Enerji Panorama Mayıs 2021

ABD Başkanı Joe Biden’ın iki günlük sanal
İklim Zirvesi 22-23 Nisan tarihlerinde gerçekleşerek
40 dünya liderini bir araya getirdi. Bu ‘liderler
zirvesi’, iklim değişikliğiyle mücadele konusunda
ABD’nin nasıl kendisini liderlik rolüne
koymaya çalıştığına çok dikkat çekerken, aynı
zamanda diğer ülkelerin de daha yüksek iklim
hedefleri belirlemelerini sağlamanın zorluklarını
vurguladı.
Bu zorlukların arkasındaki önemli bir faktör,
ABD’nin bizzat vermiş olduğu iklim taahhütlerinin
ulaşılabilirliği hakkındaki belirsizlik. Biden
yönetimi, yakın zamanda önerilen (ve Kongre’de
önemli zorluklarla karşı karşıya olan) tartışmalı
alt yapı tasarısının 2030’a kadar emisyonları
yüzde 50-52 azaltması için (ABD hedefi) kesinlikle
gerekli olmadığını savunsa da çoğu kişi bu
tutumdan şüphe duyuyor.
Bu nedenle, tasarının Kongre’den geçme şansının
oldukça düşük oluşu göz önüne alındığında
birçok uzman, ABD’nin iklim hedefine ulaşıp ulaşamayacağını
sorguluyor. Trump yönetimi sırasındaki
görüldüğü gibi, ABD’nin iklim konusunda
eyleme geçmedeki çalkantılı geçmişinin üstüne
eklenen bu Kongre’deki belirsizlik, Biden’ın diğer
ülkeleri hedeflerini artırmaya ikna etme çabaları
için elverişli bir atmosfer oluşturmuyor.
Başkan Biden, başka ülkelerin de yanısıra
Kanada, Japonya ve Güney Kore’den alınan yeni
taahhütler gibi bazı başarılar elde ederken Çin,
Rusya, Brezilya ve Hindistan gibi önemli karbon
emisyonu yayan ülkelerden bu yönde yeni bir
açıklama gelmedi.
ABD ve diğer ülkeler arasında ‘derin’
ayrılıklar var
Biden yönetiminden bir yetkili, Çin’in yaklaşımını
şu şekilde anlattı: Xi Jinping’den aldığınız
şey, “Çin’i hala gelişmekte olan bir ülke olarak tanımlayan
bir 1992 Antlaşması hakkında size her
şeyi anlatayım.” Bu yaklaşım da Xi tarafından iklim
konusunda tavizlerden daha fazla kaçınmak
için kullanılan bir argüman olarak görülebilir.
Nitekim, Çin tarafından verilen tek ‘taviz’ oldukça
mütevazıydı ve ülke 2025-2030 arasında kömür
tüketimini ‘kademeli olarak azaltma’ taahhüdünde
bulundu. Xi, ilk kez kömür tüketimini düşürme
sözü vermiş olsa da, bu zaman çizelgesi
BAŞLICA FAY HATLARI ABD VE ÇİN
ARASINDA OLSA DA…
ABD ve Çin arasındaki fay hattı Aslında, iki taraf arasındaki
ciddi bir çekişme noktası, özellikle AB’nin
sınırda karbon düzenleme mekanizması ile ilgili olduğu
için, karbon fiyatlandırması konusu. AB, Emisyon
Ticareti Sistemi’ni (ETS) kullanırken, ABD’de
eşdeğer bir karbon fiyatlandırma sistemi yok. Bu,
ABD gibi AB’ye eşdeğer bir karbon fiyatlandırma
mekanizması olmayan ülkelerden yapılan ithalatlara
uygulanacak bir tür vergi olan AB’nin karbon
düzenleme mekanizması açısından özellikle hassas
bir durum yaratıyor.
Genel olarak, ABD’nin iklim değişikliğiyle mücadele
konusundaki liderliğinin memnuniyetle karşılanmasına
ve özellikle bir araya getirici gücünün öneminin
altının çizilmesine rağmen, birçok bölünme
hala varlığını sürdürüyor. Başlıca fay hatlarından
bazıları ABD ile Çin arasında olsa da ABD’nin iklim
hedefleri konusunda bu sefer ne kadar ciddi olduğuna
dair mevcut başka belirsizlikler var. Ancak
AB ile ABD arasındaki farklılığın sebebi, uygulanan
yöntemlerde ve bunların ABD’nin ifade ettiği iddialı
hedeflere ulaşmada ne kadar etkili olduğuna bağlı.
Eski bir Obama yönetim yetkilisi olan Kelly Sims
Gallagher’ın sözleriyle, “Önemli bir fark, birçok
Avrupa ülkesinin iklim mevzuatını kabul etmesi ve
bu, onlara uluslararası taahhütleriyle tutarlı politikalar
tasarlama ve uygulama konusunda çok daha
fazla yetki verir. Avrupa’daki bu tutuma kıyasla ABD,
bu kapsamlı mevzuattan yoksundur ve bunun yerine
sınırlı yetkilerle yama tarzı bir yaklaşım izledi.”
ENERJİ PANORAMA • Mayıs 2021 • 53