Türk Yolu Dergisi - 1

Türk Yolu
Türk dünyasının
stratejik çatı
kuruluşu: Türk
Keneşi
Türk dünyasının çatı kuruluşu niteliğindeki Türk Keneşi (Konseyi), üye ülkelerin
yanı sıra Türk dünyasının ve bölgedeki ülkelerin iş birliğini artırmayı amaçlıyor.
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk
Keneşi-Türk Konseyi) Türk dili ortak çatısı altında
birleşen üye ülkelerin yanı sıra Türk dünyasının ve
bölge ülkelerinin ekonomiden politikaya, turizmden
eğitim ve spora kadar pek çok alanda iş birliğini ve
etkinliğini artırmaya yönelik çalışmalar yürütüyor.
Türk Keneşinin kurulmasına ilişkin ilk adım, 2009
yılında Nahçıvan’da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler
Devlet Başkanları 9. Zirvesi’nde atıldı.
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’ın
3 Ekim 2009’da imzaladığı “Nahçıvan Anlaşması”
ile ise süreç kurumsallaştı ve Türk Keneşi kuruldu.
İstanbul’da 15-16 Eylül 2010’da düzenlenen 10. Türk
Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi’nde ise Keneş resmen
hayata geçirildi.
“Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi”,
“Türk Konseyi” ya da “Türk Keneşi” olarak adlandırılan
devletlerarası yapı, devlet başkanları konseyi,
dışişleri bakanları konseyi, her ülkeden gelen akil insanlardan
oluşan aksakallar konseyi, kıdemli memurlar
komitesi ve merkezi İstanbul’da bulunan sekretaryadan
oluşuyor. Türk Konseyinin kurulmasından bu
yana devlet başkanlarının katılımıyla 6 zirve düzenlendi.
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’nin
kurucu üye olduğu Türk Keneşinin zirve ve
etkinliklerine Özbekistan ve Türkmenistan da aktif
olarak katılıyor.
Macaristan ise gözlemci üye statüsüyle Keneş’in etkinliklerinde
aktif olarak yer alıyor.
Üye devletlerin yaklaşık 5 milyon kilometrekare
toprak üzerindeki varlığı ile etkin Türk Keneşinin temel
amacı ise dış politika, ekonomi, ulaşım, gümrük,
turizm, eğitim, medya, gençlik ve spor dahil birçok
alanda iş birliğini geliştirmek.
Türk devletleri arasında daha derin ilişkileri hedefleyerek
Avrasya bölgesinde ve İslam dünyasında,
özellikle de Orta Asya ve Kafkaslarda uluslararası iş
birliğini geliştirmeyi de amaç edinen Keneş, bölgede
barış ve istikrarın güçlendirilmesi, iş birliğinin artırılması
ve ortak kalkınma potansiyelinin ortaya çıkarılmasına
yönelik dış politika çalışmalarına ağırlık
veriyor.
Türk Keneşi aynı zamanda Türk Dili Konuşan Ülkeler
Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Türk İş Konseyi,
Türk Akademisi ve Uluslararası Türk Kültürü
Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk Dünyası Ortak Odalar
ve Borsalar Birliği gibi mevcut iş birliği mekanizmaları
için de bir şemsiye kuruluş vazifesi görüyor.
“Türk Dili” çatısında birleştiler.
7