Aytek Sever - Moto Perpetuo II

Aytek Sever 

MOTO PERPETUO 

II

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek lisans 

öğrenimini Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. Çeşitli alt 

kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka, Omega adlı şiir 

toplamlarının yanı sıra, R. W. Emerson (Yaşamın İdaresi), H. D. Thoreau 

(Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), W. Whitman (Ben, Jack Engle; 

Çimen Yaprakları), W. Kandinsky (Sesler), R. Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve 

Hasadı; Kadim Düşünceler), D. H. Lawrence (İnsanlar ve Öteki Yaratıklar), G. 

Stein (Nesneler; Odalar) çevirileri vardır.


MOTO PERPETUO 

II

Moto Perpetuo II 


Kapak Resmi: 

Der Goldfisch (’Altın Balık’) 

Paul Klee, 1925 

1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Ekim 2021 

Referans: 

Sever, Aytek. Moto Perpetuo II. 2021. http://www.isaretatesi.com/aytek-sever-motoperpetuo-ii/ 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. Her hakkı 

saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla basılamaz, 

kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir mecra veya internet 

sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için lütfen kaynak gösteriniz. 

www.isaretatesi.com 

isaretatesi@gmail.com

Give me the secret history of 

that sanctuary you call yourself. 

-R. W. Emerson-

İÇİNDEKİLER 

S p ò n t à n 

Kaçış ………………………………………………………………….. 17 

Gitmek ve Görmek ………………………………………………….. 18 

Yanlış Yönlendiren ………………………………………………….. 19 

Neo-Pythagorasçı Kanunlar ………………………………………... 20 

Yeniden Uykuya Dalamayan Dev …………………………………. 22 

Ne İstediğini Bilen Tehditkâr Absürt ……………………………… 23 

Gözün İradesi ………………………………………………………… 24 

Dolunay ………………………………………………………………. 25 

Işık Saçan - I ………………………………………………………….. 26 

Işık Saçan - II …………………………………………………………. 28 

Kibrit Alevi …………………………………………………………… 31 

Oksijen Sarhoşu - I …………………………………………………… 32 

Oksijen Sarhoşu - II ………………………………………………….. 33 

Kaynaklar …………………………………………………………….. 35 

Amansız Uğraş ………………………………………………………. 37 

Müzikoloji ……………………………………………………………. 39 

Yollar ………………………………………………………………….. 41 

Şemsiye ……………………………………………………………….. 44 

Uyku …………………………………………………………………... 46 

Aradığını Bulan ……………………………………………………… 48

Perplexed ……………………………………………………………... 49 

Oksijen Sarhoşu - III …………………………………………………. 51 

Oksijen Sarhoşu - IV …………………………………………………. 53 

Son Anda ……………………………………………………………… 55 

Erkenden ……………………………………………………………… 56 

Çok Geç ……………………………………………………………….. 57 

Tam Zamanında ……………………………………………………… 58 

Oksijen Sarhoşu - V ………………………………………………….. 60 

Tuhaf Huy ……………………………………………………………. 62 

Yazılı Duvar ………………………………………………………….. 63 

Gemi …………………………………………………………………... 64 

Arayış …………………………………………………………………. 65 

Sınav …………………………………………………………………... 66 

İtki ……………………………………………………………………... 67 

An Americanism ……………………………………………………... 68 

Oksijen Sarhoşu - VI …………………………………………………. 69 

Maksimum Olağan …………………………………………………... 70 

Deneyim ………………………………………………………………. 71 

Oksijen Sarhoşu - VII ………………………………………………... 72 

Ayrıcalık ……………………………………………………………… 74 

Overplay …………………………………………………………….... 76 

Güneşi Duymak …………………………………………………….... 78 

Doğurtmak …………………………………………………………… 79 

Seyir ve Kıpırtı ……………………………………………………….. 80

Koşu …………………………………………………………………… 82 

Tropik …………………………………………………………………. 83 

Kazı ……………………………………………………………………. 84 

C r ê d o 

Homeostasis - III ……………………………………………………... 88 

Homeostasis - IV ……………………………………………………... 89 

Homeostasis - V ……………………………………………………… 90 

Yüzeyler ………………………………………………………………. 91 

Tek Işık ………………………………………………………………... 94 

Neo - I …………………………………………………………………. 95 

Neo - II ………………………………………………………………... 97 

Neo - III ……………………………………………………………….. 98 

Neo - IV ……………………………………………………………….. 99 

Neo - V ………………………………………………………………... 100 

Düzey …………………………………………………………………. 101 

Twins ………………………………………………………………….. 102 

Ateş Adamı …………………………………………………………… 104 

Son …………………………………………………………………….. 105 

Prova ………………………………………………………………….. 106 

Dialogue Divine ……………………………………………………… 108 

Gecenin Dokusu …………………………………………………….... 110 

Kilit Nokta …………………………………………………………….. 111 

Beyazlık ………………………………………………………………... 112

Nefes …………………………………………………………………. 114 

Besin …………………………………………………………………. 115 

Domino ……………………………………………………………… 116 

Dönüşüm ……………………………………………………………. 117 

Motor ………………………………………………………………… 118 

Sembol ……………………………………………………………….. 121 

Kozmos ……………………………………………………………… 122 

Varlık ………………………………………………………………… 123 

Neo - VI ……………………………………………………………… 125 

Ekstrem ……………………………………………………………… 126 

Öteki Dünya ………………………………………………………… 128 

Aşmak ……………………………………………………………….. 129 

Bakış …………………………………………………………………. 130 

Çile …………………………………………………………………… 131 

Pasaj ………………………………………………………………….. 132 

Neo - VII ……………………………………………………………... 133 

İmge ………………………………………………………………….. 134 

İmge - II ……………………………………………………………… 135 

Karanlık ……………………………………………………………… 136 

Neo - VIII ……………………………………………………………. 137 

Oksijen Sarhoşu - VIII ……………………………………………… 139 

Homeostasis - VI ……………………………………………………. 140


SPÒNTÀN 

15


16


KAÇIŞ 

Kaçış mı? Nereden nereye? – Beriden öteye mi, öteden beriye 

mi? Ya da berideki beriler arasında, bir beriden diğerine mi? Yahut, 

daha fenası, bir öteden bir başka öteye mi? 

– Soluk soluğasın işte! Bir öteden diğerine aşıp duruyorsun, 

sıçramaların önünü alamıyorsun, kim yardımcı olacak sana?! 

17


GİTMEK VE GÖRMEK 

“Limana inecek olursan mutlaka dalgakıranın ucuna 

kadar yürü, uzak burundaki feneri gör” demişlerdi ona. 

Bunu salt ‘dalgakıranın ucuna kadar yürümek ve feneri 

görmek’ olarak algılayan o, limana inip dalgakıranın ucuna 

kadar yürüdü, feneri gördü, (gördüğü an görmüş oldu,) geri 

döndü. Bu işten ne anladığını bilmiyoruz, ama onda 

Anglosakson bir yan olduğu kesin. 

Sonra yine aynı hırslı ve programlı Anglosaksonlukla 

başını diğer tarafa çevirdi, tepedeki kaleyi gözüne kestirdi, 

“Bunun tepesine çıkacağım” dedi. 

Fakat bu defa, uzun, dimdik yokuşu ve tüm merdivenleri 

çıkıp kan ter içinde surların tepesine vardığında, 

(Anglosaksonluğunu son raddeye kadar zorlayıp tüketmişti,) 

batıda hiç beklemediği devasa bir güneş gördü – ve o saniye 

burnuna gelen, taşlara sinmiş ağır küf kokusu, her nasılsa, 

güneşi bir Homeros güneşine tamamlayıverdi. 

18


YANLIŞ YÖNLENDİREN 

“Bu sokaktan liman tarafına doğrudan geçiş var mı?” 

Üst sokaklardan birinde bu soruyu sorduğu kişi aslında 

limanı sevmeyen ve mecbur kalmadıkça oraya gitmeyen 

biriydi. “Evet var, şurada, ileride” dedi, onu bile bile yanlış 

yönlendirdi. Orada bir geçiş yoktu, çıkmaz sokaktı orası. 

Yürüdü; yürürken sokağın ilerisinde yıkık dökük bir 

türbenin duvarına tünemiş halde, hayal bile edemeyeceği 

güzellikte turunculu yeşilli, tombul bir kuş gördü. (Bakıştılar, 

kuş irkildi, yine de uçup gitmeden önce birkaç saniyeliğine 

kendisine dolu dolu bakılmasına izin verdi.) 

Fakat sokağı arşınlayıp limana doğrudan bir geçiş 

bulamadığında, fena halde öfkeliydi: Belli ki kendisini yanlış 

yönlendiren münasebetsizi göz alıcı kuştan çok daha fazla 

önemsemişti. 

19


NEO-PYTHAGORASÇI KANUNLAR 

panoya asılmak üzere liste 

1. Sabah aç karna su içme. 

2. Çorabını ayakta öne eğilerek değil, oturarak giy. 

3. Yatağını hemen düzeltme, gün içinde düzelt. 

4. Yürürken fayanslara basma, kilime bas. 

5. Evin tüm perdelerini açmadan aynaya bakma. 

6. Cırtcırtlarla oynama. 

7. Kapakları sıkıca kapatılmış kavanozları bir kerede 

açamadıysan, zorlama. 

8. Çatalı bıçağa sürtme. 

9. Alçak koltuğa altına minder koymadan oturma. 

10. Yüksek rafa uzanma. 

11. Elmayı ısırarak yeme. 

12. Terli atleti sırtından çekiştirerek çıkarma. 

13. Çıplak kolunla duvara değme. 

20


14. Duş almadan tek satır bile yazı okuma. 

(Belleğin sağlıklı ısısını koruyabilirsin belki böylece.) 

21


YENİDEN UYKUYA DALAMAYAN DEV 

Belki de oldu. Isınıyor, gevşiyor. Düşünü hatırladı 

hatırlayacak. Ekmeği ikiye kıran kim? Yine irkildi. Pek hırçın 

şimdi. Gecenin körü, kim bilir saat kaç – ve o pek hırçın. Yine 

de şaşırıyor. Bir arma mı görüyor? Aldanmak ister gördüğüne, 

neden istemesin? Ama sırtı ağrıyor, böyle rahat edemedi. 

Mecburen yan dönüyor. Yorganı alt ucundan kıvırıp 

ayaklarının altına doğru alıyor, dizlerini hafifçe karnına doğru 

çekiyor, hemen hemen cenin pozisyonunda, bir elini yanağının 

altına, diğer elini kalçasının yanına koyuyor. Rahat mı? Bu, 

onun ideal yatış pozisyonu mu? Böyle mi uyurdu? Hiç böyle 

uyudu mu daha önce? Uyumak neydi, nasıl bir şeydi? Dünün 

hayhuyuydu uyumak, yarının kaprisi. Kutlu başıboşluk. Şimdi 

yağ gibi eriyor bellek. 

Esrik bir buluşu taklit edercesine, yeni bir düşsel fragman 

türüyor, – ama uykuya doğru geçişin yine aynı yerinde, – tilt! 

22


NE İSTEDİĞİNİ BİLEN TEHDİTKÂR ABSÜRT 

bu kapkara Star Galaxy 

granit plaka parçası 

benden sana 

hediye azizim; 

al onu, dokun, bak yakından, 

yıldızlardan daha parlak 

kıvılcımlar yakala içinde 

–– yakalayamazsan eğer, 

yıldızlardan daha parlak 

kıvılcımlar çakması için 

seni gerekirse 

fırıncı küreğiyle döveceğim! 

23


GÖZÜN İRADESİ 

Dağa çaktırıyorum gözümden kıvılcımı. O yamaca, bu 

yamaca, şu yamaca çaktırıyorum. Kütlenin tüm yüzlerine 

çaktırıyorum. 

Göğe çaktırıyorum gözümden kıvılcımı. Boşluğa, yüksek 

irtifalara, bulutlara, güneşe. Kıvılcım çaktırıyorum. 

Ovaya çaktırıyorum gözümden kıvılcımı, düzlüğe, 

yayvan engebelere, sarılı yeşilli alacalara, tarlalara. 

Çaktırıyorum, çaktırıyorum, çaktırıyorum. 

“Peki ya uzakta, çam ormanının yanındaki tepede, kaya 

mezarını andıran o uçuruma kıvılcım çaktırabilir misin?” 

Hayır, çaktıramam! – Hatta ne olur ne olmaz şu an o 

tarafa bakmıyorum bile! 

Çünkü oraya kıvılcım çaktıramayacağıma dair kuvvetli 

bir his var içimde; ve nasıl ki kıvılcım çaktırabilmek gibi aykırı 

bir yetiyi geliştirirken sezgime güvenmişsem, karşıt durumda 

da sezgime güvenmek zorundayım. 

Belki de daha evvel, manzarada tam orada kör bir 

noktaya rastlamış ve şu an hatırlayamadığım keskin, sert bir 

düşüş yaşamışımdır. 

24


DOLUNAY 

Gümüştü dolunay. Fildişiydi. Madalyon, – tunç, buz. 

Düğme kadardı dolunay, kavurucu. – Sular kaplamıştı 

her yanı, dolunay efervesandı. 

Duyuldu gongun sesi. Dolunay Dinyeper’in üzerindeydi. 

Lavanta koktu karanlık – keskin, tiz, vantuz. Flaş patladı, 

yıldızlar atlasında yusyuvarlak bir mühür kaldı. 

Yeniden başladı zaman, sustu homurtu. Bir ıslık 

duyuldu. 

Su kuyusundan baktı dolunay: Gökte kayıptı. 

Aniden karanlığın öbür ucundaydı. Tutuyordu gece 

göğünü. Başdönmesiydi. 

Yeryüzü göğün girdabındaydı başaşağı: Dönen dolunay, 

ötenin kayıp kapısıydı. 

25


IŞIK SAÇAN - I 

A: Hadi ışık saç! 

B: Şimdi değil. Kafatasımda ateş var şu an. 

A: Nasıl yani? Demin de ateş yok diye ışık saçmamıştın. 

