapmış olanKommagene Kralı I. Antiochos’un tanrılarave atalarına minnettarlığını göstermek içinyaptırdığı mezarı, anıtsal heykelleri ve benzersizmanzarası ile Helenistik Dönemin engörkemli kalıntılarından birisidir. Anıtsalheykeller doğu, batı ve kuzey teraslarınayayılmıştır. Doğu terası kutsal merkezdirve bu nedenle en önemli heykel ve mimarikalıntılar burada bulunmaktadır. İyi korunmuşdurumdaki dev heykeller kireçtaşıbloklarından yapılmıştır ve 8-10 metreyüksekliktedir. Varlığı bilinmekle beraberkral mezarı, henüz keşfedilememiştir.Hattuşa (Boğazköy)Hitit Başkenti (Çorum)1986 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’nealınan Hattuşa (Çorum, Boğazköy), Hititİmparatorluğunun başkenti olarak Anadolu’dayüzyıllar boyu çok önemli bir merkez olmuştur.Önceleri ilk sahipleri olan Hattiler tarafından“Hattuş” olarak adlandırılan şehir, Hitit egemenliğinegeçtikten sonra “Hattuşa” adını aldı.M.Ö. 1700’lerde Kuşşara şehrinin kralı Anittatarafından alınan Hattuşa, yine Anitta tarafındanyıkıldı. Yazılı kayıtlarda Anitta ilk Hitit kralıdır.Yaklaşık yüzyıl kadar sonra şehir, I. Hattuşilitarafından tekrar kurularak 400 yıldan uzun birsüre hüküm sürecek olan bir uygarlığın başkentihaline getirildi. Günümüzde görülebilenve büyük çoğunluğu Büyük Kral IV. Tudhaliyadönemine ait olan kalıntılar arasında tapınaklar,kraliyet konutları ve surlar bulunmaktadır.Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla)XANTHOS: Fethiye’ye 46 Bizans egemenliğinde kalmıştır. annesi Leto’ya adanmış olan enkm. uzaklıkta, Kınık köyü Yerleşen her uygarlığın inşa ettirdiğibüyük tapınak, batıda bulunanyakınlarında bulunan Xanthos,yapılarda Likya gelenek-ve peripteros tarzında yapılmışAntik Çağda Likya’nın en büyük leri, Helenistik ve Roma dönemi Leto Tapınağıdır ve 30.25 m’yeidari merkezi idi. M.Ö. 545’te etkilerini gösteren bu merkez 15.75 m. büyüklüğündedir.Perslerin egemenliğine girene1988 yılında UNESCO Dünya Doğuda yer alan Dor tarzındakadar bağımsız olan kent, Miras Listesi’ne alınmıştır. yapılmış olan Apollo tapına-bundan yaklaşık olarak yüzyılğı, Leto tapınağından daha azkadar sonra tamamıyla yanmıştır.LETOON: Xanthos’a 4 km. korunmuş durumdadır ve 27.90Bu yangından sonra şehir uzaklıkta bulunan Letoon, m.’ye 15.07 m. boyutları ile dahatekrar inşa edilmiş, hatta M.Ö. Antik Çağda Likya’nın dini küçüktür. Her iki tapınağınII. yy.da Likya Birliğinin başkentimerkezi konumundaydı. Bu ortasında yer alan ve en küçükolma görevini üstlenmiştir. kutsal alanda Leto, Apollon ve tapınak olan Artemis tapınağıDaha sonra Romalıların kontrolüneArtemis tapınakları ile birlikte, 18.20 m.’ye 8.70 m. boyutla-giren kent, bundan sonra bir manastır, bir çeşme ve Roma rındadır. Letoon, Xanthos ileBizans egemenliğine girmiş ve Tiyatrosu kalıntıları bulunmaktadır.birlikte UNESCO Dünya Miras7. yy.daki Arap akınlarına kadarArtemis ve Apollo’nun Listesi’nde yeralmaktadır.Divriği Ulu Camii veDarüşşifası (Sivas)Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası olarakbilinen bu yapı topluluğu, cami,darüşşifa ve türbeden meydana gelen birkülliyedir.Divriği ve civarında en erken yerleşimHititler Dönemi’ne kadar inmektedir.Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı MengücekBeyliği döneminde inşa edilmiştir.Ulu Cami, Süleyman Şah’ın oğlu AhmetŞah tarafından; Darüşşifa ise eşi MelikeTuran Melek tarafından yaptırılmıştır. 1228yılında başlanıp 1243 tarihinde tamamlananyapı kompleksinin Baş Mimarı Muğisoğlu Ahlatlı Hürrem Şah’tır.Bu büyüleyici eseri anlatmaya sözlerinyetersiz kalacağını Evliya Çelebi yüzyıllarönce şöyle ifade etmiştir: “Methinde dillerkısır, kalem kırıktır”. Görenleri kendisinehayran bırakan bu muhteşem abide eser,sanat tarihçileri tarafından “Divriği mucizesi”,“Anadolu’nun Elhamrası” gibi ifadelerletanımlanmıştırİslam mimarisinin bu başyapıtı iki kubbelitürbeye sahip bir cami ve ona bitişik birhastaneden oluşmaktadır. Yapılar, mimariözelliklerinin yanı sıra, sergilediği zenginAnadolu geleneksel taş işçiliği örnekleriyleUNESCO Dünya Miras Listesi’nde yeralmaktadır.
Page 1 and 2: BİRVAKIFHİKAYESİ2’deYabancıge
Page 3 and 4: sağlıkMenopoz SonrasıSağlıklı
Page 5: Alışverişlerdeki 1 Kuruşluk Bü
Page 9 and 10: kültür&sanat09Çocuklar “Selma

Panorama Gazetesi Sayı 9

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?