B: Haklısın; ama deminki, kafatasımda ateş olmadığı 

sürece saçamayacağım bir ışıktı, şimdiki ise saçmam halinde 

kafatasımdaki ateşi tüketiverecek bir ışık. 

A: Buna nasıl emin olabiliyorsun bilmiyorum, ama belli 

ki başından beri senin asıl önemsediğin, saçacağın ışık değil, 

kafatasındaki ateşmiş. 

B: Kısmen öyle. Kafatasımda ateş olmadığı sürece başka 

hiçbir şeyi düşünemiyorum, hele de en çok önemsediğim ışık 

saçmayı. Hatta kafatasımda ateş olması yetmiyor; ondan emin 

de olmam gerek; kolayca harcanıp gitmeyeceğini bilmeliyim. 

Fakat kafatasımdaki ateşten emin olunca, bu defa da ışık 

saçmadan durabilmem imkânsız. Kendimi sana bu yüzden 

daha baştan “ışık saçan” olarak tanıtmıştım. 

A: Ama tam da öyle yaptığın için ben seni ışık saçmakla 

özdeşleştirdim ve şimdi ister istemez senden onu her an 

26


bekliyorum. Kendini “ışık saçan” olarak tanımlaman beni de 

“ışık saçılmasını talep eden” yaptı. O yüzden, kafatasında ateş 

olup olmadığını hiçe saymak ve senden “ışık saçan” olmanın 

gereğini talep etmek zorundayım. Hemen şimdi – – ışık saç! 

27


IŞIK SAÇAN - II 

B: Gördüğün gibi, senin “ışık saçılmasını talep eden” 

olman ışık saçmamı sağlamadı. 

A: Öyle bile olsa, ışık saç! 

B: Öncelikle şu soruma yanıt ver: Madem senin “ışık 

saçılmasını talep eden” olman beni “ışık saçan” yapmaya 

yetmedi, o halde sen neden varsın? 

A: Ben, “ışık saçılmasını talep eden”im, “ışık saçılmasını 

sağlayan” değil. Ama sen “ışık saçan”sın ve ışık saçmadığın 

sürece asıl sen yoksun! 

B: Haklısın, ben “ışık saçan”ım. Ama “her an ışık saçan” 

değilim. Işık saçabilmek başlı başına bir mucize; bunu ayda 

yılda bir defa yapabilsem bile beni “ışık saçan” yapmaya yeter. 

Hem sonra “her an ışık saçan” olmakla “ışık saçan” olmak 

arasında nitelik değil nicelik farkı var ve bunlar her halükârda 

“ışık saçamayan” olmaktan alabildiğine farklı. 

A: Evet ama bunların hiçbiri seni aklamıyor. Çünkü senin 

ışık saçtığına henüz tanık olmadım. Belki de sen “ışık 

saçamayan”sındır, ne malum? O yüzden ışık saçabildiğini 

göster, hemen ışık saç! 

28


B: Zamanı geldiğinde yapacağım bunu; adımı boşuna hak 

etmedim. 

A: Hak ettin mi? Işık saç! 

B: Saçacağım. 

A: Işık saç! 

B: Saçacağım ama sen istedin diye değil. Sen “ışık 

saçılmasını talep eden”sin ve ben “ışık saçan”ım, ama sen öyle 

olduğun için ben böyle değilim. Ben, sen olmasan da “ışık 

saçan”ım ve bunun gereği er geç yerine gelecek. Şunu da bil ki, 

benim bunu gerçekleştirmem için bir dakika, bir gün ya da bir 

yıl geçmesi arasında aslında hiç fark yok. 

A: Işık saç! 

B: Hatta benim “ışık saçan” olmam senin benden bunu 

talep edemiyor olmanla da alakalı. 

A: … 

B: Sustun demek. Nihayet susturabildim seni. Buna 

memnun oldum, çünkü seni kilitleyebilmek benim için 

önemliydi; sen talep ettiğin sürece ışık saçabilmem 

beklenemezdi. Sen susacaktın hatta yokolacaktın ki ben “ışık 

saçan” olmaya doğru gidebileyim. 

A: Sözünü kesmek zorunda olduğum için üzgünüm. 

Biliyorum, şu an sana göre benim susmam ve kesinlikle 

konuşmamam gerekiyor, ama kendimi tutamadım. Tek bir şey 

soracağım: Kafatasındaki ateş ne oldu? 

29


B: … İtiraf etmeliyim, şaşırttın beni. Bu meseleyi 

tamamen unutmuştum. Ama ne hikmettir ki sen bunu 

sorduğun an, unuttuğum ateş (benim için can alıcı öneme 

sahip ateş) kafatasımda capcanlı yanıverdi – ve tıpkı dik bir 

rampayı zar zor çıkıp doludizgin inen bir kamyonun belli bir 

noktada camından pasparlak ışık yansıtması gibi, beni bir 

anda ışıldar hale getirdi, – böylece hem seni “ışık saçılmasını 

talep eden” kıldım hem de bizzat “kafatasında ateş yanan” ve 

“ışık saçan” oldum, – ışık saçtım! 

30


KİBRİT ALEVİ 

Karanlıkta, olası bir edim için bir kibrit alevi gördüm. 

Ona yöneldim. 

Ama ben yöneldiğim an, alev söndü, yine edimsiz 

kaldım! 

Böylece, sadece yeni bir yön tayiniyle, karanlığın yeni bir 

kara-lığına yönelmenin küçük farkını yaratabilmiş oldum: 

Başka kibrit alevleri de oldu (hepsi de aynen söndü) – ve bu 

alevlere her yönelişim kara-lar dağarcığımda benim için hiçbir 

şey ifade etmeyen yeni bir haneyi doldurdu. 

Sanırım asıl edim, haneleri doldurmaya dair bu gizli 

görevi yerine getirmekti. 

31


OKSİJEN SARHOŞU - I 

Oksijen sarhoşuydum o zamanlar. 

Dondurucu bir iklimde pembe düş görüyor, 

Himalayalar’ı andıran bir bulutun karşısında ışık sellerine 

boğuluyordum. 

Bir ses yankılanıyordu çıkırt çıkırt. 

Eğer kristaldeki pırıltılar değilse, neydi ben arkama 

yaslanırken ufkun çınıltısını boğan? 

Etrafımı kolaçan ettim. 

Sürüyordu çıkırt çıkırt sesi. 

Karanlık bir sahildeydim ve karşı kıyının ışıklarına 

bakıyordum; Rahmaninof’un maddeyi en doğru yerinden 

yakalayan cımbızı elimde, saatler su gibi aktı, mevsimler geçti, 

gökler parladı, dünya tüm ekinokslarıyla yörüngesinde kaldı. 

Artık ne güneş ne de ay tutulacaktı. Şaşmaz ekseninden 

özel bir tını yaydı dünya, o tınıyı başka zamanlar hınçla 

arayanlara rahat bir nefes aldırdı. 

Oksijen sarhoşuydum o zamanlar: Döngüde saat yönü, 

magmada yoğrulma ısrarı vardı, – her şey elektrikle kavruldu, 

– çıkırt çıkırt sesiyle bir flaş patladı! 

32


OKSİJEN SARHOŞU - II 


Hayal meyal yaşıyordum. 

Sağımı solumu ayırt edemezken bile, parkta yürüdüğüm 

alelâde patikadan ufku görüyor, aynı yerden her geçişimde 

aynı yöne bakıp ufku her seferinde pasparlak yakalıyordum. 

Kırk yanlıştan bir doğru elde etmenin yolunu biliyordum 

– ve haz duyuyordum bunu tekrar tekrar sergilemekten. 

Kovduğum sinekler tılsımla geri dönüyordu bana. 

Tüm şeyler için belli bir varoluş ânını kolladım: 

Sözgelimi, kadınları ormanlar ve pastırma yazlarıyla 

sarmaladım; bir piknik masasının, gecenin bir yarısı etraf 

ıssızken daha bir masa olduğuna tanık oldum. 

Ama hemen unuttum. 

Çamurdaki çakıl taşlarına uzun uzun bakıp, “Panteizm 

insana dayanılmaz bir yük” dedim. 

Üstelik bunu, kafaya taktığım basit bir kıpırtının 

çılgınlığıyla söyledim. 

33


İşte o an zamanın karanlık dokusunda belirdim capcanlı. 

Işıldıyordu tenim. Bir saniye bin yıldı. 

Etrafıma bakındım. 

Varlıklar gördüm. 

Sırrı saklayacağıma ant içtim. 

Oksijen sarhoşuydum o zamanlar – ve kimse 

anlamıyordu; hayal meyal yaşıyordum: Okuduğum kitabın, 

elimin sıcaklığıyla bile bozulabilecek bir ısısı vardı. 

34


KAYNAKLAR 

Gövdem, kollarım ve bacaklarım belirli bir pozisyonda, 

boşlukta döneniyorum dünyaya geldim geleli. Ama madde o 

denli ezelî, mekânın boşlukları o denli geniş ve zaman uçsuz 

bucaksızlıkta o denli yavaş ilerliyor ki, bir andan diğerine, 

benim aslında evrensel ölçekte pek sınırlı, anlık ve önemsiz 

olan edimlerim yanlışlanmıyor, kendi gerçekliğinde bir anlam 

kazanıyor. Birinin sınırlılığına karşılık diğerinin sınırsızlığı 

buna izin veriyor. Sonsuzluğu göz ardı ediyorum – ve 

yaşadığıma eminim. Peki, tüm bu edimler için güvencem 

nereden geliyor? Bilmiyorum bunu. Duyumun güçlü olmasıyla 

yetiniyorum; deneyimden aldığım bir haz var. Belirli bir 

serbestlik karşılığında bu bilmemezlik durumunda karar 

kılmak zorundayım. Elbette bana ne yaptığını bilmez biri 

denilebilir, itirazım olmaz; gelgelelim sağlam dayanaklarım 

olmadığı halde eylemekten geri durmadığıma, kararlı 

davrandığıma ve şu an burada (gövdem, kollarım ve 

bacaklarım belirli bir pozisyonda) bulunmaktan memnun 

olduğuma göre, arka planda (erişemediğim dış halkalarda) 

muhakkak beni onaylayan bir şeyler olmalı; ve spontan 

edimler için, şeylerin kapsamlı düzeninden, şimdiki âna 

35


belirgin bir anlam yansıtamayacak kadar ezelî olan birtakım 

kaynakları, beni meşru kılacak ve sonsuzluğa karşı cüzî 

olmanın savunmasıyla koruyacak şekilde kullanıyor 

olmalıyım. 

Peki ya gövdemin, kollarımın ve bacaklarımın bu 

duruşu? – O, her nasılsa öyledir – ve öyle olmasa olmaz. 

36


AMANSIZ UĞRAŞ 

Zihnimde pırıltılarla yaşıyor, aylaklığın tadını 

çıkarıyordum. 

Sonra, yoğun bir çalışma dönemi geldi. 

Teknik beceri gerektiren, masa başı bir işti yaptığım, 

yüksek bir verimle pürdikkat çalışıyordum. Fakat sayım 

dökümler, hesaplar ve analizlere dayalı olan o iş öyle yoğun 

konsantrasyon gerektiriyordu ve yapılacak öyle çok şey vardı 

ki, çalışma uzadıkça sürmenaj da sürecin kaçınılmaz bir 

parçası oldu. 

Aşamaları bir bir tamamlasam da işin sonu bir türlü 

gelmediğinden; arapsaçına dönmüş hırs ve dürtülerin 

hayhuyu içinde kaybolarak ama çalışmayı bir an bile 

bırakmayarak, dumanlı bir kafayla ilerledim. 

Azmim baskın geldi ve işi sona yaklaştırdım. Kendimi 

toplayıp son bir hamle yapmam gerekiyordu. 

Ama önce, kısa bir ara verip biraz soluklanmak istedim. 

Çünkü yaptığım işe öyle bir gömülmüştüm ki onun ne 

olduğunu bile unutmuş, zihnimde canlandıramaz olmuştum. 

37


Tazelenmem, belli bir çalışma bilincini geri kazanmam 

gerekiyordu, yoksa işin sonunu getirsem de bir anlamı 

olmayacaktı. 

Çalışma dönemimi önceleyen en baştaki pırıltıları 

hatırlamak adına, zihnimde bir flaş patlattım ve şans eseri, işin 

şeklini bir anlığına görebildim (–evet, yapılan işin bir şekli 

vardı ve onu görmek bana doğal bir memnuniyet veriyordu.) 

Hem eğri büğrü, hem de tuhaflığına rağmen cillop gibi bir 

şekildi bu. 

Şeylerin genel düzeni içinde ait olduğu haneye 

yerleştirdim onu. Hepsini öyle görmek bana keyif verdi. 

Fakat bu kısa süreli ama ikna edici işlem sona erer ermez 

işe geri dönmem, aynı dumanlı kafaya da geri dönmem 

anlamına geliyordu ki, bu, söz konusu şekli ve onu içeren 

haneyi iptal etmemi zorunlu kılmıştı. 

Metanatle çalışmaya devam ettim. İş ne pahasına olursa 

olsun bitmeliydi. 

En fenası işte o zaman oldu: İş son aşamaya kadar gelip 

tamamlandı tamamlanmasına – ama şeylerin genel düzeninde 

o iptal edilen hanenin ve şeklin yerinde, eğer şimdi onlar 

yoksa ne olacaktı ve düzen nasıl devam edecekti? 

38


MÜZİKOLOJİ 

Üç tip müzik dinleyicisi vardır. 

Birincisi, güçlü bir müzik beğenisine sahip olduğu kadar 

dünyanın genel estetiğini de yakalamış olup, bunları bireysel 

bir yaşam kültüründe bir araya getirerek iyi müziği doğru 

zamanda layıkıyla dinleyebilen dinleyicidir. Makbul bir 

dinleyicidir bu elbette. 

İkincisi, düpedüz kötü müzikten hoşlanan ve herhangi 

bir estetik duyarlılığa sahip olmadığı için ömür boyu kötü 

müziğe mahkûm kalacak olan, ancak gene de bencilliğin ve 

kendiliğindenliğin birtakım kurallarına tüm yurttaşlar gibi 

uyduğu için güçlü bir duygulanım hakkı olan ve kötü 

müzikten keyif alarak, Proust’un “Kötü Müziğe Övgü”de 

dediği gibi, notaları “gülüşler ve gözyaşlarıyla kutlayan” genel 

dinleyicidir. Belki günümüzde bunun bir alt türü olarak, 

sürekli müzik dinleyen ve müziğe karşı duyarsızlaşmış olan, 

yani neticede müziği uğultu olarak anlayan ve farkında 

olmadan anti-müzik bağımlısı olan dinleyici de sayılabilir. 

Bir de üçüncü tip dinleyici vardır. Bunlar nadiren müzik 

dinlerler (ya da bir şeylerden fazlasıyla etkilenebildiklerini ve 

39


bunun kendilerine pahalıya mâl olduğunu defalarca 

gördüklerinden, bütünlüklerini korumak adına müzik gibi 

yoğun, güçlü etkilenimlerin nadiren olmasını yeğlerler), ama 

müzik dinledikleri yahut dinlemek zorunda kaldıkları zaman 

da tüm benlikleriyle dev bir duyargaya dönüşerek, müzik iyi 

de kötü de olsa, onu kendilerinden süper işlemcili bir 

bilgisayara yüklenen süper karmaşık bir görev gibi geçirirler 

ve söz konusu bilgisayarın ekranında (kısa süre sonra feci 

şekilde loop’a düşecek olan) çarpıcı birtakım gerçeklik 

görüntüleri yakalarlar. Aslında yaptıklarının yanlış olduğunu 

bilir onlar, ama ellerinden başka türlüsü gelmez, çünkü en iyi 

yaptıkları şeydir bu. Hiç şüphesiz, en nadir rastlanan, en tuhaf, 

en anlaşılmaz ve tehlikeli dinleyici tipi budur. Gelgelelim, pek 

kabul görmezler belki ama, bana kalsa dünyanın tüm 

müzisyenlerini, bestelerini bu dinleyiciye göre yapmaya 

çağırırdım. 

40


YOLLAR 

“Tanrıların keyfî yolları vardır.” 

Bir istikametim vardı, kaynaktan ve menzilden emin, 

ilerliyordum. 

Bunun bana sağladığı eylem meşruluğu, yaptığım 

seçimlerin başarısıyla öyle çok defa onaylandı ki, an geldi, 

artık sınırsız bir yetkiyle donatıldığıma inandım. 

Çok uzun süre bunu yanlışlayacak bir şeyle 

karşılaşmadığıma göre, yetkim gerçekten sınırsız olmalıydı ve 

ortada somut bir sebep yokken öteki türlüsüne inanmam 

yersiz bir şüphecilik olurdu. Zaten şansımı zorlamıyor, bana 

yıkım getirebilecek şeylerden uzak duruyor, büyük riskler 

almıyordum. Her şeyin yolunda gitmemesi için hiçbir sebep 

görünmüyordu. 

Fakat sınırsız yetki yanılsaması, bana, belirli bir domino 

etkisi yaratarak yıkımımı getirecek olan hamleyi eninde 

sonunda yaptırdı. Üstelik, şeytanî bir eğilim göstermem 

gerekmeden ve büyük bir ihlâlde bulunmadan, pek sıradan bir 

eylemle oldu bu. 

41


* * * 

Gezintilerim beni labirentvari yollardan geçirerek bu çokkatlı 

binanın zemin katına çıkardı. Bir tür kazan dairesi burası; bitişikteki 

yüzme havuzuna su akışını kontrol eden karmaşık bir boru 

tesisatının, yan yana ve alt alta dizili bir sürü vananın karşısında 

duruyorum. Pencereden görebiliyorum yandaki havuzu. 

Vanalar, yediye yedi, toplamda kırk dokuz tane. Boyut ve 

görünüş olarak aynılar. Alttaki levhada yazanlara bakılırsa, ilginç bir 

şekilde, işlevleri de aynı; suyu açıp kapamak için herhangi birinin 

çevrilmesi yeterliymiş. Neden bunca vana var, bilmiyorum. Yalnızca 

vanalardan birinin üzerinde küçük bir uyarı etiketi var: “Herhangi 

biri vanayı kullanabilirsiniz, bu vana hariç.” 

Bunu fazlaca keyfî buluyorum. Neden bu vana hariç – mademki 

hepsi aynı işleve sahip? Sınırsız yetkime dayanarak böyle bir keyfîliği 

ihlâl edebilmeliyim. Çünkü bu kadar basit bir seçimi bile özgürce 

yapamayıp gelişigüzel sınırlamalara tâbi olacaksam, sahici bir yetkim 

olamaz. Ölümcül bir ihlâlde bulunmadığım sürece kendi seçimimi 

dayatabiliyor olmalıyım. 

Sırf denemek için etiketli vanayı çeviriyorum. Evet, su açılıyor, 

havuz doluyor ve her şey gayet yolunda görünüyor. Ama hiç 

beklemediğim bir şekilde, yan tarafa geçip havuzda yüzmeye 

başladığım an çabucak fark ediyorum ki gizli bir değişim yaşanmış, 

su sinsice “susuzlaşmış,” ya da her nasılsa ben suya karşı 

alabildiğine duyarsızlaşmışım: Felaketim bu benim; olabileceklerin en 

kötüsü – ve artık ne yapsam bu havuzda yüzmenin anlamsızlığını 

aşamam. Şüpheye yer bırakmayacak bir kesinlikle anlıyorum bunu. – 

Menzilsiz, hissiz, gerekçesiz bir cehennem. 

42


Demek ki bunca zamandır tüm dikkatime rağmen çember 

giderek daralıyormuş; ben ölümcül günaha doğru gitmesem de, 

ölümcül günah, hem de pek rastgele bir yoldan, bana doğru 

geliyormuş. 

Sonuçta, ne günahım günah ne de cezası ceza; ama tanımsız, 

tuhaf, feci bir azapla karşı karşıyayım ve yakınmamak, isyan etmemek 

elimde değil: “Tanrıların keyfî yolları vardır! Ve âlemlere sığmayan 

devler bile olsak bize vurulacak boyunduruk mutlaka bulunur!” 

43


ŞEMSİYE 

“Pekâlâ, bu düşüncenin şemsiyesi 

altında neleri bulabiliyoruz?” 

Bu öyle bir şemsiyeydi ki, büyüktü (kapsayıcı bir gölgesi 

vardı), dayanıklıydı (tek parçaydı, sapasağlamdı), renkliydi 

(capcanlı ve ışıltılıydı) ve şıktı (bir tasarımı, tarzı vardı). Hem 

yukarının yağmurundan, güneşinden koruyor, hem de rengi 

ve gölgesiyle aşağıya bir tür hoşluk sağlıyordu. 

Dünyada mekânların, görünümlerin, eşyaların, 

kalabalıkların üzerinde gezdiriyordum onu. 

Genişti, güzeldi, kaliteliydi ya şemsiyem, belki de 

yalnızca kendi gibi yukarılara ait, yüksek, üstün ambiyanslara 

göreydi ve her daim yükseklerde, güzel yerlerin üzerinde 

gezdirilmeliydi. 

Ama bir ara onun altından rastgele birtakım kafalar, 

çirkin görüntüler, tuhaf kıyı köşeler, sancılı ateşler, biçimsiz 

yığınlar, kakofoniler geçiverdi. Bir süreliğine oldu bu, kısa bir 

süreliğine. Sanki göz açıp kapayıncaya kadar, ama aslında o 

kadar da çabuk değil. (Deneyimin deneyim olabileceği kadar 

uzun süre, ama ondan daha uzun değil.) 

44


O zaman şemsiyemi, bir şey oldu mu diye anlamak için 

aydınlık bir köşeye, o köşenin taze havasına doğru tuttum ve 

onda bir şeylerin bozulmuş olduğunu gördüm. Hem 

genişliğini yitirmiş, hem renksizleşmiş, hem de bir anda 

yıpranıp eskimişti. 

Demek ki şemsiyeme biçtiğim yüksek üslûp, onu kısa 

süreli bir çirkinlik ve düşüklük deneyinden bile zarar 

görmeden çıkarmaya yetmemişti. 

O halde, ben şemsiyeci, – acaba şemsiyemin yeterince 

büyük ve sağlam olduğundan, ya da renk ve tasarım itibarıyla 

onun yeterince güzel ve kullanışlı olduğundan acımasızca 

şüphe edip hemen yeni bir şemsiye mi düşünmeliydim, yoksa 

bu pek çok basit, cüzî, kıytırık, bölük pörçük şeylerle dolu 

dünyada hem yüksek üslûptan, hem de şemsiyecilikten mi 

vazgeçmeliydim? 

45


UYKU 

İlk gece, kaldığı misafir odasında yatağı duvara 

yanaştırdı, pencereleri ve kapıyı kapattı, klimayı açıp fanı karşı 

duvara çevirdi ve üstüne ince bir örtü alarak uyudu. 

Epeydir hasret kaldığı türden, deliksiz bir uykuydu. 

İkinci gece yine aynı odada uyuyacaktı. Bir önceki 

gecenin uykusunu aklından çıkaramıyordu, ama öyle bir uyku 

tekrar nasıl uyunur bilmiyordu. 

Önce her şeyi aynı yapmayı denedi: Yatağı, klimayı 

ayarladı, pencereleri kapattı, örtüyü üstüne aldı. – Ama 

uykuya dalamadı bile, dönenip durdu, yerinden kalktı. 

Demek ki önceki gecenin uykusu, koşulları sabit kılarak 

tekrarlanamayacak bir uykuydu, taklit işe yaramıyordu. 

Sonra başka bir fikir geldi aklına; her şeyi tamamen farklı 

yapacaktı. Yatağı odanın ortasına çekti, klimayı kapattı, balkon 

kapısını ve pencereleri açtı, üzerine örtü almadan uzandı, 

uykuya dalmaya çalıştı. 

Ama yine uyuyamadı. 

46


Demek ki önceki gecenin uykusu, bambaşka koşullar 

yaratarak da tekrarlanamayacak bir uykuydu: Uyunacaksa 

kendiliğinden uyunuyordu, ama bu kendiliğindenlik kuru bir 

gelişigüzellikle yakalanamıyordu. 

47


ARADIĞINI BULAN 

Dişe dokunur bir iş yapmadan geçiyordu gün. Rahatsızdı 

bu durumdan. 

Ama sonra, ikindi vakti bir ara bir kapıyı ittirdi, bir 

makinenin kolunu çevirdi, bir çıngırtı duyuldu, gölgeden bir 

yansıma geçti, sıcak hava akımıyla beraber içerisi kahve, 

toprak, orman koktu. Neydi denizaşırılığı çağrıştıran? – Çok 

uzakta, okyanusun ortasında güpegündüz turuncu bir ışık 

parladığını duydu. 

Elbette tuhaftı olanlar; ama tüm gün aradığı ışık, 

okyanusun ortasında, hem de tupturuncu yanmışsa, bunu 

sorgulayacak ya da reddedecek değildi. 

Günün geri kalanında dişe dokunur bir iş yapsın ya da 

yapmasın, o artık okyanusun ortasında tupturuncu ışığı 

yakabilmiş olandı. 

48


PERPLEXED 

He was trapped in a circle of “do-wrong,” but he did not 

know why. 

All he knew was that he was idle and passive inside, 

while he couldn’t help but be active outside. Thus, without the 

guidance of an inner rhythm, he unintentionally acted wrong 

every now and then, as proof of which he instantly lost ground 

and remained stagnant inside. 

The gods called this unintentional wrong act “sinning” 

(the way they would normally call an intentional wrong act), 

and, in turn, the wrong-doer was wrathfully punished. In fact, 

the person was just vagrant and hence proceeded evil ways, 

but if the gods were to be taken true, then he, the wrong-doer, 

had mistaken “sinning” for “living.” 

Yet he was living. And he somehow managed to go on 

with his routine. 

But then, all of a sudden, even though the wrong-doer 

had made no change in his mode of action, the gods, those 

ever doing right, conferred him with an unexpected blessing, 

49


perhaps hoping for once that this would turn everything for 

good. (Or, maybe, some act of the wrong-doer had randomly 

been “right” for once and had, in turn, been awarded. No one 

knows for sure.) 

It was a real bliss for both the wrong-doer and the gods. 

They enjoyed it while it was unquestionably true. (Maybe, if 

this could somehow be repeated one more time, then a “rightdoer” 

would be made out of the whole thing. Or maybe, it 

would just be enough for the wrong-doer to patiently keep 

inactive till some spontaneous inner rhythm for “right” 

compelled him.) 

But soon, the wrong-doer, the one who was ever idle 

inside but could not keep passive outside, inevitably 

committed an act, a simple one, in his own fashion—and once 

again, (as it became apparent) because he had some cryptic 

instinct dictating so, he did commit it for wrong. 

This time it was such an unexpected twist contrary to the 

natural flow of things that even the gods were left perplexed. 

(As for the wrong-doer, he went on living the way he was 

accustomed to. Moreover, already knowing how to proceed through 

perplexities and vagrancies, he did exercise some random plays of 

pleasure upon the default nothingness of the moment, amazing the 

gods even further.) 

50


OKSİJEN SARHOŞU - III 

Oyalanma taktikleri, yanlışlamasına egzersizler, ritmik 

tekrarlar. Kestirme yolu arayan dürtü – ve boşluğun sonunu 

kurcalamak. 

Oksijen sarhoşuydum o zamanlar. Bir müziğim vardı: 

Başdönmeleriyle çalkalanan dünyada zamanı kullanabilmek 

için bir eylem jeneratörüne bel bağlamıştım; gelişigüzel 

yaşıyordum. – Bir müziğim vardı. 

Kauçuğa dokunduğumda yürüyüveriyordum ürperen bir 

içbükeye. 

Ateşi sezdiğimde, her bemolde ve diyezde organik 

kokular; majör geçişlerde Himalaya kütleleri, derin nefes, iniş 

çıkış ve son sürat koşu buluyordum. 

Zamanı bozabileceğimi düşünmedim hiç: Beri yanım 

tekinsizlik, deneyim bir membaydı. 

Kıvıl kıvıl kaynıyordu içim; karnımdaki gurultular taşkın 

çocuksu zevkin fantomuydu. 

İpin ucunu kaçırdım. – O zaman bile katmerlendi 

heyecanım. 

51


Sırrı kim bilir kaç kere belledim. Düştüm yollara. 

Müzikle kıvranıyor, hayal meyal yaşıyordum. 

52


OKSİJEN SARHOŞU - IV 

Kızmıyorum kendime; oksijen sarhoşuydum o zamanlar. 

Tuhaf vurgularla konuşuyordum; insanlar bana ters ters 

bakıyordu. 

Oysa maviydi dünya – ve şeylerin düzenine göre 

konuşmak zorundaydım. 

Konuştuğum an unuttuğum bir dildi bu; bir kere 

söylediğimi bir daha söyleyemiyordum; ama büyük bir 

hevesle konuşmaktan kendimi alamıyordum. 

Maviydi dünya: Etrafımı öyle güçlü bir sezinleyişim 

vardı, her an yerçekimini ve yönleri, ağırlığı ve eğimi tespit 

ediyor, ne zaman istesem kendimi kütlelerin arasına yerleştirip 

varlığı deniyordum. 

Uyduğum akımdan ve tutturduğum şiveden 

vazgeçmiyor, böylece her çarpık durumda eşyanın derinlik 

açılarını yakalayarak zamanın kovuklarında beliriyordum. 

Sonra, kendime özgü bir es’le, susuyordum da: O 

suskunun içinden gördüğüm üç beş şeyi durdurup 

53


sayıyordum, eğer soluğum yetiyorsa kıvılcımdaki apaçık delili 

tazeliyordum. 

Su içiyordum. 

Kızmıyorum kendime. Hayal meyal yaşıyordum. 

54


SON ANDA 

yeni koylar - I 

Tekne iskeleden ayrılıp yola çıktı. 

Epeydir ilerliyoruz. Bir saatlik mesafe katedip mola 

vermeyi planlamıştık, artık zamanı geldi, gözümüze 

kestirdiğimiz bir yerde durabiliriz. 

Burnu geçip dümeni sancak tarafına kırıyoruz. 

At nalı şeklinde bir koy değil burası, sivri bir burnun 

ayırdığı birbirine bitişik iki küçük koydan oluşuyor. Biri 

kayalık, uçurumlu, ağaçsız bir koy; diğeri, kıta sahanlığı 

nispeten geniş, kıyısında küçük bir plajı olan, ağaçlık bir koy. 

Kıyıya doğru yavaşça süzülüyor teknemiz, ama 

koylardan hangisini istediğimize dair kafamızda hâlâ bir ışık 

yanmış değil, öylece sürükleniyoruz: Duruma bakılırsa, 

burada dümeni birinden birine son anda kırmanın hikmetini 

yaşamak net bir seçim yapmaktan daha cazip. 

55


ERKENDEN 

yeni koylar - II 

Demir alıp hareket ediyoruz. 

Buradan memnunduk, ama akşama kadar en az bir koy 

daha görmeyi planladığımız için yola çıkıyoruz. 

Deniz dalgalı. Güç bela ilerliyoruz. 

Bir sonraki durak neresi olmalı? Kesin bir planımız yok; 

ama daha yarım saat geçmeden bir koyu gözümüze 

kestiriyoruz. 

“Burası!” deyip hız kesiyor, dümeni kırıyoruz. Aslında 

rastgele seçim yaptık, buranın özellikli bir koy olduğunu 

söylemek güç. 

Erkenden dümeni kırmış bulunduk. Demirliyoruz bile. 

Belki de acele ettik, oldubittiye geldi: Koşulların 

olgunlaşmamışlığını yaşamaktan başka şansımız yok şimdi, – 

burada bunu sahiplenecek, abartacağız. 

56


ÇOK GEÇ 

yeni koylar - III 

Tekrar yola çıktık. 

Biraz yol alıp, uygun gördüğümüz bir yere 

demirleyeceğiz. Ama neresi, henüz bilmiyoruz. 

Sonra haritaya bakmaya karar veriyoruz. Bir koy 

belirleyerek, “Burası!” diyoruz. 

Sakin, kararlı bir hızla ilerliyoruz. 

Çok geçmeden yaklaşıyoruz koya. 

Ama deniz hayli dalgalı, akıntı var, içeriye giriş kolay 

olmayacak. 

Kararsızca, suda bir müddet sürükleniyor, kritik 

manevrayı kaçırıyoruz. 

Mecburen iptal ediyoruz planı, dümeni koyun ağzından 

dışarıya doğru kırıveriyoruz. 

Yapacak tek bir şey kalıyor geriye: Tekneyi açığa almak, 

mümkünse bir sonraki koy fikri olgunlaşana dek oyalanmak – 

ve o sırada haritayı didik didik etmek. 

57


TAM ZAMANINDA 

yeni koylar - IV 

Adaların, kayalık yamaçların önünden geçiyoruz. 

Bir saattir hareket halindeyiz. 

İkindi güneşinde gördüğümüz ve içinden yol aldığımız 

masmavi paftaların, ışık denizlerinin, çarpıcı sahillerin ve 

engin yaz göğünün ürperişiyle dolu, kamaraya iniyorum. 

Kamara korktuğum kadar sıcak değil. Bunu iki yanda 

açık bulunan pencerelerin sağladığı hava akımına borçluyuz. 

Ama asıl şans, geminin ardına, geride bıraktığımız suya 

bakan pencereler. 

Yatağa yüzüstü uzanıp başımı pencereden uzatıyorum. 

Pervane, suyu karıştırıyor, ardımızda fokur fokur deniz. 

Geride kalan bir saatlik yolda nefes kesici görünümler ve 

tutkulu hareket duygusuyla yoğrularak âdeta haz magmasına 

dönüşmüş halde, kendimi suyun fokurtusuna, sağda solda 

süzülen yelkenlilere, motor yatlara, katamaranlara, akıp giden 

uzak kıyılara bırakıyor, yazın ortasına yekpare bir duyarga 

58


gibi uzanıyorum: kaynayan deniz, dip çalkantıları, tekrarlayan 

girdaplar, baloncuklar, sarsıcı rüzgâr, göz alıcı ışık, çılgın 

sürat, – ses ve koku cümbüşü, – boşluk ve madde gelgiti – ve 

hepsinin bileşiminden doğan nihai müzik: varlığımın bulutu, 

tenim, uzuvlarım, ruhum, pırıltım, – ben, kendim… 

59


OKSİJEN SARHOŞU - V 


Ateşle oynuyordum. Tehlikenin farkında değildim ve 

yoktu beni uyaran. 

Tıss sesinden heyecan duyuyor, metal panolardan 

korkuyordum. Neden öyleydi? Tüylerimin ürperişine 

açıklama bulamıyordum. Pürüzlü duvara değdiğimde, 

leitmotifi yakalamışçasına sarsılıyordum. 

Güzeldi ışık; uğulduyordu tanyeri. Hevesliydim, 

menziller peşindeydim. Vitaminlerle besleniyordum. 

İşlerin tuhaf düzenini kurdum ve işlemeye bıraktım. 

Uyuşuyordu ellerim, sırtım, ensem. Şimşek 

hıçkırıyordum. Bir pasaj yankılanıyordu geceleyin: derinden, 

uzak, amoroso. Herkes sonsuzlukla buruktu, hem iyimser hem 

tekinsiz. 

İkide bir fırlıyordum ayağa; yedi kıtayı ve okyanusları 

çağırıyordum; karışıyordu takımyıldızlar. Tutuşan ateş, çağın 

saltosuydu: kanımda kozmik bilgiler solüsyonu. 

60


Bir topaç çeviriyor, fırıl fırıl dönüşünden ürküp gözlerimi 

kaçırıyordum. Masanın cilalı yüzeyine bir bakıyor, bir 

bakamıyordum. (Şaşı gözlerimle yeni yeni boyutlar 

yakalıyordum.) 

Floresan aydınlığında put gibi duruyordum. Sebebi, 

kaşığın dışbükeyinde araştırdığım hayvansal bilinçti belki de. 

– Bir başıma, tanıksızdım. 

Dışarı çıkıp sokağın başına yürüyordum, köşebaşında 

lambanın turuncu aydınlığı vardı, tarifsiz ürperişlerle, kalbim 

güm güm atarak, dehşet içinde yaklaşıyordum ışığa; ateşe akın 

eden bir böcektim. 

Hayal meyal yaşıyordum. Oksijen sarhoşuydum. 

61


TUHAF HUY 

Yeni, tuhaf bir huy geliştirdi. 

Durmak nedir bilmeyen bir problem çözücü oluyor 

bazen. Koşulların onun karşısına doğrudan getirmediği, başka 

yerdeki birtakım problemlere kafayı takıyor; kendisini 

ilgilendirme ihtimali olmayan bu problemleri sanki en çok 

kendisini ilgilendirirmişçesine üstleniyor, çözümlemeye 

koyuluyor. 

Neden böyle bir hummaya tutulduğu tam bir muamma. 

Örneğin, Bruckner çalarken, bir parabol eğrisini zihninde 

canlandırmaya, bir determinantı hesaplamaya çalışıyor. Köşe 

bucağa sayılar kaydediyor. (Oysa Bruckner çalıyor.) 

Ya da bir şiir dinletisinde, Éluard okunduğu sırada, o, 

fizik prensiplerine başvurarak, bir uçak motorunun nasıl 

ateşlenebileceğini formüle etmeye çalışıyor. (Sonu gelmez, 

tekrarlarla dolu hesaplamalar yapıyor.) 

Evet, uçak motorunu ateşlemeye çalışıyor. 

62


YAZILI DUVAR 

Yaşayabilmek 

ne ZOR 

Çünkü 

hayat 

maddi 

düşünceler 

sözler 

etkisiz 

WE NEED ACTION 

& 

WE NEED HARD FACTS 

biz zamana doğanlar 

63


GEMİ 

Gemi günlerdir açığa demirli ve yanaşma izni bekliyor. 

Yalnızca rüzgârın yönüne göre zaman zaman doğrultusu 

değişiyor, onun dışında yeni bir şey yok. Ne gelen giden bir 

kılavuz gemisi var, ne de bir zodyak bot. Gemi öylece duruyor. 

Ama demin hava aniden kapkara bulutlarla kaplandı, 

açık denizden fırtına geldi. Yağmurun, çalkantının ortasında 

kalıverdi gemi. 

Bu koşullarda kıyıya yanaşma izni çıkması tabii ki 

beklenemez. Ama kargaşanın ortasında gemidekiler şöyle 

diyor olmalı: “Bizim de bir hikâyemiz var artık!” 

64


ARAYIŞ 

Pencereden, uzaklara dikiyorum gözümü; denizin 

ufkunu tarıyorum. 

Küçük bir gemi şaşırtıyor beni, dikkatim dağılıyor, 

limana doğru kayıyorum. 

Ama orada göreceğim bir şey yok; yalnızca pus, buğu, 

bulanıklık. 

Sahil yolu, dalgakıran, fener, yakındaki binaların kiremit 

çatıları: Birinden diğerine, hızla zikzaklar çiziyorum. 

Sonra, engin deniz, uzun soluklu bir yüzey taraması: 

Yönler arasında ilgiler ve yer yer birtakım menziller bulup 

dramatik nüveler yakaladıkça, içimde tuhaf bir his. 

Dalgalar, köpükler, rüzgâr. 

Ama asıl, gökyüzü, bulutlar atlası. – Bir o tarafa bir bu 

tarafa, tüm manzarada oradan oraya gezineceğim. 

Aradığım neyin bir yudumluk şurubudur ve onu, 

bulduğum an nasıl bir esrime için kafama dikeceğim, ben 

biliyorum. 

65


SINAV 

Liman at nalı şeklinde. 

Bir beriden öteye, bir öteden beriye, kararlı bir gözle 

bakıyor: bakmanın hakkını veren, yoğun bir bakış. 

Baktıkça pekiştirdiği güçlü bir rezerv olmalı. 

Ama onunla yetinmeyip de aradığı başka bir şey var 

herhalde ki, dalgakıranın ucuyla burundaki fener arasında bir 

yay çiziyor, – sonra da o yayı alıp beriye, limanda çizdiği yayın 

üzerine uzatmaya çalışıyor. 

Belki de sınıyor kendini: Anlık dirim gücüne güvenip bir 

düğüm mü atmaya uğraşıyor? 

66


İTKİ 

Koşarken buluyorum kendimi. – Ansızın duruyorum. 

Oturuyorum. 

Tekrar ayağa fırlayıp yeniden koşmaya başlıyorum. 

Durmuyorum, son sürat koşuyorum, yokuşu çıkıyorum, 

merdivenleri tırmanıp taraçaya varıyorum. – Sonra aynı hızla 

merdivenleri iniyorum. 

Duruyorum. Hiçbir yerde değilim. 

Sonra, her yere gidecekmişçesine koşmaya başlıyorum 

yine. 

Bunları neden mi yapıyorum? 

Öylesine yapıyorum: Kafamın içinde beni ayrıksı 

eylemlere zorlayan bir ateş yanıyor, esrik alevleriyle bana 

durmadan komutlar veren göz kamaştırıcı ışıklar çaktırıyor. 

67


AN AMERICANISM 

A: – “So, what I seek is an elevation. A total one. An 

elevation in every sense.” 

B: – “The elevator is on the other side, sir. You may take 

the escalator on that side as well. Have a great day!” 

A: – “Oh, OK… Umm… I better take the elevator then. 

Thank you.” 

(A few seconds later, walking towards the elevator & talking to 

oneself.) 

A: – “Yeah, sometimes you should not ask for more than 

whatever comes along for your share: this is what you cannot 

transcend for now –– just take the elevator at the corner and 

get to the floor above.” 

68


OKSİJEN SARHOŞU - VI 


Rastladığım çakıl taşlarına, çalılara, çamur yığınlarına 

bütün atmosferi sarmaya çalışıyor, başaramıyordum. – Bir 

boşluk kalıyordu. 

Yanan ateşe bakıyordum, üzerine devasa yangınları kılıf 

gibi geçirmeye uğraşıyordum, – bir boşluk kalıyordu. 

Neyin nesiydi o boşluk? 

Denize suyun tüm yüzeyini pasparlak işaretleyerek 

bakıyordum; yapabiliyordum bunu – ama az sonra geri 

dönünce, yapamamış olduğumu görüyordum. 

Nefesimi tutuyor, yerküreyi çevreleyecek uzunlukta bir 

kuşağın iki ucunu değdirmeye çalışıyordum, son anda bir 

boşluk kalıyordu. 

Nefesim yetmiyordu belki de. 

Kapanmayan boşluğun hata uyarısı bana erişilmez çakıl 

taşını, ateşi, denizi veriyordu – ve varolmaya dair hayreti 

varolamama tarafından elde edebildiğim sürece bunu 

tekrarlıyor, zamanı tersine işletiyordum. 

Hayal meyal yaşıyordum, oksijen sarhoşuydum. 

69


MAKSİMUM OLAĞAN 

Boşluk. 

Kütle. 

Nefes. 

Elektrik. 

Neye elimi atsam – – neden bunca maksimum? 

Yüzey, eğim, rüzgâr, ufuk: 

maksimum! maksimum! maksimum! maksimum! 

“Demek ki tüm şeylerin olağanı bu, – ve 

biz her nasıl bir olağandışılıktan geri 

dönüyorsak, – şimdi nihayet, olağanın ta 

kendisi maksimum.” 

70


DENEYİM 

Bulunduğum yer, deneyimsiz. 

Otoparkta, arabamdayım. Hava karanlık. Boşluktayım: 

Burası deneyimsiz. 

Aşağısı koruluk. – Bas bir ses: Orası korku, tehlike. 

Sol tarafımda ışıkları yanan spor salonu. – Tiz bir ses: 

Orası bozuluş, çürüme. 

Arka tarafımda anayol çıkışı. – Fısıltı, boğuk bir çığlık: 

Belirsizlik, belki kaza. 

Sağımda yokuş; yokuşun aşağısında renkli lambalarıyla 

mahalle parkı. – Mi sol fa: Yakınlaşma, aidiyet, ısı. 

Bunların hepsi deneyim işaretleri. 

Tam benim bulunduğum yer, deneyimsiz. 

Tekrar bakınıyorum: Hangi yön bana vaat ettiği 

deneyimin garantisini veriyorsa o yöne gideceğim. 

71


OKSİJEN SARHOŞU - VII 

Toni Prats. Dünyaya bir kere geldin, Real Betis 

Balompié’nin kalecisi oldun. 

Yıllarca oynayıp sonunda jübile yaptın. 

Evinde, odada oturuyorsun şimdi. 

Neden buradasın şu an ve başka bir yerde değilsin? 

Belki yine Real Betis’in kalecisi olmak isterdin. Artık 

imkânsız. 

Odada bir başınasın. Zaman ve mekân şüpheye yer 

bırakmayacak derecede gerçek. – Buraya hangi yoldan 

gelmiştin? 

Belki de her şey, Santiago Bernabéu’da Real Madrid’e 

serbest vuruş golü attığın o büyülü anda olduğu gibi 

kalmalıydı. Dakika 84: O dakika hiç geçmemeliydi. Sonsuza 

dek o dakikanın koşulları yaşanmalı, evrenin tarihi Dakika 

84’ten ibaret olmalıydı. 

Ama geçti, gitti. Odada bir başınasın. Seni buraya getiren 

öyküyü yeniden yaşayamazsın. Hatta şu an evden dışarıya 

72


çıkıp geri gelsen, bu odada oluşunun koşullarını bile yeniden 

yaşayamazsın. Her şey o denli bir kerelik. 

Burada oluşunu hiçbir şey değiştiremez. 

Yerinden kımıldamıyorsun. 

Sabret, kımıldama, bekle: Zaman ve mekân yoğun, – 

boşver Dakika 84’ü, – belli ki sana şu dakikaya dair bir sır 

söylenecek, – ramak var. 

Oksijen sarhoşusun sen! 

73


AYRICALIK 

-şair olmak- 

“A great man does not wake up on some fine morning and 

say, ‘I am full of life, I will go to sea and find an Antarctic 

continent: to-day I will square the circle: I will ransack 

botany and find a new food for man: I have a new 

architecture in my mind: I foresee a new mechanic power’: 

no, but he finds himself in the river of the thoughts and 

events, forced onward by the ideas and necessities of his 

contemporaries.” – R.W.E., ‘Shakespeare; or, the Poet’ 

Tam şu anda büyük bir iş kuruyorum. Evet, 

tam şu anda. Tam şu an başka bir ülkeye göç 

ediyor, yeni bir hayata başlıyorum. Bu odadan 

tam şu an hareket ediyor, okyanusa açılıyor, 

keşif yapıyor; laboratuvarda deneyler, icatlar 

yapıyor, kahraman oluyorum. 

Tam şu an, bir hamlede sıçrama yapıyor, 

her neyi seçsem başarıyorum. Yolum açık. 

Çünkü; her edim somut koşullar üzerinden 

bir amacı kovalar ve bunu yaparken bir 

kaynaktan beslenir, evet, ama ben şu an onun 

74


da ötesinde, kaynağın özünü, yani amaçları 

türeten en iç çekirdeği ateşleyebildiğim için, 

seçimimin gerçekliğinden bağımsız olarak 

dünyanın mutlak onayını alıyorum. Her şey 

benim için meşru şimdi; kestirme yoldan 

erişiyorum girişimlerin arka planına; 

gerçekten göç etmesem, iş kurmasam, kâşif ya 

da mucit olmasam da olur: Çekirdekle ilişkim 

canlı nasılsa, – hem de bunların herhangi 

birini gerçekten yapmaya kalksam kısa sürede 

sönebilecek biçimde! 

75


OVERPLAY 

Nefesini tuttu, – ama nefesini tutmuş olmakla 

yetinmeyip, o nefeste kararlaştırılmış bir yolculuğa 

çıkarmışcasına, tinin Ekvator’unu çepeçevre turladı. 

(Oradaydı: Geri dönmüştü, – zaman geçmiş miydi?) 

Elini yumruk yaptı. Serçe parmağını çıkarıp oynattı, – 

ama bunun yalnızca bir parmak oynatış olmasıyla yetinmeyip 

kıtaları tık diye sarsmayı, kutuptan aya uzanan bir doğrultu 

üzerinde yeni bir eğim yaratmayı aradı. – Ürperticiydi 

dünyanın boğuk sessizliği. 

Mekân değiştirdi: Karanlıktı salon, koltuktan kalktı, 

koridordan geçip arka odaya gitti. Kulakları çınladı; dörtduvar 

arasında ufku düşünüp, bir bilgisayar programı çalıştırmak 

kadar basitmişçesine, okyanusa dair kısa bir simülasyona 

daldı. – Sıvı yoğunluğunda bir sezgiydi bu; dümeni bir o yana, 

bir bu yana kırdı. 

Sonra sessizliği buldu bir an, ama sessizliğe dayanamadı. 

Tıss sesine bile ölçü ölçü, senfonik pasajlarla, rastgele ses 

motifleriyle müdahale etti. 

Birdenbire alev alevdi tüm oda, duvarları ateş çarşafları 

kaplamıştı. Yangının ortasındaydı; ama yanıp kavrulmuyordu! 

76


– Yansam mı, yanmasam mı, diye düşündü: Tutar mı tutmaz mı 

bilinmez, – en iyi yangın için, bildiği tüm infilakları, magmayı, 

süpernovayı çağırdı. 

77


GÜNEŞİ DUYMAK 

Öğle sıcağında kumlara uzandı sırtüstü. 

Yumuluydu gözleri; güneşi duymak istedi. 

Tam, eksiksiz bir duyum aradı; göz kapaklarının içinde 

bir güneş izi görüyordu, ama imgeleme dayalı, hayli soyut bir 

duyumdu bu. 

Tabii bir de tenindeki ısı vardı, ama o da uzaktan 

hissettiği sıcaklıktı, güneşin kendisi değil. 

O halde güneşi doğrudan duymaya yönelik bir hassaslığı 

nasıl geliştirecekti? 

Havaya bir duyarga uzattı, ya da uzatmış gibi hissetti; 

ama varla yok arası bu tinsel duyarga da daha güneşe 

yaklaşamadan kavrulup gitti. 

Nasıl duyacaktı güneşi? Yoksa, tam da o tinsel uzantının 

yanıp kavrulmasından mı anlaşılacaktı o duyum? 

(Güneşi duyabilmiş miydi, duyamamış mıydı?) 

78


DOĞURTMAK 

Güneşin vurduğu yamaçta üç boz tümsek, aralarındaki 

kuytuda seyrek bir koruluk. Bir zorunlulukmuşçasına, 

manzaraya bir kanyon, bir uçurum, bir volkan heybeti 

yakıştırmaya çalışıyorum. 

Belki yarım saat kalıyorum manzaranın karşısında, 

havayı, ışığı, engebeleri inceliyorum, kütleyi ve boşlukları 

yoklayıp, eğimi, yüksekliği, doğrultuları ve bakıyı tartıyorum, 

varlığı sınıyorum. – Ama bu uzatmalı mesaiye rağmen tatmin 

edici bir sonuç elde edemiyorum. 

Ta ki tümsekler arasındaki boşluğu yumruk gibi sıkıp, 

üzerine gökten elektrikli bir tavan eğerek kuytuda suyun 

ruhuna dokunana dek: O an anlıyorum ki, hepsi yamaçta 

gözümden kaçan pul kadar bir kızıllığı yakalayabilmek 

içinmiş. 

Hiçbir şeye gebe olmayan birinin, zorlayarak, hayret 

verici bir biçimde doğurması bu! 

79


SEYİR VE KIPIRTI 

Ne yapıyorum? 

Açıktaki gemiye bakıyorum, 

–– tabii bir gemiyse o, 

–– bir geminin “ne olabilirdi”si değilse, 

–– hatta geminin ne olmadığı değilse! 

Bakıyorum, bakıyorum; 

göremediklerimi görmeye çabalarken 

gördüklerimi göremez oluyorum: 

böyledir hep –– gözden kaçırdıklarını 

görmeye çalışan, 

gördüklerini kaçırır gözden! 

Hep göreyim dersem 

hep görüyorum, 

–– ama gördüğüm, 

dünyanın çarkları, kolları, pistonları, 

baştan başa mekaniği: 

80


–– seyredile seyredile 

döngüsü sona dayanmış 

deus machina! 

“Durmaktan usanmadın mı? 

Seyretmeyi bırak da harekete geç 

–– ve bunu nasıl yaparsan yap!” 

Ne yapıyorum? 

Hiçbir dayanak yokken, içimde rastgele, 

“yanmaya üşenmeyecek bir ateş” yakıyorum, 

–– kıpırdanıp harekete geçiyorum, 

–– hop, kolumu şöyle, 

bacağımı böyle atıyorum, 

fır dönüp zıplıyorum, 

–– madem dans edeceğim 

ama o bir vecd dansı değil, 

–– o halde hop! hop! hop! 

bari deli dansı yapıyorum! 

81


KOŞU 

Sırtımda eşek ölüsü gibi ağır bir cübbe, tenim kaskatı, 

gözlerim boş boş bakarak, – geceye doğru yaptığım hamle, – 

karanlığa dalışım, – pürüzlü havaya sürtüne sürtüne, – bir 

saniyeye bir asrın özetini sığdırmışçasına, – tek bir zerre bile 

zevk ödülü yokken, – – daha ilk adımından en uçları isteyen 

bir koşuya kalkışım! 

Kendisi değilse bile önü ardı sonsuzdur her şeyin: Zorlama bir 

edimde bile, – bir birimlik alanda, – ezelî ve ebedî gizemi 

dirimin! 

82


TROPİK 

Sabah erken vakit, boşlukta gür, yemyeşil bir cangıl 

köşesinin boy attığını gördü. Birdenbire oldu bu. – Ama o 

capcanlı köşeyi kısa süre sonra üzerinden dev bir silindir 

geçirerek dümdüz etti. 

Sonra tam olarak aynı noktada, o silindirin üzerinden 

başka bir silindiri, onun üzerinden bir başkasını ve art arda her 

birinin üzerinden başkalarını geçirdi (bunu saatlerce yaptı), 

geriye enkazdan başkasını bırakmayana dek hepsini dümdüz 

etti (son süper silindir de her nasılsa o silindir mezarlığının 

üzerinde kendi kendini imha etti) – ve ardından uzun, pek 

uzun bir süre, o hurdalıktan tekrar yemyeşil, capcanlı bir 

cangılın boy atmasını bekledi. 

Onun günü böyle bir yıkımla yaşamayı uygun görmesini 

yadırgayabilirsiniz, ama hep cangıl olasılığının etrafında 

döndüğüne göre, tropik bir iklimde yaşayıp beklentilerinde 

sürekli haklı çıkıyor olmalı. 

83


KAZI 

Taş kesmişti havaküre. Nefes alamıyordum. 

Bulunduğum yerden başlayarak, olanca hızımla etrafımı 

kazmaya, tüneller açmaya başladım. Böylece yeterli hava 

dolaşımını sağlayabilirim diye düşündüm. 

Ama ne zaman ki kazdığım tüneller uç uca eklenerek dev 

bir galeriye dönüştü ve hepsini birbirine bağlamayı başardım, 

anladım ki asıl mesele, hava dolaşımını sağlamak değil, o hava 

dolaşımı sayesinde bir ses döngüsü kurmak ve içeride müzikli 

bir tını yankılandığını duymakmış. 

Ve nefes aldım: Başladı moto perpetuo. 

84


85


CRÊDO 

86


87


HOMEOSTASIS - III 

Bu durum, – en basit, gündelik bir uğraşın meşguliyetiyle 

olayların ve eylemlerin çalkantısı içine atılmışken, varoluşun 

büyük tablolarını aklında tutmak, bundan başkasını 

düşünmüyor olmakla ilgilidir. 

Bu durum, – hiçbir gerekçe yokken bile, sınırlı bir alanda 

nesneler arasında (– bir ayna, – bir çiçek saksısı, – bir duvar,) 

bir anda fırtına koparabilmekle ilgilidir. 

Bu durum, – tek bir nesnede (örneğin, bir trafik levhası, 

ya da bir büst) sonsuzu görebilmek, – onda sonsuzu 

göremiyorken (hatta sırf sonluyu, sonu görüyorken) bile, onun 

önünde ve ardında sonsuzu görebilmekle ilgilidir. 

Bu durum, – zamana ve mekâna dair basit bir inançla 

ilgilidir. 

88


HOMEOSTASIS - IV 

Bu durum, – kanı ateşle, soluğu rüzgârla yürütmekle; teni 

ve dokuyu zekâya, duyuma son hız koşturmakla; bunu 

yaptıran dürtüyü taşımakla ilgilidir. 

Bu durum, – yönleri şaşırmak, sağ sol yapmak, manyetik 

titreşimlerle boşluğu eşeleyip düğümler bulmakla ilgilidir. 

Bu durum, – olanakları bir zirve hazırlığı için 

örgütlerken, araçları, niyetleri, etkenleri ve çekim 

doğrultularını zamanın atlası üzerinde kuşkucu bir sezgiyle 

oynatıp ayarlamakla ilgilidir. 

Bu durum, – varlığın hacmini birim birim işleyip 

kodlayarak (taşların ve bitkilerin dibinde, kayalıkların önünde, 

körfezin üzerinde) müziği yoğunlaştırmakla ilgilidir. 

89


HOMEOSTASIS - V 

Bu durum, – ısıdır, kıvılcımdır, elektriktir; ucundan 

yakaladığın imgelerin devamını getiremezken bile, görmeye, 

işitmeye, dokunsallığa dair sıradışı bir yetiyi kaybetmediğini 

anlık ürperiş ve kıpırtılarla doğrulamakla ilgilidir. 

Bu durum, – yaşantının boyutundan bağımsız olarak, 

bulunduğun yerden sürekli stratosferi solumak, yüksekler 

sarhoşu olmakla ilgilidir. 

Bu durum, – ölü maddeyi canlandırmak adına neyi nasıl 

bir spazmla neresinden yakalayacağını bilmekle, bunu belli bir 

ritme göre ısrarla yapmakla ilgilidir. 

Bu durum, – ufukta bir ateş yakmak ve menzili oraya 

koymakla, bunun kesin iradesini geliştirmiş olmakla ilgilidir. 

90


YÜZEYLER 

I. Su. – Ucu bucağı görünmeyen, sakin, şıpırtılı suların 

ortasında duruyor, dipteki bir kaya kütlesine çıkmış, beline 

kadar ıslak. Suda olmaktan memnun. Büsbütün zamanın 

dokusuna ait hissediyor kendini. – Bir an için bir ses, ona, 

“Belki de sis olduğundan göremiyorsundur suyun ucunu 

bucağını; etrafını duyumsa; belki de burası bir göldür ve 

suyun sınırı az ileridedir, kalemle çizilmiş gibi” diyor. Ama o, 

kulak asmıyor: Biliyor ki, sese uysa ve kendisine sunulanın 

ötesine geçmeye kalksa, sular benliğinde bir anda daracık bir 

kabın içine (oradan kolay kolay çıkamayacak şekilde) 

hapsolur. 

II. Küp. – Uğraşın benzersiz değeri, sağladığı tatmin 

duygusu sayesinde şu an burada oluşumu halkı çıkarmasında 

yatıyor. Elimde bir Rubik küp, onu evirip çevirdikçe tuhaf bir 

auraya bürünüyorum, bedenimden mekânın derinliğine sıra 

sıra çemberler uzandığını hissediyorum. – Ya küpü elimden 

bıraksam ve dış çemberlere doğru uzansam? Bunu yaptığım an 

sadece en iç çemberin varolduğu gerçeğiyle karşı karşıya 

kalabilirim; o yüzden, halimden hoşnut, küple oynamaya 

91


devam ediyorum – ve bunları tümden bilincinde olarak 

yapsam da varlık koşullarım lekelenmiyor. 

III. Madde. – Cisimler var. Belki kendi içlerinde ölü ve 

tanımsız olabilirlerdi, âtıl birer yumru olabilirlerdi, ama öyle 

değiller. Hepsi de madde olmanın, evrende birer öge olmanın 

işaretiyle işaretli. – Ama başka bir olasılık; bunların hepsi 

karşı-madde olmakla işaretli olup feci bir yokluk evrenini 

haber veriyor olabilirdi. İki olasılık eşit derecede ağırlık 

kazanabilirdi. – Gene de, nereden sahip olduğumu bilmediğim 

güçlü bir beğeniyle maddeye, pozitif işaretlere meylediyorum 

ve sırf öylesini tercih ettiğim için varlıkların belli bir silsile 

halinde sıralandığını görüyorum. Budur derin derin 

soluduğum gecenin havası. 

IV. Dönemeç. – Hayır, bu defa da yanılmıyorum. O 

dönemece geri dönmeyeceğim. Az önceydi orası; gece 

yürüyüşümün yoğunluğunu sürdürmesi için oraya geri 

dönmeye ihtiyacım yok. – Evet, ılık, hoş, elektrikli bir 

dönemeçti orası; sokak lambasının kehribar rengi aydınlığında 

duvardaki loş kovuğu, içindeki hiper rengi görmüştüm. Gece 

yürüyüşüm çarpıcı aşamalarla ilerliyor ve evet, o dönemeç de 

tartışmasız bir zirveydi. Ama geri dönmeyeceğim; kovuktaki 

renk sahiden bir zirve miydi diye bir kere daha kontrol 

etmeyeceğim. Gerek yok buna. Yürüyüşüm ileri yönlü: 

Zamana ilmek atmaya çalışmayacağım. 

* * * 

Credo. – Yüzeylerle yetinebilirim. Bir şişe mantarı gibi, 

yüzeyde kalabilirim. Koşulların canlı dokusunun ardında, 

92


derinlerde atmaya devam etsin zamanın nabzı. Onu nasıl ihlâl 

etmeyeceğimi biliyorum: Hazzın kaynağına nasıl zarar 

vermeyebileceğime dair bir sır söylenmiş bana. 

93


TEK IŞIK 

Işık güzel gösteriyordu cisimleri. Tek bir kaynaktan 

onları aydınlatıyor, konturları içinde vurguluyor, zamana 

capcanlı koyuyordu. 

Işıktaki meziyete inandım. Her şey güzeldi ışıkta. 

Keramet ışığın kendisindeydi. 

Çoğalttım ışığı. Yapabildim bunu. Her yandan çok 

sayıda, çeşit çeşit ışık kaynakları türettim, aydınlattım 

cisimleri, etrafı ışıl ışıl yaptım. 

Fakat tam da etraf ışığa boğulduğunda hiçbir cismi 

göremez oldum: Işık öyle yoğun, öyle keskindi ki, 

seçilemiyordu cisimler. Onca ışıkta, kör edici parlaklıkta ne 

yapılabilirdi? 

Cisimler gerekliydi bana. 

Şimdi bir bir söndürüyorum ışık kaynaklarını; baştaki 

aydınlığı arıyorum. Bu defa hem ışığa hem de karanlığa dair 

bütün becerimi konuşturuyorum: İnanıyorum ki, cisme olan 

inancımı tazeleyebilirsem, zamanın içinde kendi sonsuz 

ışığıyla belirecek varlık. 

94


NEO - I 

gelecek şiiri - I 

istasyonlara 

gideceğiz yine –– 

bilet alıp 

hareket saatini bekleyeceğiz –– 

niceleri olacak bizim gibi 

ama aynı yolun yolcusu 

olduğumuz taşıtlar 

bizi artık gecenin karanlığında değil 

uzayın karanlığında gezdirecek –– 

bir gezegenden bir başka gezegene uçacağız 

ve o zaman da hepimiz 

şimdi olduğu gibi 

yaşadığımızın ne olduğunu 

anlamaya çalışıp 

95


cisimlere, boşluğa ve birbirimize 

bakacağız, bakacağız 

96


NEO - II 

gelecek şiiri - II 

boşuna değil –– 

saat geç, hava buz gibi demeyip 

geceye yürümekten çekinmeyişimiz –– 

dönemeçte belirip 

kendimizi yokuş aşağı 

salıverişimiz. 

duvardan mavi gölgemizle süzülüp 

ağaç dallarını sarsarak 

yerde ince ince akan sudan 

keskin bir hız alıyoruz 

–– ve rüzgâr kaykayıyla 

anten kulelerinin olduğu uzak tepeye 

ışınlanıveriyoruz 

97


NEO - III 

gelecek şiiri - III 

Uyanıyorum ki kollarım birer manyetik değnek. Havada 

sintizayzırın acayip sesleri, gıcırtılar, tıkırtılar, çınıltılar, can 

çekişen saksofon. Gecenin kara mimarisine, sureti olmayan taç 

kapıya bakıyorum. Oturmuşum pilot koltuğuna – yüksek 

irtifada motorlar istop. Süzülüyorum boşlukta. Karanlığın 

ucunda belki de okyanus kıyısı, soluk bir kıta başlangıcı. 

Buzullar belki de, belli belirsiz kutup ışıkları, belki de 

Antarktika. Işınlanmaya can atıyorum gecede açtığım 

koridorlarda. Kıvrandıran fragmanlarıyla dönüşümün. Başka 

evren tayfları, organik heyula, yamalı bir vecd. Belki de hepsi 

dijital bir poster panoda, – varlığa damga. 

98


NEO - IV 

gelecek şiiri - IV 

Şaşırtıyorlar, tepki vermiyorum. Beğeniliyor tavrım. Oysa 

yüzüm bir mask. Morlu, sarılı, mavili neon ışıkların 

ortasındayım. Tenimde en ufak bir kıpırtı, seğirme yok. 

Kamera çekiyor yakından, ekranı kaplıyorum – yirmi 

saniyeliğine real time seyrediyor âlem. Nihayet dudaklarımı 

aralayıp biricik bir ses, bir accent grave fısıldıyorum, flaş 

patlıyor karanlıktan: Varlıklar arasında ideal pozum. Çelişki 

doğmadan alıyorlar beni hemen. Laboratuvardayım. Uzay 

boşluğuna bakıyor deney koltuğu. Kafamda elektrotlar, uzak 

girdapsı bir nebulaya faltaşı gibi açılmış gözlerle 

bakakalmışım, hayvansal bir iştahla yutkunuyorum. 

99


NEO - V 

gelecek şiiri - V 

köpük köpük kabarıyor 

silolar, kazanlar, hangarlar, 

yığılıyor tüpler, tanklar, bacalar, 

dallanıp budaklanıyor 

borular, konveyörler, raylar, 

ağ gibi sarıyor boşluğu 

tüneller, santraller, motorlar, 

fırlatma rampaları, platformlar –– 

masada oturmuş 

ahşabın kara beneğine 

bakıyorum şu an –– 

galaksiler, asteroitler, karadelikler arasında 

uzak bir pulsara bakıyorum 

başka bir zaman. 

100


DÜZEY 

Alt tarafı, iki şeyden birini seçecektin. Basit, anlık bir 

seçimdi bu; aynı odaya çıkan iki kapının birinden geçmek, 

aynı manzarayı gören yan yana iki pencerenin birinden 

bakmak, aynı odadaki yan yana iki koltuktan birine oturmak 

gibiydi; denkler arasında bir seçimdi. Bu denli basit bir seçimin 

hayatiyet taşıyor olabileceğine dair en ufak bir emare 

görmemiştin. 

Öte yandan, gecenin derinliğinde seni capcanlı kılan 

yoğun, özel bir sezgiyle, o sezginin sırrıyla doluydun ve asıl 

hayatiyet burada yatıyordu. Tek gözettiğin, bunu korumaktı. 

Hazzın kıyısında nefes nefeseydin. 

Sonuçta bir kapıdan geçtin, bir pencereden baktın, 

koltuklardan birine oturdun – ama doğrusu veya yanlışı 

olamayacak olan bu seçimlerin her biri, sana sendeki o yoğun 

sezginin hayata pamuk ipliğiyle bağlı olduğunu gösterdi. – Bir 

anda dehşete kapıldın. 

Seçimlerinin her halükârda ya vecdle ya azapla sonuçlanacağı 

bu yüksek düzeyi, sonu gelmez taleplerinle, sen istemiştin. 

101


TWINS 

Eternally here. One twin, and then the other — one after 

the other. On the same bench, here, in the corner of the park, 

identical. 

Since their birth, they are marked — with double 

existence. Hence they are recognized. Here where they are, 

they are infinitely magnetic — and self-repetitive & recurring. 

Like everyone else, they are equipped with eyes. (They 

are equipped with a YES). But they only have their eyes when 

they see clearly and intensely. (Then, they do have their YES.) 

Otherwise, they do not. And if not, there is no point in forcing 

a sight. (Then, they do have a “no-point” — a NOT.) 

They are dense, very dense within their volume — as 

identical twins. 

How electric they are… How here they are… And how 

not here if not now… 

102


They are here! – Thank God, they are eternally here. 

(They are kins to that guy who instantly 

goes mad with fury when unable to repeat an 

authentic sound, reinforce an image, or mimic 

a flicker. That Dionysus guy, so obsessed and 

fascinated with sounds, images and flickers, 

is currently a myth — a myth merely.) 

103


ATEŞ ADAMI 

Durdurabilene aşk olsun: Her an etkin, kıpır kıpır, bir 

şeyden diğerine geçiyor, – durmuyor, durduramıyor kendini, 

oradan oraya ilerliyor, – tam bir eylem santrali, – sayısız 

hamleyi art arda sıralıyor! 

Bir ateş adamı o… Yakıyor her şeyi, – başka her şey 

(ötekiler! bütün yananlar!) bunun farkında; ama o, kendi 

ateşine tanık değil. 

Gene de eylemsizliğe karşı eyleme inanıyor, – her şeyi 

yakıp kavursa da umurunda olmaz, – harekete bel bağlamış, 

son sürat, doludizgin, tempo feroce ilerliyor! 

104


SON 

Neydi yüzüm güneye dönükken doğuda gürül gürül 

yandığını duyduğum büyük son? 

Neydi orada duyduğum uğultu, alkış, davul sesleri ve 

yaylılar – – tutti, dalga dalga? 

Orayı düşünerek koşuyorum burada – son hız, – varlığın 

her yönde tamamlanışını ararcasına! 

105


PROVA 

Hava kararalı birkaç saat oldu. 

Ama sanki birkaç saattir hep aynı karanlık. Gece takılıp 

kalmış. 

Derken anlıyorum bunun böyle olamayacağını, değişimin 

kaçınılmaz olduğunu. Hafızam geri geliyor: Görüyorum kara 

ironiden bir çıkış olduğunu. 

Değişiyor bir şeyler. Daha birkaç dakika öncesine kadar 

varolmayan yepyeni bir dünyanın uyanmaya başladığını 

hissediyorum. Pek belli belirsiz, ama bir şeyler çiçekleniyor 

karanlıkta, derinde, cisimlerin özünde, ötede. Lambalarda yeni 

bir ışık, toprakta yeni bir nem, ağaçlarda yeni bir ısı, havada 

yeni bir koku. 

Ama her şey çok taze henüz. Daha içinde olmadığım bir 

dünya bu. İçinde olabileceğimi ima eden bir dünyayla 

ürperiyorum, – ben gece yaratığı. 

Mekânda paralel bir evren doğuyor sanki; tek evrende, 

birinin içinde olduğum, diğerinin ise içinde olabileceğim iki 

evren. – Bir hamle yapıyorum, basit bir dürtüyle bir tür varlık 

106


provası, – güçlü bir sezgiyle tetikleniyor kıvılcım, kıpırtı, dirim 

– ve anlık, zorlu ilgi: İçinde olabileceğim öteki evrende her şey daha 

derin, daha elektrikli. 

107


DIALOGUE DIVINE 

THERE WAS 

THIS NEW GOD 

SAYING 

“NO ROOM” 

AND KEPT SAYING 

“NO ROOM 

FOR SEASONS — 

NO ROOM 

FOR TURNS — 

NO ROOM 

FOR THE OTHER — 

NO ROOM 

FOR WHATEVER — 

NO ROOM 

FOR ROOMS.” 

AND TO HIM 

I FAITHFULLY SAID 

108


“NO GOD 

— YET. 

NO TIME 

FOR ANY GOD.” 

AND KEPT SAYING 

“NEW ROOM.” 

109


GECENİN DOKUSU 

Otur. – Kalk. 

Sus. Gecedir. – Yürü. 

Dur. – Dön. 

Ufka bak. – Manzaraya sırtını dön. 

Ama ister su iç, ister zehir, – hepsi gecenin dokusunu 

zedelemek ya da zedelememekle ilgilidir! 

110


KİLİT NOKTA 

Dağın eteğindeki 

kente bakıyor, 

birazdan dışarı çıkıp 

yürüyeceği kente –– 

eğer ki manzarada 

hangi renk, kütle, ışık, yön ilişkilerinin 

olay ve kaza sonuçları türettiğini 

her geçişte yakaladığı 

kilit noktadan gözlerini ayırabilirse! 

111


BEYAZLIK 

Güneşin ara ara göründüğü bulutlu, rüzgârlı, soğuk 

günde kayalıklardaki taraçada durmuşsun, deniz yüzeyinin 

yansıttığı mavi, yeşil, karanlık renk tonlarına, her bölgedeki, 

her aralıktaki geçişlere, alacalara bakıyorsun. 

Bu detaylı, değişken, çarpıcı manzarada aradığın, seni 

alıp, mahşerî çağrışımların ötesinde, şimdiki halinden 

yukarılara taşıyacak bir şey. 

Mavinin, yeşilin, grinin ve siyahın tonlarında ürpere 

ürpere geziniyorsun; kasvetli bir dokuya ait hepsi. 

“Peki, ya açıktaki şu parlak beyazlık? Aradığın karşıtlığın, 

suya böyle, bir COSCO tankerinin bordasından yansıyacağını bekler 

miydin? 

“Peki, ya diğeri; şu ilerideki, daha da parlak olan beyazlık? Belli 

ki yukarıdaki bulutun yansıması o! 

“Ya şu sonuncusu; en uzakta, ufka en yakın, neredeyse en 

karanlık bölgede en gümüşsü ışıltıyla, genişlemesine parlayan? Belli 

ki o da bir bulutun, ama daha büyük, daha parlak bir bulutun 

112


yansıması. Şu yukarıdakiler içinde kim bilir hangisinin… Belki de 

hepsinden yukarıda, buradan görünmeyen bir tanesinin. Belli ki o 

beyazlık ancak böyle bir yansımanın çağrıştırıyor olabileceği yüksek, 

daha yüksek bir kaynağa, en yüksek kaynağa ait!” 

113


NEFES 

Denize koştum, ışığa aç. Yönümü şaşırdım; tek bir yanı 

değil, her yanı istedim. Gemideydim: harekete güdümlü, 

sabırsız. Her an, bulunduğum ânın dışına çıktım: ya ileri 

gittim, ya geriden geldim. Gemi suları yararken, ufku aradım; 

bir iskeleden diğerine, sancılı, nefes nefeseydim. 

Duraksamalar çağlar boyuydu, – ilerleyiş ise ışık hızı 

beklentisiyle paramparça. Güneş büyüktü; hınçtı güneş. Çılgın 

bir Titan gibi vardım adaya, gazabın eşiğinde, tutkum 

çığırından çıkmış. Bir büyüdüm, bir küçüldüm. Bir dur, bir 

kalk. – San Fermin boğası gibi koştum sokaklarda, durmadım: 

Tepelere koştum, yaşamla azgın – salt irade. Bir zirveden 

diğerine, dinlenmeksizin kaçtım. Adanın ucundan diğer adaya 

alev alev baktım. 

Bir yorumdu bu: mahşerî şehvet ve Dionysos. 

Hepsi bir nefesi içime çekmek, tutmak ve bırakmakla 

ilgiliydi, – tek bir devasa nefes. 

114


BESİN 

Önce böceklerle başladım – ben, sürüngen: Karınca, 

sinek, çekirge yedim. Sonra tırtıllar, solucanlar, sülükler. 

Ardından, kemirgenler: fare, sıçan, sincap. Neyi yakaladıysam 

yedim. 

Hâlâ açtım. Suya daldım, balık yedim, karides, yengeç. 

Çıktım sudan, avladım serçeyi, kumruyu, martıyı. Kıra 

koştum: tavşan, ördek, keklik. Hepsini lüplettim! 

Yetmedi. Sonsuzdu iştahım; bir süreliğine açlığımı 

bastırdı her av, ama doymadım; o iri lokmayı bir türlü bulup 

yutamadım. (Ama azar azar da olsa düzenli beslendiğimden, 

bitkin düşmedim.) 

Sonunda bir boğa yuttum! Nasıl yaptığımı sormayın, 

yakalamanın da yemenin de hiç kolay olmadığını tahmin 

edebilirsiniz; ama doyduğum kesin. Midemin aradığı şey 

buydu: kanlı canlı, gürbüz bir boğa… 

Sindirim uykusuna yatıyorum şimdi. Ben ki iri bir 

pitonum, – uykumdan bir ejderha olarak uyanacağıma 

inanıyorum! 

115


DOMİNO 

Yerde dizili domino taşları tüm odayı kaplamış. İlk taş 

devrildiği an gerisi gelecek. Ya bir uçtan, ya diğer uçtan. 

Hepimiz dikkat kesilmişiz. Gözümüz taşlarda. Ama en 

ufak bir kıpırtı yok. İhtiyacımız olan da bu, ufacık bir kıpırtı, 

ama o kıpırtı henüz yok. 

Tek bir dokunuş yeter. Bu taşlarda nasıl bir gizil güç 

olduğunu hepimiz biliyoruz. Gözümüzü dört açmışız, hep 

beraber o can alıcı ânın gelmesini bekliyoruz. Çıldırtan bir 

bekleyiş bu. Daha ne kadar sürecek? 

Bizler, domino taşlarının durgunluğunu tüm koşulların 

gebeliğine yoranlar; bizler, ilk taşı devirmeye cesaret 

edemeyip, eli kolu bağlı, bunun kendiliğinden olmasını 

bekleyenler; bizler, pürdikkat, nefes nefese, saniyeleri sayanlar! 

Belli ki bu tek dokunuş için bizler, olanlar dünyasının basit 

mimarisini olmayanlar dünyasının karmaşıklığından kuran 

gizli elin uzanmasını ve parmağını baştaki domino taşına (bize 

doğru uzatırmışçasına) uzatmasını, böylece hepimizin parmağı 

için birer dokunuş olmasını bekliyoruz… 

116


DÖNÜŞÜM 

Görüyorum ki takılıp kalmışsın. İlerlemeyi deniyorsun 

her an, her yandan, ama buradan bir milim ilerleyemezsin, 

boşuna zorlama. Planladığın değişim sana göre değil: Benliğin, 

üzerine giydirmek istediğin, adına felsefe dediğin bu deli 

gömleğini kabul etmeyecek. 

Senin bu programlılığın, ruhun doğasına aykırı – hele ki 

bir dönüşümse gerçekleştirmek istediğin! (Bir bak bakalım: 

Nihai bir dirençten başka, spontan olan ne kaldı?) 

Hatta bir başkalaşım arıyorsun sen! – Oysa balık balıktır; 

kuş kuştur; at attır; kedi de kedi: Tabiatında başkalaşım 

olmayan bir varlık, başkalaşıma nasıl zorlansın? 

117


MOTOR 

köşe bucak ışık, 

her şey ışık 

–– varlığın motorunu 

ateşliyorum. 

döndüğüm yönün 

kokusunu duyuyorum –– 

yaşam parlak bir yöntem 


ateşliyorum. 

şimşek tenimde spazm, 

öteye ışınlanıyorum –– 

hem menzildeyim hem başlangıçta 


ateşliyorum. 

118


döngüleri yakalayıp 

çarkı çeviriyorum –– 

kıvılcımı parlıyor zamanın 


ateşliyorum. 

sokağın köşesinde beliriyor 

alan derinliği, 

duvarın dibinde 

heykel gibi duruyorum –– 

çeperi her yandan zorluyorum 


ateşliyorum. 

uç uca sıralanıyor 

deniz, ada, tepe, uçurum –– 

yankılanıyor drama 


ateşliyorum. 

uzak gemide 

tetikleniyor ivme, 

bulutlar arasında 

119


kuruluyor plan, 

güneşi altın ışıltılarla yakalıyorum 


ateşliyorum. 

başımı çevirip 

ufuktaki lekeyi görüyorum –– 

çağın mührü yansıyor 


ateşliyorum. 

susuyorum –– 

sırrı saklıyorum vargücümle 


ateşliyorum. 

120


SEMBOL 

Mekânı duyuyor musun? Yönleri ve boşluğu seziyor musun? 

Yüzeylere sokuluyor musun? Burada mısın? Nerede nefes? Burada 

mı öteki her şey? Zamanın özüne mi dokundun? 

Epifani mi bu? 

Hayır! Bilinçte bir şekil yalnızca, tanımsız ve etkisiz – 

çözülmez bir hiyeroglif. 

121


KOZMOS 

Bu yürüyüşü böyle planlamamıştın. Onca yolu geldin, ne 

yapacağını bilemeyip sonunda kordondaki banka oturdun – ve 

basamak basamak ilerleyerek yükseklere çıkmayı ummuşken, 

alelâde iki üç şeyin dar bir alanda kopardığı düşük, vasat 

fırtınaya tutuldun: oyuncak otomatının tekrarlayıp durduğu 

kötü jingle, yan masadaki adamların pis bakışları, garsonun 

bıraktığı çayın içinde yüzen sinek, çöp konteynerinden gelen 

koku. 

Ivır zıvıra teslim oldun; kasıp kavurdular seni. 

Bir kara büyüydü bu oysa; sen onunla didişmekte ısrar 

ettikçe, her şey aynı tuhaf girdaba kapıldı. 

Ve ne Apollondu bu, ne Dionysos: yalnızca, Kaos… 

Ama şimdi, limanın arka tarafında, dalgakıranın bu 

gölgelik, sessiz köşesinde, birdenbire, hayli basit, şaşırtıcı bir 

yoldan gelip buluyor seni çözüm getiricin, – hiç beklemediğin 

bir anda, âdeta arka kapıdan geri dönüyor sana Kozmos: 

durgun denizde, açıkta demirlemiş gemiden duyulan, boşlukta 

düzenli yankılanan – çekiç sesleri! 

122


VARLIK 

R. için, ağıt 

Dağılan ateş, çakılan çiviler. Döven çekiç. 

Kendi yaşamının nalbantıdır insan; kâh şekillendirir, kâh 

şekillendiremez, kâh şekillendirdiğini bozar, ama tüm 

olanakların ve olanaksızlıkların kâinatında boşluğa karşı bir 

şeyleri döver durur. 

Boşluğa uzanan boşluk, maddeye yürüyen madde, kendi 

üzerine kat kat binen eşya. – Kendi varlığının nalbantıdır 

insan. 

(ışık) X (ışık) X (ışık) = ışık 3 = 0 

Yine kâinat. Yine de, tüm olup bitenlerde, gizli bir 

yörünge: boşluğa doğru akıyor sanılıp da döngüsünden 

şaşmayan bir gök cismi, bir kuyrukluyıldız; onun kendisinden 

bile habersizce ilerleyen yolu. Yokluğun ortasında varlık. 

Capcanlı. 

123


Çünkü bir Tanrı vardı bir zaman hepsini belirleyen. 

Kendini dışavuran, gizlenen. 

Ve ne ileriden gidilebilir ne de geri kalınır zamanda. 

Gecikilmez; gidilemez alelacele. 

Varış, oluş, tamamlanış. Tözden çağlara yayılan irade. 

Sonra her şeyin yeni baştan tekrarlanışı. 

Kabarır nefes, büyür yürek, çoğalır yaşam, zorlar 

sınırları, – tükeniverir. Başta ve sonda bir nefes. 

0 3 = ışık, ışık, ışık 

Kendi yaşamının nalbantıdır insan. 

Dağılan ateş, çakılan çiviler: Varlık sonsuz bir yangın. 

124


NEO - VI 

gelecek şiiri - VI 

Saniyede bir sentilyon karelik çekim yapabilen bir super 

slow motion kamera icat ettiler, ilk defa bir futbol maçında 

denemek üzere saha kenarına yerleştirdiler, uygun ânı 

kollayıp (maçın sekizinci dakikasının sekizinci saniyesinde) bir 

saniyelik çekim yaptılar. 

Şimdi hepimiz, oturduk, topa kafa vururken gözünü 

kırpan futbolcunun o ânının müthiş yavaş yakın-çekim 

görüntüsünü (yapay olmanın çok uzağında, o aşırı gerçek olan 

gerçekliği) çağlara yayılmışçasına izliyoruz – ve bilmiyoruz, 

acaba yetecek mi bunun için, kıyamete kadar olan süre. 

125


EKSTREM 

Nesne yalındı, hamdı, o haliyle beni tatmin edemezdi. 

Varla yok arası bir şeydi, minimaldi. 

Aldım onu, rengârenk boyadım, desenlerle kapladım 

üzerini. Fırına attım, pişirdim; çıkardım, üzerine çentikler 

attım, yonttum. Sonra dövdüm çekiçle, sertti; iğneler, çiviler 

çaktım. Yıkadım, kuruttum; şuruplar içinde beklettim, 

esanslara buladım. Elektroşokladım; yetmedi, radyoaktiviteye 

maruz bıraktım. 

Artık yalın ve ham değil nesne; yoğun kılmışım onu, 

alabildiğine çoğaltmışım. Karmaşık, türlü türlü etkiler saçıyor 

etrafa. (Hâlâ küçük ve kendisi kadar; ama tüm duyularımı 

dolaylı, tuhaf yollarla büyülerken kendinden taşıyor.) 

Ne var ki, nesne şimdi de bu maksimal durumuyla 

mutsuz ediyor beni. Tahammül edemeyeceğim kadar ağır, – 

bir uca varmışım: En uçtayım, sonda, en sona dayanmışım, 

çıkmazdayım, – bir duvar dibi burası, aşılmaz bir Çin Seddi. 

İlerlemenin yolu, duvarı parçalamak için âdeta dinamiti 

yeniden icat etmemden geçiyor; peki ama nasıl bulunabilir 

126


böyle ekstrem bir durumun o durumla örtüşmeyen dinamiti? 

(Ne yapacağım bu çıkmazla, nasıl kurtulacağım ona hapsolan 

yazgımdan?) 

127


ÖTEKİ DÜNYA 

Gemi usulca süzülüyor limanın çıkışından, burnunu 

dalgakıranın ucundan derece derece batıya, açık denize doğru 

dönüyor ve karışıp desen desen olan sularla bir dünya 

sürüklüyor ardından – ama işte, o dünya bu dünya değil, başka 

bir dünya. 

Tasarılar çarşafı o dünya, değişimler şablonu, – iç 

mimarisi fiziğin, zamanın, – yoğun yeni biçimler hazinesi: bu 

dünyanın küçük bir oynamayla bambaşka olabileceğini 

ayrıntılı biçimde hissettiren sınırsız öteki dünya. 

128


AŞMAK 

Buradayım; temmuz sabahı güneşle ağır ağır kavrulan bu 

sahilde. 

Vakit erken, henüz uykum açılmamış. Denize bakarken, 

kumsalda gezinirken, ayaklarımı suya sokarken uykumun 

açıldığını, günden tat almaya başladığımı, buraya erkenden 

gelişimin anlamlı olduğunu hissetmem gerek. 

Ama bunu yaparken, en ufak ayrıntısına kadar bugün şu 

âna dek olup biten her şeyin, hatta tüm geçmişimin ve 

geleceğimin ağırlığını hissetmemeliyim üzerimde; denize ve 

göğe bakarak gezinirken sırtımda dayanılmaz bir yük var. 

Derken kayalığın tepesine çıkıp ufka karşı derin bir nefes 

alıyorum: Koşulları bir anlığına aşmam için kestirme bir yol bu 

nefes. 

129


BAKIŞ 

Neleri kurban etmedim bu atalete: Körfezler, kümülüsler, 

demiryolu kavşakları, orman gölleri, şatolar, bozkırlar, 

takımadalar – neden vardı bu görüntüler? Kanıksanmış birer 

kalıptılar. 

Fakat ne zaman ki bir fotoğraf karesinde Belize 

mangrovlarındaki rengârenk bir kraliçe melekbalığını da aynı 

kanıksamışlıkla karşıladım, işte o an ironiyi bir çırpıda 

başaşağı çevirmeyi başardım: Madem ardındaki mercan 

resifiyle melekbalığının yüzü kutsal bir mühür değildi ve ben 

hayret edemiyordum ona – o halde melekbalığı neden vardı, 

yüz neden, renkler neden, mangrov neden, su neden, okyanus 

neden – – ben neden? 

130


ÇİLE 

Gözlerini aralıyor, ağır ağır doğruluyor yerinden, bir 

yudum suyla ıslatıyor dudaklarını, bir lokma ekmek atıyor 

ağzına, çiğniyor. 

Sonra yüzünü dönüp odanın duvarına doğru bakıyor. 

Ayılmayı bekliyor. 

Bu Hint fakiri, çivili yatağındaki ölgün uykusundan 

bugün uyandı. Gözünü dikmiş, hiç kimsenin bakamayacağı 

kadar uzun süre bakıyor boşluğa: Belki bir işaret, belki daha 

fazlası; belki de nicedir ilk kez, cılız da olsa bir haz damarı 

yakalamaya çalışıyor. 

131


PASAJ 

Uykusuzlukla başetmek kolay değil. Gecenin bir yarısı 

uyanıp bir türlü tekrar dalamıyorum ve hiçbir yöntem işe 

yaramıyor – müzik dinlemek de dahil. 

Yirmi dakikadır dinlediğim gece müziği beni bir yere 

vardırmadı. Langsam, kulağımda yavan bir uğultu. Oysa hem 

uykumu getirir hem de gökteki kapkara bulutların 

homurtusunu bastırır diye dört elle sarılmıştım ona. Boşuna. 

Kulaklıkları çıkarıp atıyorum. 

Öylece uzanıyorum. Kulaklarım seslere tuhaf bir şekilde 

hassaslaşmış. İstesem de istemesem de, uykuya dalmaya 

uğraşırken, yağmurlu, boğucu yaz gecesinde bulutların iç 

karartıcı homurtusunu dinlemek zorundayım. Dinlemek bile 

sayılmaz bu: İşitiyorum yalnızca, homurtuyu. 

Fakat ağır ağır gevşediğimi hissettiğim sırada en ilkel 

düzeyde mutlak bir dinleyiciye dönüştüğüm nokta tam da 

burası: Gökgürültüsünün biricik tınısı, – birkaç saniyelik doğal 

ölçüyü kaplayan fevkalade ses yoğunluğu; derin etki, – tinin 

magması, – ebedî uyku dokusu… 

132


NEO - VII 

gelecek şiiri - VII 

Güneş gibi; tupturuncu, sapsarı, bembeyaz. Göz 

kamaştırıcı, pasparlak; çıplak gözle uzun uzun bakılamaz. 

Güneş gibi sıcak; yakıyor, kavuruyor. 

Bir güneş simülasyonu, – müthiş gerçekçi bir simülasyon. 

Denek bu simülatöre yüz kere girip çıktı, yüz kere güneşe 

bakma provası yaptı. 

Tuhaf olan, deneğin doğrudan gerçek güneşe bakmayı 

hâlâ düşünmüyor oluşu; simülatöre girip duruyor, yüzüncü 

kereden sonra bile hâlâ simülasyon güneşine bakıyor. 

Ya güneşe bakma yetisini tamamen yitirmiş artık, ya da 

simülasyon güneşinde bile sonunda gerçek güneşi 

doğurabileceğine inanıyor, – kendini uğursuz bir sınavdan 

geçiriyor. 

133


İMGE 

Kabuğundan çıktın nihayet. 

Etraf durgun, her şeye sessizlik hâkim. 

Ama enerji dolusun sen, heves dolusun; her şey mümkün 

görünüyor sana; iştahlısın, aynı anda binbir şey yapmak 

istiyorsun. 

Peki, hangi olasılık ağır basıyor, ne yöne gideceksin? 

Kent merkezine doğru mu; tepeye ve madene doğru mu; 

ormana doğru mu; denize doğru mu? 

– Herhangi bir yöne: görünür şeylerin ötesinde, zihninin 

ufkundaki imge hangi olasılığın ardında duruyorsa, o yöne! 

134


İMGE - II 

Ortasındasın denizin – bir helikopterden atılmış gibi. 

Farz et ki böyle, bir anda, sil baştan, yepyeni koşullara 

uyandın, beyaz, bomboş bir sayfa açtın: Ne yöne doğru 

yüzerdin? 

Doğudaki kayalık burna doğru mu, batıdaki adacıklara 

doğru mu, beriye, sahile doğru mu, ya da açıklara doğru mu? 

– Mesela açıklara doğru: Yeter ki uzakta demirli iki gemi 

arasındaki ilişkilerce doğrulansın bu! 

135


KARANLIK 

Ş. için, ağıt 

İblisin tuzağına düşmüş, karanlığa hapsolmuştum. 

Karanlığın bir değil, bin çeşidi, binlerce tonu var. 

Boşlukta sürüklenerek derin, kat kat, kopkoyu karanlıklara 

boğuluyordum. Yokluğun en ışıksız silsilesiydi. 

Çılgınlık sürüp giderken, bundan bir çıkış olmadığına, 

aslolanın karanlık olduğuna inanmamı istiyordu Karanlıkların 

Efendisi. 

Koyulaştı, koyulaştı karanlık. Kör etti ruhumu ışıksızlık. 

Ama Karanlıkların Efendisi kozlarını bir bir oynayıp beni 

en koyu, en zifirî karanlıklara mahkûm ettikçe, tek bir şeye 

nihai inancım arttı hep: karanlığı kendisiyle tarttığım şeye – 

ışığa! 

136


NEO - VIII 

gelecek şiiri - VIII 

“İşte çölden gelen yol, işte yamaç, işte zirve. Zamanı 

geldi, tırmanışa başlayabilirim.” 

Böyle diyerek başladı dağa tırmanmaya. Gücü kuvveti 

yerinde, donanımı tamdı, kararlılıkla yanıp tutuşuyordu. 

Fakat her nasılsa, daha yarı yola gelmeden takılıp kaldı. 

İlerleyemiyor kesinlikle. Bir helikopter enkazının etrafında 

geziniyor, saçıntıları ham bir bakışla inceliyor, eline alıyor, 

evirip çevirip bırakıyor. Öylece oyalanıyor. – Deneyim bile 

sayılmaz bu. – İlerleyemiyor. 

* * * 

Bir ara tekrar yola düşüyor. Hayli vakit kaybettiğini 

anlayıp da yapıyor bunu, – hedefini capcanlı duyabildiğinden 

değil. Kaba bir itkiyle, kendini mecbur hissettiğinden yapıyor. 

Ama yola böyle devam edemez. İçi geçmiş; aradığı zirve 

tırmanışı için bu bakış, bu duyum, bu bilinç durumu fazlasıyla 

az, yetersiz. Kendisini salt bir tırmanış hayvanı olarak 

hissetmemeli. 

137


O yüzden, zor zamanlara sakladığı artırılmış gerçeklik 

kaskını çıkarıyor çantasından, kafasına takıyor. Bu pencereden 

bakacak dünyaya: Gerçekliği okuyan özne değişmeyecek belki 

ama, gene de uyarımların bu sayede yoğunlaştırılmasının onu 

zirve yolunda elzem olan deneyim hacmine yaklaştıracağı; 

hedefi meşru kılacak hazzı yakalaması için işini 

kolaylaştıracağı kesin. 

138


OKSİJEN SARHOŞU - VIII 


Zikzak çiziyordum bir tepeden diğerine, baştan başa 

katediyordum denizi, körfezde nice cevher buluyordum. 

Güneş patlamaları bir çıtırtıydı kulağımda. Derin nefes 

alıp yaratıyordum büyük büyük bulutları. 

Ruhunu çiziyordum ateşin. – Tüm âlemler tapıyordu ona. 

Gizliyordum kendimi sonra. Yoktum. 

Maddeyi, havayı, kütleleri taramak gerekiyordu benim 

için, – ama yalnızca enerji girdapları vardı boşlukta, yüksekte, 

ışık kırılmaları arasında. Emarelerim vardı. 

Küçük küçük oyunlar sürüp gidiyordu sualtı 

mağaralarında, mercanların kıyısında; kâinatın ihtiyacı vardı 

bu kıpırtıya. – Bir zerrenin eksikliği duyuluyordu uçlarda. 

Zevkten eriyordu varlıklar sınırsız zaman aralıklarında. 

Yoktum orada. 

Hayal meyal geri dönüyordum noktaya. 

Oksijen sarhoşuydum. 

139


HOMEOSTASIS - VI 

Bu durum, – en beklenmedik anda, birdenbire, durgun 

sanılan her şeyi sonu gelmez taklalar ve fırıl fırıl dönüşler 

içinde bulmakla ilgilidir. 

Bu durum, – olayların çarşafını bitimsiz bir çabayla 

anbean kıtalara, denizlere, göklere, çağlara yaymakla ilgilidir. 

Bu durum, – sonsuzun sipsivri ucunu bulup bulup 

doymamakla ilgilidir. 

Bu durum, – nefes alıp verdikçe ufukta bir menzil, 

menzilde bir ateş, ateşte bir deney, deneyde bir tılsım 

bulmakla – ve hareketle, müzikle, devasa bedenle – ve bir an 

ölüme, bir an dirime ışınlanıp durmakla, elektrikle, kıvranışla 

ilgilidir. 

Bir inanç vardır hiçliğin ortasında. 

140


141

Aytek Sever - Moto Perpetuo II

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?